Trong thời đại bùng nổ truyền thông online, đặc biệt quan trọng là sự tăng trưởng như vũ bão của công nghệ thông tin như ngày này, với cái gọi là cuộc cách mạng số hoá ( digital revolution ), mọi phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo liên lạc của con người như âm thanh, hình ảnh, phim, đồ hoạ, in ấn, … đã được đưa vào kỹ thuật số. Bạn chỉ cần có một máy tính cá thể với vừa đủ những bộ phận Multimedia như camera kỹ thuật số, modem, card âm thanh, tai nghe, micro … ĐK dịch vụ Internet, liên kết gián tiếp qua mạng điện thoại cảm ứng là hoàn toàn có thể ngồi tại nhà để gọi điện thoại cảm ứng qua mạng, gửi thư điện tử toàn thế giới, nghe đài phát thanh, xem những chương trình tivi, nghe nhạc và tổ chức triển khai một cuộc hội thảo chiến lược với những thành viên ở bất kể nơi đâu trên khắp quốc tế .Trong thời đại bùng nổ tiếp thị quảng cáo, đặc biệt quan trọng là sự tăng trưởng như vũ bão của công nghệ thông tin như thời nay, với cái gọi là cuộc cách mạng số hoá ( digital revolution ), mọi phương tiện đi lại truyền thông online liên lạc của con người như âm thanh, hình ảnh, phim, đồ hoạ, in ấn, … đã được đưa vào kỹ thuật số. Bạn chỉ cần có một máy tính cá thể với không thiếu những bộ phận Multimedia như camera kỹ thuật số, modem, card âm thanh, tai nghe, micro … ĐK dịch vụ Internet, liên kết gián tiếp qua mạng điện thoại thông minh là hoàn toàn có thể ngồi tại nhà để gọi điện thoại cảm ứng qua mạng, gửi thư điện tử toàn thế giới, nghe đài phát thanh, xem những chương trình tivi, nghe nhạc và tổ chức triển khai một cuộc hội thảo chiến lược với những thành viên ở bất kể nơi đâu trên khắp quốc tế .Hiện nay, ngoài một số ít báo, tạp chí, đài phát thanh, đài truyền hình, công ty cáp và điện thoại cảm ứng đã được số hoá, còn lại 1 số ít khác cũng đều đang chuyển hướng thực thi ứng dụng công nghệ tiên tiến này. Để triển khai điều đó, tất cả chúng ta đã có mạng Internet – mạng truyền tài liệu toàn thế giới. Thực ra nó cũng là một mạng lưới hệ thống số, nói theo bit nhị phân của máy tính. Internet phụ thuộc vào vào những modem và mạng lưới hệ thống cáp để truyền tài liệu giữa đường thoại và máy tính trải qua một nhà sản xuất những dịch vụ Internet ( Internet Service Provider – ISP ) .
Các phương tiện đi lại truyền thông số hoá rất phong phú và đa dạng và phong phú nhưng ở đây tôi chỉ xin đề cập đến một phương tiện đi lại truyền thông online đó là phát thanh số hoá .
Phát thanh số hoá là thành viên của mạng Internet toàn thế giới. Những năm gần đây, kỹ thuật số hoá đã có ảnh hưởng tác động rất nhiều đến nghành nghề dịch vụ phát thanh : máy tính cá thể ( personal computer ) có trang bị đa truyền thông online ( multimedia ), thư điện tử có âm thanh, lưu thông điện tử và đĩa compact … Cụ thể như lúc bấy giờ, những đài phát thanh và truyền hình đang dần được số hoá và từng phần đang chuẩn bị sẵn sàng cho việc quy đổi sang thiết bị phát số : soạn thảo, đồ hoạ, hình ảnh, âm thanh, băng số và tàng trữ số hoá .
Thông thường trước kia tất cả chúng ta chỉ nghe đài qua radio, xem hình ảnh qua tivi nhưng giờ đây khái niệm đa truyền thông online vận dụng trong máy tính cá thể đã trở nên phổ cập trên toàn quốc tế, đó chính là việc phối hợp nghe âm thanh và xem hình ảnh qua mạng Internet. Internet trở thành điểm TT trên siêu xa lộ thông tin, một phần vì nó trộn lẫn nhiều công nghệ thông tin liên lạc tân tiến như điện thoại thông minh qua mạng, video, âm nhạc, hội thảo chiến lược, thao tác nhóm và công nghệ tiên tiến mới – đó là truyền hình và radio số hoá. Không bao lâu nữa, Internet sẽ trở thành một trong những nguồn cung ứng mẫu sản phẩm chương trình phát thanh đa phần .
