Tiểu Sử Hòa Thượng Thích Thiện Hoa (1918 – 1973)

TIỂU SỬ
HÒA THƯỢNG  THÍCH THIỆN HOA  (1918 – 1973)
Soạn giả Thích Thắng Hoan

Phật Giáo Nước Ta gắng liền với vận mệnh quốc gia như bóng với hình như vang với tiếng trong những thăng trầm vinh nhục. Sự thăng trầm của quốc gia không kém phần ảnh hưởng tác động sâu đậm với sự thịnh suy của Phật giáo Nước Ta. Đất nước Nước Ta thời nào cũng có những anh hùng cái thế để giữ nước non nhà thì Phật Giáo Việt Nam thời nào cũng có những danh tăng xuất chúng để truyền đăng tục diệm. Trong thời kỳ nô lệ Pháp quốc, quốc gia Nước Ta đã có những nhà cách mạng cứu quốc thì Phật Giáo Nước Ta cũng có những bậc Thạch Trụ siêu phàm đứng ra hoạt động chấn hưng. Riêng trong trào lưu chấn hưng Phật Giáo Nước Ta, những bậc Long Tượng tiếp nối sinh ra làm sáng ngời lịch sử vẻ vang Phật Giáo phục hưng, nhất là trong thời kỳ cận đại, những tấm gương sáng chói của trào lưu phục hưng trong đó có Hòa Thượng Thích Thiện Hoa. Hòa Thượng là người xuất thân từ miền tây Nam Bộ sông nước hữu tình, có học lực, có tài cao, có chí lớn, có đức tánh hiền hòa điềm đạm, sống bình dị thân thương, nhiệt tình yêu nước mến đạo, linh động hòa hợp dung thông cho đại sự và nhờ đó Phật Giáo Nước Ta từ đấy trở nên sáng ngời khắp khung trời miền Nam

II. – VỀ THÂN THẾ:

Hòa Thượng Thích Thiện Hoa con nhà gia giáo thuộc hạng trung lưu, trong gia quyến ai nấy đều theo đạo Phật. Hòa Thượng húy là Trần Thiện Hoa, pháp danh là Thiện Hoa, hiệu là Hoàn Tuyên, sanh ngày 07 tháng 08 năm Mậu Ngọ ( 1918 ), tại làng Tân Qui ( sau đổi tên là An Phú Tân ), huyện Cầu Kè, tỉnh Cần Thơ ( sau đổi tên là tỉnh Trà Vinh ). Hòa Thượng là con út ( thứ chín ) trong mái ấm gia đình tám anh chị em. Vì quy y Phật Giáo từ thuở ấu thơ, Hòa Thượng lấy pháp danh làm thế danh, vì vậy mới có tên là Trần Thiện Hoa. Thân phụ là cụ ông Trần Văn Thế pháp danh Thiện Huệ, thân mẫu là cụ bà Nguyễn Thị Sáu pháp danh Diệu Tịnh. Toàn thể mái ấm gia đình của Hòa Thượng đều quy y với Tổ Chí Thiền chùa Phi Lai ở núi Voi, tỉnh Châu Đốc. Pháp danh Thiện Hoa là Tổ đặt cho Hòa Thượng. Sau khi phụ vương quá cố, Hòa Thượng theo thân mẫu đi chùa Phước Hậu, làng Đông Hậu, huyện Trà Ôn, tỉnh Cần Thơ làm lễ kỳ siêu bảy tuần thất cho cha, sau đó Hòa Thượng quyết tâm xin mẹ cho ở lại chùa Phước Hậu xuất gia và được cụ bà chấp thuận đồng ý, năm ấy Ngài mới được 7 tuổi. Tiếp đến Hòa Thượng được gởi tới chùa Đông Phước, làng Đông Thành, huyện Cái Vồn ( hiện giờ là huyện Bình Minh ), tỉnh Cần Thơ theo tu học với Tổ Khánh Anh và được Tổ đặt cho pháp hiệu là Hoàn Tuyên. Trong mái ấm gia đình chẳng những một mình Hòa Thượng xuất gia, mà trước đó vài năm người chị thứ bảy đã xuất gia lúc 17 tuổi chính là Sư Bà Thích Nữ Diệu Kim, trụ trì chùa Bảo An tại tỉnh thành Cần Thơ. Người anh thứ tám đồng thời xuất gia với Tổ Khánh Anh được Tổ đặt cho pháp danh là Tịnh Tâm ( có chỗ gọi là Thiện Tâm ), pháp hiệu là Hoàn Tâm cùng họ Hoàn với Hòa Thượng Thiện Hoa, trụ trì chùa Phật Quang tại rạch Bang Chang, xã Thiện Mỹ, huyện Trà Ôn, tỉnh Cần Thơ. Tiếp theo người anh thứ năm cũng xả tục xuất gia với pháp danh là Thiện Minh, trụ trì chùa Linh Quang tại Rạch Sung, Trà Ôn. Sau này lại cũng có những người cháu kêu Hòa Thượng bằng chú như Tịnh Nghiêm, Tịnh Thuận và kêu bằng cậu như Bửu Châu, Hoàn Phú cũng lần lượt xuất gia. Có thể nói rằng đây là một mái ấm gia đình có nhiều người xuất gia hạng nhất trong vùng.

