Trong gần nửa năm, anh N.H.X.A ( 35 tuổi, giảng viên ĐH ) khiến nhiều người trong nhà rất lo ngại vì luôn tỏ ra chán nản, tuyệt vọng với mọi việc. Khó khăn lắm vợ anh mới thuyết phục chồng đi khám và được bác sĩ ( BS ) Tóm lại bị trầm cảm .
Chiếm 1 % – 2 % dân số
Sau một thời hạn cố gắng nỗ lực chữa trị, một ngày anh A. bỗng yêu đời trở lại, lao vào việc làm với toàn bộ mê hồn. Chưa kịp mừng thì người nhà lại cảm thấy hình như anh … yêu đời hơi quá. Chẳng biết từ khi nào anh A. lại có cái tính thích xen vào chuyện người khác, rồi suốt ngày cứ bắt vợ con, bắt cả bè bạn ngồi nghe mình thao thao bất tuyệt về những phát kiến … có vẻ như hơi viễn vông của mình. “ Anh lại ham việc làm đến bỏ ăn, bỏ ngủ khiến tôi rất lo ” – vợ của bệnh nhân rầu rĩ. Đến với một bệnh viện ( BV ) tuyến cao hơn, anh A. được chẩn đoán bị rối loạn cảm hứng lưỡng cực. Những tháng dài trầm cảm lúc trước và cả sự yêu đời không bình thường này đều là những quá trình đặc trưng của bệnh .
Khám cho bệnh nhân tại Bệnh viện Tâm thần TP. Hồ Chí Minh
BS Trịnh Tất Thắng, Giám đốc BV Tâm thần Thành Phố Hồ Chí Minh, cho biết rối loạn cảm hứng lưỡng cực là một dạng rối loạn xúc cảm. Trong đó, cảm hứng của một con người đáng lẽ có sự cân đối thì lại bị chia làm nhiều tiến trình, có quá trình trầm buồn, quá trình quá hưng phấn và có tiến trình lại quay trở lại thông thường. Đây là một bệnh mãn tính nhưng nếu điều trị đúng cách thì hoàn toàn có thể ngăn ngừa tốt việc tái phát. Theo 1 số ít nghiên cứu và điều tra trên quốc tế thì tỉ lệ bệnh này chiếm 1 % – 2 % dân số .
Một nghiên cứu và điều tra của BV Tâm thần TP.HN năm 2007 dựa trên những bệnh nhân nội trú tại đây và Viện Tâm thần Trung ương cho thấy có đến 40,5 % bệnh nhân khởi phát bệnh trước 20 tuổi. Đây là bệnh phổ cập thứ 2 trong những rối loạn tinh thần, có khuynh hướng tái phát và thời kỳ thuyên giảm ngắn dần, ảnh hưởng tác động nghiêm trọng đến những hoạt động giải trí sống của người bệnh .
Hành động mất trấn áp
Theo BS Nguyễn Ngọc Quang, Giám đốc Trung tâm Giám định Pháp y tâm thần TPHCM, pha hưng cảm trong rối loạn cảm xúc lưỡng cực thường kéo dài khoảng 2-3 tuần lễ. Người bệnh sẽ tỏ ra yêu đời, phấn chấn quá mức, thường lăng xăng, tăng vận động. Cách cư xử của họ cũng đột nhiên “có vấn đề” như thích can thiệp vào chuyện của người khác; hoang tưởng tự cao và đề ra nhiều sáng kiến, ý tưởng nhưng không việc nào làm đến nơi đến chốn; làm việc hăng say và không chú ý đến ăn uống, ngủ nghỉ; mua sắm vô tội vạ; dễ dàng cho mượn tiền hay đầu tư một cách mạo hiểm; ăn mặc lòe loẹt, diêm dúa; gia tăng hoạt động tình dục…
“ Pha hưng cảm khiến việc làm và những mối quan hệ của bệnh nhân bị tác động ảnh hưởng. Nhiều người lại gặp khó khăn vất vả nghiêm trọng về kinh tế tài chính, thậm chí còn tán gia bại sản vì lỡ tiêu xài phung phí, bị lừa gạt hoặc góp vốn đầu tư sai lầm đáng tiếc. Một số còn vướng vào những vụ án do … tự dưng thích đi kiện hoặc gây hấn với người khác do không tự khống chế được hành vi và xúc cảm ” – BS Quang cho biết .
Giai đoạn trầm cảm thường lê dài hơn, hoàn toàn có thể tới 3-6 tháng. Cảm xúc của người bệnh sẽ trái ngược hẳn với lúc hưng cảm : buồn bã, lờ đờ, mất hứng thú và lạnh nhạt với mọi thứ xung quanh, cảm thấy như khung hình mất nguồn năng lượng, giảm tập trung chuyên sâu chú ý quan tâm, không thiết tha tới việc làm, trí nhớ giảm, rối loạn giấc ngủ, rối loạn nhà hàng siêu thị … Nặng nề nhất, pha trầm cảm hoàn toàn có thể khiến người bệnh có ý nghĩ chán sống, dẫn đến hành vi tự hủy hoại, tự tử .
Dễ chẩn đoán nhầm
Theo BS Thắng, rối loạn cảm xúc lưỡng cực có thể bị chẩn đoán nhầm nếu người khám thiếu kinh nghiệm và không nắm được toàn bộ diễn tiến của bệnh. “Thông thường, người ta có thể đi khám vì bị trầm cảm nhưng trong giai đoạn hưng cảm, đang yêu đời, thấy cái gì cũng đẹp đẽ… thì bản thân bệnh nhân khó chấp nhận rằng mình đang bệnh” – ông giải thích. Chính vì vậy, một số bệnh nhân bị chẩn đoán nhầm sang trầm cảm, một dạng rối loạn cảm xúc đơn cực có phác đồ điều trị hoàn toàn khác. Bên cạnh đó, có những thể bệnh mà biểu hiện của bệnh nhân không rõ ràng, chỉ hơi vui hay hơi buồn thì cũng dễ bị chẩn đoán nhầm.
BS Quang cho rằng để ngăn ngừa sự tăng nặng của bệnh và yếu tố tái phát cơn, ngoài tuân thủ việc điều trị, mái ấm gia đình nên có sự tương hỗ người bệnh, giúp ngăn ngừa những ảnh hưởng tác động bên ngoài hoàn toàn có thể làm tình hình xấu đi như stress, sang chấn tâm ý, thiên nhiên và môi trường ô nhiễm, tác động ảnh hưởng của bia rượu và những chất kích thích .
Có thể làm sức khỏe thể chất suy kiệt
Theo BS Nguyễn Ngọc Quang, trong cả hai pha hưng cảm và trầm cảm, người bị rối loại xúc cảm lưỡng cực đều hoàn toàn có thể gặp phải rối loạn giấc ngủ và rối loạn nhà hàng, thường gặp nhất là ngủ rất ít và không màng đến nhà hàng siêu thị. Các yếu tố này cộng với sự ngày càng tăng hoạt động giải trí quá mức trong pha hưng cảm hay sự buồn bã, chán nản của pha trầm cảm hoàn toàn có thể khiến sức khỏe thể chất người bệnh dần suy kiệt, dễ mắc những bệnh thực thể khác, đặc biệt quan trọng là bệnh truyền nhiễm do họ thường ít chú ý quan tâm đến việc chăm nom bản thân, phòng bệnh tật . |