Ngày nay, sự cạnh tranh đối đầu kinh khủng giữa mạng cáp và mạng lưới hệ thống điện thoại thông minh đã thôi thúc sự tăng trưởng của thông tin liên lạc qua máy tính cá thể đến từng mái ấm gia đình. Phát thanh trở thành một mạng lưới hệ thống phân phối toàn thế giới trên Internet cung ứng âm thanh phát trực tiếp và theo nhu yếu, không giống như những loại sản phẩm xuất bản khác trên Web ( trang chủ thông tin dùng riêng cho Internet ) như phim ảnh hay đồ hoạ phải dựa vào sever đặc biệt quan trọng, âm thanh hoàn toàn có thể phát ra mà không nhất thiết yên cầu phải có máy chủ âm thanh riêng không liên quan gì đến nhau .
Hiện tại có hai hình thức phát thanh chính trên mạng là hình thức phát thanh trực tiếp ( trực tuyến broadcasting ) và hình thức phát thanh theo nhu yếu ( ordemand broadcasting ). Một số đài phát dùng phối hợp cả hai hình thức phát thanh nói trên .
Theo số liệu thống kê của một trong những công ty dịch vụ phát thanh số 1 là BRS Media thì trong 4 đài phát có 1 đài phát trực tiếp và tổng thể những đài phát trực tiếp trên mạng đều sử dụng kỹ thuật ” dòng âm thanh ” ( streaming audio ). Đó là công nghệ dữ liệu tức thời hay còn gọi là công nghệ tiên tiến Streaming, được cho phép người ĐK sử dụng nghe và xem nội dung âm thanh, hình ảnh được số hoá và truyền tải qua mạng. Giải pháp công nghệ tiên tiến này tuy chưa được biết đến với hầu hết người dùng nhưng thực sự rất mê hoặc và có nhiều đặc trưng gây ấn tượng. Chỉ cần nhấn chuột vào mục cần chăm sóc trên website của đài phát thanh ( webcaster ) và chờ một vài giây, dòng tài liệu âm thanh sẽ được tải xuống qua đường truyền và phát thẳng ra loa hoặc tai nghe mà không phải mất thời hạn chờ đón. Vấn đề chính ở đây là chất lượng của âm thanh. Âm thanh có chất lượng càng cao thì càng chiếm nhiều băng thông và thời hạn truy vấn nhiều sẽ gây ra sự ùn tắc mạng, mỗi lần như vậy sẽ làm cho người dùng cảm thấy không dễ chịu vì bị gián đoạn khi đang nghe. Do vậy mà việc phát trực tiếp còn phải sử dụng kỹ thuật nén âm thanh để giảm tối đa dung tích file âm thanh mà vẫn bảo vệ chất lượng ở mức gật đầu được ( ta hoàn toàn có thể nén khoảng chừng 320 bài hát từ 30 đĩa compact disc thông thường vào 1 đĩa CD – ROM theo dạng file MPEG Audio Layer 3, âm thanh nén chuẩn lớp thứ 3 gọi tắt là MP3 ) .
Sự hạn chế của băng thông đã dẫn đến sự hạn chế của chất lượng âm thanh tải xuống, đồng thời giảm số người nghe cùng một lúc truy vấn vào file âm thanh qua Internet. Do đó, người dùng lúc bấy giờ chỉ hoàn toàn có thể nghe được âm thanh với chất lượng tương đối. Đó là âm thanh đã được nén lại và mã hoá thành file âm thanh để chuyển đến người dùng qua đường link điện thoại thông minh với vận tốc tối thiểu từ 28,8 KB / s ( kilobyte / giây ) .
Các chương trình phát thanh trực tiếp gồm có : tin nóng phát theo giờ lao lý của đài phát ; tin sự kiện thể thao, chính trị, kinh tế tài chính, văn hoá ; phát trực tiếp những chương trình đặc biệt quan trọng vào những ngày trong tuần .