III. – THỜI KỲ TU HỌC:

a) Tham Học Các Trường Gia Giáo:

Sau khi cầu pháp với Tổ Khánh Anh, Hòa Thượng được Tổ dẫn theo cho tham học với những lớp Gia Giáo là những nơi mà Tổ được mời giảng dạy, khởi đầu từ lớp Gia Giáo chùa Đông Phước và ở đầu cuối là lớp Gia Giáo chùa Long An. Về chùa Long An ở Đồng Đế, huyện Trà Ôn, Tổ Khánh Anh lãnh chùa nầy vào năm 1931 và khai giảng lớp Gia Giáo tại đây. Lúc ấy Hòa Thượng mới có 14 tuổi và nhập chúng tu học nơi lớp Gia Giáo nói trên được 3 năm.

b) Tham Học Phật Học Đường Lưỡng Xuyên:

Để đạt chí nguyện cao quý trên con đường hoằng pháp lợi sanh của một tu sĩ, vào năm 1935, nhân Phật Học Đường Lưỡng Xuyên khải giảng vào đầu mùa hạ, Hòa Thượng được Tổ Khánh Anh cho theo tòng học nơi Phật Học Đường này, bấy giờ Hòa Thượng đã được 17 tuổi và ngay năm ấy Hòa Thượng thọ giới Sa Di tại Phật Học Đường nói trên. Sau khi mãn khóa lớp Sơ Đẳng 3 năm, với ý chí hiếu học và óc cầu tiến, Hòa Thượng cùng 1 số ít Tăng sinh khác được Ban Giám Đốc Phật Học Đường Lưỡng Xuyên chấp thuận ra mắt ra Huế liên tục tu học theo sở cầu. Thế là năm 1938, Hòa Thượng được ra Huế tu học, lúc đó Ngài 20 tuổi. Cùng đi với Hòa Thượng ra Huế gồm có sáu Tăng sinh khác như, Hòa Thượng Thiện Hòa, Hiển Thụy, Hiển Không, Chí Thiền, Bửu Ngọc, Giác Tâm.

c) Tham Học Phật Học Đường Báo Quốc:

