Đắk Lắk[4] là một tỉnh có diện tích lớn thứ 4 nằm ở trung tâm vùng Tây Nguyên thuộc miền Trung của Việt Nam.
Năm 2019, Đắk Lắk là đơn vị chức năng hành chính Nước Ta đông thứ 10 về số dân, xếp thứ 22 về Tổng sản phẩm trên địa phận ( GRDP ), xếp thứ 41 về GRDP trung bình đầu người, đứng thứ 37 về vận tốc tăng trưởng GRDP. Với 1,87 triệu người dân [ 5 ], số liệu kinh tế tài chính – xã hội thống kê GRDP đạt 78.686 tỉ Đồng ( tương ứng với 3,4175 tỉ USD ), GRDP trung bình đầu người đạt 41,00 triệu đồng ( tương ứng với 1.781 USD ), vận tốc tăng trưởng GRDP đạt 7,82 %. [ 6 ]Tỉnh lỵ của Đắk Lắk là thành phố Buôn Ma Thuột, nằm cách TP.HN 1.410 km, cách thành phố Thành Phố Đà Nẵng 520 km và cách Thành phố Hồ Chí Minh 350 km. Ngày 26 tháng 11 năm 2003, tách tỉnh Đắk Lắk thành hai tỉnh là Đắk Lắk và Đắk Nông [ 7 ]. Đắk Lắk được xem là một trong những cái nôi nuôi dưỡng Không gian văn hóa truyền thống Cồng chiêng Tây Nguyên, được UNESCO công nhận là siêu phẩm truyền khẩu và phi vật thể của trái đất được quốc tế công nhận .
Bắt nguồn từ tiếng M’nông Đắk Lắk [daːk laːk] (phát âm gần giống như “đác lác”) nghĩa là “hồ Lắk”, với dak nghĩa là “nước” hay “hồ”.[8]
Vị trí địa lý[sửa|sửa mã nguồn]
Tỉnh Đắk Lắk nằm ở TT vùng Tây Nguyên, đầu nguồn của mạng lưới hệ thống sông Sêrêpôk và một phần của sông Ba, nằm trong khoảng chừng tọa độ địa lý từ 107 ° 28 ‘ 57 ” Đ – 108 ° 59 ‘ 37 ” Đ và từ 12 ° 9 ‘ 45 ” B – 13 ° 25 ‘ 06 ” B [ 9 ]. Tỉnh Đắk Lắk có vị trí địa lý :
Độ cao trung bình 400 – 800 mét so với mặt nước biển, cao nhất là đỉnh núi Chư Yang Sin có độ cao 2442 m so với mực nước biển, đây cũng chính là đỉnh núi cao nhất ở Đắk Lắk .Tuy nhiên, do điều kiện kèm theo lịch sử dân tộc chia tách và sáp nhập nên 9.300 ha nằm giữa xã Ea Trang ( huyện M’Đrắk, tỉnh Đắk Lắk ) và xã Ninh Tây ( thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa ) nằm trong diện tranh chấp để phân định địa giới hành chính giữa hai tỉnh. [ 11 ]
Điều kiện tự nhiên[sửa|sửa mã nguồn]
Suối trong rừng Ea-so
Thác Dray K’nao ở M’DrakĐắk Lắk có địa hình có hướng thấp dần từ đông nam sang tây-bắc : nằm ở phía tây và cuối dãy Trương Sơn, là một cao nguyên to lớn, địa hình dốc thoải, khá phẳng phiu xen kẽ với những đồng bằng thấp ven những dòng sông chính. Khí hậu toàn tỉnh được chia thành hai tiểu vùng. Vùng phía tây-bắc có khí hậu nắng nóng, khô khô hanh về mùa khô, vùng phía đông và phía nam có khí hậu thoáng mát, ôn hoà. thời tiết chia làm 2 mùa khá rõ ràng là mùa mưa và mùa khô. Mùa mưa thường mở màn từ tháng 5 đến tháng 10 kèm theo gió tây nam thông dụng, những tháng có lượng mưa lớn nhất là tháng 7,8,9, lượng mưa chiếm 80-90 % lượng mưa năm. Riêng vùng phía đông do chịu ảnh