Phát thanh theo nhu yếu không yên cầu nhiều những thiết bị phần cứng và ứng dụng chuyên được dùng như phát thanh trực tiếp nên nó được dùng thông dụng hơn trên Internet. Các website của đài phát thanh phát theo nhu yếu sử dụng cả kỹ thuật dòng âm thanh ( streaming ) và kỹ thuật FTP ( truyền file ). Với hình thức phát thanh theo nhu yếu, những thông tin nhất định được tàng trữ với một khối lượng lớn, sau đó người dùng hoàn toàn có thể nhu yếu những nhà sản xuất dịch vụ ISP phân phối cho họ những thông tin, những chương trình phát thanh mà họ cần nghe như nhu yếu được nghe lại một bản tin đã phát trước đó một vài ngày hoặc nghe một bản nhạc được soạn cách đây mấy năm …
True Speech là một giải pháp chỉ phân phối âm thanh theo nhu yếu trên sever, đây là một trong những mạng lưới hệ thống thông dụng nhất để sản xuất và nghe file âm thanh trên web. Mặc dù lúc bấy giờ có rất nhiều công ty tư nhân và những tổ chức triển khai khác tạo ra nội dung website và thường chỉ phát 1 số ít âm thanh ngắn sau đó lưu giữ chúng trên website một thời hạn. Tuy nhiên những công ty hoặc những đài phát đang mong ước có một băng thông phát thanh được dành riêng trên siêu xa lộ thông tin và việc phát, nghe âm thanh theo những dạng file ngắn như vậy sẽ không có sức lôi cuốn, mê hoặc về lâu dài hơn .
Các chương trình phát thanh theo nhu yếu gồm có : những bản tin hàng ngày được tàng trữ theo năng lực của đài phát ; những phân mục thông tin theo chủ đề hoặc thông tin đặc biệt quan trọng theo đài phát ; âm nhạc theo những thể loại như âm nhạc cổ xưa, Pop, Rock, Jazz, nhạc đồng quê …
Về tài liệu âm thanh trên Internet, tất cả chúng ta có Real Audio – một dạng tài liệu âm thanh chuẩn bên cạnh 1 số ít dạng tài liệu âm thanh khác như True Speech và Stream Works … Thực tế thì Real Audio đã chứng tỏ có một thị trường khổng lồ với những chương trình âm nhạc và một khối lượng thính giả rất lớn đang khao khát lắng nghe hàng ngày, dù chỉ là nghe một cách ” bập bõm ” bởi đường truyền qua môdem link thấp. Với năng lực khó mà ngày càng tăng độ rộng của băng thông lúc bấy giờ thì sự tăng trưởng mới gần đây của MPEG Audio Layer 3 là rất thiết yếu. Chất lượng âm thanh sản xuất theo chuẩn Real Audio chỉ đạt trung bình so với chất lượng đĩa Laser Compact Disc ( đĩa CD ) mà MP3 đang phân phối. MP3 cung ứng chất lượng âm thanh đạt tiêu chuẩn CD, việc sử dụng công nghệ tiên tiến nén đã và đang được những công ty và những nhà sản xuất khác nhanh gọn ứng dụng vào mạng của mình .
Hiện nay, số website của đài phát ( webcaster ) trên Internet đang tăng trưởng với vận tốc kỷ lục, trung bình số lượng những đài phát tăng trưởng 65 % / năm. Tuy chỉ mới mở màn hình thành từ năm 1995 nhưng chỉ sau một thời hạn ngắn, phát thanh trên mạng đã có nhiều nhà phân phối lớn trên toàn quốc tế với những dịch vụ : phát thanh trực tiếp, phát thanh theo nhu yếu, âm nhạc, vui chơi, quảng cáo … Theo số liệu thống kê của Broadcast. com và BRS Media. com – hai nhà phân phối âm thanh và những thông tin về những đài phát trên Internet, thì số lượng đài phát và website âm thanh hiện tại đã vượt quá số lượng 8256, trong đó số đài phát trực tiếp là 2415 đài ( Theo báo cáo giải trình của BRS Media, trong khoảng chừng 2 năm 1999, 2000 số nhà phân phối phát thanh trực tiếp đã tăng từ 56 lên đến 2415 đài, gồm có : 1196 đài phát ở Mỹ và Canada, 972 đài phát quốc tế, 197 đài chỉ phát trên mạng Internet và 50 mạng radio ) .
