( CLO ) Chiến tranh đã lùi xa, mọi thứ đều đổi khác theo thời hạn, nhưng bằng nghĩa vụ và trách nhiệm và tận tâm, nhà báo – Đại tá Trịnh Tùng Lâm vẫn nỗ lực hàng ngày hàng giờ, liên tục hành trình dài “ Đi tìm đồng đội ” với tâm nguyện sớm đưa đồng đội quay trở lại .
Đất nước đã hòa bình, thống nhất từ lâu, nhưng hành trình đưa các liệt sỹ về với quê nhà vẫn là một hành trình dài đầy gian nan. Trong khi người thân của họ, nhất là những người mẹ, người vợ đã cạn khô nước mắt và không còn nhiều thời gian để có thể chứng kiến người con, người chồng mình trở về.
Nhân dịp kỷ niệm 73 năm ngày Thương binh Liệt sỹ, tri ân những con người có công với cách mạng, với đất nước, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với Nhà báo – Đại tá Trịnh Tùng Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội, người mà phần lớn cuộc đời làm báo, đã dành trọn cho hành trình “Đi tìm đồng đội”.
Trong nhiều năm đồng hành cùng với công tác quy tập hài cốt liệt sỹ, mỗi khi tháng 7 về, chắc hẳn chị lại có nhiều trăn trở, đặc biệt sau mỗi lần chứng kiến nỗi mong mỏi chờ đợi và hi vọng của các gia đình liệt sỹ đã nhiều năm chưa tìm được hài cốt?
Nhà báo – Đại tá Trịnh Tùng Lâm trong chuyến công tác tại Hà Giang. Ảnh NVCC
Với cá thể tôi và những phóng viên báo chí của chương trình “ Đi tìm đồng đội ” Trung tâm Phát thanh – Truyền hình Quân đội thì ngày nào cũng là tháng 7, tháng nào cũng là tháng 7. Tôi và những đồng nghiệp trong nhiều năm qua luôn dành những tình cảm đặc biệt quan trọng nhất để dành cho những mái ấm gia đình liệt sỹ. Chúng tôi luôn đồng cảm và san sẻ với những khó khăn vất vả mất mát của thân nhân những anh hùng liệt sỹ.
Gần 30 năm làm công tác tuyên truyền về hoạt động đi tìm và quy tập hài cốt liệt sỹ, trong đó có nhiều năm đảm nhiệm vai trò Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo Quốc gia về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ. Chị có thể chia sẻ những kỷ niệm trong những lần đồng hành cùng các đội quy tập ở các địa phương trong cả nước?
Cả đời binh nghiệp của tôi gắn với công tác làm việc đi tìm và tuy tụ tro cốt liệt sỹ, gắn với chương trình nhắn tìm đồng đội ( nay là đi tìm đồng đội ). Nhiều chương trình chúng tôi triển khai đã để lại dấu ấn cho fan hâm mộ và cho chính chúng tôi. Tôi nhớ nhất hình ảnh người vợ trong ở trong tỉnh Thanh Hóa, 50 năm chờ đón chồng trở lại, ngày nào cũng đứng đợi chồng, chúng tôi đã kiến thiết xây dựng nhân vật này trong chương trình, và 5 năm sau cô đã đón được tro cốt người chồng trở lại. Tôi nhớ nhất hình ảnh cô chạy vào nhà bếp và ngừng hoạt động lại như thể để kìm nén cảm hứng của mình. Những hình ảnh này so với tôi và e kíp cảm thấy rất xúc động, tim mình như thắt lại, tôi cũng hiểu xúc cảm so với họ khi dành nửa thế kỷ chờ đón. 
