Soạn bài Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm)
Soạn bài Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm)
Bố cục
– 6 câu đầu : đời sống và lẽ sống “ nhàn ” của tác giả
– 2 câu cuối : Chiêm nghiệm về cuộc sống
Câu 1 (Trang 129 sgk ngữ văn 10 tập 1)
Nhịp điệu của câu thơ gợi lên sự thư thả, thư thả :
Quảng cáo
Một mai / một cuốc, / một cần câu ( 2/2/3 )Thơ thẩn dầu ai / vui thú nào ( 4/3 )- Tâm trạng thư thả tự tại trong những việc làm lao động hàng ngày- Cuộc sống nghèo, thanh nhã, đạm bạc cho thấy nhà thơ có nhu yếu sống nhã nhặn, bình dị .
Câu 2 (Trang 129 sgk ngữ văn 10 tập 1)
Sử dụng nghệ thuật và thẩm mỹ đối : dại > < khôn, vắng vẻ > < lao xao, ta > < người- Quan điểm sống của tác giả, có chút mỉa mai, ngạo nghễ+ Tác giả tự nhận mình “ ngu ” dại, đây là cái ngu dại của bậc đại trí ( đại trí như ngu ), thực ra là “ khôn ”+ Ông nhã nhặn, không khoe khoang đây là cái thức của người trí nhân
Quảng cáo
– Vắng vẻ : không phải xa lãnh cuộc sống mà là được tìm nơi tự do, sống hòa nhập với vạn vật thiên nhiên, xa chốn quan trường để giữ nhân cách thanh cao- Chốn lao xao : ý nói chốn quan trường tuy quyền quý và cao sang, cao sang xong phải đối chọi, tất bật→ Nghệ thuật trái chiều chứng minh và khẳng định triết lý sống của tác giả, ông mượn cách nói đời thường để diễn đạt ý niệm sống của mình – xa lánh vẻ vang giàu sang để sống an yên, tự tại
Câu 3 (Trang 129 sgk ngữ văn 10 tập 1)
Cảnh vật, khung cảnh bình dị, đạm bạc mà thanh cao hòa nhập với đời sống vạn vật thiên nhiên
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
Quảng cáo
Nhịp thơ : 1/3/1 / 2 gợi tả khung cảnh hoạt động và sinh hoạt của tác giả trong từng mùa, cách sống nhàn là hòa với tự nhiên+ Mỗi mùa một thức : thu – trúc, đông – giá, xuân – hồ sen, hạ – ao+ Mọi hoạt động và sinh hoạt đều gắn liền với đời sống ở quê chất phác, đạm bạc mà thanh cao+ Tác giả thấy hứng thú, vui tươi khi hòa nhịp với vạn vật thiên nhiên→ Sự thanh thản, từ tốn trong đời sống nhàn ấy tỏa sáng nhân cách của bậc trí nhân- Cảnh thú cảnh sống nhàn ẩn dật mang triết lí của nho sĩ : trong lúc loạn lạc, người có nhân cách thanh cao là người xa lánh cuộc tất bật tầm thường để tìm đến nơi yên tĩnh
Sự vui thú sống hòa mình với thiên nhiên, vũ trụ và giữ được nhân cách thanh cao, trong sạch.