Sau khi ra Huế, Hòa Thượng cùng sáu Hòa Thượng khác tòng học tại Phật Học Đường Tây Thiên hai năm. Kế đến quý Hòa Thượng vào chùa Long Khánh, Qui Nhơn tham học Phật Pháp với Tổ Phước Huệ ở chùa Thập Tháp hết một năm tròn. Sau đó quý Hòa Thượng lại trở ra Huế lần nữa tham gia lớp học tại Phật Học Đường Báo Quốc ngót bốn năm. Đến năm 1945, Phật Học Đường Báo Quốc dời đến Tòng Lâm Kim Sơn và lớp học tại đây vừa mãn một năm thì cuộc chiến tranh tràn đến, cho nên vì thế Phật Học Đường Kim Sơn ngưng hoạt động giải trí. Hội An Nam Phật Học ủy thác cho quý Hòa Thượng Thiện Hoa và Trí Tịnh. . v. . v …. mang một số ít học Tăng vào Nam. Thế là suốt tám năm dài ( 1938 – 1945 ), Hòa Thượng cùng quý Hòa Thượng khác nhọc nhằn cần mẫn học tập nơi đất Thần Kinh. Sau đó quý Hòa Thượng trở lại miền Nam mang một hoài bảo “ Hoằng Pháp Lợi Sanh ”, để rồi miền Nam bừng sáng Chánh Pháp do những Hòa Thượng cùng nhau mồi lên ngọn đuốc từ cố đo Huế.

IV. – THỜI KỲ HÀNH ĐẠO:

Theo ý niệm của Hòa Thượng Thiện Hoa, muốn phục hưng Phật Giáo cho được hữu hiệu trước hết phải có cán bộ để hoằng pháp, vì lý do đó, sau khi về miền Nam, Hòa Thượng nhất quyết phải xây dựng Phật Học Đường để huấn luyện và đào tạo Tăng tài mới có người tiếp nối sự nghiệp hoằng dương chánh pháp.

1) Khai Giảng Phật Học Đường Phật Quang:

Để đạt được ước nguyện của mình, tiên phong vào năm 1945, Hòa Thượng hợp tác cùng Hòa Thượng Trí Tịnh khai giảng Phật Học Đường Phật Quang tại rạch Bang Chang, xã Thiện Mỹ, huyện Trà Ôn, tỉnh Cần Thơ, là cơ sở của Thượng Tọa Hoàn Tâm chỉ huy. Số Tăng sinh đến tu học trên 30 vị. Đến năm 29 tuổi, Hòa Thượng Thiện Hoa mới thọ giới Tỳ Kheo và Bồ Tát tại Giới Đàn chùa Kim Huê, Sa Đéc. Năm 1946 và 1947, thấy tình cảnh cuộc chiến tranh của quốc gia ngày càng tăng và thấy Tăng sĩ một phần đã cởi áo Cà Sa mặc áo chiến bào, Hòa Thượng Trí Tịnh quyết định hành động dời về Sái Gòn. Lúc bấy giờ Phật Học Đường Phật Quang chỉ còn lại một mình Hòa Thượng Thiện Hoa gánh vác tổng thể mọi Phật sự, do đó Phật Học Đường này đã khó khăn vất vả lại gặp khó khăn vất vả hơn. Một mình Hòa Thượng vừa dạy học, vừa lo đối phó với thực trạng. a. – Đối Nội : Hòa Thượng vẫn kiên trì giữ vững lớp học. Dù gặp nhiều nguy hại, nào chùa bị đốt, nào chúng bị phân tán, Hòa Thượng vẫn thản nhiên cố duy trì phần còn lại. Hòa Thượng nói : “ Dù chỉ còn một Tăng sinh hiếu học tôi vẫn dạy vừa đủ như lúc ba mươi người. ” Quả thật, đến năm 1950, Học chúng chánh thức của Phật Học Đường Phật Quang không quá bốn người. Thế nhưng Hòa Thượng vẫn dạy túc tắc theo khóa trình đã vạch sẵn như thuở trước. b. – Đối Ngoại : Trong xã hội loạn lạc thời bấy giờ, nhằm mục đích bảo bọc Tăng chúng yên tâm tu học, Hòa Thượng mở những lớp học trẻ con giao cho Tăng sinh đảm trách, đồng thời mở trạm y tế giao cho Tăng Ni thay nhau thuốc men trợ giúp đồng bào. Mỗi ngày buổi sáng Tăng chúng dạy học, chích thuốc và buổi chiều học tập tầm cỡ. Hòa Thượng lại mở thêm những lớp học “ Bình Dân ” đêm hôm dạy chữ Quốc Ngữ cho dân chúng thất học để chống nạn mù chữ. Học viên đạt được tác dụng nhanh gọn là nhờ Hòa Thượng có ý tưởng sáng tạo soạn ra tập sách “ Vần Chữ O ”. Hòa Thượng bảo học chúng rằng : “ Chúng ta cần đem Tứ Nhiếp Pháp và Ngũ Minh để giáo hóa chúng sanh, nhất là trong thực trạng này. ”

