Voi – Wikipedia tiếng Việt

Voi là động vật có vú thuộc họ Elephantidae và là động vật trên cạn lớn nhất hiện nay. Ba loài hiện được công nhận: Voi đồng cỏ châu Phi, voi rừng châu Phi và voi châu Á. Elephantidae là nhánh duy nhất còn sót lại của bộ Proboscidea; thành viên tuyệt chủng bao gồm voi răng mấu. Elephantidae cũng bao gồm một số nhóm hiện đã tuyệt chủng, bao gồm cả voi ma mút và voi ngà thẳng. Voi châu Phi có tai lớn và lưng lõm còn voi châu Á có tai nhỏ và lưng lồi hoặc ngang. Đặc điểm nổi bật của tất cả các loài voi bao gồm cái vòi dài, cặp ngà lớn, vạt tai lớn, bốn chân to và làn da dày nhưng nhạy cảm. Vòi voi được sử dụng để thở, đưa thức ăn nước uống vào miệng và cầm nắm đồ vật. Đôi ngà, tiến hóa từ răng cửa, được voi dùng để tự vệ, di chuyển chướng ngại vật và đào hố. Đôi tai lớn giúp voi duy trì thân nhiệt ổn định và giao tiếp. Chân chúng to như cây cột để đỡ tải trọng lớn.

Voi phân bổ rải rác khắp châu Phi cận Sahara, Nam Á, Khu vực Đông Nam Á và thích ứng với nhiều thiên nhiên và môi trường sống khác nhau như thảo nguyên, rừng, sa mạc và đầm lầy. Chúng là động vật hoang dã ăn cỏ, tụ tập gần nguồn nước. Voi được coi là loài chủ chốt do chúng có ảnh hưởng tác động đáng kể lên thiên nhiên và môi trường cảnh sắc xung quanh chúng. Những động vật hoang dã khác thường giữ khoảng cách với voi ; ngoại lệ là những kẻ săn mồi như sư tử, hổ, linh cẩu và chó hoang, thường chỉ rình những con voi non. Voi thường tổ chức triển khai thành những xã hội phân hạch-hợp hạch, trong đó nhiều nhóm mái ấm gia đình link với nhau để tiếp xúc. Con cái thường sống trong những nhóm mái ấm gia đình, gồm có một con cháu với những con non của nó hoặc một số ít con cháu có quan hệ họ hàng. Các nhóm này không có con đực, chúng được dẫn dắt bởi con cháu già nhất theo hình thức mẫu hệ .Những con đực bị đuổi khỏi nhóm mái ấm gia đình khi đến kì động dục và phải sống đơn lẻ hoặc kết bè với những con đực khác. Voi đực trưởng thành đa phần tương tác với những nhóm mái ấm gia đình khi tìm kiếm một nửa yêu thương. Voi đực sẽ trải qua quá trình ngày càng tăng testosterone và cực kỳ hung bạo được gọi là kì musth, bộc lộ những hành vi tỏ sự thống trị và sự thành đạt về mặt sinh sản. Con non là TT của sự quan tâm trong những nhóm mái ấm gia đình và phải nhờ vào vào mẹ của chúng trong 3 năm. Voi có tuổi thọ trung bình là 70 tuổi trong tự nhiên. Chúng tiếp xúc bằng xúc giác, thị giác, khứu giác và thính giác ; voi sử dụng sóng hạ âm và tiếp xúc địa chấn để viễn thông. Trí mưu trí của voi được so sánh với những loài linh trưởng và bộ cá Voi. Chúng có vẻ như có sự tự nhận thức và bộc lộ sự đồng cảm với những thành viên đang hấp hối hoặc đã chết .

Voi châu Phi thuộc diện sắp nguy cấp và voi châu Á thuộc diện bị đe dọa theo Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN). Những mối đe dọa lớn nhất đối với các quần thể voi hiện nay là nạn săn trộm buôn bán ngà voi, môi trường sống triệt thoái và xung đột với dân địa phương. Voi được sử dụng làm súc vật thồ ở châu Á. Trong quá khứ, chúng cũng được sử dụng trong chiến tranh; ngày nay, chúng thường được trưng bày trong các sở thú hoặc được huấn luyện để giải trí trong các rạp xiếc. Voi là một biểu tượng rất nổi tiếng và đặc trưng trong nghệ thuật, văn hóa dân gian, tôn giáo và văn học của loài người.

