( PLVN ) – Trong những năm gần đây, Hà Nội liên tục nằm trong tốp những thành phố ô nhiễm số 1 quốc tế. Ô nhiễm không khí là mối rình rập đe dọa lớn so với môi trường, xã hội và đặc biệt quan trọng là sức khỏe thể chất con người. Bởi vậy, nhu yếu cấp thiết là phải tiến hành những giải pháp trấn áp ô nhiễm, duy trì và cải tổ chất lượng môi trường không khí tại Hà Nội .
Vấn đề “nóng” cần sớm giải quyết triệt để
Tình trạng ô nhiễm không khí đã trở thành yếu tố “ nóng ” tại Thủ đô trong những năm gần đây. Đáng quan ngại là thực trạng ô nhiễm ngày càng trở nên trầm trọng hơn bởi nhiều yếu tố như giao thông vận tải, kiến thiết xây dựng, khí hậu, …
Theo Báo cáo Hiện trạng Môi trường Việt Nam giai đoạn 2016 – 2020 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, môi trường không khí bị ô nhiễm chủ yếu là bụi (TSP, PM10, PM2.5), đặc biệt là ô nhiễm bụi ở các đô thị lớn đang ngày càng tăng, trong đó điển hình là Hà Nội. Ô nhiễm bụi có xu hướng tăng dần từ năm 2015 – 2019 (ô nhiễm nhất) và được giảm bớt vào năm 2020 do thực hiện giãn cách bởi đại dịch COVID-19. Theo thống kê, giá trị trung bình năm của bụi PM10, PM2.5 tại tất cả các trạm quan trắc không khí tự động của TP Hà Nội, giai đoạn 2018 – 2020 đều vượt trị số cho phép của QCVN 05:2013/BTNMT từ 1,1 – 2,2 lần, cao nhất xảy ra vào năm 2019.
Một số nguyên do chính được xác lập là : Lượng xe hơi, xe máy đổ về TT thành phố Hà Nội hàng ngày rất đông ; quy trình kiến thiết xây dựng hạ tầng ; và thói quen đốt rơm rạ sau khi thu hoạch vụ hè thu đều góp phần một lượng bụi lớn và những chất gây ô nhiễm khác vào không khí. Đáng chú ý quan tâm, trong phạm vi thành phố, vẫn có hàng ngàn hộ mái ấm gia đình sử dụng than củi, nhà bếp than tổ ong để Giao hàng việc nấu nướng bởi giá tiền rẻ hơn so với nhà bếp điện .
Mặt khác, ô nhiễm không khí hoàn toàn có thể ngày càng tăng bởi hiện tượng kỳ lạ nghịch nhiệt thường xảy ra vào mùa thu và vào mùa xuân. Hiện tượng này thường xảy ra khi khởi đầu có những đợt không khí lạnh từ phía Bắc tràn xuống, không khí lạnh chỉ là lớp mỏng mảnh nên chỉ làm lạnh nhiệt độ ở tầng thấp, do nhiệt độ tầng thấp lạnh đi nên sẽ mát hơn nhiệt độ trên cao. Nói cách khác, khi càng lên cao, nhiệt độ không khí càng cao, ngược với quy luật thường thì là càng lên cao, nhiệt độ càng thấp, vì thế sinh ra lớp nghịch nhiệt. Lớp nghịch nhiệt này giống như một cái mũ, ngăn chất ô nhiễm phát tán lên cao, khiến nồng độ những chất ô nhiễm trong không khí chi chít hơn .
Còn vào những ngày nóng ẩm, một hiện tượng kỳ lạ thường thấy là sương mù được hình thành và bao trùm khắp thành phố. Bởi vậy, sự lưu thông của không khí bị hạn chế, ngăn cản sự khuếch tán của những chất ô nhiễm. Bởi những chất này không hề thoát ra ngoài và bị giữ lại ở mặt đất, khiến chất lượng không khí kém đi. Đáng nói, tổng thể những yếu tố này phối hợp lại với nhau đã góp thêm phần tạo nên tình hình ô nhiễm không khí nghiêm trọng tại Thủ đô Hà Nội .
