Theo Báo cáo ” Hiện trạng bụi P.M 2.5 ở Nước Ta tiến trình 2019 – 2020 sử dụng tài liệu đa nguồn ” được công bố ngày 1/12, chất lượng không khí toàn nước năm 2020 có phần cải tổ hơn so với 2019, tuy nhiên nhiều vùng và địa phương vẫn chịu ô nhiễm bụi PM2. 5 ( có nồng độ PM2. 5 trung bình năm cao hơn QCVN 05 : 2013 / BTNMT ). Trên khoanh vùng phạm vi toàn nước, nồng độ PM2. 5 trung bình năm 2020 có xu thế giảm so với năm 2019. Các vùng có nồng độ bụi mịn cao là Đồng bằng sông Hồng ( TP.HN và những tỉnh lân cận ), Thanh Hóa, Nghệ An, TP Hà Tĩnh ( những khu vực ven biển ), và Thành Phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Tỉnh Bình Dương. Trong năm 2020, miền Bắc có 10/25 tỉnh thành có nồng độ bụi trung bình năm toàn tỉnh vượt quy chuẩn vương quốc QCVN 05 : 2013 / BTNMT, gồm có TP Bắc Ninh, Hưng Yên, Thành Phố Hải Dương, TP. Hà Nội, Tỉnh Thái Bình, Tỉnh Nam Định, Hải Phòng Đất Cảng, Hà Nam, Tỉnh Ninh Bình, Vĩnh Phúc.
Hà Nội là một trong những thành phố ô nhiễm bụi mịn cao nhất cả nước (Ảnh: Hữu Nghị).
Miền Trung và miền Nam không có tỉnh, thành phố nào có nồng độ bụi PM2. 5 trung bình năm 2020 toàn tỉnh vượt quy chuẩn vương quốc. Tuy nhiên, trên địa phận những tỉnh Thanh Hóa, thành phố Hà Tĩnh, Nghệ An ( miền Trung ) và Thành Phố Hồ Chí Minh, Tỉnh Bình Dương, Đồng Nai ( miền Nam ) vẫn có nhiều khu vực địa phương đang chịu ô nhiễm bụi PM2. 5. ” Nếu so sánh với nồng độ bụi PM2. 5 theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới ( WHO ) năm 2021 và năm 2005, nồng độ bụi PM2. 5 của tổng thể những tỉnh, thành phố trên toàn nước trong tiến trình 2019 – 2020 đều vượt nhiều lần những mức khuyến nghị này ” – báo cáo giải trình cho hay.
Đáng chú ý, lần đầu tiên có “bức tranh” hiện trạng bụi PM2.5 cụ thể của từng quận/huyện tại Hà Nội và TPHCM.
Tại TP. Hà Nội, báo cáo giải trình cho rằng đây là thành phố đứng thứ 6 trong xếp hạng những tỉnh, thành phố có nồng độ bụi PM2. 5 trung bình năm 2020 cao nhất. Nồng độ bụi trung bình cả hai năm 2019 – 2020 đều vượt quy chuẩn vương quốc QCVN 05 : 2013 / BTNMT, mặc dầu ô nhiễm bụi PM2. 5 năm 2020 giảm 16 % so với năm 2019.
Có sự chênh lệch nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm giữa các quận/huyện, trong đó cao hơn nội thành và thấp hơn ở các huyện ngoại thành (trừ các huyện Gia Lâm, Đông Anh và Thanh Trì).
Năm 2020, có 29/30 Q. / huyện ở TP. Hà Nội có nồng độ trung bình năm vượt quy chuẩn vương quốc. Nồng độ bụi PM2. 5 có chênh lệch rõ ràng theo mùa, cao hơn từ tháng 11 đến tháng 3 và thấp hơn từ tháng 5 đến tháng 9. Tại Thành Phố Hồ Chí Minh, nồng độ bụi PM2. 5 trung bình năm đứng thứ 11 trong xếp hạng toàn nước. Nồng độ trung bình năm 2020 của thành phố vẫn thấp hơn số lượng giới hạn được cho phép của QCVN 05 : 2013 / BTNMT, và giảm 13 % so với nồng độ trung bình năm 2019. Năm 2020, nồng độ bụi PM2. 5 cao ở phía bắc và thấp ở phía nam của thành phố ; và có 12/24 Q. / huyện có nồng độ trung bình năm vượt quy chuẩn vương quốc. ” Các tài liệu tổng hợp cho thấy giãn cách xã hội do đại dịch Covid-19 đã phần nào giúp cải tổ chất lượng không khí toàn nước và hai đô thị đặc biệt quan trọng là TP. Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh ” – báo cáo giải trình đánh giá và nhận định.
TS. Hoàng Dương Tùng – Chủ tịch Mạng lưới Không khí Sạch Việt Nam cho rằng đây là một công bố mới, không chỉ là vì độ phủ về vấn đề chất lượng không khí ở toàn Việt Nam, mà còn ở tiếp cận nhìn nhận. Báo cáo sử dụng đa nguồn dữ liệu để đưa ra bức tranh toàn cảnh và cho người đọc một cách nhìn mới, tổng quát về vấn đề này.
Báo cáo trên do Đại học Công nghệ – Đại học Quốc gia Thành Phố Hà Nội phối hợp với Trung tâm Sống và Học tập vì Môi trường và Cộng đồng ( Live và Learn ), những nhà khoa học trong và ngoài nước triển khai. Bụi mịn PM2. 5 là những hạt bụi li ti có trong không khí với size 2,5 micron trở xuống ( so với sợi tóc con người thì nó nhỏ hơn khoảng chừng 30 lần ). Bụi mịn PM2. 5 Open trong không khí bắt nguồn từ nguyên do tự nhiên và nguyên do tự tạo. Bụi mịn mang đến những vi trùng có hại cho khung hình, từ đó gây ra hiện tượng kỳ lạ dị ứng da, làm bạn cảm thấy ngứa ngáy, không dễ chịu. Nếu tiếp xúc với lượng bụi mịn nhiều còn hoàn toàn có thể gây ra những hiện tượng kỳ lạ viêm mũi, đau mắt, những bệnh về tai mũi họng.