2) Cộng Tác Phật Học Đường Nam Việt Ấn Quang:

Đầu mùa Xuân năm 1953, vào ngày mùng 8 tháng Giêng Âm Lịch, Hòa Thượng cùng hàng đệ tử mang tư trang lên đường đi TP HCM đến Phật Học Đường Nam Việt Ấn Quang ( trong số đó có thầy Thích Thanh Từ ). Sau cuộc họp của Giáo Hôïi Tăng Già Nam Việt, quý Hòa Thượng đã đống ý đề cử Hòa Thượng Thiện Hoa giữ chức vụ Trưởng Ban Giáo Dục kiêm Trưởng Ban Hoằng Pháp Giáo Hội Tăng Già Nam Việt và luôn cả chức Đốc Giáo Phật Học Đường Nam Việt chùa Ấn Quang, Hồ Chí Minh.

3) Sự Nghiệp Giáo Dục:

Với nghĩa vụ và trách nhiệm Đốc Giáo Phật Học Đường Nam Việt, Hòa Thượng đã tận tâm giảng dạy cho hai cấp nơi trường này : một lớp CĐ và một lớp Trung Đẳng. Đồng thời Hòa Thượng cũng dạy lớp Trung Đẳng Ni Chúng tại chùa Từ Nghiêm, sau dời về Phật Học Ni Trường Dược Sư. Kết quả sự giáo dục như sau : a ) Tại Phật Học Đường Nam Việt chùa Ấn Quang, lớp CĐ và lớp Trung Đẳng gồm những Tăng sinh say đây từng tự ra trường : * Đợt thứ nhất lớp tiên phong gồm có : Thầy Bửu Huệ, Thiền Tâm, Tắc Phước, Tịnh Đức và Đạt Bửu. * Đợt thứ hai tiếp nối ra trường gồm có : Thầy Thiền Định, Huyền Vi, Thanh Từ, Từ Thông, Chánh Tiến, Quảng Long, Hoàn Quan, v. v … * Đợt thứ ba ra trường gồm có : Thầy Thắng Hoan, Đức Niệm, Liễu Minh, Như Huệ, Chơn Phát, Trí Quảng, Đồng Quy, Long Nguyệt, v. v … * Đợt thứ tư ra trường gồm có : Thầy Nhựt Quang, Huệ Thới, Minh Thành, v. v … b ) Tại Ni Trường Dược Sư, những Ni Chúng ra trường gồm có : Sư cô Như Huyền, Hải Triều Âm, Diệu Hoa, Minh Ngọc, Giác Nhẫn, Trí Hòa, Trí Định, Tịnh Thường, v. v … Số lượng Tăng Ni sinh tốt nghiệp từ hai trường nói trên đều là những vị xuất sắc sau này phụ lực với Hòa Thượng tiếp nối đảm đang những Phật sự của Giáo Hội cũng như công tác làm việc hoằng pháp và giáo dục. c ) Đến năm 1957, Hòa Thượng lại chủ xướng mở những khóa đào tạo và giảng dạy trụ trì lấy tên là Như Lai Sứ Giả. Trung tâm giảng dạy cho Tăng giới thì đặt tại chùa Pháp Hội và Trung tâm đào tạo và giảng dạy cho Ni giới thì đặt tại chùa Dược Sư. Mỗi khóa ba tháng trong mùa hạ và mùa đông. Kết quả : * Bên Tăng đã giảng dạy được 52 vị gồm có : Thầy Trường Lạc, Bửu Lai, Trí Châu, Nhật Long, Hồng Tịnh, Hoằng Thông, Huyền Quý, Hiển Pháp, Thiện An, Huệ Thành, v. v … * Bên Ni đã huấn luyện và đào tạo được 30 vị gồm có : Ni sư Vĩnh Bửu, Như Hoa, Phật Bửu, Giác Thiên, Như Huy, Như Chí, v. v … Những vị tốt nghiệp những khóa đào tạo và giảng dạy này được bổ về những chùa khắp lục tỉnh để tập sự hoằng pháp. Phong trào này làm dấy lên trào lưu tu học của những Fan Hâm mộ Phật tử và cũng là mơ ước của mọi Tăng Ni muốn trở thành sứ giả Như Lai. d ) Với nghĩa vụ và trách nhiệm Trưởng Ban Giáo Dục trong Giáo Hội Tăng Già Nam Việt, Hòa Thượng đã khuyến khích mở trường Phật Học ở những tỉnh như : Trường Phật Học tại chùa Bình An, Long Xuyên ( 1956 ), Trường Phước Hòa ở Vĩnh Bình, Trường Giác Sanh ở Phú Thọ, Chợ Lớn, Trường Phật Học ở Biên Hòa và Trường Phật Ân ở Mỹ Tho. . v. . v …. . Hầu hết Tăng Ni miền Nam đương thời dù gián tiếp hay trực tiếp đều chịu ân huệ giáo dục không ít của Hòa Thượng.

