Trước hết cần giáo dục người dân trong việc triển khai bảo vệ môi trường nói chung và môi trường đất nói riêng. Đối với những đơn vị chức năng vi phạm luật môi trường, cần phải giải quyết và xử lý nghiêm khắc Điều 184 ( BLHS ). Tội gây ô nhiễm đất + Người nào chôn vùi hoặc thải vào đất những chất ô nhiễm quá tiêu chuẩn được cho phép, đã bị xử phạt hành chính mà cố ý không triển khai những giải pháp khắc phục theo quyết định hành động của cơ quan có thẩm quyền gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến một trăm triệu đồng, tái tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. + Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm. + Phạm tội gây hậu quả đặc biệt quan trọng nghiêm trọng thì bị phạt tù từ năm năm đến mười năm. Người phạm tội còn hoàn toàn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm việc làm nhất định từ một năm đến năm
27 trang | Chia sẻ : tienthan23
| Lượt xem: 17189
| Lượt tải : 11
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tiểu luận Ô nhiễm môi trường đất và các biện pháp khắc phục, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ục và hoạt động giải trí như thể một chất mang Oxy. Nó cũng giúp hình thành nên một số ít mạng lưới hệ thống men hô hấp. Thiếu Sắt gây ra hiện tượng kỳ lạ mầu xanh lá cây nhợt nhạt ( bạc lá ) với sự phân biệt rõ ràng giữa những gân lá mầu xanh và khoảng chừng giữa mầu vàng. Vì Sắt không được luân chuyển giữa những bộ phận trong cây nên biểu lộ thiếu thứ nhất Open ở những lá non gần đỉnh sinh trưởng của cây. – Thiếu sắt nặng hoàn toàn có thể chuyển hàng loạt cây thành màu vàng tới trắng lợt, Lá cây thiếu sắt sẽ chuyển từ màu xanh sang vàng hay trắng ở phần thịt lá, trong khi gân lá vẫn còn xanh. Triệu chứng thiếu sắt Open trước hếtở những lá non, sau đến lá già, vì Fe không di động từ lá già về lá non. Sự thiếu sắt hoàn toàn có thể xảy ra do sự thiếu cân đối với những sắt kẽm kim loại khác như Molipden, Đồng hay Mangan. Một số yếu tố khác cũng hoàn toàn có thể gây thiếu sắt như quá thừa Lân trong đất ; do pH cao tích hợp với giầu Canxi, đất lạnh và hàm lượng Carbonat cao ; thiếu sắt do di truyền của cây ; thiếu do hàm lượng chất hữu cơ trong đất thấp. 4. Vai trò của Mangan ( Mn ) : Mangan là thành phần của những mạng lưới hệ thống men ( enzyme ) trong cây. Nó hoạt hóa 1 số ít phản ứng trao đổi chất quan trọng trong cây và có vai trò trực tiếp trong quang hợp, bằng cách tương hỗ sự tổng hợp Diệp lục. Mangan tăng cường sự chín và sự nẩy mầm của hạt khi nó làm tăng sự hữu dụng của Lân và Canxi. Cũng như sắt, Mangan không được tái sử dụng trong cây nên hiện tượng kỳ lạ thiếu sẽ khởi đầu từ những lá non, với mầu vàng giữa những gân lá, và đôi lúc Open nhiều đốm nâu đen. Ở những cây hòa thảo Open những vùng mầu xám ở gần cuống lá non. – Triệu chứng nổi bật khi cây thiếu Mn là phần gân lá và mạch dẫn biến vàng, nhìn hàng loạt lá có màu xanh sáng, về sau Open những đốm vàng ở phần thịt lá và tăng trưởng thành những vết hoại tử trên lá. Hiện tượng thiếu Mangan thường xảy ra ở những chân đất giầu hữu cơ, hay trên những đất trung tính hoặc hơi kiềm và có hàm lượng Mangan thấp. Mặc dù hiện tượng kỳ lạ thiếu Mangan thường đi với đất có pH cao, nhưng nó cũng hoàn toàn có thể gây ra bởi sự mất cân đối với những dinh dưỡng khác như Canxi, Magie và Sắt. Hiện tượng thiếu thường xảy ra rõ nét khi điều kiện kèm theo thời tiết lạnh, trên chân đất giầu hữu cơ, úng nước. Triệu chứng sẽ mất đi khi thời tiết ấm trở lại và đất khô ráo. 5. Vai trò của Molipden ( Mo ) : Molipden cần cho sự tổng hợp và hoạt động giải trí của men khử Nitrat. Loại men này khử Nitrat thành Ammonium trong cây. Molipden có vai trò sống còn trong việc tổng hợp đạm cộng sinh bởi vi trùng Rhizobia trong nốt sần cây họ đậu. Molipden cũng thiết yếu cho việc chuyển hóa Lân từ dạng vô cơ sang hữu cơ trong cây. – Thiếu Mo sẽ ức chế dinh dưỡng đạm của cây xanh nói chung, đặc biệt quan trọng của những cây họ đậu. Hiện tượng thiếu Molipden có bộc lộ chung như vàng lá và đình trệ sinh tưởng. Sự thiếu vắng Molipden hoàn toàn có thể gây ra triệu chứng thiếu Đạm trong những cây họ đậu như đậu tương, cỏ alfalfa, vì vi sinh vật đất phải có Molipden để cố định và thắt chặt Nitơ từ không khí. Molipden trở nên hữu dụng nhiều khi pH tăng, điều đó ngược lại với đa phần vi lượng khác. Chính vì điều này nên hiện tượng kỳ lạ thiếu thường xảy ra ở đất chua. Đất nhẹ thường dễ bị thiếu Mo hơn so với đất nặng. III.TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA ĐẤT III. 1. Độ xốp và độ trữ ẩm III. 1.1. Độ xốp của đất : Mỗi loại đất có cấu trúc khác nhau, nên độ xốp khác nhau và chúng có năng lực trữ ẩm, giữ khí khác nhau. Đặc trưng này rất quan trọng so với trồng trọt vì đất ẩm tốt sẽ thuận tiện cho cây xanh tăng trưởng và giảm được việc làm phải tưới nước nhiều. Độ xốp và độ trữ ẩm của đất được quyết định hành động bởi những yếu tố, ví dụ : Cấu trúc của những hạt keo đất. Thành phần của những chất tạo ra keo đất. Độ mùn của đất. Một số vi sinh sống trong đất. Vì thế nên khi những yếu tố này biến hóa thì độ xốp và độ trữ ẩm của đất cũng bị biến hóa. Vì thế người ta hoàn toàn có thể tái tạo đất để làm đất có chất lượng cao tương thích cho cây cối qua việc gia tang những loại phân bón để có hiệu suất cao theo ý muốn. Độ xốp của đất là độ hổng của đất, nó là tổng thể tích những lỗ hổng ( hay những khe nhỏ ) trong những hạt keo đất và được tính ra theo % so với tổng thể tích chung của đất theo công thức sau : P ( % ) = ( V1 / V2 ). 100 Trong đó : P là độ xốp của đất. V1 là thể tích của lỗ hổng tính theo cm3. V2 là thể tích của đất tính theo cm3. Độ xốp của đất có quan hệ tỉ trọng của đất. Loại đất nào có độ xốp cao thường có tỉ trọng nhỏ hơn. III. 1.2. Độ trữ ẩm của đất : Độ trữ ẩm tối đa của một loại đất là lượng nước lớn nhất mà loại đất đó giữ lại được sau khi có nước trọng tải chảy qua nó mà không có hiện tượng kỳ lạ dâng mao quản từ những mạch nước ngầm. Các loại đất xốp lớn thường có độ trữ ẩm cao. Độ trữ ẩm của đất biểu lộ năng lực trữ ẩm ( giữ nước ) của đất, nó là một hằng số so với mỗi loại đất. Còn nhiệt độ lại là một biến số, nó luôn đổi khác nhờ vào vào thời tiết, nhiệt độ tương đối của môi trường khí quyển và thời hạn phơi đất. III. 2. Độ hút ẩm và hấp thụ khí Mỗi loại đất có cấu trúc khác nhau nên chúng có năng lực hút ẩm và hút khí khác nhau. Đặc trưng này rất quan trọng so với cây xanh vì cây cối cần phải hút nước từ đất để tăng trưởng. Đất có độ xốp cao sẽ có khả hút ẩm và hút khí tốt. Đặc tính này nhờ vào vào yếu tố sau : Cấu trúc của những hạt keo đất. Thành phần cơ giới của đất. Độ mùn của đất. Độ chua mặn ( muối ) của đất. Một số vi sinh sống trong đất. III. 3. Độ axit và độ chua của đất Đây là những chỉ tiêu hóa lý quan trọng của đất và có tác động ảnh hưởng quan trọng so với cây xanh. Đất có độ axit và độ chua cao sẽ không thích hợp cho cây xanh lương thực ( lúa, ngô, ) hay những cây rau quả. Độ chua của đất là do sự xuất hiện của ion H + và ion Al3 + trong đất tạo ra và được chia làm 2 loại : Độ chua hiện tại ( độ chua hoạt tính ) : Là độ chua tạo ra do ion H + tự do trong đất và được chiết ra khi lắc chiết mẫu đất với nước cất và xác lập độ chua qua đo pH của dung dịch chiết này. Vì thế ta có giá trị pH của H2O, người ta dung nước cất để chiết và xác lập độ chua này. Độ chua tiềm tang ( độ chua tổng ) : Được xác lập khi chiết mẫu đất bằng dung dịch muối kiềm trung tính ( KCl ). Vì thế có khái niệm pH của KCl. Độ chua này được chia thành 2 thành phần là : Độ chua trao đổi : được xác lập khi mẫu chiết đất bằng dung dịch KCl hay NaCl và đo pH của chúng. Vì thế người ta thường dung dung dịch KCl 1M để chiết và xác lập độ chua này. Độ chua thủy phân : Được xác lập khi chiết mẫu đất bằng dung dịch muối như NaCH3COO 1M. Thông thường độ chua thủy phân có giá trị lớn hơn độ chua trao đổi. Vì lúc này phần nhiều hàng loạt lượng ion H + và Al3 + thủy phân đã được chiết vào dung dịch. Vì thế người ta thường dùng dung dịch NaCH3COO 1M ( có pH = 8.2 ) để chiết mẫu đất và xác lập độ chua này. IV.SỰ THOÁI HÓA ĐẤT Đất là môi trường thích hợp cho sự sinh trưởng tăng trưởng của cây, nó phân phối nước, oxy cũng như dinh dưỡng cho cây cối. Sự hình thành đất là một quy trình lâu dài hơn có tương quan mật thiết với địa hình, khí hậu, thực vật, động vật hoang dã, đá mẹ và con người. IV. 1. Nguyên nhân của sự suy thoái và khủng hoảng đất Nguyên nhân của thoái hóa đất do tự nhiên gây nên : + Sông suối đổi khác dòng chảy, núi lở … ; Do biến hóa khí hậu, thời tiết : mưa, nắng, nhiệt độ, gió, bão … ; + Mưa liên tục, cường độ lớn : gây lũ quét, rửa trôi xói mòn trên vùng đồi núi và ngập úng ở vùng thấp trũng. Trên vùng đất dốc xói mòn rửa trôi mạnh sẽ tạo nên đất xói mòn trơ sỏi đá hoặc mất lớp đất mặt với tầng mùn / hữu cơ. Ngược lại, tại những vùng thấp trũng ngập nước liên tục sẽ tạo nên những loại đất lầy thụt, úng trũng, chỉ thích hợp với những loại thực vật thủy sinh. Cả hai loại đất suy thoái và khủng hoảng này đều có hại cho sản xuất, thậm chí còn không còn năng lực sản xuất nông nghiệp. Nguyên nhân của sự thoái hóa đất do con người gây nên Nhiều hoạt động giải trí sản xuất của con người dẫn đến làm thoái hóa đất + Chặt đốt rừng làm nương rẫy, trồng cây lương thực ngắn ngày trên đất dốc theo giải pháp địa phương : Làm sạch đất ( đốt ), chọc lỗ bỏ hạt, không có giải pháp chống rửa trôi xói mòn đất vào mùa mưa và giữ ẩm đất vào mùa khô, không bón phân, đặc biệt quan trọng trả lại chất hữu cơ cho đất. Chỉ sau vài ba năm trồng tỉa, đất bị thoái hóa không còn năng lực sản xuất do đất không còn chất dinh dưỡng, tầng đất mỏng mảnh, trơ sỏi đá, thiếu nước. + Trong quy trình trồng trọt, không có giải pháp tu dưỡng, bảo vệ đất như bón phân hữu cơ, trồng xen hoặc luân canh những loài cây phân xanh, cây họ đậu, trồng độc canh. Vì vậy, mặc dầu đất phù sa phì nhiêu phì nhiêu, sau một thời hạn canh tác độc canh sẽ dẫn đến đất bị thoái hóa theo con đường bạc mầu hóa hoặc bạc điền hóa ( đất chua, mất thành phần cơ giới limon và sét trên tầng mặt, mất chất hữu cơ, mất cấu trúc đất, kiệt quệ chất dinh dưỡng ), làm giảm năng lực sản xuất, hiệu suất cây cối thấp và bấp bênh. + Đất bị thoái hóa do bị ô nhiễm chất độc bởi những hoạt động giải trí khác của con người như rác thải hoạt động và sinh hoạt và công nghiệp, nước thải hoạt động và sinh hoạt và công nghiệp, nước thải của chế biến thực phẩm. Đặc biệt nghiêm trọng khi đất bị nhiễm sắt kẽm kim loại nặng vượt ngưỡng được cho phép của tiêu chuẩn đo lường và thống kê vương quốc. + Đất bị thoái hóa theo hướng nhiễm mặn do con người gây nên. Tại 1 số ít vùng trồng rau, lúc bấy giờ vẫn còn có tập quán sử dụng phân cá chưa qua giải quyết và xử lý. Kết quả làm cho đất bị thoái hóa nghiêm trọng. Khi bón phân cá vào đất, do trong phân có chứa những cation Na + tích góp cao gây đổi khác đặc thù vật lý đất, tàn phá cấu trúc đoàn lạp làm đất bị chai cứng, bí chặt, không thoát nước người dân phải thay đất sau một thời hạn canh tác. + Đất bị thoái hóa do ô nhiễm những vi sinh vật, tuyến trùng Hiện nay, do canh tác độc canh, sử dụng nhiều mẫu sản phẩm hóa học nên quần thể vi sinh vật trong đất biến hóa. Nhiều loài vi sinh vật có lợi bị hủy hoại. Hình thành nhiều quần thể có hại cho đất và cây xanh. Nhiều chân đất bị ô nhiễm những nguồn bệnh trong đất, làm cho đất mất năng lực sản xuất. Trong đó có những loại như tuyến trùng, nấm ( Fusarium sp, Rhizoctonia sp, sclerotium, ) vi trùng những loại IV. 2. Một số giải pháp khắc phục sự thoái hóa đất Sự phục sinh đất là phương pháp tự trả lại cho đất những đặc thù và năng lực sản xuất mà nó từng có trước khi lâm vào thực trạng suy thoái và khủng hoảng. Hay nói cách khác, đó là những giải pháp khoa học kỹ thuật tác động ảnh hưởng vào những loại đất đã, đang bị suy thoái và khủng hoảng ( do quy trình sử dụng đất không hài hòa và hợp lý hoặc do tác động ảnh hưởng của môi trường xung quanh gây nên ), nhằm mục đích tạo cho đất trở lại với những đặc thù và năng lực khởi đầu. Kiến thiết đồng ruộng Canh tác đất dốc : Phải bảo vệ chống xói mòn rửa trôi đất, chống hiện tượng kỳ lạ đất bị khô hạn, dẫn đến kết von đá ong hóa. Biện pháp thiết kế ruộng trên đất dốc hữu hiệu nhất là làm ruộng bậc thang, trồng cây theo đường đồng mức. Biện pháp tưới tiêu Xây dựng mạng lưới hệ thống tưới tiêu nước và kỹ thuật tưới nước hài hòa và hợp lý. Đây là giải pháp rất quan trọng trong việc phục sinh năng lực sản xuất và tăng độ phì nhiêu của đất đã bị thoái hóa. Kỹ thuật tưới tiêu nước cũng rất quan trọng. Nhìn chung, do đặc tính vật lý của những loại đất này hầu hết là kém, năng lực giữ nước giữ ẩm kém, nên cần vận dụng những kỹ thuật tưới bảo vệ đưa lượng nước tưới thấm dần vào đất ( tưới nhỏ giọt ), đồng thời tránh tạo dòng chảy trên mặt phẳng. Như vậy, vừa sử dụng được lượng nước hữu hiệu cho cây, vừa tăng nhiệt độ và giữ ẩm cho đất và tránh được sự thất thoát nước trên mặt phẳng, cũng như tránh tạo nên dòng chảy gây xói mòn và rửa trôi đất khi tưới. Biện pháp sinh học và hữu cơ Hầu hết những loại đất bị suy thoái và khủng hoảng đều có đặc thù đặc trưng là nghèo kiệt chất hữu cơ trong đất, dẫn đến đất Open nhiều đặc thù lý hóa và sinh học xấu của đất như mất cấu trúc, năng lực giữ ẩm kém, năng lực hấp phụ thấp, hàm lượng dinh dưỡng đất ( độ phì nhiêu đất ) thấp. Nguyên nhân chính của nhiều loại đất bị suy thoái và khủng hoảng như ngày này là do bị khám phá mất lớp thảm thực vật khởi đầu ( khai hoang phá rừng làm nương rẫy ), sử dụng triệt để những nguồn và những mẫu sản phẩm hữu cơ của đất trong sản xuất mà không trả lại cho đất lượng hữu cơ nào, không bón hoặc bón rất ít phân hữu cơ cho cây cối, không đủ lượng hữu cơ đã lấy đi của đất. Vì vậy, một trong những giải pháp quan trọng nhất và được quan tâm nhất nhằm mục đích phục sinh đất bị suy thoái và khủng hoảng là giải pháp sinh học / hữu cơ. Nhiều hiệu quả nghiên cứu và điều tra và thực tiễn trong việc phục sinh đất đã bị suy thoái và khủng hoảng bằng giải pháp