“ Giá trị nhân đạo là giá trị cơ bản của một tác phẩm văn học chân chính ” và hạt nhân cơ bản của giá trị ấy là lòng yêu thương con người. Nhân đạo là một trong hai cảm hứng chủ yếu xuyên suốt nền văn học Nước Ta. Tùy theo mỗi tiến trình văn học mà giá trị ấy có cách bộc lộ khác nhau. Qua 1 số ít câu ca dao, dân ca, ở chương trình ngữ văn 7 như tất cả chúng ta cũng sẽ thấy rõ điều đó .
Giá trị nhân đạo là giá trị cơ bản của một tác phẩm văn học chân chính được tạo nên bởi niềm cảm thông thâm thúy của nhà văn so với nỗi đau của con người, sự nâng niu, trân trọng của nhà văn trước những nét đẹp trong tâm hồn và niềm tin vào năng lực vươn dậy của con người trong thực trạng khốn cùng. Đồng thời, đó là sự xót thương đồng cảm, sẻ chia với số phận đau khổ ; là sự lên án tố cáo những thế lực bất công chà đạp lên quyền sống của con người ; là những tham vọng khát vọng về một xã hội công minh bác ái, tôn trọng phẩm giá của con người .
Qua 1 số câu ca dao, dân ca đã nói lên tiếng nói đồng cảm, tiếng kêu than của người dân lao động, vất vả lam lũ nhưng lại có cuộc sống thật cơ cực, lầm than. Đó là thân phận nhỏ bé qua hình ảnh ẩn dụ trong ca dao nhan dân đã gửi gắm tiếng kêu than như thân phận cái kiến, cái bống, con cuốc, con tằm… “ Thương thay thân phận con tằm…Dầu kêu ra máu có người nào nghe.” Hình ảnh người lao động hiện lên thật vất vả, khổ cực, họ lại bị bóc lột, bị chèn ép .Đó là nỗi thương cảm, xót xa cho số phận của những người dân lao động quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời, mà họ lại chẳng được hưởng bất kì chút thành quả nào. – Tiếng nói thương cảm cho số phận của người phụ nữ trong xã hội cũ còn chịu nhiều bất công, oan trái. Họ có số phận lênh đênh chìm nổi, không có quyền quyết định số phận cuộc đời của mình. Họ thật nhỏ bé, đáng thương trong xã hội phong kiến còn nhiều định kiến: “ Thân em ….Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu”. Hình ảnh trái bần vừa chua, chát giống như cuộc đời người phụ nữ xưa vậy họ luôn chịu tủi nhục trước xã hội, trước cuộc đời. Số phân của họ thật đáng thương luôn lênh đênh chìm nổi vô định, không biết hướng nào, không biết lưu lạc, tấp vào đâu bởi số phận của họ, cuộc đời họ không do họ quyết định mà do định kiến xã hội quyết định.Tác giả dân gian đã cảm thương cho số phận cuộc đời người phụ nữ để nói lên cuộc đời thân phân họ mà khi người đọc đọc lên đều thấy xót thương đồng cảm. – Tiếng kêu, lên án, tố cáo xã hội bất công bằng “ Cho ao kia cạn cho gầy cò con”, đó là bản án cho giai cấp thống trị tàn ác, vơ vét, bóc lột dân lành… ( có thể nêu nhiều dẫn chứng khác cho dài thêm nha ..)
Ngoài ra thơ Nôm Trung đại Việt Nam và thơ Đường cũng phản ánh rất rõ điều này
– Bài thơ “ Bánh trôi nước” là hình ảnh, thân phận người phụ nữ. Những định kiến xã hội, và lễ giáo phong kiến đã tước đi quyền tự do hạnh phúc, buộc họ phải sống lệ thuộc vào người khác. Đó chính là nỗi thương cảm cho số phận người phụ nữ của bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương.
– Tiếng nói đau thương khi chiến tranh phi nghĩa xảy ra làm tan nát hạnh phúc lứa đôi vợ phải xa chồng, nỗi buồn, sự chia li không đáng có.( Sau phút chia ly)
– Hay còn là ước mơ nhân ái cho những kẻ sĩ trên thế gian này có được ngôi nhà rộng muôn ngàn gian. Ước mơ thật giản dị và cao đẹp biết chừng nào: “ ước được nhà rộng muôn ngàn gian…..nắng mưa chẳng nũng, vững vàng như thạch bàn.
– Bài ca nhà tranh bị gió thu phá lên án, tố cáo xã hội loạn lạc, chiến tranh đã gay lên sự thất học, hỗn láo của lũ trẻ đáng ra phải biết lễ nghĩa học hành.
Trong truyện ngắn tân tiến “ Sống chết mặc bay ” lại mang một nội dung nhân đạo khác
– Đó là tiếng kêu thương cho số phận người dân lao động. Qua tác phẩm “ Sống chết mặc bay ” Phạm Duy Tốn đã nói lên nỗi đau khổ, tình cảnh đáng thương của những người dân đang trong tình cảnh đê vỡ bằng những lời biểu cảm trực tiếp của tác giả. Đằng sau lời biểu cảm là tiếng nấc nghẹn ngào cùng với dòng nước mắt xót thương của nhà văn so với số phận bi thảm của người dân thấp cổ bé họng. – Sống chết mặc bay đã tố caó kẻ cầm quyền vô nhân tính, bỏ mặc sự sống chết của dân lành ( dẫn chứng )
Tóm lại, cảm hứng nhân đạo cùng với cảm hứng yêu nước là hai sợi chỉ đỏ xuyên suốt toàn bộ nền văn học Việt Nam. Về điểm chung ta thấy: (trong chương trình ngữ văn 7 nội dung=> chỗ này ko hay mấy T_T) đều ca ngợi vẻ đẹp của con người, nhất là tầng lớp nhân dân cực khổ lầm than; tố cáo, lên án những thế lực bạo tàn gây đau khổ cho con người; đồng cảm với những số phận bất hạnh; đồng tình với ¬ước mơ, nguyện vọng chính đáng của con người và khát khao đổi thay số phận cho họ. Tuy nhiên, do hoàn cảnh xã hội cho nên nội dung nhân đạo có sự khác nhau đồng thời do ý thức hệ tư tưởng của các nhà văn khác nhau, lại có những biểu hiện riêng. Sự giống và khác của cảm hứng nhân đạo ở hai giai đoạn văn học tạo nên sự phong phú, đa dạng trong thành tựu của nền văn học nước nhà về mặt nội dung tư tưởng.
Bạn bổ sung thêm cho hay nha ><< nhớ vote cái