“Voi” trong tiếng Việt bắt nguồn từ 㺔 (voi) trong giai đoạn tiếng Việt trung đại, xa hơn nữa thì nó bắt nguồn từ *-vɔːj (ký âm theo IPA) của tiếng Việt-Chứt nguyên thủy.[1] “Vòi” cũng là một từ phái sinh từ gốc này.

“Elephant” trong tiếng Anh gốc từ elephas trong tiếng Latinh (cách sở hữu là elephantis), dạng Latinh hóa của tiếng Hy Lạp ἐλέφας (elephas) (cách sở hữu là ἐλέφαντος (elephantos)[2]), có lẽ không thuần gốc Ấn-Âu mà vay mượn từ tiếng Phoenicia.[3] Trong tiếng Hy Lạp Mycenaea, voi đọc là e-re-pa (cách sở hữu là e-re-pa-to) theo bảng chữ cái Linear B.[4][5] Nhà thơ Homeros sử dụng từ này với nghĩa là ngà voi, giống trong tiếng Hy Lạp Mycenaea, nhưng kể từ thời sử gia Herodotus, nó cũng được dùng để chỉ cả con vật.[2] “Elephant” trong tiếng Anh trung đại là olyfaunt (khoảng năm 1300), mượn từ tiếng Pháp thượng cổ oliphant (thế kỷ 12).[3]

Hệ thống phân loại[sửa|sửa mã nguồn]

Voi thuộc họ Elephantidae, họ duy nhất còn lại trong bộ Proboscidea thuộc liên bộ Afrotheria. Nhánh họ hàng gần nhất của chúng là bộ Bò biển ( cá cúi và lợn biển ) và bộ Đa man, cùng chung nhánh Paenungulata trong liên bộ Afrotheria. [ 9 ] Voi và bộ Bò biển được nhóm lại thành nhánh Tethytheria. [ 10 ]

Ba loài voi hiện được công nhận; voi đồng cỏ châu Phi (Loxodonta africana), voi rừng (Loxodonta cyclotis) của châu Phi cận Sahara và voi châu Á (Elephas maximus) của Nam-Đông Nam Á.[11] Voi châu Phi có đôi tai lớn, lưng lõm, da nhăn, bụng dốc và sở hữu hai phần mở rộng giống như ngón tay ở đầu vòi. Voi châu Á có đôi tai nhỏ, lưng lồi hoặc ngang, da mịn hơn, bụng ngang thỉnh thoảng bị phệ xuống ở giữa và một phần mở rộng ở đầu vòi. Các đường gờ tại răng hàm hẹp hơn ở voi châu Á trong khi voi châu Phi có hình kim cương. Voi châu Á cũng có những bướu lồi trên lưng và một số vết phi sắc tố hóa trên da.[12]

Trong số các loài voi châu Phi, voi rừng có đôi tai nhỏ, tròn hơn và ngà mỏng, thẳng hơn so với voi đồng cỏ; chúng chỉ phân bố trong phạm vi các khu vực có rừng ở phía tây và Trung Phi.[13] Theo truyền thống, các loài voi châu Phi chỉ được coi là cùng một loài Loxodonta africana, nhưng các nghiên cứu phân tử thiên về xu hướng tách hai loài ra.[14][15][16] Năm 2017, phân tích trình tự ADN chứng tỏ L. cyclotis có quan hệ gần gũi hơn với loài Palaeoloxodon antiquus đã tuyệt chủng so với L. africana. Phát hiện này có thể sẽ làm sụp đổ toàn bộ chi Loxodonta.[17]

Sự tiến hóa và những họ hàng đã tuyệt chủng[sửa|sửa mã nguồn]