này đã chứng tỏ rằng sau một thời hạn ngắn, đất được phục sinh độ phì và năng lực sản xuất rõ ràng. Hơn nữa, với điều kiện kèm theo khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm của nước ta, những loại cây cối và thực vật sinh trưởng tăng trưởng mạnh, đã tạo sinh khối lớn, trả lại chất hữu cơ cho đất, đó là : – Tàn tích hữu cơ : rễ cây, thân lá rụng, rơi vào đất, được để lại đất sau thu hoạch. – Các mạng lưới hệ thống trồng trọt luân canh, xen canh, trồng theo băng giữa cây cối chính và cây tái tạo đất là cây phân xanh, cây họ đậu ( lạc dai, điền thanh, muồng hoa vàng, keo dậu ) − Các mạng lưới hệ thống nông lâm tích hợp giữa cây dài ngày và cây ngắn ngày bổ trợ chất hữu cơ cho nhau và cho đất. − Các phương pháp bổ trợ chất hữu cơ cho dất như bón phân hữu cơ, phủ vật tư hữu cơ cho cây xanh chính, trồng cây phủ đất đa công dụng cho cây xanh chính. – Sử dụng những chế phẩm sinh học, VSV trong sản xuất nông nghiệp + Sử dụng những vi sinh vật để cố định và thắt chặt N tự do thành đạm dễ tiêu qua 2 con đường VSV cố định và thắt chặt đạm tự do từ khí trời và vi sinh vật cố định và thắt chặt đạm qua nốt sần. Azospirillum sp lần tiên phong được phân lập vào năm 1992 được Beirink phân lập từ đất cát nghèo Nitơ ở Grorssel, tỉnh Gelderland, Hà Lan. Vi khuẩn này có năng lực cố định và thắt chặt đạm, sống tự do hoặc phối hợp với vùng rễ của cây họ hòa thảo, đặc biệt quan trọng là vùng rễ của cây cối nhiệt đới gió mùa, lúa nước, lúa mì, ngô ( Boddy et al., 1995 ). Sự tăng sinh xảy ra dưới cả hai điều kiện kèm theo hiếu khí và kỵ khí nhưng thích hợp ở điều kiện kèm theo vi hiếu khí. Ngoài năng lực cố định và thắt chặt đạm, Azospirillum có năng lực tổng hợp những chất điều hòa sinh trưởng thực vật như Auxin và Gibberelin giúp bộ rế cây xanh tăng trưởng tốt hơn, ngày càng tăng diện tích quy hoạnh tiếp xúc của rễ với đất. + Sử dụng những VSV phân giải lân khó tiêu thành dạng dễ tiêu : Hiện nay đã có nhiều điều tra và nghiên cứu và sản xuất ra những mẫu sản phẩm có năng lực chuyển lân từ dạng khó tiêu sang dạng dễ tiêu. Nhiều nghiên cứu và điều tra Tóm lại vi sinh vật Pseudomonas sp có công dụng phân giải lân khó tiêu ( CaHPO4, Ca3HPO4, Ca5OHPO4, AlPO4, FePO4 ) trong đất thành lân dễ tiêu ( H3PO4 ) cung ứng cho cây. + Sử dụng những chế phẩm sinh học để làm ngày càng tăng hiệu suất cao sử dụng phân bón, tái tạo đất + Sử dụng những giải pháp sinh học trong phòng trừ những loài nấm, vi trùng phát sinh từ đất : Để làm đa dạng và phong phú quần thể những những loài vi sinh có lợi cho cây cối người ta sử dụng những loài sinh vật đối kháng như những loài vi trùng có lợi cho cây xanh, những chủng nấm Trichoderma spp có công dụng đối kháng với những loài nấm bệnh từ đất như Fusarium sp, Phytophthora sp, Pythium, Rhizoctonia solani, Sclerotium rolfsii. Biện pháp truyền thống cuội nguồn / địa phương – Xây bờ đá trên đất dốc. – Làm đất tối thiểu. – Làm ruộng bậc thang. Biện pháp thâm canh + Làm đất thích hợp với từng loại cây cối : cày, bừa, đánh luống, rạch rãnh gieo hạt, ( trồng cây ăn quả ở vùng đất trũng thấp hoặc trồng cây lấy củ ở vùng đất có mực nước ngầm nông ). + Tưới nước theo nhu yếu sử dụng nước của những loại cây xanh hoặc tưới tiêu nước để tái tạo đất bị thoái hóa ( chua hóa, mặn hóa, phèn hóa ). + Giống cây cối thích hợp cho những loại đất, giống chịu được những đặc tính đất bị thoái hóa như chịu chua, chịu thiếu lân, chịu mặn, chịu khô hạn, chịu ngập úng … + Bón phân không chỉ phân phối dinh dưỡng cho cây cối mà phải bảo vệ lượng phân làm tăng độ phì nhiêu đất. Hiệu quả của bón phân phục sinh đất rõ nhất là duy trì và tăng cường bón phân hữu cơ cho đất, bón vôi khử chua những loại đất bị chua hóa. + Chăm sóc và bảo vệ cây cối : làm cỏ, sục bùn ( đất lúa ), xới sáo ( đất trồng cạn ), phòng trừ sâu hại và dịch hại liên tục, đặc biệt quan trọng ưu tiên chăm nom những loại cây xanh trên những loại đất thoái hóa mạnh, vì trên những loại đất này, hàm lượng hữu cơ, hoặc dung tích hấp thu, hoặc một số ít đặc thù vật lý của đất rất thấp / kém, nên những loại cây xanh thường dễ bị tổn thương khi thời tiết hoặc môi trường sản xuất bị đổi khác bất ngờ đột ngột. CHƯƠNG II : THỰC TRẠNG Ô NHIỄM ĐẤT TẠI VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC I. Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG ĐẤT I. 1. Tác động của mạng lưới hệ thống sản xuất đến môi trường đất Dân số trên toàn cầu tăng lên, yên cầu lượng lương thực, thực phẩm ngày càng nhiều và con người phải vận dụng những chiêu thức để tăng mức sản xuất và cường độ khai thác độ phì của đất. Những giải pháp thông dụng nhất là : Tăng cường sử dụng những chất hóa học trong nông, lâm nghiệp như phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ. Sử dụng những chất tăng cường sinh trưởng để có lợi cho việc thu hoạch. Sử dụng công cụ và kỹ thuật văn minh. Mở rộng mạng lưới tưới tiêu. Tất cả những giải pháp này đều tác động ảnh hưởng mạnh đến hệ sinh thái và môi trường đất : Làm đảo lộn cân đối sinh thái xanh do sử dụng thuốc trừ sâu. Làm ô nhiễm môi trường đất do sử dụng thuốc trừ sâu. Làm mất cân đối dinh dưỡng. Làm xói mòn và thoái hóa đất. Phá hủy cấu trúc của đất và những tổ chức triển khai sinh học của chúng do sử dụng những thiết bị, máy móc nặng. Làm mặn hóa hay chua phèn do chính sách tưới tiêu không hài hòa và hợp lý. I. 2. Tác nhân gây ô nhiễm môi trường đất Ô nhiễm môi trường đất được xem là tổng thể những hiện tượng kỳ lạ làm nhiễm bẩn môi trường đất bởi những chất gây ô nhiễm ( pollutant ). Người ta hoàn toàn có thể phân loại đất bị ô nhiễm theo nguồn gốc phát sinh, hoặc theo những tác nhân gây ra ô nhiễm. Nếu theo nguồn gốc phát sinh có : Ô nhiễm đất do những chất thải hoạt động và sinh hoạt. Ô nhiễm đất do chất thải công nghiệp. Ô nhiễm đất do hoạt động giải trí nông nghiệp. Môi trường đất có những đặt thù riêng và 1 số ít tác nhân gây ô nhiễm hoàn toàn có thể có cùng nguồn gốc nhưng lại gây ảnh hưởng tác động rẩ bất lợi rất khác nhau. Do đó, phân loại theo những tác nhân gây ô nhiễm sẽ tương thích hơn so với môi trường đất : Ô nhiễm do tác nhân hóa học Ô nhiễm do tác nhân sinh học. Ô nhiễm do tác nhân vật lý. I. 2.1. Ô nhiễm ở khu công nghiệp và đô thị Quá trình tăng trưởng công nghiệp và đô thị cũng ảnh hưởng tác động đến đặc thù lý và hóa học đất. Những ảnh hưởng tác động về vật lý đất như : gây xói mòn, nén chặt đất và hủy hoại cấu trú đất do hiệu quả của những hoạt động giải trí thiết kế xây dựng, sản xuất khai thác mỏ. Những ảnh hưởng tác động về hóa học như : những chất thải rắn, lỏng và khí ảnh hưởng tác động đến đất. Tác động của công nghiệp và đo thị đén đất xảy ra rất mạnh từ cuộc cách mạng công nghiệp thế kỷ XVIII – XIX, đặc biệt quan trọng là trong những thập niên gần đây. Các chất thải công nghiệp ngày càng nhiều và có độc tính ngày càng cao, nhiều loại rất khó bị phân hủy sinh học. Các chất thảiđộc hại hoàn toàn có thể được tích góp trong đất trong thời hạn dài gây ra rủi ro tiềm ẩn tiềm năng so