Đầu tháng 3 vừa mới qua, Trung tâm tăng trưởng Sáng tạo Xanh ( GreenID ) thuộc Liên hiệp Các hội khoa học kỹ thuật việt nam ( VUSTA ) công bố báo cáo giải trình của Tổ chức Hòa bình xanh ( GreenPeace ) về “ Hiện trạng chất lượng không khí toàn thế giới năm 2018 ” .
Theo báo cáo giải trình này, TP. Hà Nội đứng thứ 2 còn TP. Hồ Chí Minh đứng thứ 15 về mức độ ô nhiễm không khí ở khu vực Khu vực Đông Nam Á .
Chuẩn ô nhiễm VN cao gấp đôi thế giới
Bình luận về thông tin trên tại phiên họp báo nhà nước thường kỳ tháng 3, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên – Môi trường ( TN-MT ) Võ Tuấn Nhân cho rằng báo cáo giải trình trên chỉ theo dõi chất lượng không khí của 20 thành phố ở 4 nước ( Indonesia, Thailand, Philippines và việt nam – PV ) nên không đủ cơ sở để nói TP. Hà Nội ô nhiễm không khí thứ 2 khu vực Khu vực Đông Nam Á .
Tuy nhiên, ông Nhân cũng thừa nhận: Tình trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội và đặc biệt tại một số thời điểm diễn biến rất phức tạp. Tại Hà Nội, các thông số đo đạc được từ các trạm quan trắc cho thấy chỉ số bụi PM 2,5 vượt ngưỡng an toàn theo Quy chuẩn của VN, đặc biệt là trong 3 tháng đầu năm 2019.
Ảnh : Ngọc Thắng
Khói bụi ở xí nghiệp sản xuất Nhiệt điện Na Dương |
Đầu tháng 4, vấn đáp báo chí truyền thông về yếu tố ô nhiễm không khí, ông Hoàng Văn Thức, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường ( Bộ TN-MT ), lại cho biết : Năm 2018, TP.HN có khoảng chừng 8 ngày chịu chỉ số chất lượng không khí xấu, AQI ( Air Quality Index – chỉ số chất lượng không khí ) nằm ở mức hơn 200 và 50 ngày nằm ở ngưỡng kém, AQI từ khoảng chừng 101 – 200. Ngay cả mức này cũng chưa ảnh hưởng tác động đến sức khỏe thể chất chung của hội đồng, nhưng có tác động ảnh hưởng mức độ nhẹ đến nhóm nhạy cảm với thời tiết như người già, trẻ nhỏ và những người mắc bệnh đường hô hấp .
tin liên quan
Không khí rơi vào ‘vùng cam’
Tuy nhiên, theo nguồn từ Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội và chuẩn ô nhiễm không khí của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thì riêng quý 1 năm nay và quý 3/2018, số ngày không khí vượt chuẩn an toàn của Hà Nội đã lên tới 120 ngày. Cụ thể, Báo cáo chất lượng không khí quý 1/2019 do GreenID tổng hợp và phân tích cho thấy: Có đến 91% số ngày trong 3 tháng đầu năm, mức độ ô nhiễm không khí của Hà Nội vượt tiêu chuẩn cho phép của WHO. Báo cáo quý 3/2018 cho biết thêm: Nồng độ PM 2.5 trung bình tính theo ngày 30,2 μg/m3 (microgam trên mét khối), thấp hơn Quy chuẩn quốc gia và chỉ có 1 ngày nồng độ PM 2.5 vượt Quy chuẩn quốc gia. Nhưng nếu so với hướng dẫn của WHO thì quý 3/2018, Hà Nội có 41 ngày nồng độ bụi PM 2.5 vượt giới hạn 25 μg/m3.
