Nhiều người vì hoàn cảnh khó khăn là nguyên do khiến cho họ vướng vào vòng lao lý. Như vậy, nếu phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn có được giảm nhẹ nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự ( TNHS ) không ?
Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn có được giảm nhẹ TNHS?
Câu hỏi: Tôi muốn hiểu rõ hơn về tình tiết giảm nhẹ ‘phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, nó khác với lợi dụng hoàn cảnh khó khăn đặc biệt để phạm tội thế nào, xin tư vấn giúp tôi!
Chào bạn, theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015 thì phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Tính đến thời gian này, không có những văn bản hướng dẫn hay định nghĩa về việc “ phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra ”, nhưng trên thực tiễn hoàn toàn có thể hiểu về yếu tố này như sau :
Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra là trường hợp bản thân người phạm tội đang gặp phải hoàn cảnh khó khăn đặc biệt về vật chất hoặc tinh thần, những khó khăn này chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn hành vi phạm tội của người đó nhằm khắc phục hoàn cảnh khó khăn của bản thân.
Đặc điểm của diễn biến phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn :
– Về người phạm tội
Họ phải đang ở trong hoàn cảnh đặc biệt khó khăn như bị bệnh hiểm nghèo không có tiền chữa trị, nghèo khó .
– Về hoàn cảnh đặc biệt khó khăn
Người phạm tội không do họ tự gây ra ( không có lỗi ). Ví dụ người phạm tội rơi vào trình trạng nghèo khó do phải chữa trị bệnh nan y, thực trạng nghèo nàn không phải xuất phát từ sự lười biếng của bản thân họ .
Như vậy, hoàn cảnh đặc biệt khó khăn không phải do người phạm tội tự gây ra, mà đó hoàn toàn có thể là do thiên tai, địch hoạ hoặc do nguyên do khác gây ra, cũng hoàn toàn có thể do người khác gây ra. Mức độ khó khăn phải là đặc biệt .
– Về hành vi phạm tội
Phải có nguyên do trực tiếp từ hoàn cảnh biệt khó khăn thôi thúc .
Mức giảm nhẹ nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự của diễn biến này nhờ vào vào mức độ khó khăn cũng như năng lực khắc phục của người phạm tội .
Và chỉ vận dụng giảm nhẹ so với diễn biến này khi có đủ những điều kiện kèm theo :
– Phải do hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà phạm tội
– Hoàn cảnh đặc biệt khó khăn không phải do người phạm tội tự gây ra bởi nếu hoàn cảnh khó khăn mà do chính bản thân người phạm tội gây ra thì không được giảm nhẹ nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự theo diễn biến này .
Lợi dụng hoàn cảnh khó khăn đặc biệt để phạm tội là tình tiết tăng nặng?
Khác với diễn biến phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn thì việc tận dụng hoàn cảnh khó khăn đặc biệt để phạm tội lại là diễn biến tăng nặng .
Vì vậy trong những phiên tòa xét xử xét xử, khi vận dụng diễn biến “ phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn ” cần phân biệt với trường hợp phạm tội :
Lợi dụng hoàn cảnh cuộc chiến tranh, thực trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để phạm tội .
(điểm l khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự)
Để áp dụng tình tiết lợi dụng thiên tai, dịch bệnh để phạm tội cần làm rõ những vấn đề.
1. Phải có sự Open của thiên tai, dịch bệnh. Và việc xác lập thiên tai, dịch bệnh địa thế căn cứ vào công bố của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo lao lý của Luật Phòng, chống thiên tai, Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm và những văn bản có tương quan .
Thiên tai, dịch bệnh hoàn toàn có thể diễn ra tại nơi người thực thi tội phạm đang sinh sống, nơi họ trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội hoặc diễn ra ở địa phương khác .
Khi thiên tai, dịch bệnh diễn ra trước hoặc sau vấn đề phạm tội đều hoàn toàn có thể vận dụng diễn biến tăng nặng này vì người có hành vi phạm tội cũng hoàn toàn có thể tận dụng những dự báo về hoàn cảnh khó khăn trước khi thiên tai, dịch bệnh xảy ra hoặc tận dụng hậu quả của thiên tai, dịch bệnh để triển khai hành vi ví dụ như găm khẩu trang chờ dịch Covid bùng phát rồi bán ra với giá cao .
2. Hoàn cảnh thiên tai, dịch bệnh phải tạo ra điều kiện kèm theo để phát sinh tội phạm. Có nghĩa, có thiên tai, dịch bệnh, mới hoàn toàn có thể thực hiện hành vi phạm tội hoặc hành vi được thực thi là do sự Open của thiên tai, dịch bệnh .
3. Sự tận dụng thiên tai, dịch bệnh để thực hiện hành vi phạm tội, hoàn toàn có thể hiểu người phạm tội khai thác hoàn cảnh khó khăn của thiên tai, dịch bệnh để tạo điều kiện kèm theo cho việc thực hiện hành vi phạm tội .
Không phải hành vi phạm tội nào được triển khai trong lúc thiên tai, dịch bệnh đang diễn ra đều bị vận dụng diễn biến tận dụng thiên tai, dịch bệnh để phạm tội .
Ví dụ: A thực hiện hành vi trộm cắp tại nhà B tại thời điểm dịch Covid hoành hành. Dù được thực hiện trong lúc dịch bệnh diễn ra nhưng không thể áp dụng tình tiết tăng nặng lợi dụng dịch bệnh để phạm tội được. Vì:
– A không khai thác hoàn cảnh khó khăn của dịch bệnh để phạm tội .
– Không thể khẳng định chắc chắn A sẽ không thực thi hành vi trộm cắp nếu không có dịch bệnh xảy ra .
Trên đây là những thông tin liên quan đến việc phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Nếu còn thắc mắc, vui lòng liên hệ 
19006199 để được hỗ trợ.
>> Phạm tội 2 lần trở lên là gì? Khác gì với tái phạm?