e) Đến năm 1956, Hòa Thượng được Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam đề cử với chức vụ Ủy Viên Hoằng Pháp của Tổng Hội. Ở ngôi vị này, Hòa Thượng đầu tiên thực hiện những dự án sau đây do Hòa Thượng chủ trương:

* Hợp tác với Hòa Thượng Nhất Hạnh xuất bản nguyệt san “ Phật Giáo Nước Ta ”. * Lập nên nhà xuất bản Phật Giáo lấy tên là “ Hương Đạo ”. * Chủ trương một “ Phật Học Tùng Thư ” để phổ cập những tác phẩm của Hòa Thượng.

4) Công Trình Hoằng Pháp:

Với nghĩa vụ và trách nhiệm Trưởng Ban Hoằng Pháp Giáo Hội Tăng Già Nam Việt và Hội Phật Học Nam Việt, Hòa Thượng đích thân huấn luyện và đào tạo Tăng Ni sinh tại những Phật Học Đường để trở thành những giảng sư thật sự hoàn toàn có thể đi diễn giảng những nơi. Ngoài ra Hòa Thượng còn mở những lớp giáo lý giảng dạy Phật Học Phổ Thông cho hàng Phật tử cư sĩ để họ có năng lực truyền đạt Phật Pháp cho thế hệ cư sĩ tương lai tại những trụ sở như chùa Ấn Quang ( Trụ sở GHTGNV ), chùa Phước Hòa ( Bàn Cờ ), chùa Xá Lợi ( Trụ sở HPHNV ), chùa Giác Tâm ( Chi Hội Phật Học tỉnh Gia Định ), chùa Dược Sư ( Trụ sở Hội Phụ Nữ Phật Tử ). . v. . v …. Tiếp theo Hòa Thượng còn đích thân giảng dạy Phật Tử hằng tuần vào tối thứ năm tại chùa Ấn Quang. Nhờ vậy trào lưu học Phật miền Nam trỗi dậy như vũ bão, khắp những tỉnh Giáo Hội và Hội Phật Học đều gởi thơ về Trung Ương xin mở lớp Phật Học Phổ Thông tại trụ sở của mình. Để cung ứng nhu yếu những nơi, Hòa Thượng phân phối Giảng Sư đến giảng dạy Phật Học Phổ Thông mỗi chỗ mười hôm và mỗi năm hai kỳ. Cứ như thế suốt tám năm trời ( 1955 – 1962 ), niềm tin Phật Giáo len lỏi vào tâm hồn người con Phật khắp nơi trở thành trào lưu thi đua tu học. Hơn nữa Hòa Thượng còn tổ chức triển khai Phật Giáo hằng tuần trên đài Phát Thanh Hồ Chí Minh để thông dụng giáo lý, tin tức Phật sự Giáo Hội, hoạt động và sinh hoạt Học Đường và lập trường chấn hưng Phật Giáo Nước Ta.