Hơn 180 thành viên đã tuyệt chủng và ba phát xạ tiến hóa lớn của bộ Proboscidea đã được các nhà khoa học xác định.[18] Các proboscid sớm nhất, ví dụ chi Eritherium và Phosphatherium thế Paleocene muộn, đánh dấu sự kiện phát xạ đầu tiên.[19] Thế Eocene xuất hiện các chi Numidotherium, Moeritherium và Barytherium từ Châu Phi. Những con vật này tương đối nhỏ và sống dưới nước. Các chi như Phiomia và Palaeomastodon phát sinh sau này, sinh sống ở các khu rừng gỗ và rừng mở. Sự đa dạng của các proboscidean bị sụt giảm trong thế Oligocene.[20] Một loài đáng chú ý của giai đoạn này là Eritreum melakeghebrekristosi từ vùng Sừng châu Phi, có lẽ là tổ tiên của nhiều loài sau này.[21] Đợt đa dạng hóa thứ hai diễn ra vào đầu thế Miocene, với sự xuất hiện của các deinothere và mammutid.

Phát xạ tiến hóa thứ hai trong thế Miocene phái sinh các gomphothere,[22] tổ tiên của chúng có lẽ là chi Eritreum[21] và có nguồn gốc từ Châu Phi, bành trướng sang mọi châu lục trừ châu Úc và Nam Cực. Các thành viên của nhóm này bao gồm Gomphotherium và Platybelodon.[22] Phát xạ tiến hóa thứ ba bắt đầu vào cuối thế Miocen và dẫn đến sự xuất hiện của những elephantid, dần dần thay thế các gomphothere.[23] Loài Primelephas gomphotheroides của Châu Phi phái sinh các chi Loxodonta, Mammuthus và Elephas. Chi Loxodonta bắt đầu phân nhánh quanh ranh giới thế Miocene và Pliocene, còn hai chi Mammuthus và Elephas rẽ nhánh muộn hơn trong thế Pliocene sớm. Loxodonta ở lại Châu Phi còn Mammuthus và Elephas di cư sang đại lục Á-Âu, tới được tận Bắc Mỹ. Đồng thời, các stegodontid (một nhóm proboscidean khác có nguồn gốc từ gomphothere) lan rộng khắp châu Á, tới được Ấn Độ, Trung Quốc, Đông Nam Á và Nhật Bản. Các Mammutid tiếp tục tiến hóa thành các loài mới, chẳng hạn như voi răng mấu của Mỹ.[24]

Khi thế Canh Tân bắt đầu, elephantid có tỷ lệ phân loài rất cao.[25] Thời gian này xuất hiện loài Palaeoloxodon namadicus, động vật có vú trên cạn lớn nhất mọi thời đại.[26] Loxodonta atlantica đã trở thành loài phổ biến nhất ở miền bắc và miền nam châu Phi nhưng bị thay thế bởi loài Elephas iolensis sau này. Chỉ khi Elephas tuyệt chủng địa phương ở Châu Phi, Loxodonta mới trở nên thống trị một lần nữa, lần này dưới dạng các loài voi hiện còn sống. Voi đa dạng thành các loài mới ở châu Á, chẳng hạn như E. hysudricus và E. platycephus;[27] là tổ tiên của voi châu Á hiện đại.[25] Mammuthus tiến hóa thành một số loài, bao gồm voi ma mút lông xoắn nổi tiếng.[27] Sự giao phối liên loài dường như khá phổ biến giữa các loài voi, trong một số trường hợp dẫn đến các loài có ba thành phần di truyền tổ tiên, chẳng hạn như Palaeoloxodon antiquus.[8] Vào cuối thế Canh Tân, hầu hết các loài proboscidean đã tuyệt chủng trong cuộc băng hà Đệ tứ giết chết 50% các chi có trọng lượng trên 5 kg (11 lb) toàn cầu.[28]

