Theo hiệu quả quan trắc của Tổng cục Môi trường, thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường ( TN và MT ), chất lượng nước sông Sài Gòn quan trắc năm đợt đầu năm 2020 có sự đổi khác rõ ràng từ thượng nguồn tới hạ nguồn. Có 24 % giá trị chỉ số chất lượng nước ( WQI ) đạt mức sử dụng cho cấp nước hoạt động và sinh hoạt nhưng cần những giải pháp giải quyết và xử lý tương thích. Đáng chú ý quan tâm, có 1,3 % giá trị ở mức nước ô nhiễm nặng, cần những giải pháp giải quyết và xử lý trong tương lai. Diễn biến chất lượng nước mặt sông Sài Gòn từ năm năm nay đến năm 2020 cho thấy hàm lượng ô nhiễm hữu cơ ( COD và BOD5 ) không tăng nhiều, tuy nhiên tỷ số BOD5 / COD có xu thế tăng tại hầu hết những điểm quan trắc, chứng tỏ nguồn nước thải hoạt động và sinh hoạt trấn áp chưa tốt. Điều này tương thích thống kê mới có 21,6 % nước thải hoạt động và sinh hoạt được thu gom giải quyết và xử lý … Thời gian qua, mặc dầu TP Hồ Chí Minh đã nỗ lực tiến hành nhiều giải pháp bảo vệ thiên nhiên và môi trường, nhưng vẫn còn rất nhiều yếu tố bức xúc, gây ảnh hưởng tác động nghiêm trọng chất lượng nguồn nước trên lưu vực sông Sài Gòn. Sông Sài Gòn chảy qua địa phận 1 số ít địa phương thuộc vùng kinh tế tài chính trọng điểm phía nam ( Bình Phước, Tỉnh Bình Dương, TP Hồ Chí Minh ), nơi tập trung chuyên sâu rất nhiều cơ sở sản xuất, chăn nuôi, khu công nghiệp. Do số dân TP Hồ Chí Minh tập trung đông, lượng nước thải hoạt động và sinh hoạt rất lớn nhưng chưa được giải quyết và xử lý triệt để, gây ô nhiễm nguồn nước trên địa phận thành phố. Nước thải y tế chưa được thu gom, giải quyết và xử lý triệt để, nhất là nước thải ở những bệnh viện công ; yếu tố thu gom, giải quyết và xử lý chất thải y tế, chất thải nguy cơ tiềm ẩn ; trạm trung chuyển rác thải hoạt động và sinh hoạt trong khu vực dân cư ; tràn dầu và những sự cố môi trường tự nhiên do hoạt động giải trí giao thông vận tải thủy ; suy giảm diện tích quy hoạnh rừng ngập mặn …
Để hạn chế tác động ô nhiễm môi trường trên sông Sài Gòn, TP Hồ Chí Minh đã tiến hành các hoạt động thanh tra, xử lý vi phạm. Đến nay, tất cả 37 cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng thành phố đã hoàn tất việc xử lý ô nhiễm triệt để hoặc đã di dời, ngưng hoạt động (đạt 100%), trong đó có 21 cơ sở đã ngưng hoạt động sản xuất, di dời và 16 cơ sở đã hoàn tất việc xử lý ô nhiễm. Đã nghiên cứu phân vùng chất lượng nước theo chỉ số WQI và đánh giá khả năng sử dụng các nguồn nước sông, kênh, rạch trên địa bàn. Triển khai thống kê dữ liệu các nguồn gây ô nhiễm từ nước thải công nghiệp trên địa bàn các huyện Củ Chi, Hóc Môn, Nhà Bè và các quận 4, 7, 9, 12, Bình Thạnh, Gò Vấp,… nhằm đánh giá và xác định sơ bộ mức độ ô nhiễm do nước thải từ các hoạt động sản xuất công nghiệp trên lưu vực hệ thống sông Đồng Nai (trong đó có lưu vực sông Sài Gòn). Thành phố cũng đã tổ chức điều tra, thống kê các điểm xả thải trực tiếp ra các kênh, rạch thuộc lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai; tính toán tải lượng ô nhiễm của các chất thải đổ vào các kênh, rạch thuộc lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai; lập bản đồ GIS quản lý, giám sát điểm xả thải trực tiếp ra các kênh, rạch thuộc lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai…
Phó Giám đốc Sở TN và MT thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thị Thanh Mỹ cho biết, thời gian tới, thành phố tiếp tục xây dựng quy chuẩn kỹ thuật môi trường địa phương, chương trình Điều tra, đánh giá, phân loại và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về nguồn thải. Tăng cường phổ biến chỉ số WQI trên hệ thống 48 bảng điện tử giao thông; tiếp tục duy trì hệ thống chạy trên nền tảng web bao gồm tất cả những thông tin chung và các số liệu của từng vị trí quan trắc; tích hợp lên cổng thông tin quan trắc môi trường và ứng dụng trên nền tảng di dộng có thể truy cập, truy xuất và theo dõi dữ liệu quan trắc môi trường thông qua điện thoại thông minh.
Cùng với đó, thành phố liên tục thanh tra rà soát, đề xuất kiến nghị list những cơ sở gây ô nhiễm môi trường tự nhiên, ô nhiễm môi trường tự nhiên nghiêm trọng, những cơ sở sản xuất không tương thích quy hoạch thiết kế xây dựng đô thị. Đồng thời, đôn đốc những cơ sở hoàn thành xong những giải pháp giải quyết và xử lý ô nhiễm, hoặc sơ tán đúng thời hạn. Tiếp tục update tài liệu vào ứng dụng quản trị cơ sở tài liệu thiên nhiên và môi trường, triển khai xong bộ cơ sở tài liệu về môi trường tự nhiên. Ủy Ban Nhân Dân thành phố Hồ Chí Minh cũng đã yêu cầu, yêu cầu nhà nước, những bộ, ngành tương quan, những địa phương lân cận để triển khai hiệu suất cao hoạt động giải trí giảm ô nhiễm thiên nhiên và môi trường trên lưu vực sông Sài Gòn. Theo đó, thành phố yêu cầu Thủ tướng nhà nước đồng ý chấp thuận chủ trương kiểm soát và điều chỉnh quy hoạch toàn diện và tổng thể thoát nước được phê duyệt tại Quyết định số 752 / QĐ-TTg ngày 19-6-2001 làm cơ sở pháp lý cho thành phố tiến hành góp vốn đầu tư thiết kế xây dựng những nhà máy sản xuất giải quyết và xử lý nước thải đô thị tập trung chuyên sâu. Đề nghị Ủy Ban Nhân Dân những tỉnh lân cận như Tỉnh Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, Long An … tăng cường phối hợp thực thi hiệu suất cao quy định phối hợp, trấn áp nguồn thải ra sông, kênh, rạch giáp ranh liên tỉnh …
Sông Sài Gòn bắt nguồn từ biên giới Cam-pu-chia và khu vực cao nguyên Hớn Quản, tỉnh Bình Phước chảy qua địa phận tỉnh Bình Dương (từ hồ Dầu Tiếng đến thị trấn Lái Thiêu dài 143 km), TP Hồ Chí Minh (khoảng 80 km), rồi hợp lưu với sông Đồng Nai ở mũi Đèn Đỏ thuộc huyện Nhà Bè (TP Hồ Chí Minh) và gọi là sông Nhà Bè. Sông có chiều dài 251 km, diện tích lưu vực khoảng 4.788 km².
