1. Máy móc không tạo ra giá trị thặng dư .
– Máy móc với tư cách là yếu tố của quy trình lao động tạo ra giá trị sử dụng với máy móc đóng vai trò là yếu tố của quy trình tạo ra và làm tăng giá trị sản phẩm & hàng hóa. Hàng hóa có hai thuộc tính : giá trị sử dụng và giá trị chính bới lao động sản xuất sản phẩm & hàng hóa có đặc thù hai mặt lao động đơn cử và lao động trừu tượng. Bất cứ quy trình lao động nào cũng gồm có những tác nhân đa phần là : lao động có mục tiêu của con người, đối tượng người dùng lao động, tư liệu lao động ( mà quan trọng hơn cả là công cụ lao động, nhất là công cụ cơ khí hay máy móc ). Sử dụng máy móc càng tân tiến thì sức sản xuất của lao động càng cao, càng làm ra nhiều giá trị sử dụng ( nhiều của cải ) trong một đơn vị chức năng thời hạn .
2. Giá trị thặng dư không phải là phần trả công của quản trị cho nhà tư bản .
3.
– Công nhân đổi lao động của mình lấy tư liệu sinh hoạt, nhà tư bản đổi tư liệu sinh hoạt của mình lấy lao động, lấy hoạt động sản xuất của công nhân; lấy cái sức sáng tạo mà nhờ đó, người lao động không chỉ bù lại cái đã tiêu dùng, mà còn đem lại cho lao động tích lũy một giá trị lớn hơn giá trị của nó trước kia. Công nhân nhận một phần tư liệu sinh hoạt của nhà tư bản.
+ Ví dụ. Một người làm công làm việc cả một ngày trên mảnh ruộng của chủ, để nhận được 1 đồng, còn chủ ruộng nhờ lao động ấy mà thu được 2 đồng. Người chủ không chỉ thu lại được số giá trị mà mình đã trả cho người làm công nhật, ông ta còn lấy được gấp đôi số đó. Vậy là ông ta đã tiêu dùng một cách sinh lợi, một cách sản xuất, 1 đồng mà mình trả cho người làm công nhật. Ông ta dùng 1 đồng đó để mua sức lao động của người làm công, sức lao động ấy tạo ra một giá trị gấp đôi, và 1 đồng biến thành 2 đồng. Ngược lại, người làm công nhật đem trao đổi sức sản xuất của mình, thành quả của sức lực đó thuộc về người chủ, để lấy 1 đồng; 1 đồng đó lại được anh ta trao đổi lấy những tư liệu sinh hoạt, để sử dụng trong một thời gian ngắn hoặc dài. Vậy là 1 đồng đó được tiêu dùng theo hai cách: với nhà tư bản là một cách tái sản xuất, vì 1 đồng đó được trao đổi lấy sức lao động, sức lực ấy lại tạo ra 2 đồng; còn với công nhân là một cách không sản xuất, vì 1 đồng đó được trao đổi lấy những tư liệu sinh hoạt, mà cái đó sẽ mất đi hẳn, và anh ta chỉ có lại được giá trị ấy bằng cách lặp lại sự trao đổi với người chủ. Như thế là tư bản giả định phải có lao động làm thuê, còn lao động làm thuê giả định phải có tư bản. Chúng qui định lẫn nhau, cái nọ tạo ra cái kia.
– Tư bản chỉ hoàn toàn có thể sinh sôi nảy nở bằng cách trao đổi với sức lao động, và tạo ra lao động làm thuê. Sức lao động của công nhân làm thuê chỉ hoàn toàn có thể trao đổi với tư bản nếu nó làm tăng thêm tư bản, làm mạnh thêm chính cái thế lực đang nô dịch nó. Vậy, sự tăng lên của tư bản có nghĩa là sự tăng lên của giai cấp vô sản, tức là giai cấp công nhân .
– Lợi ích của nhà tư bản và của công nhân là một. Và thực tiễn là đúng thế ! Nếu tư bản không thuê công nhân thao tác thì công nhân sẽ chết. Nếu tư bản không bóc lột sức lao động thì tư bản sẽ chết, mà muốn bóc lột sức lao động thì nó phải mua sức lao động. Tư bản dùng cho sản xuất – tức là tư bản sản xuất – càng tăng nhanh, công nghiệp càng phồn vinh, giai cấp tư sản càng giàu lên, việc kinh doanh thương mại càng phát đạt ; thì nhà tư bản càng cần nhiều công nhân, và công nhân càng bán mình với giá cao. Vậy, điều kiện kèm theo tiên quyết của việc công nhân có được một đời sống gật đầu được, đó là sự tăng lên càng nhanh càng tốt của tư bản sản xuất .
– Nói rằng “lợi ích của tư bản và của công nhân là một” thì chỉ có nghĩa là: tư bản và lao động làm thuê là hai mặt của cùng một quan hệ. Cái này qui định cái kia, cũng như kẻ cho vay và người đi vay qui định lẫn nhau.