Tuy nhiên, theo nguồn từ Đại sứ quán Mỹ tại TP. Hà Nội và chuẩn ô nhiễm không khí của Tổ chức Y tế thế giới ( WHO ) thì riêng quý 1 năm nay và quý 3/2018, số ngày không khí vượt chuẩn bảo đảm an toàn của Thành Phố Hà Nội đã lên tới 120 ngày. Cụ thể, Báo cáo chất lượng không khí quý 1/2019 do GreenID tổng hợp và nghiên cứu và phân tích cho thấy : Có đến 91 % số ngày trong 3 tháng đầu năm, mức độ ô nhiễm không khí của TP.HN vượt tiêu chuẩn được cho phép của WHO. Báo cáo quý 3/2018 cho biết thêm : Nồng độ PM 2.5 trung bình tính theo ngày 30,2 μg / m ( microgam trên mét khối ), thấp hơn Quy chuẩn vương quốc và chỉ có 1 ngày nồng độ PM 2.5 vượt Quy chuẩn vương quốc. Nhưng nếu so với hướng dẫn của WHO thì quý 3/2018, TP. Hà Nội có 41 ngày nồng độ bụi PM 2.5 vượt số lượng giới hạn 25 μg / m“ Chúng tôi đã nghiên cứu và phân tích chất lượng không khí ở Thành Phố Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh dựa trên tài liệu quan trắc công khai minh bạch trong suốt 3 năm qua và luôn đề xuất kiến nghị lắp ráp thêm những trạm quan trắc để có bức tranh không thiếu về chất lượng không khí ở VN. Chúng tôi cũng đang sử dụng nguồn tài liệu hiện có để đưa ra những cảnh báo nhắc nhở về thực trạng chất lượng không khí để dân cư hoàn toàn có thể dữ thế chủ động bảo vệ sức khỏe thể chất mái ấm gia đình khi ô nhiễm ở mức cao ”, Nguyễn Thị Anh Thư, nghiên cứu viên GreenID, cho biết .
Ảnh : Ngọc Dương
Người dân những thành phố lớn vẫn tiếp tục hít thở trong bầu không khí trắng đục |
Sở dĩ số ngày “ không khí không đạt chuẩn ” của TP. Hà Nội có độ vênh là do chuẩn ô nhiễm của việt nam và quốc tế khác nhau. Cụ thể, theo Quy chuẩn kỹ thuật vương quốc về môi trường tự nhiên của Bộ TN-MT thì số lượng giới hạn nồng độ bụi PM 2.5 trung bình 24 giờ ( ngày ) của việt nam là 50 μg / m3. Mức số lượng giới hạn này cao gấp đôi nếu so sánh với hướng dẫn của WHO và được sử dụng thông dụng ở những nước là 25 μg / m3. Điều này đồng nghĩa tương quan với việc theo hướng dẫn của WHO, chỉ số chất lượng không khí AQI phải dưới 25 thì chất lượng không khí được nhìn nhận là tốt, tương tự với màu xanh .
\n
Ông Thức cũng cho rằng thông tin của những báo cáo giải trình đa phần dẫn nguồn từ trạm quan trắc của Đại sứ quán và Lãnh sự quán Mỹ ở TP.HN và TP.Hồ Chí Minh là chưa thật sự khách quan và không thiếu khi chỉ mới đo một chỉ số là bụi mịn PM 2.5 .
“ Chúng tôi cũng lấy số liệu quan trắc trực tiếp của những đại sứ quán, lãnh sự quán Mỹ ở 15 thành phố ở châu Á, thấy chỉ số bụi mịn PM 2.5 ở TP Hồ Chí Minh là tốt nhất, ở TP.HN là tốt thứ 4. Điều đó có nghĩa là chất lượng thiên nhiên và môi trường không khí ở Thành Phố Hà Nội và Thành Phố Hồ Chí Minh vẫn nằm trong nhóm top của những thành phố châu Á ”, ông Thức nói .
Không khí trắng đục thường xuyên là có thật
tin liên quan
Ô nhiễm không khí, tuổi thọ trẻ em sẽ bị rút ngắn 20 tháng
Trong khi giới lãnh đạo của Bộ TN-MT còn tranh luận về mức độ ô nhiễm không khí và “ô nhiễm chỉ ảnh hưởng nhẹ đến nhóm người nhạy cảm”… thì người dân ở Hà Nội và TP.HCM vẫn thường xuyên thấy “màu không khí” trắng đục, đậm nhạt khác nhau tùy lúc.
