Sở hữu hơn 1.500 phát minh và sáng tạo, Edison từng bị thầy giáo xem là ” kẻ tinh thần ” không hề đến trường, nhưng cuộc sống ông là cuốn truyện đáng đọc .
Thomas Edison. Ảnh : Wikipedia .
Trở thành thiên tài nhờ “lời nói dối” của mẹ
Edison, sinh ngày 11/2/1847, tại Milan, Ohio (Mỹ), vốn bị coi là đứa trẻ “đần độn, rối trí” (tâm thần). Vào khoảng năm 7 tuổi, một hôm cậu từ trường về nhà và nói với mẹ: “Mẹ, thầy giáo bảo con đưa cho mẹ cái này!”.
Cẩn thận mở ra xem, bên trong kèm lá thư của giáo viên chủ nhiệm gửi cha mẹ em Edison, nước mắt bà Nancy Elliott giàn giụa. Cậu bé đứng ngẩn người kinh ngạc, cậu hỏi mẹ rằng thầy giáo đã viết gì trong đó ? .
Ngập ngừng một lát, bà Nancy đọc to lá thư cho con trai mình : ” Con trai của ông bà là một thiên tài ! Nhưng ngôi trường này quá nhỏ, những giáo viên của chúng tôi không có đủ năng lượng để dạy dỗ cậu bé. Bởi vậy, xin ông bà hãy tự kèm cặp con trai mình ” .
Kể từ đó, Edison được mẹ, cũng từng là giáo viên ở Canada kèm cặp, dạy dỗ mà không đến trường thêm lần nào nữa .
Nhiều năm sau đó, mẹ của Edison đã qua đời, còn con trai bà thì trở thành một trong những nhà phát minh vĩ đại nhất thế kỷ 20, người được ca tụng là ” Thầy phù thủy ở Menlo Park ” nhờ những sáng tạo thiên tài góp sức cho quả đât .
Một ngày, khi xem lại những kỷ vật của mái ấm gia đình, Edison vô tình nhìn thấy một tờ giấy gập nhỏ được cất trong ngăn kéo bàn. Tò mò mở ra đọc, trước mắt cậu chính là lá thư của thầy giáo năm nào. Trong thư, có đoạn : ” Con trai ông bà là đứa trẻ rối trí. Chúng tôi không hề đồng ý cho trò ấy đến trường được nữa ” .
Edison đã khóc hàng giờ sau khi đọc lá thư năm nào. Thiên tài viết trong nhật ký rằng : ” Thomas Alva Edison là một đứa trẻ rối trí, vậy mà, nhờ có một người mẹ tuyệt vời, cậu đã trở thành thiên tài của thế kỷ ” .
Lời cầu hôn “có một không hai” với nữ thư ký
Lúc 24 tuổi, Edison trở thành chủ một nhà máy sản xuất được nhiều người biết tiếng. Cuộc sống dần không thay đổi nên chàng trai ấy muốn có một mái ấm mái ấm gia đình. Ông quan tâm đến cô thư kí Mary Stilwell êm ả dịu dàng, thanh mảnh thao tác trong công ty .
Một hôm, Edison đến gặp Mary và nói : ” Thưa cô ! Tôi không muốn phí thì giờ nói những câu vô ích. Tôi xin hỏi cô một câu rất ngắn gọn và rõ ràng : Cô có muốn làm vợ tôi không ? ” .
Lời tỏ tình quá giật mình khiến nữ thư ký ” đứng hình “. Thấy vậy, Edison liên tục : ” Ý cô thế nào ? Cô nhận lời tôi nhé ? Tôi xin cô hãy tâm lý trong năm phút ” .
Định thần lại, Mary Stilwell lên tiếng : ” Năm phút cơ à ? Thế thì lâu quá ! Vâng em nhận lời ” và ngày 25/12/1871 họ đã trở thành vợ chồng, sinh được ba người con .
Tuy nhiên, đến năm 1884, bà Mary mất. Ở tuổi 39, Edison đi bước nữa với Mina Miller, cô gái kém ông 19 tuổi và họ cũng có với nhau thêm ba con chung, trong đó có Charles Edison – người về sau trở thành Bộ trưởng Hải quân Mỹ và Thống đốc bang New Jersey .