Probscidean tiến hóa với khuynh hướng tăng size, dẫn đến việc loài trong nhóm này cao tới 5 m. [ 26 ] Cũng như những loài động vật hoang dã lớn ăn cỏ khác, gồm có khủng long thời tiền sử chân thằn lằn đã tuyệt chủng, kích cỡ lớn của voi được cho phép chúng sống sót trên thảm thực vật với giá trị dinh dưỡng thấp. [ 29 ] Chi hoạt động của chúng dài ra, bàn chân thì dẹt lại nhưng rộng hơn. [ 7 ] Chúng khởi đầu đi băng cả bàn chân nhưng rồi tiến hóa thành đi bằng đầu ngón với những miếng đệm chân và xương vừng tương hỗ. [ 30 ] Các proboscid nguyên thủy tăng trưởng hàm dưới dài hơn và mái sọ nhỏ hơn trong khi những loài tiến tiến hơn tăng trưởng hàm dưới ngắn hơn, làm di dời trọng tâm của đầu. Hộp sọ ngày càng lớn trong khi cổ rút ngắn để nâng đỡ hộp sọ. Sự ngày càng tăng size dẫn đến sự tăng trưởng và lê dài của cái vòi di động phân phối tầm với, đóng vai trò la tay của voi. Số lượng răng hàm, răng cửa và răng nanh giảm xuống. [ 7 ] Răng má ( răng hàm và răng tiền hàm ) trở nên to hơn và chuyên biệt hơn, đặc biệt quan trọng là sau khi voi mở màn chuyển từ ăn thực vật C3 sang C4, khiến chiều cao răng chúng ngày càng tăng gấp ba lần cũng như sự nhân lên đáng kể của phiến mỏng mảnh sau khoảng chừng năm triệu năm trước. Trong một triệu năm gần đây, chúng mới quay trở lại chính sách ăn hầu hết cây C3 và cây bụi. [ 31 ] [ 32 ] Đôi răng cửa thứ hai phía trên mọc thành ngà, có hình dạng khác nhau từ thẳng, cong ( lên hoặc xuống ), xoắn ốc, tùy thuộc vào từng loài. Một số proboscidean còn mọc ngà từ răng cửa dưới. [ 7 ] Voi vẫn lưu giữ 1 số ít đặc thù từ tổ tiên của chúng, như cấu trúc giải phẫu tai giữa ví dụ điển hình. [ 33 ]

Giải phẫu và hình thái học[sửa|sửa mã nguồn]

Bộ xương voi đồng cỏ châu PhiVoi là động vật hoang dã sống trên cạn lớn nhất. Voi đồng cỏ châu Phi là loài lớn nhất trong số những loài voi ; thành viên đực hoàn toàn có thể cao từ 304 – 336 cm tới vai, với khối lượng khung hình từ 5,2 – 6,9 tấn ; thành viên cái hoàn toàn có thể cao từ 247 – 273 cm tới vai, với khối lượng khung hình từ 2,6 – 3,5 tấn. Voi châu Á đực có chiều cao ngang vai trong khoảng chừng 261 – 289 cm và nặng khoảng chừng 3,5 – 4,6 tấn, voi châu Á cái có chiều cao ngang vai trong khoảng chừng 228 – 252 cm và nặng khoảng chừng 2,3 – 3,1 tấn. Voi rừng châu Phi là loài nhỏ nhất, thành viên đực của chúng chỉ cao khoảng chừng 209 – 231 cm ngang vai và nặng 1,7 – 2,3 tấn. Voi rừng châu Phi đực thường cao hơn 23 % so với con cái, còn chiều cao voi đực châu Á chỉ nhỉnh hơn con cháu khoảng chừng 15 %. [ 26 ]
Bộ xương voi được cấu thành từ 326 – 351 chiếc xương riêng không liên quan gì đến nhau. [ 34 ] Voi châu Phi có 21 cặp xương sườn, còn voi châu Á chỉ có 19 hoặc 20 cặp. [ 35 ]

Hộp sọ của voi có đủ sức đàn hồi để chịu được ứng suất của cặp ngà và hứng chịu các va chạm trực diện. Lưng của hộp sọ rất phẳng và trải rộng ra, tạo ra mái vòm bảo vệ não theo mọi hướng.[36] Hộp sọ voi có các xoang tổ ong chứa khí, giảm trọng lượng hộp sọ nhưng vẫn duy trì được sức mạnh tổng thể. Hộp sọ voi rất lớn, cung cấp diện tích để các cơ bắp bám vào và hỗ trợ đầu. Hàm dưới của voi rắn rỏi và rất nặng.[34] Do kích thước của đầu, cổ của voi tương đối ngắn để hỗ trợ trọng lượng tốt hơn.[7]