5) Công Tác Từ Thiện Xã Hội:

Ngoài Phật sự trọng đại của Giáo Hội, Hòa Thượng còn để tâm đến phương diện Từ Thiện Xã Hội. Trước hết Hòa Thượng cố vấn cho Ban Từ Thiện Ấn Quang trong mọi công tác làm việc xã hội từ đô thị TP HCM lan đến những tỉnh miền tây Nam Việt. Tiếp theo Hòa Thượng thúc đẩy xây dựng Cô Nhi Viện Diệu Quang để làm cơ sở cho Ni chúng trẻ tuổi công tác làm việc xã hội. Kế đến Hòa Thượng hoạt động xây dựng Niệm Phật Đường trong khám Chí Hòa và còn cất chùa trong Dưỡng Trí Viện Biên Hòa. . v. . v …. Có thể nói, mọi Phật sự miền Nam đều được Hòa Thượng trợ giúp, hoặc trực tiếp hay gián tiếp.

V. – THỜI KỲ PHÁP NẠN:

Thời kỳ Pháp nạn năm 1963, để chống lại sự áp bức của chính sách Ngô Đình Diệm, Hòa Thượng đã tích cực đấu tranh cho Phật Giáo với chức vụ Phó Chủ Tịch Ủy Ban Liên Phái Bảo Vệ Phật Giáo. Với uy tín sẵn có, Hòa Thượng lôi kéo Tăng Ni và Phật Tử miền Nam đứng lên bảo vệ Đạo Pháp và đã được sự phân phối nồng nhiệt của Tăng Ni, Tín Đồ khắp nơi đấu tranh kiên trì cho đến ngày thành công xuất sắc. Cuộc đấu tranh sau khi thành công xuất sắc, Giáo Hội Phật Giáo Nước Ta Thống Nhất sinh ra. Nhiệm kỳ I của Viện Hóa Đạo, Hòa Thượng nhận chức Đệ Nhất Phó Viện Trưởng, kế đến nhận chức Trụ Trì Việt Nam Quốc Tự. Trong thời hạn này Hòa Thượng hoạt động xây dựng Phật Học Viện Huệ Nghiêm và đề cử Hòa Thượng Bửu Huệ làm Giám Đốc để tiếp nối sự nghiệp giáo dục đào tạo và giảng dạy tăng tài mà Hòa Thượng chủ trương. Sau Pháp nạn năm 1966, Hòa Thượng tiếp đón chức Viện Trưởng Viện Hóa Đạo GHPGVNTN. Trong nhiệm kỳ II này, con thuyền Phật Giáo Nước Ta gặp nhiều sóng gió. Thế nhưng Hòa Thượng vẫn nắm vững tay lái hướng thẳng theo con đường bảo vệ Đạo Pháp và cứu nước cứu dân, lấy sự sống sót của đạo pháp trong sự sống sót của dân tộc bản địa và quả đât làm ngọn hải đăng. Đến nhiệm kỳ III của Viện Hóa Đạo năm 1968, Hòa Thượng được toàn thể đại biểu bỏ thăm lưu nhiệm chức Viện Trưởng Viện Hóa Đạo. Lúc bấy giờ căn bệnh của Hòa Thượng bộc phát càng tăng mà nghĩa vụ và trách nhiệm Giáo Hội càng nặng nề, nhưng Ngài không nệ hà vẫn gánh lấy nghĩa vụ và trách nhiệm của Giáo Hội phó thác. Hòa Thượng công bố với những môn đồ rằng : “ Tôi đặt đời tôi làm ba tiến trình, quá trình thứ nhất chuyên học Phật Pháp, quá trình thứ hai nỗ lực truyền bá, quá trình thứ ba tịnh dưỡng chuyên tu. Nhưng Đạo Pháp đang trong thời kỳ sóng gió, mọi người đang an toàn và đáng tin cậy tôi, tôi đâu nỡ buông tay để về ngồi yên tịnh dưỡng. ” Thế nhưng Hòa Thượng trước khi viên tịch, Ngài còn có những lời giáo huấn cho môn đồ pháp quyến vô cùng quý giá như nói : “ Môt con trâu cũng tốn một thằng chăn, cả bầy trâu cũng chỉ một thằng chăn. Tại sao khuôn mình trong chỗ hẹp mà quên việc lớn ? ” Khi vấn đáp Sư Bà Bảo An, Hòa Thượng đáp : “ Gánh vác Phật sự là việc tốt, nhưng khi lãnh trách nhiệm lớn, phải tự xem mình như đứa con nít. Dù bị người chê khen khinh trọng vẫn không nao núng. Đừng nhớ mình có chùa to, có đệ tử nhiều, gặp việc trái ý là xách gói về chùa. Tâm niệm được như vậy, mới nên đảm đang đại sự. ”