Hơi thở cuối cùng của Edison vẫn đang trong bảo tàng
Khi thiên tài Edison hấp hối ngày 18/10/1931, bác sĩ đã thu lại hơi thở sau cuối của ông bằng một ống nghiệm có nút đậy ngay bên cạnh .
Hiện ống nghiệm này đang được tọa lạc tại kho lưu trữ bảo tàng Henry Ford ở Mỹ. Nó không chỉ là hiện vật để tưởng niệm về Edison, mà còn gắn liền với câu truyện về tình bạn với Henry Ford ( 1863 – 1947 ) – ông chủ hãng Ford Motor nổi tiếng quốc tế .
Chuyện kể rằng khi Edison sắp lâm chung, người bạn thân Henry Ford nói với Charles Edison ( con trai Edison ) ngồi cạnh người cha và cầm ống nghiệm bên cạnh miệng ông, giữ lại hơi thở sau cuối. Bởi Ford kỳ vọng hoàn toàn có thể ” hồi sinh nhà phát minh vĩ đại ” .
Thực tế, Charles không hề cầm ống nghiệm cận kề Edison trước khi cha đang hấp hối, mà những ống nghiệm được đặt quanh giường của ông. Ngay sau khi Edison qua đời, Charles nhu yếu bác sĩ riêng của cha, Hubert S. Howe, niêm phong những ống nghiệm bằng parafin và gửi một chiếc cho Ford .
Hơi thở Edison lưu tại kho lưu trữ bảo tàng. Ảnh : Spooky Librarians .
Trước khi qua đời, thiên tài Edison đã để lại hàng nghìn phát minh và sáng chế phục vụ đời sống xã hội loài người. Một trong số đó là máy quay đĩa ghi âm
Được coi là phát minh vĩ đại tiên phong của Thomas Edison, máy quay đĩa ghi giọng nói và phát lại. Khi nói vào máy thu, sự rung động âm thanh của giọng nói sẽ khiến kim tạo ra vết lõm có độ sâu khác nhau trên trụ được bọc bằng lá thiếc để ghi lại âm thanh .
Thông điệp đầu tiên được ghi lại là giọng nói của Edison, với nội dung “Mary có một con cừu nhỏ”, điều này khiến mọi người vô cùng thích thú và kinh ngạc bởi lần đầu tiên họ nghe thấy âm thanh được ghi và phát lại.
Edison yêu chiếc máy quay đĩa đến mức ông gọi nó là ” đứa con cưng ” và liên tục nghiên cứu và điều tra nâng cấp cải tiến để nó hoàn hiện hơn trong 50 năm tiếp theo .
Bóng đèn điện
Thomas Edison được biết đến nhiều nhất nhờ phát minh ra bóng đèn điện và sau này được vinh danh ” Người mang lại mặt trời thứ hai cho trái đất “. Bóng đèn điện của Edison được phát minh sau hàng ngàn thí nghiệm và thành công xuất sắc bằng cách tạo chân không bên trong, tìm dây tóc tương thích để sử dụng và chạy điện áp thấp hơn .
Chia sẻ về phát minh vĩ đại này, Edison từng nói : ” Tôi chưa thất bại, tôi chỉ là đã tìm ra 10.000 cách mà loại sản phẩm chưa hoạt động giải trí ” hay ” Thiên tài 1 % là cảm hứng và 99 % là mồ hôi ” .
Edison sau đó cũng đã phát minh ra hàng loạt mạng lưới hệ thống tiện ích điện để ông hoàn toàn có thể cung ứng nguồn năng lượng cho toàn bộ những bóng đèn, động cơ và những thiết bị khác .
Máy chiếu phim
Phát minh về máy chiếu phim của Edison được lấy cảm hứng từ những nghiên cứu và phân tích hoạt động của nhiếp ảnh gia Muybridge, người Anh .
Thiết bị máy chiếu phim tiên phong này giống máy quay đĩa của ông, với sự sắp xếp xoắn ốc của những bức ảnh 1/16 inch được triển khai trên một hình tròn trụ. Nhìn bằng kính hiển vi, những hình ảnh hoạt động tiên phong này khá thô và khó lấy nét .