Tình trạng ô nhiễm môi trường không khí, đặc biệt quan trọng là ô nhiễm bụi tại Hà Nội nói riêng và tại những đô thị lớn trên cả nước nói chung ngày càng trầm trọng hơn qua những năm, cho thấy nhiều chưa ổn và thử thách về quản trị và trấn áp những nguồn ô nhiễm không khí .
Để xử lý thực trạng ô nhiễm khói bụi, những cơ quan chức năng, giới chuyên viên đã cung ứng nhiều giải pháp khắc phục kịp thời. Về góc nhìn chủ trương, chủ trương, đáng chú ý quan tâm nhất là Thủ tướng nhà nước đã ký ban hành Quyết định số 450 / QĐ-TTg ngày 13/4/2022 phê duyệt Chiến lược bảo vệ môi trường vương quốc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Chiến lược đã đề ra trách nhiệm đơn cử là tăng cường trấn áp ô nhiễm, duy trì và cải tổ chất lượng môi trường không khí ở những đô thị .
Theo đó, một trong những giải pháp quan trọng lúc bấy giờ là tăng cường trấn áp, kiểm tra nguồn thải từ những phương tiện đi lại giao thông vận tải cơ giới. Trong đó, những hoạt động giải trí đơn cử cần phải triển khai ngay gồm có : Tiến hành định kỳ kiểm tra theo lao lý của quy chuẩn môi trường về khí thải so với tổng thể những phương tiện đi lại giao thông vận tải cơ giới ; cấm lưu hành so với tổng thể những xe không cung ứng nhu yếu về bảo vệ môi trường ; trấn áp ngặt nghèo những chất hữu cơ bay hơi, nhất là hơi xăng dầu ở đô thị ; khuyến khích hình thành những thành phố đi bộ, đi xe đạp điện ; tăng trưởng những loại xe cơ giới chạy bằng khí gas, khí hóa lỏng và xe chạy điện ; bảo tồn mặt nước, tăng trưởng trồng, chăm nom và bảo vệ cây xanh trong thành phố …
Mặt khác, theo chỉ đạo của UBND TP Hà Nội, các sở, ngành, địa phương tiếp tục triển khai đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả Chỉ thị số 15/CT-UBND ngày 30/10/2019 về việc thay thế và loại bỏ toàn bộ việc sử dụng than tổ ong trong sinh hoạt, kinh doanh dịch vụ nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, bảo đảm xóa bỏ 100% bếp than tổ ong trên địa bàn thành phố trong năm 2022; Chỉ thị số 19/CT-UBND ngày 25/12/2019 về các biện pháp khắc phục, hạn chế ô nhiễm, cải thiện chỉ số chất lượng không khí trên địa bàn thành phố; Chỉ thị số 15/CT-UBND ngày 18/9/2020 về tăng cường các biện pháp quản lý Nhà nước đối với hoạt động đốt rơm rạ, các phụ phẩm cây trồng và chất thải khác không đúng nơi quy định nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường
Còn theo đề xuất kiến nghị Ngân hàng Thế giới tại Nước Ta, Hà Nội cần tạo chính sách khuyến khích những doanh nghiệp vận dụng quy mô sản xuất sạch. Cùng với đó, thành phố cần đẩy nhanh việc kiến thiết xây dựng những xí nghiệp sản xuất đốt rác, giải quyết và xử lý rác tiên tiến và phát triển và thôi thúc trồng cây phủ xanh đô thị. Đồng thời, đẩy nhanh quá trình vận động và di chuyển trường ĐH, trụ sở cơ quan ra khỏi nội đô để tăng trưởng khoảng trống xanh. Bên cạnh những giải pháp trấn áp ô nhiễm không khí từ hoạt động giải trí giao thông vận tải vận tải đường bộ nêu trên, thành phố cần tăng trưởng mạng lưới giao thông vận tải công cộng và tuyên truyền người dân sử dụng phương tiện đi lại công cộng thay vì phương tiện đi lại giao thông vận tải cá thể trong nội thành của thành phố để giảm thiểu phát thải, gây ô nhiễm .
