05/11/2021TN&MTT rong những năm gần đây, do tác động ảnh hưởng của tự nhiên cùng với sự bùng nổ về dân số, công nghiệp chế biến, khu công nghiệp, đô thị, giao thông vận tải vận tải đường bộ … đã có những ảnh hưởng tác động xấu đi đến thiên nhiên và môi trường sống nói chung. Trong sản xuất nông nghiệp, việc sử dụng những mẫu sản phẩm hóa học ngày một ngày càng tăng làm cho thiên nhiên và môi trường đất bị ô nhiễm nặng và đang dần bị suy thoái và khủng hoảng nghiêm trọng. Đó là, việc lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hay sử dụng nước thải, chất thải ( rác thải, bùn thải ) chưa qua hoặc giải quyết và xử lý không đạt nhu yếu để tưới, làm phân bón … là những nguyên do chính dẫn đến ONMT đất .
Nguyên nhân ô nhiễm môi trường đất
Đất bị ô nhiễm chính là sự xuất hiện của hóa chất xenobiotic (sản phẩm do con người) hoặc do các sự thay đổi trong môi trường đất tự nhiên tạo nên. Hóa chất này chủ yếu từ các hoạt động công nghiệp, các hóa chất nông nghiệp, vứt rác thải không đúng nơi quy định nên làm cho môi trường đất bị ô nhiễm. Những hóa chất phổ biến như hydrocacbon dầu, hydrocacbon thơm nhiều vòng (như là naphthalene and benzo(a)pyrene), dung môi, thuốc trừ sâu, chì, và các kim loại nặng. Mức độ công nghiệp hóa và cường độ sử dụng hóa chất luôn có mối tương quan với mức độ ô nhiễm đất.
Ô nhiễm môi trường tự nhiên đất chính là sự đưa vào thiên nhiên và môi trường những chất thải nguy cơ tiềm ẩn hoặc nguồn năng lượng đến mức ảnh hưởng tác động xấu đi đến đời sống của sinh vật, sức khỏe thể chất con người hoặc làm suy thoái và khủng hoảng chất lượng thiên nhiên và môi trường. Môi trường đất được xem là ô nhiễm khi nồng độ những chất độc trong đất tăng lên quá ngưỡng bảo đảm an toàn và vượt qua năng lực tự làm sạch của thiên nhiên và môi trường đất .
Thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện
Ảnh minh họa
Kiểm soát ONMT đất tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ
Cơ sở sản xuất, kinh doanh thương mại dịch vụ phải thực thi những giải pháp theo dõi, giám sát ngặt nghèo những quy trình, khu vực phát sinh yếu tố có rủi ro tiềm ẩn gây ONMT đất ; phát hiện kịp thời, cô lập và giải quyết và xử lý những yếu tố có rủi ro tiềm ẩn gây ONMT đất khi có tín hiệu ô nhiễm ; kiến thiết xây dựng và thực thi kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường tự nhiên theo lao lý của pháp lý .
Các cơ sở sau đây phải thực thi quan trắc chất lượng thiên nhiên và môi trường đất định kỳ, báo cáo giải trình hiệu quả cho cơ quan quản trị thiên nhiên và môi trường theo lao lý của Bộ TN&MT : Cơ sở giải quyết và xử lý chất thải ; cơ sở khai thác tài nguyên ; cơ sở sản xuất hóa chất và những cơ sở sản xuất, kinh doanh thương mại, dịch vụ có sử dụng hóa chất ô nhiễm thuộc Danh mục thực thi quan trắc chất phát thải do Bộ TN&MT phát hành theo lao lý tại khoản 2 Điều 121 Luật BVMT năm năm trước .