Voi không có tuyến tiết lệ, phải dựa vào tuyến Harder để giữ mắt ẩm. Một lớp màng thuẫn rất bền bảo vệ nhãn cầu voi. Nhãn trường của voi không được tốt do vị trí của đôi mắt. [ 37 ] Voi là loài lưỡng sắc [ 38 ] chúng hoàn toàn có thể nhìn rõ trong ánh sáng mờ nhưng không nhìn rõ trong ánh sáng chói. [ 39 ]
Tai voi có phần cuống dày nhưng rìa mỏng mảnh. Bên dưới vành tai, hay tai ngoài, chứa nhiều mao mạch. Máu ấm chảy vào những mao mạch, giúp giải phóng lượng nhiệt dư thừa của khung hình ra môi trường tự nhiên. Quá trình này diễn ra khi vành tai đứng yên và voi vỗ tai để tăng cường hiệu ứng trên. Diện tích tai càng lớn thì nhiệt càng hoàn toàn có thể được đào thải hiệu suất cao hơn. Trong số tổng thể những loài voi, voi rừng châu Phi sống ở vùng có khí hậu nóng nhất và có vành tai lớn nhất. [ 40 ] Voi có năng lực nghe âm thanh tần số thấp và nhạy nhất đối với tần số 1 kHz ( gần với giọng Soprano C ). [ 41 ]
Voi đồng cỏ châu Phi giương vòiVoi châu Á uống nước bằng vòiVòi voi là sự tích hợp của mũi và môi trên, tuy khi voi còn là bào thai thì phần môi trên và vòi tách rời nhau. [ 7 ] Vòi dài ra khi voi lớn lên và trở thành phần chi quan trọng và linh động nhất của chúng. Vòi được cấu trúc từ 150.000 cơ riêng không liên quan gì đến nhau, không có xương và ít chất béo. Các cơ ghép nối này gồm có hai loại chính : mặt phẳng và bên trong. Các cơ mặt phẳng được chia thành cơ phía trên, cơ phía dưới và cơ phía bên ; Các cơ bên trong được chia thành cơ phương ngang và cơ tỏa. Các cơ vòi bám vào lỗ mở xương trong hộp sọ. Vách ngăn mũi cấu trúc từ những đơn vị chức năng cơ cực nhỏ phân bổ theo chiều ngang giữa hai lỗ mũi. Sụn ​ ​ phân loại những lỗ mũi ở phần cuống. [ 42 ] Vòi được gọi là một cơ bắp hydrostat ( giống như lưỡi ), cử động trải qua sự phối hợp những hoạt động co cơ. Một dây thần kinh rất độc lạ, hình thành từ những dây thần kinh ở hàm trên và mặt, chạy dọc ở hai bên vòi. [ 43 ]Vòi voi có nhiều tính năng, gồm có thở, ngửi, sờ, nắm và kêu. [ 7 ] Khứu giác của voi có lẽ rằng nhạy gấp 4 lần so với khứu giác của chó săn. [ 44 ] Khả năng tạo ra những hoạt động xoắn và cuộn của vòi được cho phép voi thu lượm thức ăn, đánh nhau với những con voi khác, [ 45 ] và có năng lực nâng vật trên 350 kg. [ 7 ] Vòi còn được sử dụng để làm những hành vi mang tính tỉ mỉ như : lau mắt và kiểm tra lỗ thông, [ 45 ] và có năng lực bóp nứt vỏ đậu phộng mà không làm vỡ hạt. [ 7 ] Một con voi hoàn toàn có thể với lên độ cao 7 m và đào bùn hoặc cát để tìm nước bằng vòi của nó. [ 45 ] Nhiều thành viên voi bộc lộ sự thuận ” vòi ” bên trái hoặc bên phải khi cầm một vật phẩm. [ 43 ] Voi có năng lực làm giãn lỗ mũi thêm 30 %, tăng thể tích mũi lên 64 % và hoàn toàn có thể hít vào với vận tốc hơn 150 m / s, tức là khoảng chừng 30 lần vận tốc hắt hơi của con người. [ 46 ] Voi hoàn toàn có thể hút thức ăn và nước uống hoặc phun nước lên khung hình của chúng. [ 7 ] [ 46 ] Một con voi châu Á trưởng thành hoàn toàn có thể chứa 8,5 lít nước trong vòi của nó. [ 42 ] Chúng cũng có khi phun bụi hoặc cỏ lên người mình. [ 7 ] Khi ở dưới nước, voi sử dụng vòi ngoi trên mặt nước để thở. [ 33 ]Voi