Đề bài : Phân tích và so sánh sự sức sống tiềm tàng, sự trỗi dậy mạnh mẽ của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân và đêm mùa đông cắt dây trói cứu A Phủ( “Vợ chồng A phủ- Tô Hoài)
ĐỊNH HƯỚNG CÁCH LÀM BÀI
1. Mở bài:
– Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
– Dẫn dắt ra yếu tố cần nghị luận .
2. Thân bài:
Bước 1: Khái quát nhân vật:
– Mị là một cô gái trẻ đẹp. đảm đang, duyên dáng, thổi sáo giỏi, được nhiều chàng trai yêu quý ngày đêm thổi sáo đi theo .
– Số phận của Mị tiêu biểu vượt trội cho số phận người phụ nữ nghèo ở miền núi ngày trước : có những phẩm chất tốt đẹp, đáng được hưởng niềm hạnh phúc nhưng lại bị đày đọa trong đời sống nô lệ. Mị trở thành con dâu gạt nợ cho nhà Thống Lí Pá Tra
( Phần này chỉ nêu ngắn gọn, không nghiên cứu và phân tích )
– Bị vùi dập đến cùng nhưng ở người con gái ấy vẫn tiềm tàng sức sống mãnh liệt .
( Sức sống tiềm tàng, sự trỗi dậy can đảm và mạnh mẽ của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân )
Bước 2 :Phân tích sức sống tiềm tàng, sự trỗi dậy mạnh mẽ của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân
Yếu tố ngoại cảnh ảnh hưởng tác động đến tâm trạng và hành vi của Mị :
– Mùa xuân năm ấy thật đặc biệt quan trọng : “ Hồng Ngài năm ấy ăn tết giữa lúc gió thổi vào cỏ gianh vàng vàng ửng … ”
– Mùa xuân ở Hồng Ngài rộn ràng âm thanh và sắc tố. Đó là tiếng cười của trẻ con, màu vàng ửng của cỏ gianh và gió rét kinh hoàng, là màu đỏ của những chiếc váy hoa phơi trên những mỏm đá xòe ra như những con bướm sặc sỡ và chắc như đinh không hề thiếu được “ tiếng sáo gọi bạn yêu lửng lơ bay ngoài đường ”. Chính những hình ảnh và âm thanh ấy như một cơn gió thổi tung đám tàn tro đang vây quanh cuộc sống Mị .
– Tiếng sáo làm Mị can đảm và mạnh mẽ hơn, Mị thoát khỏi cái lớp xác vô hồn ấy bằng một hành vi “ làm mưa làm gió nhân tính ”. Ngày tết Mị cũng uống rượu. Mị ngồi bên nhà bếp lửa “ tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng ” nhưng “ lòng Mị thì đang sống về ngày trước ”. Tiếng sáo thức tỉnh tâm hồn Mị, thức tỉnh quá khứ, đưa Mị trở lại với mùa xuân cũ. Vị ngọt ngào của quá khứ bất giác nhắc nhớ vị cay đắng trong hiện tại. Mị thấm thía đau khổ, lại nghĩ đến cái chết .
– Hiện tại và quá khứ, thân phận và khát vọng giao tranh nóng bức trong Mị. Mị xắn mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng. “ Mị muốn đi chơi ”. Mị thay váy áo chuẩn bị sẵn sàng đi chơi. Hành động của Mị không khác nào một sự làm mưa làm gió .
– Sức sống trào dâng mãnh liệt đến mức ngay cả khi bị A Sử trói đứng vào cột nhà, Mị vẫn không biết mình bị trói, vẫn vùng bước đi theo tiếng sáo gọi bạn yêu như người mộng du. Những vết trói đau thít, tiếng chân ngựa đạp vách, Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa.
– Tô Hoài đã mày mò và phát hiện đằng sau một tâm hồn câm lặng vẫn còn một tâm hồn khát khao sống, khát khao yêu, đằng sau một con rùa lùi lũi nuôi trong xó cửa còn có một con người .
Bước 3 :Phân tích sự sức sống tiềm tàng, sự trỗi dậy mạnh mẽ của nhân vật Mị trong Đêm đông cứu A Phủ
– Mấy đêm liền, nhìn thấy A Phủ bị trói, Mị vẫn thản nhiên thổi lửa, hơ tay. Tâm hồn Mị đã trở lại với sự câm lặng, vô cảm từ sau đêm tình mùa xuân ấy .
– Cho đến khi nhìn thây một dòng nước mắt lấp lánh lung linh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại của A Phủ, Mị mới xúc động, nhớ lại những dòng nước mắt và nỗi khổ của mình .
– Thương mình dẫn đến thương người cùng cảnh ngộ, Mị gật đầu chịu sự trừng phạt của nhà thống lý và quyết định hành động cắt dây trói cứu A Phủ .
– Khi A Phủ chạy đi, Mị đứng lặng trong bóng tối và sau đó vụt chạy theo A Phủ bởi “ Ở đây thì chết mất ”. Hành động ấy diễn ra một cách tức thời, là hành vi giật mình nhưng tất yếu. Mị cắt đay trói cứu A Phủ đồng thời cũng tự giải thoát cho chính mình. Hành động ấy trọn vẹn tương thích với tính cách của Mị – một người con gái giàu sức sống .
Bước 4: chỉ ra điểm giống và khác nhau trong tâm trạng, hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân và đêm mùa đông cắt dây trói cứu A Phủ.
a. Giống nhau:
– Sự trỗi dậy sức sống ở cả hai lần đều có cơ sở là bản tính can đảm và mạnh mẽ, không dễ gật đầu số phận của Mị. Cả hai lần đều là khi Mị thoát khỏi trạng thái vô cảm ngày thường .
– Hai trường hợp đã chứng minh và khẳng định năng lực nghiên cứu và phân tích tâm lí nhân vật và chiều sâu nhân đạo trong ngòi bút của Tô Hoài .
b. Khác nhau:
– Lần thứ nhất, Mị nhận được sự tác động ảnh hưởng theo chiều hướng tích cực từ ngoại cảnh, bản thân Mị chỉ định giải thoát trong chốc lát
– Lần thứ hai không có sự tương hỗ của ngoại cảnh, sự trỗi dậy ở lần thứ hai can đảm và mạnh mẽ, kinh khủng hơn. Mị đã giải thoát mình khỏi sự ràng buộc của cả cường quyền lẫn thần quyền. Với hành vi này, Mị đã thắng lợi số phận .
c.Lí giải sự khác nhau đó :
Đây không phải là hành vi mang tính bản năng. Đúng hơn, cùng với sự trỗi dậy của ký ức, khát vọng sống tự do, đã khiến Mị chạy theo người mà mình vừa cứu. Mị giải thoát cho A Phủ và giải thoát cho cả bản thân mình ! Hành động táo bạo và giật mình ấy là hiệu quả tất yếu của sức sống tiềm tàng khi người con gái yếu ớt dám chống lại cả cường quyền và thần quyền. Trong lòng Mị luôn tiềm ẩn sức sống tiềm tàng, khát khao được hưởng niềm hạnh phúc, càng bị vùi dập thì khát khao trong Mị càng trỗi dậy, Mị cắt dây trói cứu A phủ và cũng cắt sợi dây vô hình dung ( thần quyền và cường quyền ) để tự giải phóng mình .
3. Kết luận:
Đánh giá chung …