Trong khi giới chỉ huy của Bộ TN-MT còn tranh luận về mức độ ô nhiễm không khí và “ ô nhiễm chỉ tác động ảnh hưởng nhẹ đến nhóm người nhạy cảm ” … thì người dân ở TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh vẫn tiếp tục thấy “ màu không khí ” trắng đục, đậm nhạt khác nhau tùy lúc .Lãnh đạo Tổng cục Môi trường cho biết tại TP. Hà Nội đã được góp vốn đầu tư mạng lưới hệ thống quan trắc 12 trạm, tiêu chuẩn tân tiến của những nước G7. Khi có trạm quan trắc văn minh như vậy, điều quan trọng là cần liên tục update thông tin cho người dân hằng ngày, báo cáo giải trình nghiên cứu và phân tích từng tháng, quý để tối thiểu tự bản thân họ có giải pháp bảo vệ cho cá thể mình. Cơ sở tài liệu thông tin phải ở dạng mở, thuận tiện để bất kể người dân thông thường nào cũng hoàn toàn có thể sử dụng khi cần. Nhưng website quantracmoitruong.gov.vn lại không có những thông tin này .
Theo những chuyên viên, ô nhiễm không khí có nhiều nguyên do : do những phương tiện đi lại giao thông vận tải tập trung chuyên sâu đông ở khu vực nội thành của thành phố, những khu công trình thiết kế xây dựng không được che chắn cẩn trọng, tăng trưởng công nghiệp, đặc biệt quan trọng là những ngành gây ô nhiễm cao như nhiệt điện, sắt thép, xi-măng … và nông dân đốt rơm rạ .
Một giải pháp tình thế được nhiều chuyên viên khuyến nghị là phải tăng cường trồng cây xanh để giúp giảm bụi, giảm khí độc, tăng lượng ô xy. Nếu phải ra đường vào thời gian không khí ô nhiễm, cần sử dụng khẩu trang có năng lực lọc bụi mịn. Điều quan trọng là phải cắt giảm được nguồn phát thải chính từ những phương tiện đi lại giao thông vận tải, khu công trình kiến thiết xây dựng, giãn dân ra vùng ngoài thành phố để bớt tập trung chuyên sâu dân số trong khoanh vùng phạm vi hẹp … mới mong cải tổ được chất lượng không khí .
“ TP. Hà Nội đang rất kinh khủng trong cải tổ chất lượng không khí, phát hành những tiêu chuẩn vừa đủ về khí thải, nhu yếu những khu công trình kiến thiết xây dựng được che chắn, sơ tán những cơ sở sản xuất gây ô nhiễm ra ngoài khu dân cư ”, ông Võ Tuấn Nhân nói tại cuộc họp báo nhà nước .
Trong khi đó, bà Ngụy Thị Khanh, Giám đốc GreenID, khuyến cáo: “Tình trạng ô nhiễm không khí ở VN khó có thể cải thiện khi tiếp tục đẩy mạnh kế hoạch xây dựng thêm khoảng 40 nhà máy điện than từ nay tới năm 2030. Chính phủ nhanh chóng tăng cường giám sát và kiểm soát ô nhiễm không khí thông qua các biện pháp như thúc đẩy ban hành đạo luật không khí sạch, đồng thời thắt chặt các tiêu chuẩn phát thải của giao thông và các nhà máy nhiệt điện than”.
|
Tác động của ô nhiễm PM 2.5 đến sức khỏe
GreenPeace dẫn những báo cáo giải trình nghiên cứu và điều tra về tác động ảnh hưởng của PM 2.5 lên sức khỏe thể chất : Tiếp xúc với ô nhiễm PM 2.5 làm tăng rủi ro tiềm ẩn mắc những bệnh như ung thư phổi, đột quỵ, tim mạch và những bệnh về đường hô hấp, gồm có những triệu chứng hen suyễn. Trung bình, tuổi thọ toàn thế giới giảm 1,8 năm do ô nhiễm không khí. Nói cách khác, nếu mọi người đều được sống trong bầu không khí sạch, trung bình tất cả chúng ta sẽ sống lâu hơn 1,8 năm. Ví dụ, so với trẻ nhỏ sống ở Bắc Kinh, Jakarta và Thành Phố Hà Nội, ô nhiễm không khí làm tăng rủi ro tiềm ẩn tử trận do nhiễm trùng đường hô hấp lên 40 % và hen suyễn lên 20 %. Đối với người trưởng thành, rủi ro tiềm ẩn ung thư phổi tăng 25 – 30 % và rủi ro tiềm ẩn đột quỵ tăng gấp đôi .
|