châu Phi có hai phần lan rộng ra giống như ngón tay ở đầu vòi, được cho phép chúng cầm và đưa thức ăn lên miệng. Voi châu Á chỉ có một phần lan rộng ra và thường quấn vòi quanh món đồ ăn rồi cho vào miệng. [ 12 ] Cơ vòi ở voi châu Á phối hợp tốt hơn và hoàn toàn có thể triển khai nhiều hoạt động phức tạp hơn. [ 42 ] Mất vòi sẽ gây bất lợi cho sự sống còn của một con voi, [ 7 ] mặc dầu trong một số ít trường hợp khan hiếm, những thành viên vẫn hoàn toàn có thể sống sót với những chiếc vòi bị đứt. Người ta đã từng quan sát thấy một con voi quỳ hai chân trước, nâng hai chân sau và gặm cỏ bằng mồm. [ 42 ] Hội chứng vòi mềm là bệnh tê liệt vòi ở voi đồng cỏ châu Phi do suy thoái và khủng hoảng những dây thần kinh ngoại biên và cơ bắp của vòi. [ 47 ]
Răng má của voi đồng cỏ châu PhiVoi châu Á ăn vỏ cây, dùng ngà để tróc vỏ .Voi thường có 26 chiếc răng : răng cửa hay còn gọi là ngà, 12 răng sữa tiền hàm và 12 răng hàm. Không giống như hầu hết những loài động vật hoang dã có vú, mọc răng sữa và sửa chữa thay thế chúng bằng một bộ răng trưởng thành vĩnh viễn duy nhất, voi là động vật hoang dã đa bộ răng và luôn thay răng trong suốt quãng đời của chúng. Răng nhai được thay 6 lần trong một đời voi nổi bật. Răng không được sửa chữa thay thế bằng những chiếc mới mọc ra khỏi hàm theo chiều dọc như ở hầu hết những loài động vật hoang dã có vú. Thay vào đó, răng mới mọc ở phía sau miệng và chuyển dời về phía trước mà đẩy răng cũ ra ngoài. Chiếc răng nhai tiên phong của mỗi bên hàm rụng đi khi voi được 2 đến 3 tuổi. Bộ răng nhai thứ hai rụng khi 4 đến 6 tuổi. Bộ thứ ba rơi vào lúc 9 – 15 tuổi và bộ thứ bốn rơi vào lúc 18 – 28 tuổi. Bộ răng thứ năm rụng vào đầu năm 40 tuổi. Bộ thứ sáu ( thường là ở đầu cuối ) gắn với voi suốt phần đời còn lại. Răng voi có những gờ răng hình vòng cung, chúng dày hơn và có hình thoi ở voi châu Phi. [ 48 ]
Hằng ngày, voi dành khoảng chừng 16 tiếng đồng hồ đeo tay để tìm kiếm thức ăn và chỉ ngủ khoảng chừng từ 3 đến 5 tiếng. Voi trưởng thành ngủ đứng. Voi con nhiều lúc ngủ nằm. Voi tuy to lớn, nhưng điều đó không ngăn cản chúng trở thành những tay bơi giỏi. Chúng rất thích bơi và thậm chí còn hoàn toàn có thể bơi ở biển. Thời gian ưa thích trong ngày của chúng là khi tắm bùn. Bùn bảo vệ voi khỏi bị ánh nắng thiêu đốt và giữ cho voi được thoáng mát, tránh được những con bọ không dễ chịu .
Kích thước của một con voi có ý nghĩa là khi nó tăng trưởng trọn vẹn thì ngoài con người ra, nó bảo đảm an toàn trước tổng thể những loài thú ăn thịt. Và để nuôi sống khung hình vĩ đại của mình, nó phải cần rất nhiều thức ăn. Mỗi con voi trưởng thành ăn khoảng chừng 150 kg ( 300 lb ) cỏ, cành nhỏ, lá cây, trái cây, … mỗi ngày. Những thức ăn như vậy cần được nhai kĩ càng. Voi có những răng nghiền phía sau ở cửa miệng, đây là vị trí mà những răng có lực mạnh nhất, nhưng nó cũng bị mòn đi. Khi đó răng mới sẽ được mọc lên ở phía dưới rồi đẩy răng cũ ra ngoài. Do đó, voi mọc răng trong suốt cuộc sống, tổng số có 6 bộ răng nghiền, nhưng khi bộ răng sau cuối bị mòn thì khi đó voi đã sống đến 55 tuổi. Nó trở nên yếu đi vì thiếu thức ăn và sẽ chết vì đói nhiều hơn là về bệnh tật .