Theo dõi chất lượng không khí để bảo vệ sức khỏe
Đáng nói, những giải pháp hiện tại đều không hề xử lý yếu tố ô nhiễm trong một sớm một chiều, do đó những cơ quan chức năng và giới chuyên viên cũng tiếp tục khuyến nghị người dân, đặc biệt cư dân tại những đô thị ô nhiễm nghiêm trọng như Hà Nội, cần dữ thế chủ động theo dõi, update tình hình chất lượng không khí từ những nguồn uy tín của nhà nước để bảo vệ sức khỏe thể chất .
Theo Tổ chức Y tế thế giới ( WHO ), chất lượng không khí kém sẽ gây nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe thể chất, đặc biệt quan trọng là nhóm người nhạy cảm như trẻ nhỏ, người già. WHO ước tính, có đến 7 triệu người tử trận mỗi năm do những bệnh tương quan đến ô nhiễm không khí, khiến đây trở thành tác nhân lớn nhất dẫn đến gánh nặng bệnh tật có nguồn gốc từ môi trường. Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế xếp bụi mịn và bụi siêu mịn vào nhóm chất gây ung thư cho con người. Các điều tra và nghiên cứu khác trên quốc tế cũng đã chứng tỏ có mối liên hệ giữa ô nhiễm không khí và một số ít bệnh nghiêm trọng ở những nhóm tuổi khác nhau, ví như hen suyễn, bệnh tim mạch, ung thư phổi, biến chứng thần kinh và tâm ý, kích ứng mắt, những bệnh ngoài da, những bệnh mãn tính vĩnh viễn, ảnh hưởng tác động đến sự tăng trưởng và tăng trưởng của thai nhi, …
Báo cáo gánh nặng bệnh tật toàn cầu (GBOD) khảo sát tại Việt Nam năm 2017 cho thấy, số trường hợp tử vong do ô nhiễm không khí tăng dần theo các năm, từ hơn 43.000 ca vào năm 2000 lên tới 50.000 trường hợp vào năm 2017. Ước tính, có khoảng 1,3 triệu năm sống hoàn toàn khỏe mạnh đã bị mất do các bệnh và tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí năm 2017. Trong các nguyên nhân gây ra gánh nặng bệnh tật và tử vong sớm tại Việt Nam, ô nhiễm không khí chỉ đứng sau các nguyên nhân như cao huyết áp, đường huyết cao, hút thuốc và sử dụng rượu, bia.
Bởi vậy, những bác sĩ khuyến nghị người dân nên sử dụng khẩu trang, kính che mắt khi đi đường hoặc khi tiếp xúc với môi trường nhiều khói bụi để phòng viêm nhiễm hô hấp. Nên hạn chế lưu thông những lúc đường đông, tránh khu vực thường bị ô nhiễm, tránh lại gần những khu vực nhiều khói công nghiệp. Với những thời gian chỉ số ô nhiễm không khí cao nên hạn chế những hoạt động giải trí ngoài trời. Đối với trẻ nhỏ, cha mẹ cần cẩn trọng hạn chế trẻ ra đường vào thời gian ô nhiễm, dùng khẩu trang lọc bụi mịn, giữ ấm mũi họng, cổ, vệ sinh mũi mỗi tối …
Bên cạnh đó, để phòng ngừa mối đe dọa của không khí ô nhiễm trên làn da, cần tránh nắng, sử dụng kem chống nắng khi đi ngoài đường. Sử dụng những loại sản phẩm chăm nom da chứa chất chống oxy hóa như vitamin C, E. Trong nhà hoàn toàn có thể lắp máy lọc không khí và thông gió, trồng cây xanh để làm sạch môi trường. Mọi người cũng cần quan tâm nhà hàng sạch, vệ sinh mũi họng hàng ngày, phối hợp với tập luyện thể dục, thể thao nâng cao sức khỏe thể chất, cải tổ sức đề kháng. Ngoài ra, việc liên tục update những giải pháp bảo vệ sức khỏe thể chất cũng góp thêm phần khiến người dân dữ thế chủ động bảo vệ sức khỏe thể chất tốt hơn trước ảnh hưởng tác động của ô nhiễm không khí .