Các đài phát thanh trên mạng phân phối cho ta 4 chương trình thông dụng sau : Thứ nhất là tin tức, tin thể thao truy vấn được qua 800 đài phát trên mạng. Người dùng hoàn toàn có thể nghe tin tức tại hầu hết những thành phố và những nước trên toàn quốc tế. Thứ hai là âm nhạc, trong nghành nghề dịch vụ này thì hầu hết những đài phát đều có những phân mục âm nhạc, nhiều đài còn được cho phép tìm kiếm bài hát theo những thể loại khác nhau như AudioNet cung ứng CD Jukebox ( ứng dụng nghe nhạc MP3 ) trực tiếp theo nhu yếu ; Net Radio được cho phép nhiều kênh âm nhạc theo những thể loại cổ xưa, jazz hoặc pop … Thứ ba là phần tin nóng : phân phối những bài diễn văn quan trọng, sự kiện chính trị, đời sống hay những buổi hoà nhạc … theo thời hạn thực hoặc vào những khoảng chừng thời hạn nhất định trong ngày. Cuối cùng là chương trình hội thảo chiến lược ( xemina ) và huấn luyện và đào tạo từ xa theo nhu yếu – Audio Net và Timecast phân phối cho người dùng list những buổi hội thảo chiến lược, giáo dục và giảng dạy theo từng phân mục mà bạn hoàn toàn có thể tham gia qua Internet. Hội thảo và đào tạo và giảng dạy hiện chưa thực sự thông dụng nhưng nó có nhiều tiềm năng tăng trưởng trong tương lai, đặc biệt quan trọng là trong thế kỷ XXI, thế kỷ thương mại điện tử. Hai hãng ứng dụng Microsoft và Real Network đang nhắm vào tiềm năng cung ứng những công cụ dùng cho mục tiêu này .
ở Nước Ta cũng đã Open nhiều website với những phân mục phát thanh âm nhạc như Làn sóng xanh, trang âm nhạc của mạng vnn.vn ( Nước Ta Net ) … Các chương trình âm thanh này đa phần phát nhạc theo nhu yếu, những buổi phát tin tức hoặc phát thanh như radio vẫn chưa có. Website vnn.vn đã thử đưa phát thanh radio và chương trình tivi lên mạng vào năm 1999 nhưng do năng lực phân phối của đường truyền và sever quá nhỏ nên người nghe không hề truy vấn được, nhất là ở quốc tế .
Một sự kiện đặc biệt quan trọng là trong năm 1999, Đài Tiếng nói Nước Ta ( The Voice of Vietnam – VOV ) đã chính thức công bố website của mình trên mạng với những chương trình tin tức, quà Tặng Kèm âm nhạc, những buổi phát thanh theo chủ đề như khách mời, câu truyện với người xa quê, hộp thư VOV. .. Các buổi phát thanh trực tiếp ( trực tuyến ) của Đài Tiếng nói Nước Ta đã được phát bằng tiếng Việt vào lúc 22 đến 23 giờ hàng ngày ( giờ Thành Phố Hà Nội ). Các bản tin sau khi phát được tàng trữ lại trên sever 1 tuần để người nghe hoàn toàn có thể nghe lại nếu có nhu yếu. Song song với bản tin hàng ngày, Đài Tiếng nói Nước Ta còn có nhiều phân mục âm thanh đã phát từ trước, tạo thêm sự đa dạng chủng loại cho website của Đài. Phản ánh của người nghe ở quốc tế so với website này rất tốt, tin tức được nghe với chất lượng tương tự sóng ngắn FM và ít bị ùn tắc mạng khi truy vấn. Điều đó bộc lộ được sự thành công xuất sắc của công nghệ thông tin và sự tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ của kỹ thuật số hoá ứng dụng vào những phương tiện đi lại truyền thông online đại chúng Nước Ta, hoà nhập cùng quốc tế bước sang thế kỷ XXI. / .
__________________
Bài đăng trên Tạp chí Báo chí và Tuyên truyền số tháng 1+2.2005
Vũ Quốc Cường