với môi trường. Có thể phân loại những chất thải ra 4 nhóm chính : Chất thải thiết kế xây dựng, Chất thải sắt kẽm kim loại. Chất thải khí. Chất thải hóa học và hữu cơ. I. 2.1.1. Chất thải kiến thiết xây dựng Chất thải thiết kế xây dựng như gạch ngói, thủy tinh, gỗ, ống nhựa, dây cáp, bêtông, nhựatrong đất những chất này bị biến hóa theo nhiều con đường khác nhau, nhiều chất rẩ khó bị phân hủy I. 2.1.2. Chất thải sắt kẽm kim loại Các chất thải sắt kẽm kim loại, đặc biệt quan trọng là những sắt kẽm kim loại nặng ( Pb, Zn, Cd, Cu và Ni ) thường có nhiều ở những khu vực khai thác mỏ, những khu công nghiệp và đô thị. Kết quả tìm hiểu đất vườn ở 53 thành phố, thị xã ở nước Anh cho thấy hầu hết có lượng chì tổng số vượt trên 200 mg / kg, ở nhiều vùng công nghiệp đã vượt quá 500 mg / kg, những giá trị này cao hơn đất thông thường không bị nhiễm bẩn ( < 100 mg / kg ). Nguồn gốc chính của sắt kẽm kim loại nặng trong chất thải : Các loại bình điện ( pin, ac quy ) có mức chất thải sắt kẽm kim loại nặng cao nhất : 93 % tổng số lượng thủy ngân, khoảng chừng 45 % số lượng Cadmium ( Cd ). Sắt phế liệu chứa khoảng chừng 40 % số lượng chì ( Pb ), 30 % đồng ( Cu ), 10 % crôm ( Cr ). Các chất thải mịn ( < 20 mm ) chứa 43 % Cu thải, 20 % Pb và 12 % nickel ( Ni ). 38 % Cd thải và 25 % Ni là từ chất dẻo. Nickel có trong những loại thành phần rác, trong đó có 6 loại rác chứa trên 10 % Ni. Các tác giả điều tra và nghiên cứu đa phần trên những vùng co yếu tố ô nhiễm chung quanh những xí nghiệp sản xuất lớn có khói, bụi, chất thải gây ô nhiễm, những thành phố lớn, những sông và cửa sông phải hứng chịu những nguồn chất thải lớn. Một số tác giả đi sâu nghiên cứu và điều tra tai hại trên sức khỏe thể chất con người, gia súc hoặc đi sâu về chính sách hấp thu, luân chuyển, tích tụ sắt kẽm kim loại nặng. Teruo Asami ( Nhật Bản ) nghiên cứu và phân tích mẫu bụi của 12 thành phố lớn ở Nhật và nhận thấy hàm lượng sắt kẽm kim loại nặng phản ánh đặc tính của thành phố. Ở Osaka, người ta thấy có mạng lưới hệ thống đối sánh tương quan cao giữa tỷ suất bệnh nhân ( xác lập ) và hàm lượng sắt kẽm kim loại nặng được dùng trong công nghiệp sắt, thép. Người ta thấy rằng, bụi bay trong không khí và bụi lắng ở những khu vực đô thị chắc như đinh chứa nhiều rủi ro tiềm ẩn có nhiều độc tiềm tàng sắt kẽm kim loại hơn bụi ở khu vực nông thôn. Do vậy dân cư sống ở những khu vực đô thị phải hứng chịu nhiều rủi ro tiềm ẩn tiềm tàng về sắt kẽm kim loại nặng hơn những dân cư sống ở nông thôn. Teruo Asami đã tích lũy 308 mẫu bụi đường ở 12 thành phố của Nhật Bản, gồm có cả Tokyo, Osaca, Kyoto và tìm hiểu mối đối sánh tương quan giữa hàm lượng sắt kẽm kim loại nặng trong bụi đường và tỷ suất người mắc bệnh, nhất là ở Osaka là thành phố lớn thứ nhì và có hầu hết những ngành công nghiệp nặng của Nhật Bản. Kết quả cho thấy hàm lượng sắt kẽm kim loại nặng trong bụi đường ( g / g DM ) ở những thành phố, nhất là những thành phố lớn như : Osaka, Tokyo cao gấp nhiều lần so với đất không ô nhiễm : Cd : 3,26 so với 0,37 ; Cu : 258 so với 20,4 ; Zn : 1601 so với 65,1 ; Ni : 96,9 so với 14,8 ; Pb : 465 so với 18,1 ; Cr : 133 so với 27,2. Hệ số đối sánh tương quan giữa tỷ suất bệnh nhân có ghi nhận và hàm lượng sắt kẽm kim loại nặng ( g / g Dm ) ở Osaka như sau ( n = 26 ) : * : ý nghĩa 5 % * * : ý nghĩa 1 % * * * : ý nghĩa 0,1 % Các sắt kẽm kim loại ô nhiễm hoàn toàn có thể sống sót trong đất dưới nhiều dạng khác nhau, ( hấp phụ, link ) với những hợp chất hữu cơ, vô cơ hoặc tạo thành những chất phức tạp ( chelat ). Khả năng dễ tiêu của chúng so với thực vật nhờ vào vào nhiều yếu tố như : pH, năng lực trao đổi cation ( CEC ) và sự nhờ vào lẫn ngau vào những sắt kẽm kim loại khác. Ở những đất có CEC cao, chúng bị giữ lại nhiều trên những phứ hệ hấp phụ. Các sắt kẽm kim loại nặng có năng lực linh động lớn ở đất chua ( pH < 5,5 ). Các sắt kẽm kim loại nặng được tích góp trong những khung hình sinh vật theo những chuỗi thức ăn và nước uống. Ảnh hưởng của những sắt kẽm kim loại nặng trong đất so với sức khỏe thể chất con người chưa được xác đinh một cách rã ràng, nên rất khó kiến thiết xây dựng ngưỡng ô nhiễm đúng mực. Tuy nhiên nhiều nước cũng đã thiết kế xây dựng tiêu chuẩn ô nhiễm của những nguyên tố trong đất. Nhưng giá trị này thường khác nhau tùy thuộc vào điều kiện kèm theo môi trường, những chủ trương và lao lý đơn cử. Ở Hà Lan, cơ quan chính phủ đã thiết kế xây dựng mạng lưới hệ thống gồm 3 mức : giá trị đồng ý được hay giá trị nền, giá trị chứng tỏ quy trình nhiễm bẩn đang xảy ra và giá trị thiết yếu phải làm sạch. Bảng 7.1 : Đánh giá mức ô nhiễm bẩn sắt kẽm kim loại trong đất ở Hà Lan ( Thoromon, 1991 ). Một nguồn gây ô nhiễm đất đáng kể là từ những nhà máy sản xuất nhiệt điện, những khu vực khai thác than. Nguồn ô nhiễm đất do những chất phóng xạ từ những phế thải của những cơ sở khai thác chất phóng xạ. Trung tâm điều tra và nghiên cứu nguyên tử, những xí nghiệp sản xuất điện nguyên tử, những vụ thử hạt nhân, những cơ sở sử dụng đồng vị phóng xạ trong nông nghiệp, công nghiệp và y tế. Ở những khu vực nhà máy sản xuất điện nguyên tử thường gây ô nhiễm những chất phóng xạ như 137C s và 134C s. Hiện nay, người ta đã phát hiện có hơn 50 nguyên tố phóng xạ tự nhiên và 1000 đồng vị phóng xạ tự tạo. Những chất phóng xạ nguy khốn nhất là : 131I, 32F, 60C o, 36S, 45C a, 235U, 14C, 98A l, 226R a, 130B a. Các chất phóng xạ có năng lực tích góp cao trong những đất có CEC lớn, đất gần trung tính và trung tính, đất giàu khoáng sét và những chất mùn. Các tác giả đã đưa ra những giải pháp để ngăn ngừa sự thải kim loai nặng vào môi trường, xưm đây là sự thiết yếu về mặt sinh thát và giải pháp kinh tế tài chính xã hội. Theo họ, những cơ quan chính phủ cần phát hành những giải pháp kế hoạch gồm có : Ban hành những văn bản pháp lý pháp luật việc sửa chữa thay thế những chất sắt kẽm kim loại nặng bằng những hợp chất không độc, ví dụ điển hình sửa chữa thay thế nắp bằng kim loại tổng hợp chì của rượu vang bằng vật tư khác như : sáp, PE hay nhôm. Phân loại và tinh lọc từ nguồn : thực thi những chương trình với tác dụng tốt so với giấy, thủy tinh, sắt kẽm kim loại, nhất là so với những loại pin, bình nhiệt. Xây dựng những nhà máy sản xuất chọn và giải quyết và xử lý rác như : ở Pháp có những xí nghiệp sản xuất phân rác, đốt rác. Các tiến trình lọc, đốt cần ngăn ngừa sắt kẽm kim loại nặng thoát ra ở mức thấp nhất. I. 2.1.3. Chất thải khí - CO là loại sản phẩm đốt cháy không trọn vẹn carbon ( C ), 80 % Co là từ động cơ xe hơi, xe máy, hoạt động giải trí của những máy nổ khác, khói lò gạch, lò nhà bếp, núi lửa phunCO vào khung hình động vật hoang dã, người gây nguy khốn do CO tích hợp với Hemoglobin làm máu không hấp thu oxy, cản trở sự hô hấp. Trong đất một phần CO được hấp thu trong keo đất, một phần bi oxy hóa thành CO2. - CO2, SO2, NO2 trong không khí bị ô nhiễm là nguyên do gây ra mưa axít, làm tăng quy trình chua hóa đất. I. 2.1.4. Chất thải hóa học và hữu cơ Các chất