MT&XH – Ô nhiễm môi trường biển là một trong những vấn đề lớn trên toàn thế giới. Các vùng biển hiện nay đang ngày càng bị ô nhiễm nặng nề. Mà đây lại là một trong các nguyên nhân gây hại tới sức khỏe và các hoạt động sống của con người. Vậy ô nhiễm môi trường biển là gì?
Trước thực trạng Việt Nam đứng thứ 17 quốc tế về xả chất thải rắn ra biển, với 13 triệu tấn / năm, cuối năm 2019, nhà nước đã có Quyết định số 1746 / QĐ-TTg về việc Ban hành Kế hoạch hành vi vương quốc về quản trị rác thải nhựa đại dương đến năm 2030 .Hiện Việt Nam đứng thứ tư trên quốc tế về ô nhiễm rác thải biển ( marine debris ), đặc biệt quan trọng là rác thải nhựa. Một số khu biển ven bờ và cửa sông bị ô nhiễm dầu, chất hữu cơ tương quan tới chất thải hoạt động và sinh hoạt. Đặc biệt là thực trạng ô nhiễm rác thải nhựa. Hay còn có những khu vực rừng ngập mặn tràn ngập túi rác thải nilon. Ngoài ra, hiện lượng chất thải rắn, chất thải hoạt động và sinh hoạt phát sinh của 28 tỉnh ven biển nước Việt Nam vào khoảng chừng 14,03 triệu tấn / năm ( khoảng chừng 38.500 tấn / ngày ) .
Tuy nhiên, không chỉ riêng Việt Nam, vấn đề khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường biển ở nhiều khu vực, quốc gia đang đứng trước những thách thức. Nguồn tài nguyên bị khai thác cạn kiệt, môi trường biển nhiều nơi bị ô nhiễm đến mức báo động. Gây ra thiệt hại nghiêm trọng, cản trở sự phát triển kinh tế – xã hội của nhiều quốc gia.
Nạn nhân chính là thủ phạm
Phải nói rằng, trong nhiều năm trở lại đây, những cơ quan quản trị nhà nước đã có nhiều nỗ lực trong thiết kế xây dựng cơ sở pháp lý cho việc thôi thúc quy trình bảo vệ môi trường, tài nguyên biển. Tinh thần đó biểu lộ rõ trong Luật Bảo vệ môi trường ; Luật Thủy sản, Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo cũng như nhiều văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành luật. Đặc biệt, Nghị định số 38/2015 / NĐ-CP của nhà nước về quản trị chất thải và phế liệu, là cơ sở pháp lý quan trọng nhất tương quan đến hoạt động giải trí quản trị, giải quyết và xử lý rác thải nhựa nói chung và trên biển nói riêng .Tuy nhiên, thực trạng ô nhiễm môi trường biển vẫn diễn ra hằng ngày và không dễ gì cải tổ được. Thí dụ như câu truyện khá nổi bật ở xã Ngư Lộc ( huyện Hậu Lộc, Thanh Hóa ), một địa phương không có đất nông nghiệp, đời sống của 18 nghìn nhân khẩu chỉ trông vào nghề khai thác món ăn hải sản. Chính quyền địa phương đã hoạt động người dân chung tay bảo vệ môi trường, khuyến khích ngư dân sử dụng thùng đựng rác trên những hành trình dài khai thác, rồi mang về tập trung để giải quyết và xử lý, nhưng không phải ai cũng chấp hành .