Chị và e kíp làm phóng sự tại nghĩa trang Quốc gia Vị Xuyên – Hà Giang, sẽ phát sóng trên kênh truyền hình Quốc phòng Nước Ta dịp 27/7/2020. Ảnh NVCC Hay anh Nguyễn Công Kình, kiên trì đi tìm mộ bố, anh ba lần đi cùng đội tuy tụ sang tận Lào để tìm, dù mất rất nhiều công sức của con người nhưng anh vẫn khẳng định chắc chắn với những cán bộ đi tìm là “ bố tôi vẫn nằm ở nơi này ” và sau rất nhiều lần anh đã tìm thấy bố. Ngoài ra, chúng tôi cũng đi ghi nhận thức tế rất nhiều bà mẹ Nước Ta anh hùng tìm con, có những bà mẹ hiện đã 102 tuổi vẫn tỉnh táo và chỉ mong ước nhà nước và những lực lượng quân đội tìm được con mình, bà vẫn luôn chứng minh và khẳng định con chưa quay trở lại thì bà chưa thể ra đi được. Những hình ảnh này thôi thúc chúng tôi cần hành vi, phải thật nhanh lên bằng mọi giá, mọi cách để tìm kiếm.
Là người phụ trách chuyên mục đi tìm đồng đội, phát sóng trên đài truyền hình Việt Nam và kênh truyền hình Quốc phòng Việt Nam. Chị và các đồng nghiệp có những khó khăn như thế nào và có cách làm để phát huy được hiệu quả ra sao?
Chương trình “ Đi tìm đồng đội ” là một trong những chương trình phản ánh tổng lực đúng chuẩn, có nhiều thông tin hữu dụng tổng thể những thông tin về tìm kiếm tuy tụ tro cốt liệt sỹ. Đưa những chủ trương của Đảng và nhà nước tới nhân dân, có liên kết ngặt nghèo giữa người dân với những đội tuy tụ không chỉ ở trong nước mà còn ở quốc tế. Nay chương trình “ Đi tìm đồng đội ” cũng tăng trưởng trên khoảng trống mạng xã hội, youtube … với lượng người truy vấn lớn.
Qua chương trình chúng tôi cũng kết nối giữa thân nhân các gia đình liệt sỹ với các đội quy tập. Giữa các hội cựu chiến binh với các đội quy tập và giữa các chủ trương chính sách của Đảng và nhà nước với tất cả các cựu chiến binh và nhân dân cả nước. Trong hàng chục năm qua chương trình đã làm rất tốt việc này.
Thế hệ chúng tôi đi tìm tro cốt liệt sỹ trên sóng phát thanh truyền hình, còn thế hệ trẻ ngày này hoàn toàn có thể tìm kiếm trên thiên nhiên và môi trường mạng xã hội, điều đó là lợi thế so với những bạn trẻ. Các bạn trẻ giờ cũng tìm kiếm rất tốt trên những cơ sở tài liệu, trên những cổng thông tin lưu giữ. Thậm chí hoàn toàn có thể tìm kiếm ở những nước khác trên quốc tế. 
Nhà báo – Đại tá Trịnh Tùng Lâm ( phải ) trực tiếp tham gia nhiều chương trình đi tìm đồng đội trên sóng truyền hình. Ảnh NVCC Hiện quốc gia tất cả chúng ta còn gần 200.000 tro cốt liệt sỹ chưa được tìm thấy. Ở nước bạn Lào còn khoảng chừng 1.000, ở Campuchia còn gần 4.000 nghìn, còn lại 195.000 chưa được tìm thấy đa phần nằm ở trong nước. Do thời hạn, việc làm tìm kiếm sẽ ngày càng khó khăn vất vả, yên cầu tất cả chúng ta ai cũng cần có nghĩa vụ và trách nhiệm để cùng chung tay giúp sức cho những anh hùng liệt sỹ.
Cách đây ít lâu lễ an táng các liệt sỹ tại Hà Giang đã diễn ra một cách trang nghiêm, tuy nhiên hiện nay số lượng liệt sỹ còn nằm lại trong lòng đất, trong núi đá vẫn còn nhiều, chưa quy tập được. Từng được trực tiếp tham gia hoạt động quy tập ở địa bàn này, chị có thể kể lại những khó khăn của công tác quy tập tại đây?