thải có năng lực gây ô nhiễm đất ở mức độ lớn như : chất tẩy rửa, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc nhượm, màu vẽ, công nghiệp sản xuất pin, thuộc da, công nghiệp sản xuất hóa chất. Nhiều loại chất thải hữu cơ cũng dẫn đến ô nhiễm đất. Nhiều loại nướ từ cống rãnh thành phố thường được sử dụng như nguồn nước tưới trong sản xuất nông nghiệp. Trong những loại nước thải này thường gồm có cả nước thải hoạt động và sinh hoạt và công nghiệp, nên thường chứa nhiều những sắt kẽm kim loại nặng. Bảng 7.2 : Hàm lượng những nguyên tố trong bùn - nước cống rãnh đô thị ( Logan, 1990 ) Những chất tẩy rửa của những chất thải bỏ công nghiệp rắn hoàn toàn có thể chứa những mẫu sản phẩm hóa học ô nhiễm ở dạng dung dịch. Trong vạn vật thiên nhiên những chất này hoàn toàn có thể tích góp lại bằng nhiều chính sách khác nhau. Đa số những chất này được phóng ra mặt đất, một số ít chất được phóng ra biển, đi vào sông ngòi, mạng lưới hệ thống nước ngầm, và được tưới cho cây cối. Ở TP. Hồ Chí Minh, với dân số gần 7 triệu người, nên hàng ngày thải ra một lượng rác vô cung lớn, và có thành phần rất là phức tạp, nguồn gốc khác nhau từ bùn cống, rừ nước thải, phế thải của nhà máy sản xuất, trong đó có chứa những chất như mảnh vụn, sắt kẽm kim loại linh tinh, mảnh vỏ đồ hộp, sành sứ, chai lọ. Các chất thải này trải qua chế biến và được nông dân sử dụng trực tiếp để bón cho cây xanh. Ngoài ra những cơ sở sản xuất xi mạ, pin acquy, cũng đã thải ra một lượng lớn sắt kẽm kim loại nặng vào cống và chính những độc tố náyex đi vào môi trường nông nghiệp qua việc tưới nước cho cây xanh. I. 2.2. Ô nhiễm đất do hoạt động giải trí nông nghiệp Bao gồm những loại chất thải như : phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, tàn tích loại sản phẩm và cây cối nông nghiệp, chất thải gia súc và tàn tích rừng. I. 2.2.1. Ô nhiễm do phân bón - Phân vô cơ Để tăng hiệu suất cây xanh, người ta thường sử dụng những loại phân hóa học như : đạm ( N ), lân ( P2O5 ), kali ( K2O ). Nhưng trong những loại phân vô cơ, đáng quan tâm nhất là phân N, một loại phân mang lại hiệu suất cao quan trọng nhất cho hiệu suất cây cối, tuy nhiên nó cũng rất dễ gây ô nhiễm cho môi trường đất do tồn dư của nó do sử dụng với liều lượng cao. Khi bón N, cây sử dụng tối đa 30 % lượng phân bón vào đất. Còn lại, phần thì vị rửa trôi làm mất đi, phần còn lại trong đất sẽ gây ô nhiễm đất. Khi bón N vào đất thường trong đất sống sót 2 dạng : NH4 và NO3 -, cây cối hấp thu cả 2 dạng này, nếu cây hấp thu nhiều N, trong ccây sẽ tồn lưu cao NO3 - trong lá, quả, hạt quá mức sẽ gây hại cho người tiêu dùng. Lượng N tồn dư trong đất dạng NO3 - dễ bị rửa trôi xuống sông, suối hoặc trực tiếp đi xuống nước ngầm gây ô nhiễm nước ngầm. Theo mức được cho phép của WHO, nước ngầm chứa > 45 mg / l NO3 -, khoong thể dùng làm nước uống. Quá trình nitrat hóa làm tăng tính chua của môi trường đất do trong đất sống sót HNO3. Một số phân bón hóa học khác gây ô nhiễm môi trường đất như phân lân. Phân super lân thường có 5 % axít tự do ( H2SO4 ), làm cho môi trường đất chua. Trong những loại phân lân cũng còn chứa một lượng những sắt kẽm kim loại nặng khác như As, Cd, Pb cũng là nguyên do làm tích góp những sắt kẽm kim loại này trong đất. Các phân hóa học khác hầu hết là những dạng muối ( NH4SO4, KCL, K2SO4, KNO3 ) của những axít, do đó khi bón vào đất làm cho đất chua. – Phân hữu cơ Thông thường phân hữu cơ gồm : phân chuồng, phân xanh, phân ủ. Thành phần của phân tùy thuộc vào nguồn chế biến. Nguồn phân hữu cơ gây ô nhiễm đất hoàn toàn có thể do cách sử dụng, nguồn sử dụng để chế biến. Phân chuồng nếu không được ủ đúng kỹ thuật, như nông dân sử dụng phân tươi ( phân chuồng, phân bắc ) ngâm ủ, nông dân sử dụng tưới trên cây xanh chứa rất nhiều những vi sinh ( Coliform, E.coli, Clostridium perfingens, Streptococcus, Salmonella, Vibrio cho lera ), ký sinh trùng ( giun đũa ) trong sản xuất nông nghiệp, đặc biệt quan trọng là trên rau làm cho rau không bảo đảm an toàn, gây độc cho người sử dụng. Các loại phân hữu cơ lúc bấy giờ, như phân chuồng ( heo, gà, ) được nuôi từ thứ ăn tổng hợp không còn bảo đảm an toàn cho nông sản như trước, vì trong thành phần của nó có nhiều khoáng vi lượng ( Cu, Zn, Fe, Mn, Co, ). Hàm lượng sắt kẽm kim loại nặng chứa trong phân hoàn toàn có thể là nguồn xâm nhập vào đất trồng và tồn lưu trong những loại nông sản phẩm, đặc biệt quan trọng là những loại rau ăn lá. Sử dụng nhiều phân hữu cơ trong điều kiện kèm theo yếm khí, quy trình khử chiếm lợi thế, sẽ tạo ra nhiều axít hữu cơ làm đất chua, đồng thời tạo ra nhiều chất độc H2S, CH4, CO2. I. 2.2.2. Ô nhiễm do thuốc bảo vệ thực vật Thuốc bảo vệ thực vật gồm có : thuốc trừ sâu, bệnh ( nấm, tuyến trùng ), thuốc diệt cỏ, chất kích thích sinh trưởng đều là những chất hóa học hữu cơ hay vô cơ. Rất thiết yếu để diệt sâu, bệnh, cỏ dại bảo vệ cây cối, Nhưng vì thực chất của những chất này là diệt sinh học nên không ít đều tác động ảnh hưởng đến môi trường đất. Các hóa chất này gây ô nhiễm môi trường đất và hoạt tính của chúng sẽ là chất độc cho những động vật hoang dã và con người. Nó hoàn toàn có thể sống sót lâu trong đất, xâm nhập vào thành phần cây, nhất là tích góp ở những bộ phận của cây, con người sử dụng những loại sản phẩm này sẽ gây ngộ độc. Đặc tính của thuốc trừ sâu bệnh là tính bền trong môi trường sinh thái. Sau khi xâm nhập vào môi trường và sống sót một thời hạn dài trong những dạng cấu trúc sinh hóa khác nhau hoặc tạo những dạng hợp chất link trong môi trường đất. Các hợp chất mới này thường có độc tính cao hơn bản thân nó. Ví dụ như DDT sau một thời hạn sử dụng có tạo ra DDE, độc hơn DDT gấp 2-3 lần. Thuốc trừ sâu Aldrin sống sót lâu dài hơn trong đất bị phân thành Dieldrin, mà đặc thù của nó độc nhiều lần so với Aldrin. Các thuốc bảo vệ thực vật thường chứa nhiều sắt kẽm kim loại nặng như : As, Pb, Hg. Một số loại thuốc bệnh như : CuSO4, Zineb, Macozeb chứa những sắt kẽm kim loại nặng như Zn, Cu, Mn sử dụng nhiều và lâu bền hơn sẽ tồn lưu những sắt kẽm kim loại trong đất. Tác hại khác của thuốc trừ sâu bệnh là sự xâm nhập của nó vào môi trường đất làm cho cơ lý hóa tính đất giảm sút, mức độ gây hại tựa như như phân bón hóa học. Nhưng năng lực diệt khuẩn cao nên thuốc trừ sâu bệnh cũng đồng thời hủy hoại nhiều vi sinh vật có ích làm những hoạt tính sinh học của đất bị giảm. I. 2.2.3. Ô nhiễm đất do dầu Ô nhiễm đất do hydrocarbures từ nguồn dầu hỏa. Thành phần cơ bản của dầu mỏ : Carbon 82 – 87 %, hydro 11 – 14 %, lưu huỳnh 0,1 – 0,5 %, oxy và nitơ < vài phần nghìn. Dầu và những mẫu sản phẩm của dầu khí đổ trên mặt đất sẽ làm cho đất bị ô nhiễm vì : - Chỉ cần một lớp dầu bao trùm mặt đất, dù rất mỏng dính ( 0,2 – 0,5 mm ) cũng ssủ làm cho đất “ ngạt thở ” vì thiếu không khí, quy trình trao đổ khí bị cắt đứt. Kết quả là những loài động, thực vật và vi sinh vật đều thiếu oxy, ở đầu cuối dẫn đến cái chết. Lớp dầu này cũng ngăn cản quy trình trao đổi nguồn năng lượng mặt trời của môi trường