Rác thải là một vấn nạn, ngày càng gây ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng ( Ảnh minh họa )Nhìn nhận về yếu tố này, giáo sư Phạm Ngọc Đăng, Phó quản trị Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam cho rằng, ô nhiễm chẳng những làm mất vẻ đẹp của cảnh sắc biển và trên bờ mà còn làm suy giảm những chất khoáng của đất, tàn phá hệ sinh thái tự nhiên ven biển, hải đảo, đồng thời làm nghèo kiệt những loài sinh vật. Hơn thế những chất ô nhiễm đó lại được những loài cá tôm ăn vào, mang trong mình mầm bệnh, rồi con người ăn phải, dẫn đến rủi ro tiềm ẩn mắc phải nhiều bệnh, thậm chí còn bệnh ung thư. “ Con người là thủ phạm cũng là nạn nhân của ô nhiễm biển ”, giáo sư Phạm Ngọc Đăng nhấn mạnh vấn đề .Nói một cách hình ảnh, mạng lưới hệ thống những văn bản quy phạm pháp luật của tất cả chúng ta giống như “ một tấm lưới thưa mắt ”, vậy nên để lọt “ quân địch của biển ” là rác thải nhựa. Ông Tạ Đình Thi, Tổng cục trưởng Biển và Hải đảo Việt Nam, chỉ rõ rằng, việc rác thải nhựa mới được lao lý chung trong nhóm có năng lực tái sử dụng, tái chế chứ chưa có pháp luật, hướng dẫn đơn cử về việc quản trị, thu gom và giải quyết và xử lý rác trên biển là một khoảng trống pháp lý. Vì thế, ở góc nhìn trong cuộc, ông Nguyễn Hữu Dũng, quản trị Thương Hội nuôi biển Việt Nam kỳ vọng, quy trình thực thi Kế hoạch hành vi vương quốc về quản trị rác thải nhựa đại dương sẽ xử lý được tận gốc yếu tố .
“Hợp tác công – tư” trong bảo vệ biển
Cần phải nhắc lại rằng, bản Kế hoạch hành vi nói trên đưa ra những tiềm năng đơn cử nhưng không kém phần tham vọng nếu soi vào điều kiện kèm theo thực tiễn lúc bấy giờ. Theo đó, đến năm 2025, sẽ giảm 50 % rác thải nhựa trên biển và đại dương ; 50 % số ngư cụ khai thác thủy hải sản bị mất hoặc bị vứt bỏ được thu gom ; 80 % số khu, điểm du lịch, cơ sở kinh doanh thương mại dịch vụ lưu trú du lịch và dịch vụ du lịch khác ven biển không sử dụng loại sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni-lông. Đến năm 2030 giảm 75 % rác thải nhựa trên biển và đại dương ; 100 % số ngư cụ khai thác thủy hải sản bị mất hoặc bị vứt bỏ được thu gom, chấm hết việc thải bỏ ngư cụ trực tiếp xuống biển ; 100 % số khu, điểm du lịch, cơ sở kinh doanh thương mại dịch vụ lưu trú du lịch và dịch vụ du lịch khác ven biển không sử dụng loại sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni-lông khó phân hủy …
Ðể biến những con số này trở thành hiện thực, đã đến lúc cần có sự đổi mới trong việc gia tăng vai trò của cộng đồng đối với các hoạt động bảo vệ môi trường. Muốn làm được điều đó, không chỉ cần truyền thông nâng cao nhận thức cho người dân, nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ địa phương mà còn cần kịp thời biểu dương, khen thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích tốt, các sáng kiến có giá trị, đồng thời triển khai nhân rộng mô hình tốt trong phong trào thu gom, phân loại, vận chuyển và xử lý chất thải, rác thải nhựa ở khu vực ven biển, trên biển…