Một con voi đang ăn cỏ khô, mỗi ngày voi ăn và uống một lượng khổng lồVoi dùng vòi để quặp thức ăn và đưa vào miệng. Thức ăn đa phần của chúng là cỏ và những loại cây khác trên mặt đất. Voi dùng vòi để kéo lá cây, thân cây và cành cây từ trên cao xuống. Khi thức ăn khan hiếm, voi dùng ngà để húc đổ cây. Khi khát, voi tập trung chuyên sâu bên bờ sông hoặc những vũng nước, thậm chí còn dùng vòi để đào sâu xuống để hút nước. Voi uống nước bằng cách hút nước vào vòi rồi phun vào trong miệng. Mỗi ngày voi tiêu thụ 160 – 300 lít nước. Voi cũng phun nước lên sống lưng để làm mát da .Mỗi ngày voi con trưởng thành thải ra một lượng chất thải nặng hơn khối lượng của một cậu bé. Phân voi chứa những hạt cây mà voi đã nuốt sẽ mọc lên thành cây mới thay thế sửa chữa cho những cây mà chúng đã ăn hoặc húc đổ. Hiện nay ở 1 số ít nước đang nuôi voi, điều tra và nghiên cứu và đi vào thử nghiệm chế biến phân voi thành giấy ( vì phân voi khá sạch, không nặng mùi do chúng chỉ ăn thực vật và uống nước ) .
Thực ra, voi không bảo vệ chủ quyền lãnh thổ riêng của nó, thay vào đó, nó thích hòa nhập vào đàn sống bên cạnh, trong đó con voi đầu đàn là con voi cái già nhất sẽ giữ vai trò làm chủ. Nó dẫn cả đàn tìm đến những nơi có nước và thức ăn. Theo sau con voi này là những chú voi con và những con voi cái trưởng thành. Voi sống chung một đàn qua nhiều năm. Các thành viên trong đàn luôn sống cạnh nhau, chăm nom cho nhau, thậm chí còn sẵn sàng chuẩn bị cho bất kể chú voi con nào bú nếu thiết yếu. Đôi khi đàn bị tách ra, một số ít con voi trẻ hơn rời đàn cùng những con voi khác. Nhưng đàn nhỏ này vẫn có mối quan hệ ngặt nghèo với mái ấm gia đình gốc của chúng và hoàn toàn có thể quay lại trong một thời hạn rất ngắn .Voi đực non ( khoảng chừng 12 tuổi ) sống đơn độc hoặc sống cùng những voi đực khác. Số thành viên trong đàn chúng lập ra rất hay đổi khác. Khi những mái ấm gia đình voi tập hợp lại sẽ trở thành bầy voi gồm hàng trăm thành viên. Voi tiếp xúc bằng xúc giác, khứu giác, hoặc dùng vòi, tai ra hiệu. Tiếng ré của voi vang rất xa, voi ré lên để gọi nhau tập hợp thành bầy .
Tập tính sinh sản của voi cũng rất đặc biệt quan trọng. Voi không có mùa giao phối riêng, nhưng nếu một con cháu giao phối thì chúng sẵn sàng chuẩn bị gia nhập đàn mặc dầu chúng hoàn toàn có thể xuất hiện không liên tục cho lắm. Chu kỳ mang thai của voi là 22 tháng, dài nhất trong số những động vật hoang dã sống trên mặt đất. Voi con mới sinh cân nặng khoảng chừng 120 kg ( 265 pao ). Vừa mới sinh voi con trông rất lem luốc nên chúng được voi mẹ lau sạch trước khi chúng đứng lên được. Chúng thường sinh vào mùa xuân. Sau khi voi con sinh ra, chúng được những voi khác ở bên để bảo vệ cho tới khi nó đủ trưởng thành để hoàn toàn có thể đi được. Cũng như những loài thú có tuổi thọ dài khác, voi dành rất nhiều năm để chăm nom con. Voi trưởng thành quá to lớn nên không có mấy quân địch, nhưng voi con có rủi ro tiềm ẩn bị tiến công. Voi con bú sữa mẹ trong vòng năm năm và voi đực rời đàn khi đủ mười ba tuổi. Voi lớn lên rất chậm và chúng hoàn toàn có thể sống được 60 năm hoặc thậm chí còn 80 năm .