hưởng tác động của đông Trường Sơn nên mùa mưa lê dài hơn tới tháng 11. Mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, trong mùa này nhiệt độ giảm, gió đông bắc thổi mạnh, bốc hơi lớn, gây khô hạn nghiêm trọng [ 12 ]. Lượng mưa trung bình nhiều năm toàn tỉnh đạt từ 1600 – 1800 mm .Rừng Đắk Lắk có diện tích quy hoạnh và trữ lượng lớn nhất nước [ 10 ] với nhiều chủng loại gỗ quý và hiếm, nhiều loại cây đặc sản nổi tiếng vừa có giá trị kinh tế tài chính vừa có giá trị khoa học, phân bổ trong điều kiện kèm theo thuận tiện nên tái sinh rừng có tỷ lệ khá lớn. Khoáng sản với trữ lượng khác nhau, trong đó 1 số ít loại tài nguyên đã được xác lập là sét cao lanh, sét gạch ngói, ngoài những, trên địa phận tỉnh còn có nhiều loại tài nguyên khác như vàng, phosphor, than bùn, đá quý … có trữ lượng không lớn phân bổ ở nhiều nơi trong tỉnh [ 13 ] .Hệ thống sông suối trên địa phận tỉnh khá phong phú và đa dạng, phân bổ tương đối đồng đều, tuy nhiên do địa hình dốc nên năng lực trữ nước kém, những khe suối nhỏ phần đông không có nước trong mùa khô. Bên cạnh mạng lưới hệ thống sông suối khá nhiều mẫu mã, trên địa phận tỉnh lúc bấy giờ còn có rất nhiều hồ tự nhiên và hồ tự tạo như hồ Lắk, Ea Kao, Buôn Triết, Ea sô [ 13 ] …
Nạn phá rừng[sửa|sửa mã nguồn]
= tổng diện tích quy hoạnh rừng và đất lâm nghiệp trên địa phận có hơn 720.000 ha. Trong đó, diện tích quy hoạnh đất có rừng hơn 526.000 ha, độ bao trùm rừng đạt hơn 39,3 % ( tính cả cây cao su đặc ). Rừng được giao cho 15 công ty lâm nghiệp, 7 ban quản trị rừng đặc dụng, 4 ban quản trị rừng phòng hộ, 69 doanh nghiệp có công dụng quản trị, tổ chức triển khai sản xuất kinh doanh thương mại, khoanh nuôi bảo vệ rừng và một phần giao cho Ủy Ban Nhân Dân cấp huyện, cấp xã quản trị, Thống kê của Chi cục Kiểm lâm tỉnh Đắk Lắk, trong năm 2020, những lực lượng công dụng đã phát hiện, giải quyết và xử lý 1.407 vụ vi phạm lâm luật, tịch thu 2.441,7 m3 gỗ và 717 phương tiện đi lại những loại, thu nộp ngân sách nhà nước hơn 18,8 tỷ đồng. So với năm 2019, số vụ vi phạm lâm luật giảm 217 vụ, tuy số vụ giảm, nhưng những vụ phá rừng với quy mô lớn và táo bạo vẫn diễn raMột trong những nguyên do dẫn đến nạn phá rừng là do chính quyền sở tại địa phương có rừng chưa triển khai không thiếu nghĩa vụ và trách nhiệm được giao trong quản trị bảo vệ rừng. Một số cán bộ, công chức trong lực lượng bảo vệ rừng còn thiếu nghĩa vụ và trách nhiệm, thậm chí còn bao che, tiếp tay cho lâm tặc nên còn sơ hở để những đối tượng người dùng làm ăn phạm pháp tận dụng triển khai hành vi vi phạm. [ 14 ]
Đắk Lắk (còn ghi theo tiếng Pháp là Darlac) được thành lập theo nghị định ngày 22 tháng 11 năm 1904 của Toàn quyền Đông Dương.
Từ DAK có những từ tương đương như Dar, đạ, đà. Các từ này tương ứng với những từ chỉ nơi chốn như TP. Đà Nẵng, Đà Lạt, Đạ Tẻn, Đak Hà …. v.v…. Từ Dak = Dar = Đạ = Đà có nghĩa như một vùng chủ quyền lãnh thổ Open trong vùng đất của vương quốc Chăm Pa cổ xưa. Ngoài ra từ ( Dar = dak = Đạ = Đà ) cũng có nghĩa là nước ( như Đạ Lạch = dòng sông / suối của người Lạch ( Đà Lạt ), hay Đa Gui ( Ma-đa-gui ) = dòng sông ” vàng ” của người Mạ tại khu vực giáp ranh với Đồng Nai trên quốc lộ 20, nơi có rất nhiều người Mạ sinh sống ), ” Đạ / Đà ” ám chỉ một nguồn nước như sông / suối thuộc quyền quản lý của một dân tộc thiểu số tại một khu vực nhất định. Trong những nghiên cứu và điều tra về Chăm Pa, một số ít đánh giá và nhận định của những nhà nghiên cứu cũng cho rằng Champa quản lí quốc gia giống như những tiểu bang thời nay ở quốc tế .Từ LAK có từ tương đương LAC. Theo những già làng ở vùng cao nguyên cũng cho rằng từ LAC là phiên âm của từ LẠCH. Theo dân gian thì người Lạch là những nhà buôn và trao đổi sản phẩm & hàng hóa gốm xứ ở vùng cao nguyên ( thương gia người dân tộc bản địa Lạch ) trong thời Chăm Pa cổ. Các sử thi như sử thi Đăm Săn cũng nói về người Lạch. Từ DAKLAK hay DARLAC hoặc ĐẠ LẠCH ý nói như vùng đất hay địa phận mà người Lạch hay trao đổi sản phẩm & hàng hóa tại đây .Các công sứ Pháp từ 1900 – 1930 là :
- Leon Bourgeois (1899 – 1904)[15]
- Charles J. Bardin (1904 – 1905)
- Henri Besnard (1905[16] – 1909)
- Antoine G. Groslier (1909 – 1912)
- Louis Cottez (1912 – 1913)
- Leopold Sabatier (1913 – 1925[17][18])
- Paul E. Giran (1925 – 1931[19])
- Desteney (1931 – 1934; về sau làm Công sứ tỉnh Thừa Thiên[20])
- Henri Gerbinis (1935 – 1938)[21]….
Đến ngày 9 tháng 2 năm 1913 thì tỉnh này trở thành một đại lý hành chính thường trực tỉnh Kon Tum được xây dựng cùng ngày. Mãi đến ngày 2 tháng 7 năm 1923 tỉnh Đắk Lắk mới được xây dựng lại. Lúc mới xây dựng, Đắk Lắk chưa chia huyện, tổng mà chỉ có đơn vị chức năng làng ( còn gọi là buôn hay bon ), người Ê Đê có 151 làng, người Bih có 24 làng, người Gia Rai có 11 làng, người Krung có 28 làng, người M’dhur có 120 làng, người M’Nông có 117 làng, người Xiêm có 1 làng. Năm 1931, trong cuộc cải cách hành chính toàn Đông Dương, tỉnh Đắk Lắk được chia làm 5 Q., gồm có Ban Mê Thuột, Buôn Hồ, Đăk Song, Lắk và M’Drắk, dưới có 440 làng .Ngày 15 tháng 4 năm 1950, Bảo Đại phát hành Dụ số 6 đặt Cao nguyên Trung phần, trong đó có Đắk Lắk, làm Hoàng triều Cương thổ, có quy định quản lý riêng .Nghị định số 356 – BNV / HC / NĐ của chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa ngày 2 tháng 7 năm 1958 ấn định tỉnh Đắk Lắk ( được ghi là Darlac ) có 5 Q., 21 tổng và 77 xã. Trong đó, Quận Ban Mê Thuột có 4 tổng, Quận Lạc Thiện ( đổi tên từ Q. Lăk ) có 7 tổng, Quận M’Đrak có 4 tổng, Quận Đak Song có 2 tổng và Quận Buôn Hồ có 4 tổng .Ngày 23 tháng 1 năm 1959, Chính quyền Nước Ta Cộng hòa phát hành Nghị định số 24 / NV, tách gần như hàng loạt Q. Đak Song của tỉnh Darlac, lập ra tỉnh Quảng Đức. Như vậy tỉnh Darlac còn lại 4 Q.. Sau đó Q. M’Đrak lại bị xé lẻ, một phần nhập vào tỉnh Khánh Hòa và một phần nhập vào tỉnh Phú Yên. Tháng 12 năm 1960, nhà nước cách mạng chính thức xây dựng tỉnh Quảng Đức dựa trên sự phân loại ranh giới của địch, lấy mật danh là B4 .Ngày 20 tháng 12 năm 1963, lập thêm một Q. mới tên là Phước An, Q. lỵ đặt tại Phước Trạch, đến ngày 1 tháng 9 năm 1965 chuyển về Thuận Hiếu. Sau này lại bỏ cấp tổng, nên chỉ còn cấp Q. ( 4 Q. ) và xã .