Khi chuyển QSDĐ, người nhận QSDĐ có quyền nhu yếu người chuyển QSDĐ cung ứng thông tin về chất lượng thiên nhiên và môi trường đất tại khu vực triển khai chuyển QSDĐ. Khi quy đổi mục tiêu SDĐ sang đất ở, đất thương mại phải triển khai việc nhìn nhận chất lượng môi trường tự nhiên đất ; công bố thông tin giữa những đối tượng người tiêu dùng SDĐ. Chất lượng thiên nhiên và môi trường đất phải được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt báo cáo giải trình ĐTM hoặc cơ quan có thẩm quyền xác nhận kế hoạch BVMT xác nhận tương thích với mục tiêu sử dụng là đất ở, đất thương mại. Trong trường hợp chất lượng đất tại khu vực được quy đổi mục tiêu sử dụng không tương thích với mục tiêu sử dụng là đất ở, đất thương mại, người đang SDĐ và người sẽ SDĐ cho mục tiêu đất ở, đất thương mại phải có giải pháp giải quyết và xử lý thiên nhiên và môi trường đất tương thích với mục tiêu sử dụng .
Kiểm soát ONMTĐ đối với khu vực bị ô nhiễm hóa chất độc hại sử dụng trong chiến tranh, hóa chất bảo vệ thực vật tồn lưu và các chất độc hại khác
Các khu vực đất bị ô nhiễm thuộc nghĩa vụ và trách nhiệm giải quyết và xử lý của Nhà nước gồm có : Khu vực ONMTĐ do hóa chất ô nhiễm sử dụng trong cuộc chiến tranh ; khu vực ONMT đất do hóa chất bảo vệ thực vật tồn lưu ; khu vực ONMT đất nhưng không xác lập được đối tượng người tiêu dùng gây ô nhiễm .
Việc trấn áp ONMT đất thuộc nghĩa vụ và trách nhiệm giải quyết và xử lý của Nhà nước phải triển khai như sau : Thống kê, tìm hiểu sơ bộ những khu vực bị ô nhiễm ; nhìn nhận rủi ro đáng tiếc sơ bộ ; tìm hiểu cụ thể, xác lập khoanh vùng phạm vi, mức độ ô nhiễm và nhìn nhận rủi ro đáng tiếc ô nhiễm ; kiến thiết xây dựng quy mô và những giải pháp giải quyết và xử lý ô nhiễm, tái tạo và hồi sinh môi trường tự nhiên ; khoanh vùng, cô lập, giải quyết và xử lý, tái tạo và phục sinh môi trường tự nhiên theo những giải pháp được phê duyệt ; quan trắc, theo dõi sau giải quyết và xử lý, tái tạo và phục sinh thiên nhiên và môi trường .
Trách nhiệm kiểm soát ô nhiễm môi trường đất của các cơ quan, đơn vị
Bộ TN&MT : Xây dựng pháp luật, hướng dẫn nhìn nhận năng lực đảm nhiệm của thiên nhiên và môi trường đất theo mục tiêu sử dụng ; phát hành hướng dẫn xác lập, thống kê, nhìn nhận, khoanh vùng phạm vi và trấn áp những yếu tố có rủi ro tiềm ẩn gây ONMT đất ; phân phối thông tin về chất lượng môi trường tự nhiên đất ; xác nhận chất lượng đất những khu vực quy đổi mục tiêu SDĐ sang đất ở, đất thương mại theo lao lý ; thiết kế xây dựng, update mạng lưới hệ thống thông tin vương quốc về những khu vực ô nhiễm đất và trấn áp ONMTĐ ; tổng hợp và công bố chất lượng môi trường tự nhiên đất và những yếu tố có rủi ro tiềm ẩn gây ONMTĐ trên khoanh vùng phạm vi toàn nước ; hướng dẫn phương pháp công bố thông tin về chất lượng thiên nhiên và môi trường đất .
Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Ủy Ban Nhân Dân cấp tỉnh tổ chức triển khai tìm hiểu, thống kê thông tin về chất lượng môi trường tự nhiên đất so với đất QP-AN và gửi báo cáo giải trình hiệu quả về Bộ TN&MT để tổng hợp ; tổ chức triển khai thực thi giải quyết và xử lý những khu vực đất ô nhiễm được giao quản trị .