Chi và loài[sửa|sửa mã nguồn]

So sánh giữa voi châu Á ( hình 1 ) và voi châu Phi ( hình 2 ) Hình ảnh ngà của con voi ở Khu bảo tồn Ngorongoro, Tanzania Ngà voi được dùng để trang trí nội thất bên trong

Trong đời sống[sửa|sửa mã nguồn]

Một con voi đã được thuần dưỡngVoi đã thuần hóa là con vật nuôi có ích và rất thân thiện với con người. Từ hàng nghìn năm nay, những chú voi đã được thuần dưỡng để làm những việc làm như kéo gỗ, kéo cày, kéo cây và để trình diễn trong những liên hoan. Voi là động vật hoang dã mưu trí nên hoàn toàn có thể học và ghi nhớ rất nhanh những kiến thức và kỹ năng đơn thuần. Người dân vùng Đông Á thường dùng voi để kéo những cây gỗ lớn mà xe ủi hoặc xe kéo không làm được. Người châu Á cũng dùng voi để làm loài vật chiến đấu như voi chiến hay voi trận như Ấn Độ, Nước Ta, Thailand, Campuchia … Ở Nước Ta có Bản Đôn – Đắk Lắk là một nơi có truyền thống cuội nguồn săn bắt và thuần dưỡng voi rừng. Voi ở đây còn được sử dụng như một loại sản phẩm du lịch chạy khách. Ở đây còn có lịch sử một thời về vua voi và nhiều di tích lịch sử, kỉ vật về ông còn được lưu giữ .Trong văn hóa truyền thống Nước Ta, voi được nhiều lần nhắc đến qua những câu truyện, câu thành ngữ, tục ngữ. Ví dụ :

• Mười voi không bằng bát nước xáo: Chỉ những người huênh hoang khoác lác nhưng chẳng có thực chất
• Tránh voi chẳng xấu mặt nào: Chỉ cách ứng phó, đối nhân xử thế, không chấp nhất
• Thầy bói xem voi: Câu chuyện dân gian
• Được voi đòi tiên: Chỉ sự tham lam, đòi hỏi quá đáng
• Voi giày ngựa xé: Liên tưởng đến một hình phạt tàn khốc
• Đầu voi đuôi chuột: Chỉ về sự việc làm không đến nơi, đến chốn, mang tính khoa trương

• Voi đưa hành khách sang sông Serepôk
• Mộ vua voi ở Bản Đôn
• Chiếc mâm đồng kỉ vật của Vua Voi Bản Đôn
• 

  Voi và Kiểm lâm ở vườn quốc gia Ýok Đôn

  Xem thêm: Khu bảo tồn loài – sinh cảnh được quy định như thế nào?

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://vvc.vn
Category custom BY HOANGLM with new data process: Bảo Tồn