Câu 4 (trang 130 sgk ngữ văn 10 tập 1)
Điển tích vua Thuần Vu, bộc lộ quan điểm sống mang tính triết lý của tác giả – bậc trí giả uyên bác, từng ra vào chốn quan trường độc ác .- Tác giả muốn giữ sự thanh cao, trong sáng trong tâm hồn : xem giàu sang tựa chêm bao, phù phiếm …- Sự suy thịnh thuộc về quy luật của thiên hà, triều đại, quốc gia, thế cho nên nhà Nho chân chính đều tự ý thức được sự cao quý của bản thân, vì vật cần giữ tâm hồn thanh sạch, không bị thói đời đua chen làm hoen ố .- Hai câu cuối cho thấy tâm hồn, nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm là kẻ sĩ thanh cao, liêm khiết
Câu 5 (trang 130 sgk ngữ văn 10 tập 1)
Quan niệm sống Nhàn ( Nguyễn Bỉnh Khiêm ) không phải rũ bỏ thế sự để nhàn tản, không phải sự nhàn tản của bản thân mà phó mặc dân chúng+ Ông sống hòa hợp với tự nhiên, thuận tự nhiên, rời bỏ danh lợi để giữ cốt cách thanh cao+ Ông vẫn lo cho vận nước sức dân, nhà thơ tìm đến “ say ” nhưng để “ tỉnh ” nhận ra phong phú chỉ là phù du, phù phiếm+ Ông luôn bộc trực, không hờ hững trước tình cảnh của dân chúng ( ông dâng sớ xin vua chém mười tám lộng thần )→ Quan niệm sống nhàn của ông tiềm ẩn yếu tố tích cực khác với lối sống “ độc thiện kì thân ”
Luyện tập
Bài 1 (Trang 130 sgk ngữ văn 10 tập 1)
Nguyễn Bỉnh Khiêm ( 1549 – 1585 ), tận mắt chứng kiến cảnh sống ngang trái, bất công trong triều đại phong kiến Nước Ta .- Ông là người ngay thật nên từng dâng sớ chém đầu những tên nịnh thần, vua không nghe nên ông cáo quan về quê với triết lý : Nhàn một ngày là tiên một ngày .- Tư tưởng, triết lý sống của ông là tư tưởng của đạo nho, ứng xử trong thời loạn, sống chan hòa với vạn vật thiên nhiên, giữ tâm hồn thanh cao .- Nhân cách của Nguyễn Bình Khiêm : thanh cao, trong sángNhàn là chủ đề lớn trong thơ của Nguyễn Bỉnh Khiêm, theo ý niệm của ông : sống tự nhiên, không màng danh lợi, đó cũng là triết lý nhân sinh độc lạ của nahf thơ .- Cuộc sống của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn : giản dị và đơn giản, đạm bạc mà thanh cao, trong sáng+ Vui thú với lao động, nguyên sơ, chất phác+ Không ganh tị với đời, với người, vẫn thư thả, ngạo nghễ- Những hình ảnh dân dã, đời thường trong lối hoạt động và sinh hoạt của tác giả :
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
+ Cuộc sống hòa mình với vạn vật thiên nhiên, thanh tao trong cách ẩm thực ăn uống, hoạt động và sinh hoạt+ Niềm vui, sự tự tại của tác giả mê hoặc vô cùng- Hai câu thơ thực, thấy rõ tâm trạng, lối sống “ nhàn ” của tác giả :+ Nghệ thuật trái chiều : ta > < người, khôn > < dại, vắng vẻ > < lao xao+ Suy nghĩ của bậc đại trí, tránh xa chốn quan trường thị phi+ Ý thơ ngược với câu chữ, liên tưởng hóm hỉnh, sâu cay- Hai câu kết : tâm thế thư thả tự tại, xem thường giàu sang+ Sử dụng điển tích vua Nghiêu Thuấn để bộc lộ nhãn quan tỏ tường của nhà thơ. Phú quý chỉ là phù du, hư ảo như giấc chiêm bao .→ Bài thơ là lời tâm sự thâm trầm, thâm thúy, ý niệm sống nhàn hòa hợp với tự nhiên, giữ cốt cách, xem thường danh lợi .
Bài giảng: Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm) – Cô Trương Khánh Linh (Giáo viên VietJack)
Xem thêm những bài Soạn văn lớp 10 ngắn gọn, hay khác :
Đã có giải thuật bài tập lớp 10 sách mới :
Ngân hàng trắc nghiệm lớp 10 tại khoahoc.vietjack.com
Đã có app VietJack trên điện thoại thông minh, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không tính tiền. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k6: fb.com/groups/hoctap2k6/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Theo dõi chúng tôi không tính tiền trên mạng xã hội facebook và youtube :
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
Giải bài tập lớp 10 sách mới những môn học