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh : Tổ chức tìm hiểu, nhìn nhận và công khai thông tin về những yếu tố có rủi ro tiềm ẩn gây ONMTĐ trên địa phận ; quan trắc chất lượng thiên nhiên và môi trường đất những khu vực công cộng ; công bố thông tin về chất lượng môi trường tự nhiên đất ( map, báo cáo giải trình nhìn nhận chất lượng đất, thoái hóa đất, ô nhiễm đất ) theo pháp luật của pháp lý về đất đai ; update thông tin về trấn áp ONMT đất trên địa phận vào mạng lưới hệ thống thông tin vương quốc về trấn áp ONMTĐ ; phát hành cảnh báo nhắc nhở so với những khu vực có chất lượng đất không tương thích với mục tiêu sử dụng ; theo dõi, giám sát việc lập, tổ chức triển khai triển khai kế hoạch giải quyết và xử lý, tái tạo, hồi sinh thiên nhiên và môi trường đất để tương thích với mục tiêu sử dụng của chủ SDĐ hoặc người gây ô nhiễm. Tổ chức thực thi giải quyết và xử lý những khu vực đất ô nhiễm trên địa phận .
Gợi mở một số giải pháp
Xây dựng kế hoạch về trấn áp ONMT đất trong thời hạn tới ; kiến thiết xây dựng đơn cử quy quy chuẩn kỹ thuật môi trường tự nhiên và tiêu chuẩn môi trường tự nhiên tương quan đến đất ; thiết kế xây dựng chủ trương tăng trưởng nguồn nhân lực cho công tác làm việc trấn áp ONMT đất tại những tỉnh, thành trong cả nước .
Phát huy vai trò, nghĩa vụ và trách nhiệm của những bộ, ngành và những địa phương trong việc xâ, quản trị nguồn lực, giám sát và nhìn nhận hiệu suất cao trấn áp ONMT đất .
Nghiêm cấm việc xả những chất thải, nước thải, nước hút bể phốt … và 1 số ít chất hóa học ô nhiễm ra thiên nhiên và môi trường đất .
Tăng hiệu suất nông nghiệp bằng cách sử dụng những kiểu gen cho hiệu suất cao, chống chịu sâu bệnh để hạn chế việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, tránh sự ảnh hưởng tác động đến môi trường tự nhiên đất. Đồng thời, thích ứng được với những điều kiện kèm theo khó khăn vất vả của thời tiết, duy trì độ phì nhiêu của đất, tính phong phú của cây xanh, vận dụng phương luân canh luân cư, trồng xen kẽ phối hợp những loại cây ngăn hạn và dài hạn .
Phải bảo vệ và liên tục cải tổ thiên nhiên và môi trường sống, chống ô nhiễm nguồn nước, giảm và vô hiệu sử dụng chất độc để trừ sâu bệnh, giảm sử dụng phân khoáng. Đặc biệt, cần vận dụng những giải pháp canh tác chống xói mòn như : Áp dụng mạng lưới hệ thống nông lâm phối hợp, lâm ngư phối hợp với những quy mô phong phú và nhiều mẫu mã. Kết hợp trồng trọt và chăn nuôi, tăng cường tăng trưởng và lan rộng ra những quy mô kinh tế tài chính vường rừng trại rừng. Xây dựng, tu sửa mạng lưới hệ thống kênh mương, thông cống tắc thoát nước, tưới tiêu hài hòa và hợp lý. Tuy nhiên, quan trọng hơn cả vẫn là ý thức của người dân cần được nâng cao, vì vậy cần phải thực thi những công tác làm việc tiếp thị quảng cáo đại chúng, tuyên truyền và thông dụng cho người dân những kiến thức và kỹ năng cơ bản về thiên nhiên và môi trường đất để trên cơ sở đó họ có nghĩa vụ và trách nhiệm hơn về hành vi của mình trong việc BVMT đất .
TS. PHẠM THỊ HƯƠNG LAN
Trưởng Phòng Luật Tài nguyên và Môi trường
Viện Nhà nước và Pháp luật