VI. – GIAI ĐOẠN VIÊN TỊCH:

Hòa Thượng khởi bệnh từ tối đêm 17 tháng 11 năm Canh Tý, sau đợt nghỉ lễ vía Đức Phật A Di Đà, Ngài được đưa vào bệnh viện Đồn Đất điều trị. Bác sĩ cho biết bệnh của Hòa Thượng cần phải giải phẫu. Hòa Thượng thường nói với những đệ tử thăm viếng : “ Nếu kỳ đau này tôi phải chết, tôi rất hài lòng, vì so với sự hoằng hóa tôi đã làm tròn trách nhiệm. Đối với Đạo Pháp tôi đã gánh vác được một tiến trình khó khăn vất vả. ” Sau khi giải phẫu, bệnh của Hòa Thượng càng ngày càng nhẹ, ai cũng tin yêu Hòa Thượng không bao lâu sẽ bình phục trở về chùa. Phóng viên báo Điện Tín đến vấn an và hỏi Hòa Thượng cảm nghĩ gì trong thời hạn ở bệnh viện. Hòa Thượng đáp : “ Tôi không mong ước gì hơn sớm có ngưng bắn, để cho dân tộc bản địa Nước Ta được hưởng một mùa Xuân thanh bình. ” Một hôm, khi Hòa Thượng Thiện Hòa vào thăm, Hòa Thượng phó thác cho Hòa Thượng Thiện Hòa đảm trách mọi việc làm Phật sự còn đọng lại. Bất thần ngày 17 tháng 12 âm lịch, Hòa Thượng trở bệnh lại. Đến đêm 19 tháng 12 âm lịch, Hòa Thượng thấy mệt, biết mình không qua khỏi, gọi những môn đệ đến bảo : “ Các con niệm Phật cho Thầy vãng sanh, Thầy mệt quá rồi. ” Cho đến sáng ngày 20 tháng Chạp năm Nhâm Tý, nhằm mục đích ngày 23 tháng Giêng năm 1973, Hòa Thượng đã an lành viên tịch, thọ 55 tuổi đời và 26 tuổi hạ. Sự ra đi của Hòa Thượng so với Ngài đã tròn nghĩa vụ và trách nhiệm, nhưng để lại cho hàng Giáo Phẩm trong Giáo Hội bao nhiêu niềm mến tiếc. Hàng Tăng Ni cảm thấy bơ vơ hết chỗ phụ thuộc, hàng Phật Tử mất đi một bậc Thầy hiền quý kính. Ngôi nhà Đạo Pháp đã thiếu đi một cây Thạch Trụ chống đỡ !