Năm nay những đơn vị chức năng quân đội đang có dự án Bất Động Sản lớn, đó là dự án Bất Động Sản về rà phá mìn, vật tư nổ để tìm kiếm những mộ, tro cốt liệt sỹ. Khu vực được tiến hành rộng 1.720 ha, Hà Giang có gần 10.000 ha bị nhiễm mìn vật tư nổ, nhưng khu vực 1720 ha là vùng lõi. Đây cũng là vùng có số lượng anh hùng liệt sỹ nhiều. Trong cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc, quốc gia tất cả chúng ta có hơn 4.000 anh hùng liệt sỹ hi sinh. Nghĩa trang Quốc gia Vị Xuyên thì có gần 2000 liệt sỹ đang yên nghỉ, nghĩa là việc làm tìm kiếm còn 2000 liệt sỹ nữa. Muốn làm được việc này thì việc thứ nhất là phải rà phá được bom mìn vật tư nổ, đây phải là việc làm tiên phong. Hiện đang có 11 đơn vị chức năng rà phá mìn của Bộ Quốc phòng đang ngày đêm thực thi trách nhiệm, vượt qua rừng sâu, núi cao, ăn ở trong rừng để thực thi trách nhiệm.
Chúng tôi đã có nhiều ngày đi theo bước chân của các anh để ghi nhận lại, chúng tôi đánh giá là lượng mìn còn sót lại rất nhiều, những chiếc máy rò mìn phải làm việc hết công suất. Ở đây những chiến sỹ làm công tác rà phá bom mìn cũng chính là lực lượng tìm hài cốt liệt sỹ. Trong thời gian tới họ sẽ dành nhiều tháng, thậm chí là nhiều năm để thực hiện nhiệm vụ khó khăn này, trong hành trình này, chương trình “Đi tìm đồng đội” sẽ luôn đồng hành cùng các chiến sỹ.
Chị có gửi gắm những thông điệp gì cho độc giả, cho mọi người dân Việt Nam qua mỗi hoạt động của chương trình “Đi tìm đồng đội”?
Chiến tranh đã lùi xa, bao nhiêu chiến sỹ đã hi sinh, tôi thấy rằng tổng thể tất cả chúng ta, mọi dân cư Nước Ta tất cả chúng ta ngày ngày hôm nay phải biết ơn sự hi sinh đó, đồng thời phải cảm ơn những bà mẹ Nước Ta anh hùng, những người đã sinh ra những người con của dân tộc bản địa. 
Nhà báo Trịnh Tùng Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội. Ảnh NVCC
Lòng biết ơn đó cần phải được thực hiện bằng những việc làm cụ thể nhất, cho dù là nhỏ nhất, ai có sức đến đâu chúng làm đến đó. Con số gần 200.000 hài cốt chưa được tìm thấy con số biết nói và thôi thúc mỗi người chúng ta. Mỗi người dân hãy là thành viên của đội tìm kiếm thì chúng ta mới có thể có thông tin. Người dân biết ở khu vực nào, địa chỉ nào hãy cung cấp cho các đội tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sỹ. Cung cấp cho chương trình, từ đó chương trình sẽ chắt lọc, lưu giữ thông tin để gửi cho các đội quy tập, để có cơ hội đón các anh trở về.
Mỗi người lính năm xưa có trách nhiệm canh gác, phiên gác của cha ông tất cả chúng ta đi qua với những ngày tháng vẻ vang và anh hùng. Phiên gác của thế hệ tất cả chúng ta thời nay là phải bảo vệ những thành quả của những phiên gác đó. Thông qua chương trình “ Đi tìm đồng đội ” chúng tôi muốn nhân lên ý thức đoàn kết, tương hỗ lẫn nhau, thấy đây là việc làm không chỉ riêng ai mà là của tổng thể mọi dân cư Nước Ta … hãy cùng chung tay góp phần.
Vâng, xin cảm ơn chị!
Nhật Nam
