Tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe người dân tại TP. Hồ Chí Minh và xây dựng giải pháp bảo vệ sức khỏe người dân

Tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe người dân tại TP. Hồ Chí Minh và xây dựng giải pháp bảo vệ sức khỏe người dân

27/04/2022

TÓM TẮT

    Chất lượng không khí (CLKK) tại TP. Hồ Chí Minh (HCM) bị ô nhiễm. Theo kết quả quan trắc vào năm 2019, giá trị TSP tại các vị trí giao thông có 93,8% số liệu vượt QCVN 05:2013/BTNMT; còn tại các vị trí quan trắc môi trường nền, quan trắc ảnh hưởng do dân cư và từ các hoạt động công nghiệp có nồng độ TSP trung bình giờ thấp hơn QCVN 05:2013/BTNMT. Nồng độ trung bình của PM2.5 tại 7 vị trí dao động trong khoảng 20,7 – 44,8 μg/m3, với 7,5% số liệu quan trắc vượt QCVN 05:2013/BTNMT (nồng độ PM2,5 trung bình 24 giờ: 50 μg/m3). Vì vậy, mục tiêu của nghiên cứu này là tính toán tác động của ô nhiễm không khí (ÔNKK) đến sức khỏe cộng đồng tại TP. HCM, từ đó đề xuất giải pháp giảm thiểu ÔNKK. Nghiên cứu ứng dụng lý thuyết mô hình BENMAP và GIS để tính toán tác động của ÔNKK tới sức khỏe người dân tại TP. HCM thông qua một số loại bệnh gây tử vong. Kết quả cho thấy, tổng cộng có 1.397 ca tử vong trong năm 2017, trong đó số người tử vong do bệnh tim-phổi là cao nhất (841 người chiếm 60,20%), đứng thứ hai là bệnh IHD (483 người chiếm 34,57%) và cuối cùng là ung thư phổi (73 người chiếm 5,23%). Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, PM2,5 có ảnh hưởng nhiều nhất tới sức khỏe, là nguyên nhân tử vong của 1.137 người (81,32%), sau đó đến NO2 (171 người chiếm 12,31%) và cuối cùng là SO2 (88 người chiếm 6,37%). Nhìn chung, ÔNKK là nguyên nhân gây tử vong khoảng 13,46% số ca tử vong tại TP HCM với số ca tử vong tập trung tại trung tâm TP. Nghiên cứu cũng đã đề xuất 14 giải pháp giảm ÔNKK TP. HCM, trong đó đặc biệt có giải pháp giảm tác động ÔNKK đến sức khỏe người dân thông qua hệ thống Healthy Air.

Từ khóa: ÔNKK; Sức khỏe; TP. HCM; Ung thư phổi, IHD, Tim-phổi; BENMAP.

1. MỞ ĐẦU

Các TP lớn nói chung và TP Hồ Chí Minh nói riêng hiện đang phải đương đầu với thực trạng quá tải những phương tiện đi lại giao thông vận tải, gây tác động ảnh hưởng xấu đến chất lượng thiên nhiên và môi trường. Theo số liệu của Trung tâm Quan trắc và Phân tích môi trường tự nhiên TP. HCM ( 2019 ) thì CLKK tại TP. HCM bị ô nhiễm, đơn cử vào năm 2019, quan trắc giá trị TSP cho những vị trí quan trắc giao thông vận tải có 93,8 % số liệu vượt QCVN 05 : 2013 / BTNMT ; còn tại những vị trí quan trắc môi trường tự nhiên nền, quan trắc ảnh hưởng tác động do dân cư và từ những hoạt động giải trí công nghiệp có nồng độ TSP trung bình giờ thấp hơn QCVN 05 : 2013 / BTNMT. Nồng độ trung bình của PM2, 5 tại 7 vị trí xê dịch trong khoảng chừng 20,7 – 44,8 μg / m3, với 7,5 % số liệu quan trắc vượt QCVN 05 : 2013 / BTNMT ( nồng độ P2, 5 trung bình 24 giờ : 50 μg / m3 ) .
Nghiên cứu gần đây tương quan giữa ÔNKK và sức khỏe thể chất người dân chỉ ra hơn 90 % trẻ nhỏ dưới 5 tuổi tại TP Hồ Chí Minh có tương quan đến những bệnh về đường hô hấp ( HEI, 2012 ). Theo Báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2012, Nước Ta là một trong số 10 nước bị ÔNKK nhất quốc tế, trong đó giao thông vận tải là nguồn phát thải chính những chất gây ÔNKK tại TP HCM ( Ho et al, 2019 ). Tuy nhiên, những điều tra và nghiên cứu về ảnh hưởng tác động của ÔNKK tại TP. HCM tới sức khỏe thể chất con người còn đang rất hạn chế. Những nghiên cứu và điều tra gần đây mới chỉ tập trung chuyên sâu hầu hết vào mối liên hệ giữa ÔNKK tới những bệnh về hô hấp của trẻ nhỏ ( Mehta et al., Luong et al., 2020 ). Nghiên cứu định lượng về số lượng người tử trận / bệnh tật do ÔNKK tại TP. HCM nói riêng và Nước Ta nói chung còn chưa thực thi. Vì vậy, tiềm năng của điều tra và nghiên cứu này là thống kê giám sát ảnh hưởng tác động của ÔNKK đến sức khỏe thể chất hội đồng tại TP. HCM, từ đó đề xuất kiến nghị giải pháp giảm thiểu ÔNKK. Nghiên cứu ứng dụng kim chỉ nan quy mô BENMAP và GIS để đo lường và thống kê ảnh hưởng tác động của ÔNKK tới sức khỏe thể chất người dân tại TP. HCM trải qua một số ít loại bệnh gây tử trận .

2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

Có thể thấy, việc nhìn nhận gánh nặng của ÔNKK tới sức khỏe thể chất người dân đã được thực thi tại những vương quốc tăng trưởng. Thậm chí, ước tính này đã được tính trên khoanh vùng phạm vi khu vực của tác giả Yorifuji ( Yorifuji et al., năm ngoái ) hoặc toàn thế giới của Global Burden of Disease ( GBD, năm nay ). Tuy nhiên, những điều tra và nghiên cứu vĩ mô này thường tích lũy số liệu từ những trạm quan trắc tự động hóa về 1 số ít thông số kỹ thuật ( TSP hoặc PM10 ) và sau đó giám sát nồng độ PM2, 5 dựa vào những tỷ suất đã được công bố. Có thể thấy, hai nghiên cứu và điều tra về nguyên do tử trận do ÔNKK của TP. HCM trong kho tài liệu mở vẫn còn 1 số ít những số lượng giới hạn. Nghiên cứu của Bang năm 2017 mới chỉ khảo sát một khu vực hẹp ( Quận 5 ) với đối tượng người tiêu dùng là PM10 ( Bằng và CS, 2017 ). Nghiên cứu của Yorifuji và tập sự năm năm ngoái đã tính đến ảnh hưởng tác động của cả PM10 và PM2, 5 nhưng vẫn sống sót những chưa ổn. Nghiên cứu này chỉ có số liệu đo đạc của PM10 tại 1 điểm đo đạc ( Yorifuji et al., năm ngoái ). Hiện nay, trên quốc tế có rất nhiều nghiên cứu ứng dụng quy mô BENMAP, vì có nhiều ưu điểm so với những chiêu thức nhìn nhận đối sánh tương quan và thống kê khác .
Vì vậy, trong điều tra và nghiên cứu này, hướng tiếp cận sử dụng kim chỉ nan quy mô BENMAP với ba lớp chồng map : ( i ) map ÔNKK, ( ii ) map dân số, và ( iii ) map về tỷ suất tử trận sẽ được vận dụng để xác lập ảnh hưởng tác động / gánh nặng bệnh tật của TP.Hồ Chí Minh để cho độ đúng chuẩn cao hơn .
Để triển khai tiềm năng trên, điều tra và nghiên cứu thực thi theo 9 bước khác nhau ( theo Hình 1 ) :
Bước 1 : Từ hiệu quả mô phỏng ÔNKK cho toàn TP. HCM, lập map nồng độ những chất ÔNKK khác nhau vượt quy chuẩn sức khỏe thể chất của WHO ;
Bước 2 : Thu thập và lập map dân số, tỷ lệ và số dân sống trong khu vực nghiên cứu và điều tra ( Population age ) ;
Bước 3 : Thu thập và điều tra và nghiên cứu sử dụng trích xuất dữ liệu Background Incidence Rate ( số liệu nền về tỷ suất mắc những chứng bệnh do tiếp xúc với những chất ô nhiễm khác nhau tại nồng độ đó – số liệu nghiên cứu và điều tra trong phòng thí nghiệm US EPA và WHO ) ;
Bước 4 : Thu thập, khảo sát bệnh tương quan trong khu vực nghiên cứu và điều tra ;
Bước 5 : Thu thập và điều tra và nghiên cứu mạng lưới hệ thống số liệu sức khỏe thể chất A6 của Bộ Y tế tại TP. HCM ;
Bước 7 : Tính toán và cho biết số tỷ suất mắc bệnh do tiếp xúc với ô nhiễm những chất ÔNKK tại khu vực nghiên cứu và điều tra ;
Bước 8 : Đánh giá tử trận / bệnh do ô nhiễm gây ra so với sức khỏe thể chất hội đồng tại TP. HCM ;
Bước 9 : Đánh giá và yêu cầu những giải pháp giảm ÔNKK, phòng tránh những loại bệnh mà nghiên cứu và điều tra đề cập cho TP Hồ Chí Minh ;
Trong điều tra và nghiên cứu này, ứng dụng kim chỉ nan quy mô BENMAP đã được triển khai để xác lập ảnh hưởng tác động của ÔNKK tới sức khỏe thể chất người dân. Xuất phát từ công thức tính tỷ suất tử trận trong dịch tễ như sau :

Trong đó :
∆ Y : Tỷ lệ người chết do bệnh A ( % ) ;
β : Hệ số ảnh hưởng tác động ( Effect estimate ) được tính từ tỷ suất rủi ro đáng tiếc sức khỏe thể chất ( Relative Risk – RR ) khi nồng độ chất ô nhiễm đổi khác. RR thường được tìm thấy trong những điều tra và nghiên cứu dịch tễ ;
∆ PM : Sự đổi khác về nồng độ chất ô nhiễm ;
Pop : Số người dân bị phơi nhiễm ;
Giải phương trình ( 1.0 ) để tìm ra ∆ P theo công thức Mac Laurin hàm cơ bản với phần dự Peano :

Thay vào công thức ( 1.0 ) trở thành :

3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

Số liệu về sức khỏe thể chất của người dân TP. HCM được tích lũy từ mạng lưới hệ thống tàng trữ sức khỏe thể chất A6. Đây là bộ tài liệu được kiến thiết xây dựng từ năm 1992 về việc ghi nhận nguyên do tử trận từ cấp phường, xã. Sau đó, tài liệu này được tổng hợp và đưa lên cấp địa phương và Trung ương ( Dung và Stevenson, năm ngoái ) .
Theo số liệu cho thấy, TP. HCM ghi nhận 6.630 ca tử trận do bệnh tim – phổi ( chiếm 30,05 % số ca tử trận ), 3.314 ca tử trận do bệnh IHD ( chiếm 15,02 % số ca tử trận ) và 437 ca tử trận do mắc ung thư phổi ( chiếm 2,00 % số ca tử trận ) trong một năm. Nhìn chung, hiệu quả khảo sát phản ánh đúng được 79 % so với hiệu quả nghiên cứu và phân tích từ mạng lưới hệ thống tàng trữ sức khỏe thể chất A6, đặc biệt quan trọng là tỷ suất tử trận do IHD. Tỷ lệ này khá tương đương với điều tra và nghiên cứu về nhìn nhận độ nhạy của mạng lưới hệ thống tài liệu A6 của Stevenson và tập sự năm năm ngoái. Nghiên cứu này chỉ ra độ nhạy của tài liệu A6 biến hóa tùy theo nguyên do tử trận. Độ nhạy so với tử trận do chấn thương là 75,4 %, do ung thư là 66,9 % và do bệnh về hệ tuần hoàn là 63,1 %. Mặc dù điều tra và nghiên cứu này chưa nhìn nhận đơn cử về ba loại bệnh như trong nghiên cứu và điều tra này, nhưng những bệnh đó cùng nằm trong những nhìn nhận tổng thể và toàn diện. Ví dụ như ung thư phổi ( C33, C34, C39, C45 theo ICD10 ) nằm trong nhìn nhận về tổng thể những loại ung thư ( C00-D48 ), bệnh tim-phổi và bệnh IHD ( I20-I25 theo ICD10 ) nằm trong nhóm bệnh tuần hoàn ( I00-I99 ) và hô hấp ( J00-J99 ). Hệ thống tàng trữ sức khỏe thể chất A6 tại Nước Ta ghi nhận tương đối khá đầy đủ ( 94 % ) số ca tử trận và phân loại đúng mực 3 nguyên do gây tử trận số 1 ( chiếm 66 % tổng số ca tử trận ) là bệnh về hệ tuần hoàn, ung thư và chấn thương ( Dung và Stevenson, năm ngoái ). Kết quả kiểm tra chéo trong nghiên cứu và điều tra này và những nhìn nhận hiện có cho thấy tài liệu A6 trọn vẹn tương thích để thống kê giám sát tỷ suất tử trận nền cho TP. HCM .
Nghiên cứu này thừa kế map ÔNKK từ điều tra và nghiên cứu trước ( Bang et al., 2020 ). Kết quả mô phỏng chỉ ra nồng độ CO, NO2, và O3 vượt QCVN 05 : 2013 / BTNMT vào năm 2017 là 1.5, 1.5, và 1.1. Tuy nồng độ trung bình năm của PM2, 5 vẫn thấp hơn QCVN 05 : 2013 / BTNMT, nhưng lại cao hơn khuyến nghị của WHO giao động 2 lần. Chỉ có nồng độ trung bình 1 h, 8 h cũng như trung bình năm của SO2 là thấp hơn ngưỡng quy chuẩn của QCVN 05 : 2013 / BTNMT .

Tác động của ÔNKK tới bệnh tim-phổi

Hình 2 cho thấy, số lượng tử trận do bệnh tim phổi tập trung chuyên sâu tại TT TP. HCM nhiều hơn khu vực ngoài thành phố như Củ Chi, Hóc Môn ở phía Bắc TP và huyện Cần Giờ, Nhà Bè ở phía Nam TP. Điều này hoàn toàn có thể được lý giải bởi nồng độ chất ô nhiễm tại TT TP Hồ Chí Minh cao hơn ngoài thành phố như trình diễn trong hiệu quả mô phỏng ÔNKK. Công thức tính số người tử trận ( 1.1 ) cho thấy, ngoài sự ảnh hưởng tác động của nồng độ chất ÔNKK, số người tử trận còn nhờ vào vào số người dân bị phơi nhiễm. Mật độ dân số ở khu TT TP cũng cao hơn so với những khu vực ngoài thành phố cũng là một trong những nguyên do khiến cho số lượng tử trận nhiều hơn ở khu TT. Bản đồ tử trận do bệnh tim-phổi tương quan tới PM2, 5, NO2 được bộc lộ trong Hình 2 a, b tương ứng :

Hình 2. Tỷ lệ tử trận do bệnh tim – phổi tại khu vực nghiên cứu và điều tra
Trong ba tác nhân ÔNKK, PM2, 5 gây ra số lượng tử trận do bệnh tim-phổi nhiều nhất ( 715 ca chiếm 85,02 % ), sau đó đến NO ­ 2 ( 83 ca chiếm 9,87 % ) và ở đầu cuối là SO2 ( 43 ca chiếm 5,11 % ). Số lượng tử trận do bệnh tim-phổi cũng khá tương đương với nghiên cứu và điều tra của Yorifuji ( Yorifuji và tập sự, năm ngoái ) khi nhóm nghiên cứu và điều tra giám sát được số lượng tử trận do bệnh này gây ra bởi ô nhiễm bụi PM2, 5 là 964 ca tại TP. HCM ( Yorifuji et al., năm ngoái ) .

Tác động của ÔNKK tới bệnh IHD

Số lượng tử trận do bệnh IHD cũng tựa như như phân bổ của bệnh tim phổi. Số lượng người tử trận cao tập trung chuyên sâu tại TT TP. HCM nhiều hơn khu vực ngoài thành phố như Củ Chi, Hóc Môn ở phía Bắc TP và huyện Cần Giờ, Nhà Bè ở phía Nam TP. Trong ba tác nhân ÔNKK, PM2, 5 gây ra số lượng tử trận do bệnh tim-phổi nhiều nhất ( 357 ca chiếm 73,91 % ), sau đó đến NO ­ 2 ( 83 ca chiếm 17,18 % ) và sau cuối là SO2 ( 43 ca chiếm 8,90 % ) .

Tác động của ÔNKK tới bệnh ung thư phổi

Số lượng tử trận do bệnh ung thư phổi cũng tương tự như như phân bổ của bệnh tim-phổi và bệnh IHD. Số lượng người tử trận cao tập trung chuyên sâu tại TT TP. HCM nhiều hơn khu vực ngoài thành phố như Củ Chi, Hóc Môn ở phía Bắc TP và huyện Cần Giờ, Nhà Bè ở phía Nam TP .
Trong ba tác nhân ÔNKK, PM2, 5 gây ra số lượng tử trận do bệnh IHD nhiều nhất ( 357 ca chiếm 73,91 % ), sau đó đến NO ­ 2 ( 83 ca chiếm 17,18 % ) và sau cuối là SO2 ( 43 ca chiếm 8,90 % ) .
Trong ba tác nhân ÔNKK, PM2, 5 gây ra số lượng tử trận do bệnh ung thư phổi nhiều nhất ( 64 ca chiếm 87,67 % ), sau đó đến NO ­ 2 ( 6 ca chiếm 8,22 % ) và ở đầu cuối là SO2 ( 3 ca chiếm 4,11 % ). Số lượng tử trận do bệnh ung thư phổi trong nghiên cứu và điều tra này khá nhỏ khi so sánh với báo cáo giải trình của Yorifuji và tập sự năm năm ngoái, khi nhóm nghiên cứu và điều tra giám sát được số lượng tử trận do bệnh ung thư phổi gây ra bởi ô nhiễm bụi PM2, 5 lên tới 922 ca tại TP. HCM [ 89 ]. Số lượng người tử trận bởi bệnh ung thư phổi do PM2, 5 trong điều tra và nghiên cứu của Yorifuji cao hơn 14,4 lần so với nghiên này. Điều này hoàn toàn có thể được lý giải bởi hai nguyên do : ( i ) nồng độ PM2, 5 trong điều tra và nghiên cứu của Yorifuji cao gấp 2,76 so với điều tra và nghiên cứu này. Trong điều tra và nghiên cứu của Yorifuji, nồng độ PM2, 5 được tính từ nồng độ PM10 ( PM2, 5 = 0,6 * PM10 = 47,2 µg / m3 ). Khi triển khai nghiên cứu và điều tra Yorifuji chưa có map ô nhiễm PM2, 5 trung bình năm mà ngoại suy từ một số ít điểm quan trắc PM10 của TP. HCM làm cho giá trị PM2, 5 cao so với thực tiễn ; ( ii ) tỷ suất tử trận tại TP.Hồ Chí Minh do ung thư phổi trong nghiên cứu và điều tra của Yorifuji ( Yorifuji và tập sự, năm ngoái ) cũng cao hơn 6,16 lần so với điều tra và nghiên cứu này. Nghiên cứu của Yorifuji liệt kê tới 2.691 / 20.575 ca tử trận do ung thư phổi trong khi tài liệu lọc từ mạng lưới hệ thống A6 trong nghiên cứu và điều tra này chỉ có 437 / 22.280 trường hợp. Điều này hoàn toàn có thể lý giải trong nghiên cứu và điều tra của Yorifuji trước năm 2009 những code bệnh tương quan tử trận do ung thư phổi chưa thống nhất rất đầy đủ và chưa đúng mực .

Tác động của ÔNKK tới ba bệnh: tim-phổi, IHD và ung thư phổi

Kết quả tổng hợp về tác động ảnh hưởng ÔNKK tới cả ba bệnh : tim-phổi, IHD và ung thư phổi được trình diễn trong Bảng 1. Kết quả cho thấy, tác động ảnh hưởng lớn của bụi PM2, 5 tới sức khỏe thể chất hội đồng khi chiếm tới 81,32 % tổng số ca tử trận được gây ra bởi cả ba tác nhân ô nhiễm ( PM2, 5, SO2, NO2 ). Đứng thứ hai là NO2 với tỷ suất gây tử trận là 12,31 % và ở đầu cuối là SO2 với tỷ suất là 6,37 %. Kết quả này một lần nữa chứng minh và khẳng định đánh giá và nhận định “ Ô nhiễm PM2, 5 có ảnh hưởng tác động đến sức khỏe thể chất ngay cả ở nồng độ rất thấp, vì thế không có ngưỡng nào được coi là không thiệt hại tới sức khỏe thể chất ” của tổ chức triển khai WHO ( WHO, 2018 ) ( có nghĩa là cứ Open PM2, 5 trong không khí là gây bệnh, không cần phải vượt QCVN 05 2013 hay những quy chuẩn của WHO ) .

Bảng 1. Số người tử vong do ÔNKK tại TP. HCM trong năm 2017

Điều này hoàn toàn có thể lý giải PM2, 5 rất nguy khốn, có ảnh hưởng tác động đến sức khỏe thể chất người dân ngay cả ở nồng độ rất thấp – thực sự không có ngưỡng nào được xác lập dưới đây mà không có thiệt hại so với sức khỏe thể chất. Do đó, những số lượng giới hạn hướng dẫn của WHO 2005 nhằm mục đích đạt được nồng độ PM thấp nhất hoàn toàn có thể ( WHO, 2018 ) .