VII. – NHỮNG TRƯỚC TÁC VÀ PHIÊN DỊCH:

Từ năm 1953 đến năm 1965, Hòa Thượng trước tác và phiên dịch rất nhiều tác phẩm làm nền tảng học Phật cho Tăng Ni và Fan Hâm mộ Phật Giáo. Những hạng mục lớn như sau : a ) Về Phần Trước Tác : – Phật Học Phổ Thông ( 12 quyển ) cũng gọi là Cây Thang Giáo Lý. – Bản Đồ Tu Phật ( 10 quyển ) – Bài Học Ngàn Vàng ( 8 quyển ) – Nghi Thức Tụng Niệm. – Đại Cương Kinh Lăng Nghiêm. – Lược Giải Kinh Viên Giác. – Phật Học Giáo Khoa những trường Bồ Đề. – Giáo Lý dạy Gia Đình Phật Tử. – 50 Năm Chấn Hưng Phật Giáo. – Phật Giáo Nước Ta Ngày Nay. – Tám quyển sách quý gồm có : Tu Tâm, Dưỡng Tánh, Nhân Quả Luân Hồi, Ngũ Đình Tâm Quán, Tứ Diệu Đế, Từ Bi Trong Đạo Phật, Chữ Hòa Bình Trong Đạo Phật, và Năm Yếu Tố Hòa Bình. – Tạp Luận. – Sự Tích, v. v … b ) Về Phần Phiên Dịch : * Duy Thức Học ( 6 quyển ) * Kinh Kim Cang * Tâm Kinh * Luận Đại Thừa Khởi Tín. * Luận Nhân Minh.

Tổng cộng những tác phẩm phiên dịch và trước tác là 80 quyển trong đó chia ra có 8 loại chuyên đề.

VIII. – KẾT LUẬN:

Xuyên qua quy trình tu học và hành đạo của người, Hòa Thượng Thích Thiện Hoa đích thực là một vĩ nhân phi phàm, có ý chí khác thường, có những hành vi khác thường, can đảm và mạnh mẽ đứng trước những phong ba bảo táp của thời đại, bình tĩnh vượt qua những gian lao thử thách của thói đời, khôn khéo lèo lái con thuyền Phật Giáo cập được bến bờ vinh quang. Hòa Thượng đã tô điểm những nét son sáng ngời trong lịch sử vẻ vang Phật Giáo Nước Ta cận đại.

Ngoài việc suốt đời hy sinh cho đạo pháp, hết mình hiến thân cho đạo pháp và quên mình phục vụ cho đạo pháp, Hòa Thượng còn lưu lại những dấu ấn vĩ đại, trong đó chứa đựng cả công trình bất hủ và cả tâm huyết sâu đậm cho công cuộc chấn hưng Phật Giáo Việt Nam mà chính Ngài đã tạo dựng. Hòa Thượng còn có những di ngôn giáo huấn quý giá trong đó có một di ngôn xứng đáng khuôn vàng thước ngọc cho chúng ta chọn lấy làm phương châm lãnh đạo: “Gánh vác Phật sự là việc tốt, nhưng khi lãnh nhiệm vụ lớn, phải tự xem mình như đứa con nít. Dù bị người chê khen khinh trọng vẫn không nao núng. Đừng nhớ mình có chùa to, có đệ tử nhiều, gặp việc trái ý là xách gói về chùa. Tâm niệm được như thế, mới nên đảm đang đại sự.” Điều đặc biệt, con người của Hòa Thượng tràn đầy tấm lòng bao dung, hòa ái, khiêm cung trong mọi lãnh vực hoạt động, nhưng rất cương nghị trong đường lối lãnh đạo và sáng suốt chỉ đạo theo đúng mục tiêu mà Hòa Thượng đã vạch ra, dù khó khăn đến mấy cũng quyết thực hiện cho được thành công. Và Hòa Thượng đã thành công rực rỡ trong tiến trình thực hiện sứ mạng của một sứ giả Như Lai, để lại cho đời sau một niềm kính mến vô biên và mãi mãi khắc ghi trong lòng ơn đức sâu dầy của Hòa Thượng.

Trích từ sách: