Sống chết mặc bay – Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm
– Phạm Duy Tốn ( 1883 – 1924 ), nguyên quán Phượng Vũ, huyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây ( nay là TP.HN ), sinh quán thôn Đông Thọ ( nay là phố Hàng Dầu, TP.HN )- Ông là một trong số những nhà văn mở đường cho truyện ngắn tân tiến Nước Ta- Truyện ngắn của oogn thường viết về hiện thực xã hội đương thời
1. Hoàn cảnh ra đời
– “ Sống chết mặc bay ” được sáng tác tháng 7 năm 1918- Đây là tác phẩm được xem là thành công xuất sắc nhất của Phạm Duy Tốn
2. Tóm tắt
Sống chết mặc bay là câu truyện về sự tắc trách của quan phụ mẫu làng X, thuộc phủ X dẫn đến cái chết của hàng bao nhiêu con người, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết, kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn. Bởi trong khi dân chúng khổ cực, khó khăn vất vả giữ đê ngăn nước lũ từ sông Nhị Hà thì quan phụ mẫu vẫn say sưa với ván bài tổ tôm trong cái đình cao và vững chãi, mặc kệ dân chúng ngoài kia .
3. Bố cục (3 phần)
– Phần 1 ( từ đầu đến “ khúc đê này vỡ mất ” ) : Tình hình vỡ đê vá sức chống đỡ- Phần 2 ( tiếp đó đến “ Điếu, mày ! ” ) : Cảnh quan phụ mẫu đánh tổ tôm khi “ đi hộ đê ”- Phần 3 ( còn lại ) : Cảnh vỡ đê và nhân dân lâm vào cảnh lầm than
4. Giá trị nội dung
“ Sống chết mặc bay ” đã lên án nóng bức tên quan phủ “ lòng lang dạ thú ” và bày tỏ niềm thương cảm trước cảnh “ nghìn sầu muôn thảm ” của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên
5. Giá trị nghệ thuật
– Kết hợp nghệ thuật và thẩm mỹ tương phản và tăng cấp khôn khéo- Lời văn đơn cử, sinh động, giàu xúc cảm- Miêu tả nhân vật sắc nét
I. Mở bài
– Giới thiệu khái quát về tác giả Phạm Duy Tốn ( những nét chính về cuộc sống, đặc thù truyện ngắn của ông … )- Giới thiệu về “ Sống chết mặc bay ” ( hoàn cảnh sinh ra, khái quát giá trị nội dung và giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật … )
II. Thân bài
1.Tình hình vỡ đê và sức chống đỡ
– Tình hình vỡ đê :+ Thời gian : gần một giờ đêm+ Địa điểm : Khúc đê làng X, thuộc phủ X+ Thời tiết : trời mưa tầm tã, nước ngày càng dâng cao+ Thế đê : hai ba đoạn nước đã ngấm qua và rỉ chảy đi nơi khác
⇒Nghệ thuật tăng cấp, qua đó diễn tả sức hung bạo của mực nước và điều đó đang đe dọa nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân
– Sức chống đỡ của dân cư :+ Thời gian : từ chiều cho đên gần 1 giờ sáng+ Dân phu hàng trăm người khó khăn vất vả, cố sức giữ đê : kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất, người vác tre, nào đắo, nào cừ …+ Tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ nhưng ai cũng đã mệt lử cả rồi⇒ Nghệ thuật : ngôn từ miêu tả, liệt kê, sử dụng động từ mạnh ..+ Không khí : khẩn trương, gấp gáp ( trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi .. )⇒ Cảnh tượng nhốn nháo, căng thẳng mệt mỏi, con người có vẻ như bất lực trọn vẹn. Qua đó bộc lộ tâm trạng lo ngại của tác giả
2.Cảnh quan phụ mẫu đánh tổ tôm khi đi hộ đê
– Địa điểm : đình trên mặt đê, vững chãi, bảo đảm an toàn- Khung cảnh trong đình :+ Đèn thắp sáng trưng, khói bay nghi ngút+ Nha lệ lính tráng, kẻ hầu người hạ đi lại rộn ràng+ Quan phủ cùng nha lại đánh tổ tôm : quan phụ mẫu uy nghi chễm chệ ngồi trên sập, mê hồn đánh tổ tôm- Khi đê vỡ :+ Không hề lo ngại : “ cau mặt, gắt : mặc kệ ! ”+ Vẫn không ngừng việc chơi bài⇒ Tên quan là kẻ vô trạch nhiệm, hờ hững trước nỗi khổ của nhân dân- Nghệ thuật : tương phản giữa cảnh tượng trong đình và ngoài đê, qua đó làm điển hình nổi bật sự hưởng lạc, vô trách nhiệm của tên quan phụ mẫu trước tình cảnh khốn khổ của nhân dân- Thái độ của tác giả : mỉa mai, châm biếm, phê phán bọn quan lại vô trách nhiệm và cảm thương với nối khổ của nhân dân ( bộc lộ qua những từ : than ôi, ôi … )
3.Cảnh vỡ đê và nhân dân lâm vào cảnh lầm than
– Nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết- Kẻ sống không có chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn⇒ Tình cảnh thảm sầu, đau thương
III.Kết bài
– Khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ của tác phẩm :+ Nội dung : lên án nóng bức tên quan phủ “ lòng lang dạ thú ” và bày tỏ niềm thương cảm trước cảnh “ nghìn sầu muôn thảm ” của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên+ Nghệ thuật : tăng cấp tích hợp với tương phản, lời văn đơn cử, sinh động ..
-Cảm nhận của em về truyện ngắn: giàu giá trị hiện thực và nhân đạo, thể hiện tài năng của tác giả…
Các bài Soạn văn lớp 7 siêu ngắn được biên soạn bám sát câu hỏi sgk Ngữ Văn lớp 7 Tập 1, Tập 2 giúp bạn thuận tiện soạn bài Ngữ Văn 7 hơn.