    Bảng 1 cũng cho thấy, trong ba bệnh (tim-phổi, IHD, và ung thư phổi), số người tử vong do bệnh tim-phổi là cao nhất (841 người chiếm 60,20%), sau đó đến bệnh IHD (483 người chiếm 34,57%) và thấp nhấp là bệnh ung thư phổi (73 người chiếm 5,23%). Kết quả về số người tử vong được so sánh với dữ liệu A6 và được thể hiện trong Bảng 1. Bảng 1 cho thấy, số lượng tử vong do bệnh tim phổi, IHD và ung thư phổi bởi ba tác nhân (PM2,5, SO2, NO2) tại TP. HCM lần lượt là 12,68%; 14,57% và 16,70%. Nhìn chung, tỷ lệ tử vong do cả ba bệnh này bởi ÔNKK vào khoảng 13,46% tổng số ca tử vong tại TP. HCM năm 2017. Kết quả này khá tương đồng với kết quả của Yorifuji và cộng sự công bố năm 2015 về số lượng tử vong do PM2,5 tại TP. HCM năm 2009. Trong báo cáo của Yorifuji  (Yorifuji và cộng sự, 2015), tỷ lệ tử vong do bệnh tim-phổi và ung thư phổi gây ra bởi PM2,5 chiếm khoảng 9,17% và 4,65% tại TP. HCM. Có thể thấy, trong nghiên cứu của Yorifuji, tỷ lệ tử vong do PM2,5 tại TP. HCM cao gấp đôi so với ở Hà Nội mặc dù nồng độ bụi PM2,5 tại Hà Nội cao hơn nhiều so với TP. HCM. Theo nghiên cứu Yorifuji nồng độ PM2,5 tại TP. HCM là 47,2 µg/m3 trong khi nồng độ đo trực tiếp tại Hà Nội là 51,3 µg/m3 (nồng độ PM2,5 được tính từ PM10). Điều này có thể giải thích bởi số lượng dân số tại TP. HCM đông hơn tại Hà Nội. Năm 2017, số dân TP. HCM là 8,64 triệu người cao nhất nước, còn Hà Nội là 7,65 (đứng thứ 2) (Yorifuji và cộng sự, 2015). Như vậy có thể thấy, mặc dù có thể hai địa điểm cùng bị phơi nhiễm bởi mức độ ÔNKK như nhau nhưng tác động của mức độ ÔNKK là không giống nhau với các quy mô dân số khác nhau. Nói cách khác, tác động của ÔNKK tới sức khỏe còn phụ thuộc nhiều vào quy mô dân số, chứ không chỉ phụ thuộc vào nồng độ chất ô nhiễm.

Các nguồn sinh ra khí thải chính tại TP. HCM

Theo điều tra và nghiên cứu của Bằng và CS ( Bang et al, 2019 ) xác lập những nguồn sinh ra khí thải chính gây ÔNKK TP Hồ Chí Minh trải qua hiệu quả kiểm kê khí thải bằng sự tích hợp giải pháp bottom – up và top-down ( Bang et al, 2019 ). Kết quả chỉ ra hoạt động giải trí giao thông vận tải chiếm phát thải cao nhất hầu hết cho những chất ô nhiễm, đơn cử hoạt động giải trí giao thông vận tải chiếm 99,0 % trong tổng phát thải CO của toàn TP. HCM, NMVOC 93,0 %, NOx 93,0 %, SO2 76,0 %, Bụi tổng 46,0 % và CH4 64,0 %. Hoạt động công nghiệp chiếm 23,7 % trong tổng phát thải SO2 của toàn TP. HCM, Bụi 20,0 %, NOx 5,3 %, NMVOC 1,0 %, CH4 1,0 % và CO 1,0 %. Kết quả này khá tương đương khi so sánh với điều tra và nghiên cứu của Mehta và Cohen ( Mehta et alk, 2010 ) khi nhóm nghiên cứu và điều tra này báo cáo giải trình nguồn chính sinh ra bụi PM2, 5 tại TP. Hà Nội từ năm 2001 – 2008 là nguồn giao thông vận tải ( 40,0 % ), còn nguồn công nghiệp góp phần khoảng chừng 36,0 % mặc dầu hai điều tra và nghiên cứu này sử dụng hai cách tiếp cận khác nhau tại hai TP khác nhau .

Đề xuất giải pháp giảm ÔNKK TP.HCM

Kết quả kiểm kê và thực trạng ÔNKK TP Hồ Chí Minh được sử dụng để thiết kế xây dựng những giải pháp giảm ÔNKK cho TP. Dưới đây là 1 số ít giải pháp, trong đó tập trung chuyên sâu vào những nguồn giao thông vận tải, điểm và nguồn diện, kiểm tra khí thải đột xuất xe cơ giới đang lưu hành .

• Kiểm tra khí thải xe gắn máy đang lưu hành ;

• Thực hiện thử nghiệm Dự án cải tổ giao thông vận tải công cộng ;

• Đánh giá, phong cách thiết kế và triển khai dự án Bất Động Sản thử nghiệm Hệ thống san sẻ xe đạp điện ;

• Điều tra, thanh tra rà soát thống kê số lượng xe máy đã qua sử dụng, xe mô tô, xe gắn máy ba bánh, bốn bánh vận tải đường bộ hành khách và sản phẩm & hàng hóa, tiến tới xác lập xe không bảo vệ chất lượng bảo đảm an toàn kỹ thuật và ngưng hoạt động giải trí những loại phương tiện đi lại này ;

• Chuyển đổi nguyên vật liệu sử dụng cho những hoạt động giải trí nấu ăn / dân số và phân phối nhà bếp sạch : dự án Bất Động Sản trung hạn, năm 2022 ;

• Đánh giá toàn diện và tổng thể hoạt động giải trí đốt nguyên vật liệu sử dụng lò hơi trong công nghiệp, đề xuất kiến nghị giải pháp giảm thiểu ÔNKK trong hoạt động giải trí công nghiệp ;

• Tăng cường trang thiết bị cho thanh tra và trấn áp ÔNKK ở Sở TN&MT và liên tục kiểm tra giám sát những nhà máy sản xuất tuân thủ lao lý về xả thải khí thải ;

• Nâng cao nhận thức hội đồng về ÔNKK ;

• Đầu tư mạng lưới hệ thống quan trắc CLKK tự động hóa Thành Phố Hồ Chí Minh 9 trạm ;

• Đầu tư phòng thí nghiệm quan trắc ÔNKK ;

• Cập nhật và cải tổ công tác làm việc kiểm kê những nguồn phát thải ;

• Nghiên cứu và thiết kế xây dựng map phân vùng đảm nhiệm khí thải cho Thành Phố Hồ Chí Minh ;

• Xây dựng mạng lưới hệ thống cảnh báo nhắc nhở trực tuyến ÔNKK và bảo vệ sức khỏe thể chất hội đồng sử dụng AI, IoT và Công nghệ 4.0 ( mạng lưới hệ thống Healthy Air ) .

Trong 14 giải pháp trên thì hoàn toàn có thể nói giải pháp ở đầu cuối về bảo vệ sức khỏe thể chất hội đồng qua mạng lưới hệ thống Healthy Air là giải pháp thiết thực nhất trong thời gian lúc bấy giờ khi mà những giải pháp còn lại cần thời hạn và nguồn lực lớn mới hoàn toàn có thể thực thi được. Hệ thống này được tăng trưởng trong khuôn khổ Dự án HealthyAIR, với sự hợp tác giữa CeADAR, Trung tâm Ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo Ireland, có trụ sở tại University College Dublin ( UCD ), Ireland và ĐHQG-HCM trải qua Viện Môi trường và Tài nguyên, có phối hợp với MobiFone TP. HCM và Trường Đại học Y Dược TP. HCM. Ứng dụng Healthy AIR có những ưu điểm tiêu biểu vượt trội so với những ứng dụng khác lúc bấy giờ như :
+ Đo được nhiều chất gây ÔNKK như : O3, NO2, SO2, PM2. 5, CO, TSP … theo Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về CLKK xung quanh QCVN 05 : 2013 / BTNMT ; Hiển thị CLKK bằng chỉ số AQI theo Hướng dẫn kỹ thuật giám sát và công bố chỉ số CLKK Nước Ta ( QĐ 1459 / QĐ-TCMT ) .
+ Healthy AIR cũng kịp thời đưa ra những khuyến nghị, cảnh báo nhắc nhở về CLKK cho 2 nhóm người khác nhau : ( i ) cho người dân nói chung, ( ii ) đặc biệt quan trọng là nhóm người có những bệnh như viêm mũi dị ứng, hen suyễn, viêm xoang … Ứng dụng sẽ gửi tin nhắn trực tiếp đến người sử dụng App khi ÔNKK tăng cao và đưa ra những khuyến nghị tức thời cho người bệnh : ví dụ đeo khẩu trang, không ra đường, không tập thể dục ngoài trời, những người bệnh hen suyễn cần phải xịt thêm thuốc hen suyễn trong những đợt ô nhiễm cấp để tránh nhập viện …
+ 6 trạm đo CLKK tự động hóa, liên tục theo công nghệ tiên tiến Nước Hàn và kiểm định bởi Nước Hàn, được tăng trưởng thêm công nghệ tiên tiến truyền số liệu 3G / 4G trải qua sóng di động để tránh mất tài liệu khi internet bị sự cố, những nơi xa TP không có internet …
+ Healthy AIR tích hợp Trí tuệ tự tạo ( AI ) bằng quy mô 3 lớp tiên tiến và phát triển nhất để dự báo ÔNKK thời gian ngắn cho TP. HCM trong 24 giờ, nhằm mục đích cảnh báo nhắc nhở sớm ÔNKK để bảo vệ sức khỏe thể chất người dân và giảm thiệt hại kinh tế tài chính cho người dân .
+ Một trong những điểm mới để BVMT và sức khỏe thể chất hội đồng là đã ứng dụng công nghệ tiên tiến 4.0, IoT vạn vật, AI vào trong mạng lưới. Hệ thống này phân phối số liệu chỉ số CLKK AQI trực tuyến và cảnh báo nhắc nhở sức khỏe thể chất đến người dân, được hội đồng TP. Hồ Chí Minh thiết lập ứng dụng và sử dụng hàng ngày, góp thêm phần nâng cao nhận thức hội đồng về BVMT không khí và giảm / tránh sử dụng xe gây ÔNKK ( ví dụ khu vực Thành Thái, Quận 10 … ), đốt rác sẽ làm cho chỉ số AQI ( ví dụ khu Thanh Đa, Quận Bình Thạnh … ) tăng cao nguy cơ tiềm ẩn đến sức khỏe thể chất, cũng như nhà máy sản xuất trấn áp xả thải tránh làm cho chỉ số AQI cao ( ví dụ : khu vực KCN Tân Bình … ) .
+ Hiện nay tác dụng của những trạm quan trắc và ứng dụng đo CLKK Healthy Air này đã hợp tác với báo điện tử Thanh Niên Online ( TNO ) để update số liệu CLKK trực tuyến và cảnh báo nhắc nhở sức khỏe thể chất cho hội đồng .
Có thể nói, đây là một trong những nghiên cứu và điều tra khởi đầu tại Nước Ta nói chung và TP Hồ Chí Minh nói riêng về ảnh hưởng tác động ÔNKK đến sức khỏe thể chất hội đồng, trong đó có đo lường và thống kê năng lực tiếp đón khí thải từng khu vực. Vì vậy, nghiên cứu và điều tra vẫn có 1 số ít hạn chế và cần được liên tục góp vốn đầu tư điều tra và nghiên cứu trong tương lai : ( i ) Cần triển khai xong tiếp phần phát thải công nghiệp có độ đúng chuẩn cao hơn vì trong khuôn khổ đề tài này không hề có thông tin cụ thể của 2.708 cơ sở phát sinh khí thải tại TP.Hồ Chí Minh ; ( ii ) Cần nâng cao chất lượng số liệu sức khỏe thể chất theo mạng lưới hệ thống A6 vì hiện giờ mạng lưới hệ thống A6 cũng còn một số ít số lượng giới hạn nhất định ; ( iii ) Cần liên tục điều tra và nghiên cứu cụ thể thống kê giám sát năng lực đảm nhiệm khí thải cho từng khu vực và từng đối tượng người dùng nguồn thải hoàn toàn có thể thải vào như giao thông vận tải, công nghiệp …
Theo giám sát nêu trên thì ÔNKK tại TP. HCM ảnh hưởng tác động đến sức khỏe thể chất của người dân, gây tử trận khoảng chừng 1.397 người / năm. Để bảo vệ sức khỏe thể chất người dân cần có những giải pháp giảm ô nhiễm nền tảng cho TP.HCM. Tuy nhiên để đưa ra những giải pháp giảm thiểu cần phải biết nguyên do gây ra ÔNKK TP. HCM

4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Nghiên cứu đã chỉ ra ÔNKK tại TP. HCM ảnh hưởng tác động lên sức khỏe thể chất người dân. Kết quả cho thấy, tổng số có 1.397 ca tử trận trong năm 2017, trong đó số người tử trận do bệnh tim-phổi là cao nhất ( 841 người chiếm 60,20 % ), đứng thứ hai là bệnh IHD ( 483 người chiếm 34,57 % ) và ở đầu cuối là ung thư phổi ( 73 người chiếm 5,23 % ). Nghiên cứu cũng chỉ ra PM2, 5 có ảnh hưởng tác động nhiều nhất tới sức khỏe thể chất khi được cho là nguyên do tử trận của 1.137 người ( 81,32 % ), sau đó đến NO2 ( 171 người chiếm 12,31 % ) và sau cuối là SO2 ( 88 người chiếm 6,37 % ). Nhìn chung, ÔNKK là nguyên do gây tử trận khoảng chừng 13,46 % số ca tử trận tại Thành Phố Hồ Chí Minh với số ca tử trận tập trung chuyên sâu tại TT TP. Nghiên cứu đã đề xuất kiến nghị 14 giải pháp giảm ÔNKK tại TP.HCM. Giải pháp tập trung chuyên sâu vào những nguồn giao thông vận tải, điểm và nguồn diện, có nội dung cụ thể phải triển khai cho từng giải pháp. Giải pháp kiến thiết xây dựng mạng lưới hệ thống cảnh báo nhắc nhở trực tuyến ÔNKK và bảo vệ sức khỏe thể chất hội đồng sử dụng AI, IoT và Công nghệ 4.0 ( mạng lưới hệ thống Healthy Air ) .
Một số đề xuất kiến nghị trong thời hạn sắp tới cho Thành Phố Hồ Chí Minh : Cần thiết kế xây dựng Kế hoạch quản trị CLKK dài hạn và căn nguyên cho TP.Hồ Chí Minh theo Chỉ thị số 03 / CT-TTg ngày 18/01/2021 của Thủ tướng nhà nước về tăng cường trấn áp ô nhiễm môi trường tự nhiên không khí. Trong đó tập trung chuyên sâu xử lý ÔNKK tại TP. TP. Hà Nội, TP. HCM và 1 số ít tỉnh / thành bị ô nhiễm. Đây là một trong những nội dung đã được đề cập trước đó trong Quyết định số 985 a / QĐ-TTg ngày 1/6/2016 của Thủ tướng nhà nước về việc phê duyệt Kế hoạch hành vi vương quốc Quản lý CLKK đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025 ; Luật BVMT năm 2020 ; Hướng dẫn kỹ thuật thiết kế xây dựng Kế hoạch quản trị CLKK ( CV số 3105 / BTNMT-TCMT ngày 7/6/2021 của Bộ TN&MT ) ; Quyết định số 1055 / QĐ-UBND của Ủy Ban Nhân Dân TP. HCM phát hành ngày 29/3/2021 về phê duyệt Chương trình giảm thiểu ô nhiễm môi trường tự nhiên tiến trình 2020 – 2030 và những giải pháp, đề án, chỉ tiêu giảm ÔNKK triển khai cho quy trình tiến độ 2020 – 2030 .

LỜI CẢM ƠN

Tác giả xin trân trọng cảm ơn Tổ chức Irish Research Council đã hỗ trợ vốn kinh phí đầu tư cho điều tra và nghiên cứu này trải qua chương trình COALESCE Research Fund 2019 với mã số IRC-COALESCE-2020-31 .

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Cục Thống kê. Các Niên giám thống kê TP Hồ Chí Minh năm năm ngoái, năm nay và 2017 .

2. DAMA. 2006. Departamento Tecnico Administrativo del Medio Am-biente, Bogota, Colombia. Programa de Autorregulacion ambiental .

3. Eggleston, S., Gaudioso, D., Gorißen, N., Joumard, R., Rijkeboer, R., Samaras, Z and Zierock, K., 1993. CORINAIR Working Group on Emissions Factors for Calculating 1990 Emissions from Road Traffic. Volume 1 : Methodology and Emission Factors. Final Report, Document of the European Commission ISBN 92-826-5571 – X. ( 1993 and reference therein ) .

4. EPA., 2003. User’s Guide to MOBILE6. 1 and MOBILE6. 2 ; Mobile Source mission Factor Model, EPA420-R-03-010. US Environmental Protection Agency, Washington, DC .

5. Ho Q. Bang, Khue, V.H.N., Tam, N.T., Thuy, N.T.T., Hang, N.T.T, A combination of bottom-up and top-down approaches for calculating of air emission for developing countries : A case of Ho Chi Minh city, Vietnam. Air Quality, Atmosphere và Health, 2019. 12 : p. 1059 – 1072 .

6. HEI, Effects of Short-term Exposure to Air Pollution on Hospital Admissions of Young Children for Acute Lower Respiratory Infections in Ho Chi Minh City, Vietnam. Health Effects Institute, Boston, MA, 2012 .

7. Mehta, S., Ngo, Long H., Dzung, D.V., Cohen, A., Thach, T.Q., Dan, V.X., Tuan, N.D., Giang, L.T., Air pollution and admissions for acute lower respiratory infections in young children of Ho Chi Minh City. air Quality, Atmosphere và Health, 2013. 6 ( 1 ) : p. 167 – 179 .

8. Luong, L.T.M., Dang, N.D., Huong, N.T.T.H., Phung, D., Tran, L.K., Dung, V.D., Thai, P.K, Particulate air pollution in Ho Chi Minh city and risk of hospital admission for acute lower respiratory infection ( ALRI ) among young children. Environmental Pollution 2020. 257 : p. 113424 .

9. Krewski, D., Jerrett, M., Burnett, R.T., Ma, R., Hughes, E., Shi, Y., Turner, M.C., Pope, C.A., Thurston, G., Calle, E.E., Thun, M.J., Beckerman, B., DeLuca, P., Finkelstein, N., Ito, K., Moore, D.K., Newbold, K.B., Ramsay, T., Ross, Z., Shin, H., Tempalski, B., Extended follow-up and spatial analysis of the American Cancer Society study linking particulate air pollution and mortality. Res Rep Health Eff Inst., 2009. 140 ( 5-114 ) : p. 115 – 136 .

10. GBD, Risk Factors Collaborators 2017 Global, regional, and national comparative risk assessment of 84 behavioural, environmental and occupational, and metabolic risks or clusters of risks, 1990 – năm nay : a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study. Lancet năm nay. 390 ( 1345 – 422 ) .

11. Yorifuji, T., Bae, S., Kashima, S., Tsuda, T., Doi, H., Honda, Y., Kim, H., Hong, Y. – C., Health Impact Assessment of PM10 and PM2. 5 in 27 Southeast and East Asian Cities. J Occup Environ Med, năm ngoái. 57 ( 7 ) : p. 751 – 756 .

12. Bang, H.Q., Modeling PM10 in Ho Chi Minh City, Vietnam and evaluation of its impact on human health. Sustainable Environment Research, 2017. 27 ( 2 ) : p. 95-102 .

13. . 2018.

    WHO, World Health Organization), 2018. Ambient (outdoor) air pollution https:// www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ambient-(outdoor)-air-quality-and-health 2018.

14. Mehta, S., Ngo, Long H., Dzung, D.V., Cohen, A., Thach, T.Q., Dan, V.X., Tuan, N.D., Giang, L.T., Air pollution and admissions for acute lower respiratory infections in young children of Ho Chi Minh City. air Quality, Atmosphere và Health, 2013. 6 ( 1 ) : p. 167 – 179 .

15. Bang Quoc Ho, Khue Hoang Ngoc Vu, Tam Thoai Nguyen, Hang Thi Thuy Nguyen, Dung Minh Ho, Hien Nhu Nguyen, Thuy Thi Thu Nguyen. 2020. Study loading capacties of air pollutant emissions for developing countries: a case of Ho Chi Minh City, Vietnam. Scientific Reports-Springer Nature (2020) 10:5827. Published: 02 April 2020. https://doi.org/10.1038/s41598-020-62053-4

Nguyễn Văn Phước1, Hồ Quốc Bằng2,3(*),Vũ Hoàng Ngọc Khuê2, Nguyễn Thoại Tâm2, Quan Le4, Rajnish Rakholia4, Ricardo Simon Carbajo4

1L iên hiệp những Hội Khoa học và kỹ thuật TP. HCM
2T rung tâm nghiên cứu và điều tra ÔNKK và Biến đổi khí hậu – Viện Môi trường và Tài nguyên – Đại học Quốc gia TP. HCM .
3B an Đào tạo – Đại học Quốc gia TP. HCM .
4I reland’s National Centre for Applied Artificial Intelligence ( CeADAR ) / University College Dublin, Ireland
( Nguồn : Bài đăng trên Tạp chí Môi trường số Chuyên đề Tiếng Việt I / 2022 )

IMPACTS OF AIR POLLUTION ON PUBLIC HEALTH IN HO CHI MINH CITY: CAUSES AND SOLUTIONS

Nguyen Van Phuoc1, Bang Quoc Ho2,3*, Hoang Ngoc Khue Vu2, Thoai Tam Nguyen2, Quan Le4, Rajnish Rakholia4, Ricardo Simon Carbajo4

1H o Chi Minh city Union of Science and Technology Associations
2A ir Pollution and Climate Change Research Center ( APAC ), Institute for Environment and Resources ( IER ) / Vietnam National University-Ho Chi Minh City ( VNU-HCM ) .
3D epartment of Undergraduate and Postgraduate Academic Affairs / Vietnam National University-Ho Chi Minh City ( VNU-HCM ) .
4I reland’s National Centre for Applied Artificial Intelligence ( CeADAR ) / University College Dublin, Ireland

ABSTRACT

The air quality in Ho Chi Minh City ( HCMC ) is polluted, specifically in 2019, TSP value for traffic monitoring locations has 93.8 % of the data exceeds QCVN 05 : 2013 / BTNMT. At the locations of monitoring the background environment, monitoring the effects of population and industrial activities, the average concentration of TSP is lower than QCVN 05 : 2013 / BTNMT. The average concentration of PM2. 5 at 07 locations ranged from 20.7 to 44.8 μg / m3, with 7.5 % of the observed data exceeding QCVN 05 : 2013 / BTNMT ( average PM2. 5 concentration for average 24 – hour is 50 μg / m3 ). Therefore, the objective of this study is to calculate the impact of air pollution on public health in Ho Chi Minh City and then propose solutions to reduce air pollution. Research and apply the theory of BENMAP mdoel and GIS technique to calculate the impact of air pollution on health in Ho Chi Minh City through a number of mortality .
The outcome of this study on the impact of air pollution on public health showed that air pollution in HCMC was seriously affecting public health. The approximate total death cases are found to be 1397 for three diseases ( lung cancer, cardio-pulmonary, and IHD ) due to population exposure to the combination of PM2. 5, SO2, and NO2 pollutant levels. Among these air pollutants, PM2. 5 has the highest impact in terms of mortality with a total of 1136 deaths, followed by NO2 with 172 cases and 89 cases by SO2. Thes e concerning results demand some stringent measures from the authorities to potentially remedy the alarming situation. This paper developed 14 measures to reduce air pollution in HCMC, especially develop an trực tuyến warning system of air pollution and protect human health using AI, IoT and Technology 4.0 ( Healthy Air system ) .

Keywords: Air pollution; Health impacts; Ho Chi Minh city; lung cancer, cardio-pulmonary, IHD; BENMAP.

Source: https://vvc.vn
Category : Môi trường