đất. - Dầu là chất kỵ nước, khi thấm vào đất, dầu đẩy nước ra ngoài làm cho môi trường đất hầu hết không còn nước và chiếm hết những khoảng không khí trong đất làm cho đất giảm thiểu oxy và nước, gây tổn thương cho hệ sinh thái. - Khi xâm nhập vào đất, dầu làm đổi khác cấu trúc và đặc tính lý hóa tính của đất, khiến những hạt keo đất trơ ra và không còn năng lực hấp thu, trao đổi nữa. - Dầu thấm qua đất xuống mạch nước ngầm, làm ô nhiễm nguồn nước ngầm. - Dầu là hợp chất hữu cơ cao phân tử có đặc tính diệt sinh vật. Khắc phục ô nhiễm dầu trong đất có nhiều chác, nhưng hoàn toàn có thể có những cách đa phần sau : Cày xới lên và giải quyết và xử lý tầng đất ô nhiễm để nó tiếp xúc với không khí cho bay hơi và vi sinh vật phân hủy. Xử lý đất bằng hóa chất. Trồng cây ưa dầu, có năng lực chịu được nồng độ dầu. Bóc những lớp đất bị ô nhiễm đưa ra giải quyết và xử lý. Tạo cho đất có năng lực tự làm sạch, hoặc bằng tiếp xúc không khí hoặc vi sinh vật, hoặc rửa trôi, chuyển hóa. I. 3. Thực trạng ô nhiễm môi trường đất ở nước ta lúc bấy giờ Một yếu tố nóng bỏng, gây bức xúc trong dư luận xã hội cả nước lúc bấy giờ là thực trạng ô nhiễm môi trường sinh thái do những hoạt động giải trí sản xuất và hoạt động và sinh hoạt của con người gây ra. Vấn đề này ngày càng trầm trọng, rình rập đe dọa trực tiếp sự tăng trưởng kinh tế tài chính - xã hội bền vững và kiên cố, sự sống sót, tăng trưởng của những thế hệ hiện tại và tương lai. Giải quyết yếu tố ô nhiễm môi trường trong thời kỳ tăng nhanh CNH, HĐH lúc bấy giờ không chỉ là yên cầu cấp thiết so với những cấp quản lí, những doanh nghiệp mà đó còn là nghĩa vụ và trách nhiệm của cả mạng lưới hệ thống chính trị và của toàn xã hội. Trong những năm đầu thực thi đường lối thay đổi, vì tập trung chuyên sâu ưu tiên tăng trưởng kinh tế tài chính và cũng một phần do nhận thức hạn chế nên việc gắn tăng trưởng kinh tế tài chính với bảo vệ môi trường chưa chú trọng đúng mức. Tình trạng tách rời công tác làm việc bảo vệ môi trường với sự tăng trưởng kinh tế tài chính - xã hội diễn ra phổ cập ở nhiều ngành, nhiều cấp, dẫn đến thực trạng gây ô nhiễm môi trường diễn ra thông dụng và ngày càng nghiêm trọng. Đối tượng gây ô nhiễm môi trường hầu hết là hoạt động giải trí sản xuất của xí nghiệp sản xuất trong những khu công nghiệp, hoạt động giải trí làng nghề và hoạt động và sinh hoạt tại những đô thị lớn. Ô nhiễm môi trường gồm có 3 loại chính là : ô nhiễm đất, ô nhiễm nước và ô nhiễm không khí. Trong ba loại ô nhiễm đó thì ô nhiễm không khí tại những đô thị lớn, khu công nghiệp và làng nghề là nghiêm trọng nhất, mức độ ô nhiễm vượt nhiều lần tiêu chuẩn được cho phép. Theo Báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tính đến ngày 20/4/2008 cả nước có 185 khu công nghiệp được Thủ tướng nhà nước quyết định hành động xây dựng trên địa phận 56 tỉnh, thành phố thường trực TW. Đến hết năm 2008, cả nước có khoảng chừng trên 200 khu công nghiệp. Ngoài ra, còn có hàng trăm cụm, điểm công nghiệp được ủy ban nhân dân những tỉnh, thành phố thường trực TW quyết định hành động xây dựng. Theo báo cáo giải trình giám sát của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, tỉ lệ những khu công nghiệp có mạng lưới hệ thống xử lí nước thải tập trung chuyên sâu ở 1 số ít địa phương rất thấp, có nơi chỉ đạt 15 - 20 %, như tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Vĩnh Phúc. Một số khu công nghiệp có kiến thiết xây dựng mạng lưới hệ thống xử lí nước thải tập trung chuyên sâu nhưng hầu hết không quản lý và vận hành vì để giảm ngân sách. Đến nay, mới có 60 khu công nghiệp đã hoạt động giải trí có trạm xử lí nước thải tập trung chuyên sâu ( chiếm 42 % số khu công nghiệp đã quản lý và vận hành ) và 20 khu công nghiệp đang thiết kế xây dựng trạm xử lí nước thải. Bình quân mỗi ngày, những khu, cụm, điểm công nghiệp thải ra khoảng chừng 30.000 tấn chất thải rắn, lỏng, khí và chất thải ô nhiễm khác. Tại Hội nghị triển khai Đề án bảo vệ môi trường lưu vực mạng lưới hệ thống sông Đồng Nai ngày 26/2/2008, những cơ quan trình độ đều có chung nhìn nhận : nguồn nước thuộc lưu vực sông TP HCM - Đồng Nai hiện đang bị ô nhiễm nặng, không đạt chất lượng mặt nước dùng làm nguồn cấp nước hoạt động và sinh hoạt. Theo số liệu khảo sát do Chi cục Bảo vệ môi trường phối hợp với Công ty Cấp nước TP HCM triển khai năm 2008 cho thấy, lượng NH3 ( amoniac ), chất rắn lơ lửng, ô nhiễm hữu cơ ( đặc biệt quan trọng là ô nhiễm dầu và vi sinh ) tăng cao tại hầu hết những rạch, cống và những điểm xả. Có khu vực, hàm lượng nồng độ NH3 trong nước vượt gấp 30 lần tiêu chuẩn được cho phép ( như cửa sông Thị Tính ) ; hàm lượng chì trong nước vượt tiêu chuẩn lao lý nhiều lần ; chất rắn lơ lửng vượt tiêu chuẩn từ 3 - 9 lần ... Tác nhân hầu hết của thực trạng ô nhiễm này chính là trên 9.000 cơ sở sản xuất công nghiệp nằm phân tán, nằm xen kẽ trong khu dân cư trên lưu vực sông Đồng Nai. Bình quân mỗi ngày, lưu vực sông phải đảm nhiệm khoảng chừng 48.000 m3 nước thải từ những cơ sở sản xuất này. Dọc lưu vực sông Đồng Nai, có 56 khu công nghiệp, khu công nghiệp đang hoạt động giải trí nhưng chỉ có 21 khu có mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý nước thải tập trung chuyên sâu, số còn lại đều xả trực tiếp vào nguồn nước, gây ảnh hưởng tác động xấu đến chất lượng nước của những nguồn tiếp đón ... Có nơi, hoạt động giải trí của những xí nghiệp sản xuất trong khu công nghiệp đã phá vỡ mạng lưới hệ thống thủy lợi, tạo ra những cánh đồng hạn hán, ngập úng và ô nhiễm nguồn nước tưới, gây trở ngại rất lớn cho sản xuất nông nghiệp của bà con nông dân. Nhìn chung, hầu hết những khu, cụm, điểm công nghiệp trên cả nước chưa cung ứng được những tiêu chuẩn về môi trường theo pháp luật. Thực trạng đó làm cho môi trường sinh thái ở một số ít địa phương bị ô nhiễm nghiêm trọng. Cộng đồng dân cư, nhất là những hội đồng dân cư lân cận với những khu công nghiệp, đang phải đương đầu với thảm họa về môi trường. Họ phải sống chung với khói bụi, uống nước từ nguồn ô nhiễm chất thải công nghiệp ... Từ đó, gây bất bình, dẫn đến những phản ứng, đấu tranh kinh khủng của người dân so với những hoạt động giải trí gây ô nhiễm môi trường, có khi bùng phát thành những xung đột xã hội nóng bức. Cùng với sự sinh ra ồ ạt những khu, cụm, điểm công nghiệp, những làng nghề thủ công truyền thống cũng có sự phục sinh và tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ. Việc tăng trưởng những làng nghề có vai trò quan trọng so với sự tăng trưởng kinh tế tài chính - xã hội và xử lý việc làm ở những địa phương. Tuy nhiên, hậu quả về môi trường do những hoạt động giải trí sản xuất làng nghề đưa lại cũng ngày càng nghiêm trọng. Tình trạng ô nhiễm không khí, đa phần là do nguyên vật liệu sử dụng trong những làng nghề là than, lượng bụi và khí CO, CO2, SO2 và Nox thải ra trong quy trình sản xuất khá cao. Theo thống kê của Thương Hội Làng nghề Nước Ta, lúc bấy giờ cả nước có 2.790 làng nghề, trong đó có 240 làng nghề truyền thống