Dân số tỉnh Darlac 1967[22]
|
Quận
|
Dân số
|
Ban Mê Thuột |
95.664
|
Buôn Hồ |
31.527
|
Lạc Thiện |
19.456
|
Phước An |
10.887
|
Tổng số |
157.534
|
Sau năm 1975, tỉnh Đắk Lắk gồm thị xã Buôn Ma Thuột và 6 huyện : Đắk Mil, Đắk Nông, Krông Búk, Krông Pắc, Lắk và Buôn HồNgày 30 tháng 8 năm 1977, chia huyện Krông Búk thành 2 huyện : Krông Búk và Ea Súp ; chia huyện Krông Pắk thành 2 huyện : Krông Pắc và M’Drắk. [ 23 ]Ngày 3 tháng 4 năm 1980, chia huyện Krông Búk thành 2 huyện : Krông Búk và Ea H’leo. [ 24 ]Ngày 19 tháng 9 năm 1981, xây dựng huyện Krông Ana trên cơ sở tách ra từ huyện Krông Pắk và thị xã Buôn Ma Thuột ; chia huyện Krông Pắk thành 2 huyện : Krông Pắk và Krông Bông. [ 25 ]Ngày 23 tháng 1 năm 1984, chia huyện Ea Súp thành 2 huyện : Ea Súp và Cư M’gar. [ 26 ]Ngày 22 tháng 2 năm 1986, chia huyện Đắk Nông thành 2 huyện : Đắk Nông và Đắk R’lấp. [ 27 ]Ngày 13 tháng 9 năm 1986, xây dựng huyện Ea Kar trên cơ sở tách ra từ 2 huyện Krông Pắc và M’Drắk. [ 28 ]Ngày 9 tháng 11 năm 1987, chia huyện Krông Búk thành 2 huyện : Krông Búk và Krông Năng ; xây dựng huyện Krông Nô trên cơ sở tách 1 số ít xã thuộc những huyện Đắk Mil, Đắk Nông và Lắk .Ngày 19 tháng 6 năm 1990, xây dựng huyện Cư Jút trên cơ sở tách ra từ huyện Đắk Mil và thị xã Buôn Ma Thuột. [ 29 ]Ngày 21 tháng 1 năm 1995, chuyển thị xã Buôn Ma Thuột thành thành phố Buôn Ma Thuột. [ 30 ]Ngày 7 tháng 10 năm 1995, chia huyện Ea Súp thành 2 huyện : Ea Súp và Buôn Đôn. [ 31 ]Ngày 21 tháng 6 năm 2001, xây dựng huyện Đắk Song trên cơ sở tách ra từ 2 huyện Đắk Nông và Đắk Mil. [ 32 ]Đến cuối năm 2002, tỉnh Đắk Lắk có diện tích quy hoạnh 19.576,4 km², dân số 2.029.972 người, có tỉnh lị là thành phố Buôn Ma Thuột và 18 huyện : Buôn Đôn, Cư Jút, Cư M’gar, Đắk Mil, Đắk Nông, Đắk R’Lấp, Đắk Song, Ea H’leo, Ea Kar, Ea Súp, Krông Ana, Krông Bông, Krông Búk, Krông Năng, Krông Nô, Krông Pắc, Lắk, M’Drắk .
Ngày 26 tháng 11 năm 2003, Quốc hội ra Nghị quyết số 22/2003/QH.11[33], tỉnh Đắk Lắk tách thành hai tỉnh mới là Đắk Lắk và Đắk Nông, nên số huyện giảm xuống còn 12[34]:
Ngày 28 tháng 2 năm 2005, thành phố Buôn Ma Thuột được công nhận là đô thị loại II. [ 35 ]Ngày 27 tháng 8 năm 2007, chia huyện Krông Ana thành 2 huyện : Krông Ana và Cư Kuin. [ 36 ]Ngày 23 tháng 12 năm 2008, xây dựng thị xã Buôn Hồ trên cơ sở tách ra từ huyện Krông Búk. [ 37 ]Tỉnh Đắk Lắk có 1 thành phố, 1 thị xã và 13 huyện như thời nay .Ngày 9 tháng 2 năm 2010, thành phố Buôn Ma Thuột được công nhận là là đô thị loại I thường trực tỉnh Đắk Lắk. [ 38 ]
Tỉnh Đắk Lắk có 15 đơn vị chức năng hành chính cấp huyện, gồm có 1 thành phố, 1 thị xã và 13 huyện, với 184 đơn vị chức năng hành chính cấp xã, gồm có 20 phường, 12 thị xã và 152 xã. [ 39 ]
Kinh tế – xã hội[sửa|sửa mã nguồn]
Kinh tế chủ yếu của Đắk Lắk đa phần dựa vào sản xuất và xuất khẩu nông sản, lâm sản. Tỉnh có tiềm năng về [ du lịch sinh thái xanh. Trong bảng xếp hạng về Chỉ số năng lượng cạnh tranh đối đầu cấp tỉnh của Nước Ta năm 2017, tỉnh Đắk Lắk xếp ở vị trí thứ 31/63 tỉnh thành. Đắk Lắk là tỉnh có diện tích quy hoạnh và mẫu sản phẩm cafe xuất khẩu lớn nhất cả nước, với diện tích quy hoạnh 182.343 ha và sản lượng thu hoạch hàng năm đạt trên 400.000 tấn, chiếm 40 % sản lượng cả nước [ 41 ]. Tỉnh cũng là nơi trồng bông, cacao, cao su đặc, điều lớn của Nước Ta. Đồng thời, là nơi tăng trưởng những loại cây ăn trái khác, như cây bơ, sầu riêng, chôm chôm, xoài …
Quảng trường 10/3 nằm tại trung tâm thành phố Buôn Ma ThuộtNăm năm nay, Đánh giá về việc thực thi 18 chỉ tiêu trách nhiệm hầu hết năm năm nay cho thấy, có 12 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch đề ra, điển hình nổi bật nhất là chỉ tiêu về tăng trưởng kinh tế tài chính. Cụ thể, tổng sản phẩm xã hội ( GRDP – theo giá so sánh 2010 ) khoảng chừng 44.571 tỷ đồng, đạt 101,3 % kế hoạch ; tăng trưởng kinh tế tài chính 7,02 %. Cơ cấu kinh tế tài chính ( theo giá hiện hành ) : nông – lâm – thủy hải sản đạt 44,81 % ; công nghiệp – thiết kế xây dựng đạt 14,48 % ; dịch vụ đạt 38,68 % ( kế hoạch năm năm nay tương ứng là : 43 – 44 %, 16 – 17 %, 36 – 37 % ) .- Ngành nông, lâm, thủy hải sản ước đạt 18.892 tỷ đồng, bằng 107,6 % KH, tăng trưởng 4,25 % ( KH : 17.559 tỷ đồng, tăng 3,5 – 4 % ). Giá trị sản xuất của những loại cây cối lâu năm và hằng năm trên địa phận tỉnh tăng khoảng chừng 250,4 tỷ đồng, tương ứng giá trị tăng thêm 118 tỷ đồng- Thu ngân sách nhà nước trên địa phận ước đạt 4.100 tỷ đồng, bằng 97,6 % kế hoạch do HĐND tỉnh giao ( kế hoạch : 4.200 tỷ đồng ) và đạt 120,2 % kế hoạch Trung ương giao ( kế hoạch : 3.671 tỷ đồng ), tăng 20,2 % so với triển khai năm năm ngoái- Giá trị sản xuất công nghiệp ( giá so sánh 2010 ) năm năm nay triển khai 13.750 tỷ đồng, tăng 18,5 % so với năm năm ngoái, đạt 108,2 % kế hoạch .Phấn đấu năm 2018, Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Đắk Lắk đề ra chỉ tiêu : Tổng sản phẩm xã hội đạt khoảng chừng 51.480 tỷ đồng, tăng trưởng kinh tế tài chính 7,8 – 8 %, thu nhập trung bình đầu người 41 triệu đồng, kêu gọi vốn góp vốn đầu tư toàn xã hội 27.720 tỷ đồng, tổng kim ngạch xuất khẩu khoảng chừng 600 triệu USD, thu ngân sách nhà nước khoảng chừng 5.000 tỷ đồng .
Tính đến thời gian ngày 30 tháng 9 năm 2011, trên địa phận toàn tỉnh Đắk Lắk có 695 trường học ở cấp phổ, trong đó có Trung học phổ thông có 53 trường, Trung học cơ sở có 221 trường, Tiểu học có 417 trường và 5 trường đại trà phổ thông cơ sở, cạnh bên đó còn có 235 trường mẫu giáo [ 42 ]. Với mạng lưới hệ thống trường học như vậy, nền giáo dục trong địa phận tỉnh Đắk Lắk cũng tương đối hoàn hảo, góp thêm phần giảm thiểu nạn mù chữ trong địa phận tỉnh [ 42 ] .
Danh sách những trường Trung học Phổ thông[sửa|sửa mã nguồn]
Stt
|
Mã trường
|
Tên trường
|
Stt
|
Mã trường
|
Tên trường
|
1
|
001
|
Sở Giáo dục – Đào tạo Đắk Lắk
|
38
|
038
|
Trung học Phổ thông Lê Hữu Trác
|
2
|
002
|
Trung học Phổ thông Buôn Ma Thuột
|
39
|
039
|
Trung học Phổ thông Trần Nhân Tông
|
3
|
003
|
Trung học Phổ thông Chu Văn An
|
40
|
040
|
Trung học Phổ thông Lê Quý Đôn
|
4
|
004
|
Trung học Phổ thông Quang Trung
|
41
|
041
|
Trung tâm Giáo dục từ xa M’Drăk
|
5
|
005
|
Trung học Phổ thông Trần Phú
|
42
|
042
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Ea Kar
|
6
|
006
|
Trung học Phổ thông Dân tộc nội trú Nơ Trang Lơng
|
43
|
043
|
Trung học Phổ thông Huỳnh Thúc Kháng
|
7
|
007
|
Trung Tâm Giáo dục từ xa Đắk Lắk
|
44
|
044
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Krông Bông
|
8
|
008
|
Trung học Phổ thông Nguyễn Bỉnh Khiêm
|
45
|
045
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Buôn Ma Thuột
|
9
|
009
|
Trung học Phổ thông Lê Hồng Phong
|
46
|
046
|
Trung học Phổ thông Hùng Vương
|
10
|
010
|
Trung học Phổ thông Buôn Hồ
|
47
|
047
|
Trung cấp dạy nghề Đắk Lắk
|
11
|
011
|
Trung học Phổ thông Cư M’Gar
|
48
|
048
|
Cao đẳng Nghề Thanh niên Dân tộc, Đắk Lắk
|
12
|
012
|
Trung học Phổ thông Krông Ana
|
49
|
049
|
Trung học Phổ thông Phú Xuân
|
13
|
013
|
Trung học Phổ thông Việt Đức
|
50
|
050
|
Trung học Phổ thông Phan Chu Trinh
|
14
|
014
|
Trung học Phổ thông Phan Bội Châu
|
51
|
051
|
Trung học Phổ thông Nguyễn Trường Tộ
|
15
|
015
|
Trung học Phổ thông Ngô Gia Tự
|
52
|
052
|
Trung học Phổ thông Lý Tự Trọng
|
16
|
016
|
Trung học Phổ thông Trần Quốc Toản
|
53
|
053
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Buôn Đôn
|
17
|
017
|
Trung học Phổ thông Krông Bông
|
54
|
054
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Ea Súp
|
18
|
018
|
Trung học Phổ thông Nguyễn Tất Thành
|
55
|
055
|
Trung cấp Kinh tế Kỹ thuật Đắk Lắk
|
19
|
019
|
Trung học Phổ thông Ea H’leo
|
56
|
056
|
Trường Văn hóa Nghệ thuật Đắk Lắk
|
20
|
020
|
Trung học Phổ thông huyện Lăk
|
57
|
057
|
Trường Văn Hóa 3
|
21
|
021
|
Trung học Phổ thông Ea Sup
|
58
|
058
|
Trung học Phổ thông Dân tộc nội trú Tây Nguyên
|
22
|
022
|
Trung học Phổ thông Hồng Đức (Buôn Ma Thuột)
|
59
|
059
|
Trung học Phổ thông Thực hành Cao Nguyên
|
23
|
023
|
Trung học Phổ thông Nguyễn Trãi
|
60
|
060
|
Trung học Phổ thông Nguyễn Huệ
|
24
|
024
|
Trung học Phổ thông Chuyên Nguyễn Du
|
61
|
061
|
Trung học Phổ thông Nguyễn Văn Cừ
|
25
|
025
|
Trung học Phổ thông Cao Bá Quát
|
62
|
062
|
Trung học Phổ thông Lê Duẩn
|
26
|
026
|
Trung học Phổ thông Phan Đình Phùng
|
63
|
063
|
Trung học Phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai
|
27
|
027
|
Trung học Phổ thông Buôn Đôn
|
64
|
064
|
Trường năng khiếu Thể dục Thể thao
|
28
|
028
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Krông Ana
|
65
|
065
|
Trung học Phổ thông Phan Đăng Lưu
|
29
|
029
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Krông Pắk
|
66
|
066
|
Trung học Phổ thông Trường Chinh
|
30
|
030
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Buôn Hồ
|
67
|
067
|
Trung học Phổ thông Trần Quang Khải
|
31
|
031
|
Trung tâm Giáo dục từ xa huyện Lăk
|
68
|
068
|
Trung học Phổ thông Nguyễn Thái Bình
|
32
|
032
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Cư M’Gar
|
69
|
069
|
Trung học Phổ thông Trần Đại Nghĩa
|
33
|
033
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Ea H’Leo
|
70
|
070
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Cư Kuin
|
34
|
034
|
Trung tâm Giáo dục từ xa Krông Năng
|
71
|
071
|
Trung học Phổ thông Phạm Văn Đồng
|
35
|
035
|
Trung học Phổ thông Hai Bà Trưng
|
72
|
072
|
Trung học Phổ thông Ea Rốk
|
36
|
036
|
Trung học Phổ thông Nguyễn Công Trứ
|
73
|
073
|
Trung học Phổ thông Trần Hưng Đạo
|
37
|
037
|
Trung học Phổ thông Y Jut
|
|
|
|
Trường Đại Học / Cao đẳng / Trung cấp[sửa|sửa mã nguồn]
- Trường Đại học Tây Nguyên
- Trường Đại học Buôn Ma Thuột
- Trường Đại học Đông Á
- Trường Đại học Luật Hà Nội phân hiệu Đắk Lắk
- Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Tây Nguyên
- Trường Cao đẳng Văn Hóa – Nghệ thuật Tỉnh Đắk Lắk
- Trường Cao đẳng Thực Hành FPT Polytechnic Tây Nguyên
- Trường Cao đẳng Kỹ thuật Đắk Lắk
- Trường Cao đẳng Bách Khoa Tây Nguyên
- Trường Cao đẳng Công nghệ Tây Nguyên
- Trường Cao đẳng Y tế Đắk Lắk
- Trường Cao đẳng Sư Phạm Đắk Lắk
- Trường Cao đẳng Công Thương
- Trường Trung cấp Đắk Lắk (Sáp nhập Trung cấp Đắk Lắk+Trung cấp Kinh tế kỹ thuật Đắk Lắk)
- Trường Trung cấp Trường sơn
- Trường Trung cấp Tây nguyên
Năm
|
Số dân (người)
|
Năm
|
Số dân (người)
|
Năm
|
Số dân (người)
|
Năm
|
Số dân (người)
|
1995
|
1.398.300
|
2000
|
1.860.900
|
2005
|
1.658.500
|
2010
|
1.754.400
|
1996
|
1.501.800
|
2001
|
1.912.200
|
2006
|
1.677.800
|
2011
|
1.771.800
|
1997
|
1.605.100
|
2002
|
1.954.500
|
2007
|
1.696.600
|
2014
|
1.834.800
|
1998
|
1.703.100
|
2003
|
1.995.600
|
2008
|
1.715.100
|
2015
|
1.850.000
|
1999
|
1.793.400
|
2004
|
1.635.600
|
2009
|
1.735.700
|
2016
|
1.874.500
|
2019
|
1.869.322
|
Tính đến ngày 1 tháng 4 năm 2019, dân số toàn tỉnh Đắk Lắk đạt 1.869.322 người, tỷ lệ dân số đạt 135 người / km² [ 43 ] Trong đó dân số sống tại thành thị đạt 462.013 người, chiếm 24,7 % dân số toàn tỉnh [ 44 ], dân số sống tại nông thôn đạt 1.407.309 người, chiếm 75,3 % dân số [ 45 ]. Dân số nam đạt 942.578 người [ 46 ], trong khi đó nữ đạt 926.744 người [ 47 ]. Tỷ lệ tăng tự nhiên dân số phân theo địa phương tăng 0,75 ‰ [ 48 ] Đây cũng là tỉnh đông dân nhất vùng Tây Nguyên với hơn 1,8 triệu dân. Tỷ lệ đô thị hóa tính đến năm 2021 đạt 24,72 % .Theo thống kê của tổng cục thống kê Nước Ta, tính đến ngày 1 tháng 4 năm 2019, toàn tỉnh Đắk Lắk có 13 Tôn giáo khác nhau chiếm 577.920 người. Trong đó, nhiều nhất là Công giáo với 265.760 người, thứ hai là Đạo Tin Lành với 181.670 người, thứ ba là Phật giáo với 126.660, thứ tư là Đạo Cao Đài có 3.572 người, cùng với những tôn giáo khác như Phật giáo Hòa Hảo có 162 người, Hồi giáo có 65 người, Bửu sơn kỳ hương có 23 người, Tịnh độ cư sĩ Phật hội Nước Ta có ba người, Bahá’í có hai người, tối thiểu là Minh Sư Đạo, Minh Lý Đạo và Đạo Tứ Ân Hiếu Nghĩa mỗi đạo có một người [ 49 ] .Theo thống kê của tổng cục thống kê Nước Ta, tính đến ngày 1 tháng 4 năm 2009, toàn tỉnh Đắk Lắk có 47 dân tộc bản địa cùng người quốc tế sinh sống. Trong đó dân tộc bản địa kinh chiếm đông nhất với 1.161.533 người, thứ hai là Người Ê Đê có 298.534 người, thứ ba là Người Nùng có 71.461 người, thứ tư là Người Tày có 51.285 người. Cùng những dân tộc bản địa ít người khác như M’nông có 40.344 người, Người Mông có 22.760 người, Người Thái có 17.135 người, Người Mường có 15.510 người [ 49 ] …
Bến nước KodungĐắk Lắk có truyền thống văn hoá phong phú như những trường ca truyền miệng truyền kiếp Đam San, Xinh Nhã dài hàng nghìn câu, như những ngôn từ của người Ê Đê, người M’Nông … như những đàn đá, đàn T’rưng, đàn k’lông pút … Đắk Lắk được xem là một trong những cái nôi nuôi dưỡng Không gian văn hóa truyền thống Cồng Chiêng Tây Nguyên, được UNESCO công nhận là Kiệt tác truyền khẩu và phi vật thể quả đât .Các tiệc tùng đáng quan tâm gồm có Lễ mừng lúa mới, Lễ bỏ mả, Lễ hội đâm trâu, Lễ cúng Bến nước, Lễ hội đua voi, Lễ hội Cồng chiêng và Lễ hội cafe … được tổ chức triển khai đều đặn hàng năm như một truyền thống lịch sử. Các Di tích lịch sử dân tộc tại Đắk Lắk như Đình Lạc Giao, Chùa Sắc tứ Khải Đoan, Nhà đày Buôn Ma Thuột, Khu Biệt điện Bảo Đại, Toà Giám mục tại Đắk Lắk, Hang đá Đắk Tur và Tháp Yang Prong …
Đắk Lắk là TT về Y tế vùng Tây Nguyên. Với 1 số ít bệnh viện lớn cấp Vùng như Bệnh viện Đa khoa Vùng Tây Nguyên với quy mô 800 giường bệnh nội trú. Với nỗ lực của những Y – Bác sĩ, bệnh viện đã hạn chế được một phần về thực trạng bệnh nhân cấp cứu phải chuyển tuyến đến những bệnh viện tuyến trên như : Bệnh viện Chợ Rẫy ( Hồ Chí Minh ), Bệnh viện Thành Phố Đà Nẵng ( Thành Phố Đà Nẵng ), Bệnh viện Bạch Mai ( TP.HN ) .
Đắk Lắk có Câu lạc bộ bóng chuyền Đắk Lắk hiện đang tranh tài tại giải vô địch và câu lạc bộ bóng đá Đắk Lắk tranh tài ở giải hạng nhất Quốc gia
Du khách đi voi ở hồ LắkDu lịch Đắk Lắk đang có lợi thế với nhiều địa điểm được cho phép khai thác theo hướng tích hợp cảnh sắc, sinh thái xanh, thiên nhiên và môi trường và truyền thống cuội nguồn văn hoá của nhiều dân tộc bản địa trong tỉnh như hồ Lắk, Thác Gia Long, cụm du lịch Buôn Đôn, Thác Krông Kmar, Diệu Thanh, Tiên Nữ … bên cạnh những vườn vương quốc, khu bảo tồn vạn vật thiên nhiên Chư Yang Sin, Easo [ 50 ] …
Nhà ga sân bay Buôn Ma Thuột
Tỉnh Đắk Lắk có Sân bay Buôn Ma Thuột tuyến từ Buôn Ma Thuột đến các thành phố lớn như Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Vinh, Hải Phòng, Thanh Hóa, Cần Thơ Ngoài ra, 14 tỉnh lộ với tổng chiều dài 460 km, có quốc lộ 14 chạy qua nối với thành phố Đà Nẵng qua các tỉnh Gia Lai, Kon Tum và nối với Thành phố Hồ Chí Minh qua Bình Phước và Bình Dương…Song song với biên giới Campuchia có quốc lộ 14C. Quốc lộ 27 nối thành phố Buôn Ma Thuột với thành phố Phan Rang đi qua tỉnh Lâm Đồng có đoạn chung với quốc lộ 20. Quốc lộ 26 từ Đắk Lắk đi Tỉnh Khánh Hòa, nối với Quốc lộ 1 tại thị trấn Ninh Hoà, huyện Ninh Hoà, Tỉnh Khánh Hòa. Quốc lộ 29 nối thị xã Buôn Hồ với tỉnh Phú Yên tại cảng Vũng Rô.
Trung tâm Thành phố Buôn Ma Thuột về đêm Toàn cảnh khu vực chợ Thành phố Buôn Ma Thuột nhìn từ trên cao
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]