Hiện 1 số ít địa phương đã tổ chức triển khai tốt những chương trình kêu gọi những chiến dịch như : “ Hãy làm sạch biển ” của tỉnh Quảng Ninh hay, chiến dịch “ Hành động địa phương, tác động ảnh hưởng toàn thế giới ” ở Nghệ An. Mỗi năm, Thanh Hóa cũng đều phát động Lễ ra quân “ Hãy làm sạch biển ” … Ngoài ra, cũng có nhiều tổ chức triển khai đứng ra thực thi những dự án Bất Động Sản với cùng tiềm năng nói trên. Tuy nhiên, để bảo vệ môi trường biển, những chương trình hoạt động giải trí nói trên cần phải được thực thi tiếp tục, bền chắc để tạo hiệu ứng lan tỏa vĩnh viễn, giúp dân cư có sự đổi khác nhận thức thâm thúy và lựa chọn hành vi đúng .Từ thực tiễn của những dự án Bất Động Sản đã tiến hành, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Sinh vật biển và Phát triển Cộng đồng Nguyễn Thu Huệ nhìn nhận, muốn phát huy hiệu quả vai trò của hội đồng, cần chú trọng đến việc kiến thiết xây dựng mối quan hệ hợp tác ngặt nghèo giữa những bên tương quan, tôn vinh những ý tưởng sáng tạo phát huy tri thức địa phương và kinh nghiệm tay nghề quốc tế. Còn ở góc nhìn chuyên viên, giáo sư Đặng Huy Huỳnh cho rằng, cần tuyên truyền để người dân hiểu được rằng, bảo vệ môi trường biển chính là bảo vệ đời sống của họ, nguồn lợi kinh tế tài chính của hội đồng họ. Mỗi người đều phải có nghĩa vụ và trách nhiệm trong việc giữ gìn môi trường từ những hoạt động và sinh hoạt, lao động hằng ngày, chứ không phải chỉ thực thi trong những đợt phát động .Kiểm soát môi trường biển là một trong những chiêu thức để bảo vệ môi trường biển hiệu suất cao nhất. Cần có những hoạt động giải trí tuần tra, trấn áp những hoạt động giải trí đánh bắt cá, khai thác trên biển .Nghiêm cấm những hành vi sử dụng chất nổ, kích điện hay hóa chất ô nhiễm. Những hoạt động giải trí này sẽ khiến thủy món ăn hải sản bị chết hàng loạt khiến một số ít loài có năng lực bị tuyệt chủng. Cần có những chế tài xử phạt nghiêm khắc với những hành vi cố ý hay không chấp hành lao lý của nhà nước .Ngoài ra, cần quy hoạch hoạt động giải trí đánh bắt cá thủy hải sản theo những khu, cụm, điểm công nghiệp, những làng nghề, … Để tránh thực trạng khai thác tràn ngập, không tương thích và khó quản lí như lúc bấy giờ .
Xử lý khí thải, rác thải từ hoạt động công nghiệp
Nước thải, chất thải từ những hoạt động giải trí sản xuất nông nghiệp và công nghiệp là nguồn gây ô nhiễm nguồn nước biển rất đáng chú ý quan tâm. Do đó, nhà nước cần nhu yếu những công ty phải thiết kế xây dựng mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý chất thải, nước thải trước khi thải xả ra môi trường .
Các giải pháp sinh học
Bên cạnh việc xây dựng các hệ thống đê, kè, mương,… Để kiểm soát tình trạng thiên tai, lũ lụt,… Chúng ta cần sử dụng một số nguyên liệu có khả năng khử độc, khử khuẩn có nguồn gốc tử thiên nhiên để làm sạch môi trường như: vôi, than hoạt tính,…
Đồng thời, tích cực phát động những hoạt động giải trí quét dọn vệ sinh môi trường theo định kỳ và giáo dục ý thức bảo vệ môi trường ngay từ trên ghế nhà trường .
| Kế hoạch hành vi vương quốc về quản trị rác thải nhựa đại dương đến năm 2030, đã nêu bật tầm quan trọng của hội đồng trước yếu tố hành vi bảo vệ môi trường biển, đồng thời đã triển khai xong những chính sách, chủ trương Giao hàng quản trị rác thải nhựa đại dương. “ Chỉ khi rõ người, rõ việc và nghĩa vụ và trách nhiệm ở toàn bộ những cấp, mới mong môi trường biển được cải tổ ”, ông Tạ Đình Thi, Tổng cục trưởng Biển và Hải đảo Việt Nam chỉ ra . |
Thanh Huyền