cuội nguồn, đang xử lý việc làm cho khoảng chừng 11 triệu lao động, gồm có cả lao động tiếp tục và lao động không liên tục. Các làng nghề được phân bổ rộng khắp cả nước, trong đó những khu vực tập trung chuyên sâu tăng trưởng nhất là đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ, Tây Bắc Bộ, đồng bằng sông Cửu Long. Riêng ở đồng bằng sông Hồng có 866 làng nghề, chiếm 42,9 % cả nước. Hình thức những đơn vị chức năng sản xuất của làng nghề rất phong phú, hoàn toàn có thể là mái ấm gia đình, hợp tác xã hoặc doanh nghiệp. Tuy nhiên, do sản xuất mang tính tự phát, sử dụng công nghệ tiên tiến bằng tay thủ công lỗi thời, chắp vá, mặt phẳng sản xuất eo hẹp, việc góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý nước thải ít được chăm sóc, ý thức bảo vệ môi trường sinh thái của người dân làng nghề còn kém, cạnh bên đó lại thiếu một chính sách quản trị, giám sát của những cơ quan chức năng của Nhà nước, chưa có những chế tài đủ mạnh so với những hộ làm nghề bằng tay thủ công gây ô nhiễm môi trường và cũng chưa nhất quyết vô hiệu những làng nghề gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, nên thực trạng ô nhiễm môi trường tại những làng nghề ngày càng trầm trọng và lúc bấy giờ đã ở mức “ báo động đỏ ”. Hoạt động gây ô nhiễm môi trường sinh thái tại những làng nghề không chỉ tác động ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, hoạt động và sinh hoạt và sức khỏe thể chất của những người dân làng nghề mà còn tác động ảnh hưởng đến cả những người dân sống ở vùng lân cận, gây phản ứng kinh khủng của bộ phận dân cư này, làm phát sinh những xung đột xã hội nóng bức. Bên cạnh những khu công nghiệp và những làng nghề gây ô nhiễm môi trường, tại những đô thị lớn, thực trạng ô nhiễm cũng ở mức báo động. Đó là những ô nhiễm về nước thải, rác thải hoạt động và sinh hoạt, rác thải y tế, không khí, tiếng ồn ... Những năm gần đây, dân số ở những đô thị tăng nhanh khiến mạng lưới hệ thống cấp thoát nước không cung ứng nổi và xuống cấp trầm trọng nhanh gọn. Nước thải, rác thải hoạt động và sinh hoạt ( vô cơ và hữu cơ ) ở đô thị hầu hết đều trực tiếp xả ra môi trường mà không có bất kể một giải pháp xử lí nào ngoài việc luân chuyển đến bãi chôn lấp. Theo thống kê của cơ quan chức năng, mỗi ngày người dân ở những thành phố lớn thải ra hàng nghìn tấn rác ; những cơ sở sản xuất thải ra hàng trăm nghìn mét khối nước thải ô nhiễm ; những phương tiện đi lại giao thông vận tải thải ra hàng trăm tấn bụi, khí độc. Trong tổng số khoảng chừng 34 tấn rác thải rắn y tế mỗi ngày, thành phố Thành Phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh chiếm đến 1/3 ; bầu khí quyển của thành phố Thành Phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh có mức benzen và sunfua đioxit đáng báo động. Theo một tác dụng nghiên cứu và điều tra mới công bố năm 2008 của Ngân hàng Thế giới ( WB ), trên 10 tỉnh thành phố Nước Ta, xếp theo thứ hạng về ô nhiễm đất, nước, không khí, thành phố Hồ Chí Minh và TP.HN là những địa phận ô nhiễm đất nặng nhất. Theo báo cáo giải trình của Chương trình môi trường của Liên hợp quốc, thành phố TP. Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh đứng đầu châu Á về mức độ ô nhiễm bụi. I. 4. Ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường đất đến đời sống xung quanh và con người. Đất bị xuống cấp trầm trọng. Một số biểu lộ như : · Dễ bị xói mòn do nước, khi gặp những hoạt động lớn như lở đất khi lượng mưa cao, thảm thực vật bị tàn phá, canh tác không hài hòa và hợp lý, chất dinh dưỡng bị mất do trầm tích và bị rửa trôi theo dòng nước, gấp khoảng chừng 10 lần lượng dinh dưỡng và bị trôi. · Dư thừa muối : đất dư thừa Na + nhưng lại thiếu những chất dinh dưỡng thiết yếu. · Sự xuống cấp trầm trọng hóa học : tương quan đến sự mất đi những chất dinh dưỡng thiết yếu và cơ bản cũng như sự hình thành những độc tố Al3 +, Fe2 + .. khi những chỉ tiêu này quá cao hoặc quá thấp đều gây tác động ảnh hưởng đến môi trường. · Sự xuống cấp trầm trọng sinh học : sự ngày càng tăng tỉ lệ khoáng hóa của mùn mà không có sự bù đắp những chất hữu cơ sẽ làm cho đất nhanh gọn nghèo kiệt, giảm năng lực hấp thụ và giảm năng lực cung ứng N cho sinh vật. Đa dạng sinh vật trong môi trường đất bị giảm thiểu. · Làm đổi khác thành phần và đặc thù của đất ; làm chai cứng đất ; làm chua đất ; làm đổi khác cân đối dinh dưỡng giữa đất và cây xanh do hàm lượng nitơ còn dư thừa trong đất ( chỉ có khoảng chừng 50 % nitơ bón trong đất là được thực vật sử dụng, số còn lại là nguồn gây ô nhiễm môi trường đất ). · Gây một số ít bệnh truyền nhiễm, bệnh do giun sán, ký sinh trùng mà đa phần người dân mắc phải đặc biệt quan trọng là trẻ nhỏ ở những vùng nông thôn. · Các chất phóng xạ, sắt kẽm kim loại, nylon, do không phân hủy được nên gây trở ngại cho đất. · Các phân bón hóa học, thường có một số ít vết sắt kẽm kim loại và hóa chất như As, Cd, Co, Cu, Pb, Zn theo thời hạn sẽ tích tụ trên lớp đất mặt làm đất bị chai xấu, thoái hóa, không canh tác liên tục được. · Việc sử dụng thuốc trừ sâu có công dụng làm giảm tác động ảnh hưởng phá hoại của sâu bệnh, tăng sản lượng cây cối. Tuy nhiên, thuốc trừ sâu cũng là một tác nhân quan trọng gây ô nhiễm môi trường, gây bệnh tật và tử trận cho nhiều loài động vật hoang dã nhất là loài chim. DDT là một trong những thuốc trừ sâu gây ô nhiễm cho sinh vật và môi trường. Sử dụng DDT và 1 số ít thuốc trừ sâu khác đã làm cho nhiều loài chim và cá bị tiêu diệt. Nguyên nhân là do thuốc trừ sâu và diệt cỏ sống sót lâu trong đất ( từ 6 tháng đến 2 năm ) và gây tích tụ sinh học. Trung bình có khoảng chừng 50 % lượng thuốc trừ sâu được phun đã rơi xuống đất, tồn dư trong đất và bị hấp dẫn vào quy trình : đất-cây-động vật - người. Một số chất còn bị nghi là nguyên do của bệnh ung thư. II.CÁC BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG ĐẤT Một khi đất đã bị ô nhiễm sẽ có mối đe dọa vô cùng lớn so với đời sống của con người cũng như những sinh vật, thế cho nên cần phải phòng, chống ô nhiễm đất một cách tích cực. Muốn thực thi điều đó, tất cả chúng ta cần triển khai tổng hợp những giải pháp sau : II. 1. Phương pháp xử lí tại chỗ : + Phương pháp bay hơi : gần xí nghiệp sản xuất hóa chất và khu công nghiệp, dùng dong không khí mạnh làm bay hơi những chất ô nhiễm có trong đất, hấp thụ bằng than hoạt tính. + Phương pháp xử lí bằng thực vật : hoa hướng dương hấp thụ urani, một số ít loại dương xỉ hấp thụ asen, nhiều cây vùng núi hấp thụ can đảm và mạnh mẽ kẽm, cây mù tạc hấp thụ chì, cỏ ba lá hấp thụ dầu ,. + Phương pháp ngâm chiết : tích hợp với chất hoạt động giải trí mặt phẳng để ngâm và chiết những chất gay ô nhiễm ra khỏi đất thu gom chất chiết bằng mạng lưới hệ thống thu gom và sử lí riêng. + Phương pháp cố định và thắt chặt chất ô nhiễm bằng dòng điện + chiêu thức xử lí thụ động : sử dụng những quy trình xảy ra một cách tự nhiên như những quy trình bay hơi, thông khí, phân hủy sinh học, phân hủy do ánh sáng để phân hủy những chát gây ô nhiễm. II. 2. Xử lí đất bị ô nhiễm sau khi đã bóc khỏi vị trí + Phương phấp xử lí bằng mặt đất : Rải trên một bề mặt đất khác để phân hủy những chất ô nhiễm bằng quy trình phân hủy sinh học, phân hủy do ánh sáng xảy ra một cách tự nhiên. + Phương pháp nhiệt. + Phương pháp trộn với nhựa đường asphalt. + Phương pháp đóng khối. + Phương pháp bóc và chôn lấp. II. 3. Điều tra và nghiên cứu và phân tích đất : Điều tra ô nhiễm đất là khám phá trạng thái ô nhiễm và nhìn nhận mức độ ô nhiễm. Hiện nay người ta lấy “ trị số cơ bản ” làm tiêu chuẩn nhìn nhận. Căn cứ vào hàm lượng trung bình của hợp chất hoặc nguyên tố ô nhiễm trong đất vượt quá “ trị số cơ bản ” để nhìn nhận. Đánh giá chất lượng đất là khâu quan trọng trong công tác làm việc bảo vệ môi trường. Cần lấy mẫu đất định kì hoặc đặt máy đo tự động hóa ở khu vực đại diện thay mặt, nghiên cứu và phân tích những đặc thù lý, hóa và sinh học đất để theo dõi hành động đổi khác, quy luật ô nhiễm, từ đó giám sát số lượng tồn lưu chất ô nhiễm trong đất, dự kiến được trạng thái ô nhiễm và xu thế chuyển hóa của chúng và nêu ra giải pháp phòng tránh. II. 4. Loại bỏ nguồn gây ô nhiễm : Trong những xí nghiệp sản xuất, nhà máy sản xuất, hầm mỏ cần nghiên cứu và điều tra công nghệ tiên tiến khép kín, không sản xuất hoặc ít sản xuất chất độc. Những chất thải loại cần có cách giải quyết và xử lý tịch thu. Hiện nay, ô nhiễm đất đa phần bắt nguồn từ những xí nghiệp sản xuất và nước cống thành phố, thế cho nên lúc tưới nước cho cây cối cần phải cẩn trọng. Cần chọn dùng loại nông dược có hiệu lực thực thi hiện hành cao nhưng ít độc, ít tồn lưu trong đất. Loại bỏ trọn vẹn những nông dược đã cấm sử dụng. Một hướng mới hạn chế dùng thuốc gây ô nhiễm là cần lan rộng ra chiêu thức sinh vật phòng trừ phối hợp với những chiêu thức khác ( phòng trừ tổng hợp ) II. 5. Làm sạch hóa đồng ruộng : Dùng vôi và muối phốt phát kiềm để khử chua, chuyển phần nhiều nguyên tố sắt kẽm kim loại sang hợp chất khó tan từ đó làm giảm nồng độ của chúng trong dung dịch. Tiêu nước vùng trũng, điều tiết Eh đất làm cho một số nguyên tố sắt kẽm kim loại nặng chuyển sang dạng khó tan. Luân canh lúa màu để triển khai phân hủy DDT Cải thiện thành phần cơ giới đất, tăng cường bón phân hữu cơ Đối với đất cát cần nâng cao tính đệm và năng lực hấp phụ để hút những cation sắt kẽm kim loại và nông dược, vận dụng giải pháp tổng hợp nâng cao độ phì nhiêu của đất, tạo điều kiện kèm theo cho sinh vật hoạt động phân hủy những nông dược tồn lưu trong đất. II. 6. Đổi đất, lật đất : Khi đất bị nhiễm sắt kẽm kim loại nặng ( như Cd ) hoàn toàn có thể vận dụng giải pháp đổi đất, lật đất. Biện pháp này tái tạo triệt để nhưng khó triển khai trên diện rộng. II. 7. Thay đổi cây cối và tận dụng hấp thu sinh vật : Nếu đất bị ô nhiễm nặng nên thay cây lương thực, cây ăn quả bằng cây quả, hoa lá cây cảnh hoặc cây lấy gỗ. Nếu đất trồng cỏ chăn nuôi thì nên thu hoạch vào thời hạn hàm lượng chất độc thấp nhất. Ngoài ra, hoàn toàn có thể trồng những cây không dùng để ăn mà có năng lực hút mạnh những hcaats có chứa nguyên tố sắt kẽm kim loại nặng, ví dụ : trồng cúc vạn thọ để tái tạo đất bị nhiễm Cd. Hoặc hoàn toàn có thể tận dụng vi sinh vật để chống ô nhiễm đất. II. 8. Đầu tư xây dụng hệ thông thu gom, phân loại, giải quyết và xử lý rác thái II. 9. Hạn chế sử dụng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, Sử dụng phân bón đúng cách + Bón phân theo hiệu quả nghiên cứu và phân tích môi trường + Sử dụng giống cây cối thích hợp + Bón phân cân đối ( N : P : K và hữu cơ ) + Số lần bón tương thích, đặc biệt quan trọng là phân đạm + Quản lý nước thích hợp - Các nhà máy sản xuất phải xây ống khói cao để đưa khí thải lên cao, phải có hệ thông xử lí chất thải, để tiết kiệm ngân sách và chi phí nhưng vẫn bảo vệ chất lượng xử lí chất thải, hoàn toàn có thể kiến thiết xây dựng mạng lưới hệ thống xử lí chất thải tập trung chuyên sâu. II. 10. Tuyên truyền bảo vệ môi trường II. 11. Thực hiện luật Môi trường. Trước hết cần giáo dục người dân trong việc thực thi bảo vệ môi trường nói chung và môi trường đất nói riêng. Đối với những đơn vị chức năng vi phạm luật môi trường, cần phải giải quyết và xử lý nghiêm khắc Điều 184 ( BLHS ). Tội gây ô nhiễm đất + Người nào chôn vùi hoặc thải vào đất những chất ô nhiễm quá tiêu chuẩn được cho phép, đã bị xử phạt hành chính mà cố ý không triển khai những giải pháp khắc phục theo quyết định hành động của cơ quan có thẩm quyền gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến một trăm triệu đồng, tái tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. + Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm. + Phạm tội gây hậu quả đặc biệt quan trọng nghiêm trọng thì bị phạt tù từ năm năm đến mười năm. Người phạm tội còn hoàn toàn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm việc làm nhất định từ một năm đến năm PHẦN III : KẾT LUẬN Vấn đề ô nhiễm môi trường đang là yếu tố nan giải và nổi trội hầu hết ở toàn bộ vương quốc trên quốc tế, và đó đã trở thành yếu tố cấp bách chung cho cả toàn thế giới, ngoài ô nhiễm nước và ô nhiễm không khi thì ô nhiễm môi trường đất vẫn là đáng chăm sóc thâm thúy, bởi những mối đe dọa to lớn gây ra cho con người và những sinh vật khác. Tác nhân đa phần gây ô nhiễm đất đến từ những chất thải công nghiệp do những hoạt động giải trí sản xuất, khai thác tài nguyên, những chất khí ô nhiễm được thải ra ngoài môi trường, những chất thải hữu cơ. Thứ hai là những loại chất thải hoạt động và sinh hoạt của con người hàng ngày mà trong đó đặc biệt quan trọng nguy cơ tiềm ẩn là chất thải y tế và những loại chất thải có tính ô nhiễm khác mà lúc bấy giờ vẫn chưa được xử lí triệt để trước khi thải ra ngoài. Thứ ba ô nhiễm do chất thải nông nghiệp, chúng tích góp dần trong đất và những loại cây trộng và chất độc tăng lên rất lớn khi đi vào khung hình con người ảnh hưởng tác động rất lớn đến sức khỏe thể chất con người. Chúng ta cùng sinh sống trên cùng hành tinh này thì đều cũng phải có nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ môi trường sinh thái xung quanh ta, bởi ta đang sống trong chính vỏ bọc của môi trường, đất ô nhiễm, không khí và nguồn nước ô nhiễm thì con người và tổng thể sinh vật trên toàn cầu khó hoàn toàn có thể sống sót. Hãy cùng nhau vì tương lai, vì đời sống của chính tất cả chúng ta, hãy can đảm và mạnh mẽ đứng lên bảo vệ môi trường vì đó cũng chính là hành vi bảo vệ mạng sống của chính mình. Hãy cùng chung bàn tay để thiết kế xây dựng và bảo vệ toàn cầu, ngôi nhà chung của toàn bộ loài người và tổng thể sinh vật khác nữa trở nên tốt đẹp hơn, bảo đảm an toàn hơn và trong sáng hơn ! PHẦN IV : TÀI LIỆU THAM KHẢO Giáo trình “ Hóa học môi trường cơ sở ” – Phạm Hùng Việt-Trần Tứ Hiếu-Nguyễn Văn Nội. Giáo trình “ Bài giảng về những yếu tố cơ sở của nghiên cứu và phân tích môi trường ” – Dr. Phạm Luận https://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%94_nhi%E1%BB%85m_%C4%91%E1%BA%A5t
Các file đính kèm theo tài liệu này :
- tieu_luan_4608.docx