Sau đó, ông hợp tác cùng với nhà phát minh người Scotland William Kennedy Laurie Dickson, để nâng cấp cải tiến máy chiếu phim. Họ đã tăng trưởng máy hoạt ảnh ( Strip Kinetograph ), sử dụng tấm phim celluloid 35 mm nâng cấp cải tiến của George Eastman, nhà sáng lập của công ty chuyên về thiết bị ảnh Kodak. Phim được cắt thành những dải liên tục và đục lỗ dọc theo những cạnh, vận động và di chuyển bằng những đĩa xích theo hoạt động dừng và quay phía sau cửa màn trập .
Trong xưởng phim của Edison, về mặt kỹ thuật được gọi là Nhà hát Kinetographic, nhưng có biệt danh ” The Black Maria “. Edison và những nhân viên cấp dưới của ông đã quay những đoạn phim ngắn để xem bằng ống soi hoạt ảnh ( Kinetoscope ) .
Người xem tại một thời gian hoàn toàn có thể nhìn qua ống Kinetoscope, mỗi ống có kích cỡ 437,8 cm2 và có kính lúp lỗ nhỏ được cho phép xem phim dài 15,24 m trong khoảng chừng 20 giây .
Người xem máy chiếu phim qua ống lúp lỗ nhỏ. Ảnh : Wikipedia .
Công tơ điện
Mỗi hộ mái ấm gia đình ngày này đều sử dụng một thiết bị đo số điện tiêu thụ gọi là công tơ điện. Edison được coi là cha đẻ của thiết bị này bằng phát minh vào năm 1881, để xử lý yếu tố đo đạc lượng điện năng sử dụng cho mái ấm gia đình hay doanh nghiệp lúc bấy giờ .
Thời điểm khởi đầu chu kỳ luân hồi tính tiền điện, những tấm kẽm được tẩy sạch và cân cẩn trọng trong phòng thí nghiệm rồi cắm vào những zắc đặt trong chất điện phân. Khi có dòng điện chạy qua chất điện phân sẽ tạo ra một lượng kẽm phủ đọng lại trên tấm kia .
Đến cuối kỳ tính tiền điện, đem những tấm kẽm cân lại một lần nữa. Sự độc lạ về khối lượng kẽm giữa hai lần cân sẽ biểu trưng cho tổng lượng điện năng đã đi qua. Công tơ điện này được hiệu chỉnh sao cho đơn vị chức năng thanh toán giao dịch sẽ tương tự với đơn vị chức năng đo thể tích khí đốt là feet khối .
Sau này, Edison có bổ trợ thêm bộ đếm cơ khí để giúp cho việc đọc chỉ số. Công tơ điện kiểu này vẫn được sử dụng cho đến cuối thế kỷ thứ 19 và được cải tiến thành chiếc công tơ văn minh ngày này .
Ô tô điện
Năm 1899, Edison mở màn tăng trưởng một loại pin trữ điện cho xe hơi với niềm tin rằng những chiếc xe sẽ được chạy bằng điện .
Ông đã thành công xuất sắc khi vào năm 1900, khoảng chừng 28 % trong hơn 4.000 chiếc xe được sản xuất ở Mỹ được chạy bằng điện. Edison vẫn liên tục nghiên cứu và điều tra với tiềm năng tạo ra một loại pin hoàn toàn có thể giúp xe chạy khoảng chừng hơn 160 km mà không cần sạc .
Khoảng 10 năm sau, khi xăng dầu xuất hiện, Edison đã từ bỏ dự án, tuy nhiên công trình không vô ích vì pin sạc của ông đã được sử dụng trong đèn pha của thợ mỏ, tín hiệu đèn đường sắt, hải phao. Henry Ford cũng sử dụng pin của Edison trong mẫu xe của mình.
Cả cuộc sống của Thomas Edison có tới hơn 1.500 phát minh và sáng tạo. Tính trung bình cứ khoảng chừng 12 ngày thì lại có một phát minh mới của ông sinh ra. Edison mất ở New Jersey vào ngày 18/10/1931 ở tuổi 84, chỉ 3 ngày trước lễ kỉ niệm sinh nhật lần thứ 52 của chiếc bóng điện tiên phong .Khi đó, nước Mỹ đã tắt hàng loạt đèn điện trên toàn chủ quyền lãnh thổ trong một phút, để tưởng niệm ” người bạn của trái đất ” đã mang đến cho con người một thứ ánh sáng quý giá ” mặt trời thứ hai ” .
Đăng Hưng (Tổng hợp)
