Luật sư Trương Trọng Nghĩa ý kiến đề nghị Quốc hội buộc cơ quan đề xuất kiến nghị kiến thiết xây dựng dự thảo hoặc sửa đổi luật phải so sánh, nghiên cứu và phân tích giữa ngân sách và quyền lợi .Thảo luận tại Quốc hội sáng 24/5, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho rằng việc nhìn nhận ngân sách và quyền lợi khi kiến thiết xây dựng dự án Bất Động Sản luật phải được coi là nguyên tắc xuyên suốt công tác làm việc lập pháp. Lý do, khi làm mới hoặc bổ trợ, sửa đổi một luật đạo tốn rất nhiều ngân sách, trải qua nhiều quy trình từ kiến thiết xây dựng đề án, soạn thảo, trải qua đến triển khai luật .Chi tiêu của quy trình thực thi luật gồm cả việc phát hành, thông dụng, giảng dạy, giáo dục ; việc tuân thủ, như luật lao lý phải công chứng, bỏ biểu mẫu cũ, làm biểu mẫu mới, tư vấn luật sư để hiểu và làm đúng luật mới. Ngoài ra, còn ngân sách khi giải quyết và xử lý tranh chấp, sai phạm phát sinh khi vận dụng luật mới ; giải quyết và xử lý chồng chéo, xung đột giữa luật mới với luật hiện hành, cản trở quan hệ kinh tế tài chính, xã hội .
“Phí tổn phát sinh dưới nhiều dạng, ở nhiều khu vực, gồm cả ngân sách công, khu vực tư, xã hội, người dân. Tuy nhiên, việc này thường không được quan tâm đầy đủ”, ông Nghĩa nói. Ngoài ra, còn kinh phí của ngân sách trung ương và địa phương; bằng tiền và không bằng tiền hoặc không đo được bằng tiền; phí nhìn thấy được và không nhìn thấy được như tâm lý xã hội của người dân, doanh nghiệp cũng gây ra thiệt hại.
Video đại biểu Trương Trọng Nghĩa
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa phát biểu tại Quốc hội, sáng 24/5. Video : Media Quốc hội
Đại biểu Nghĩa đề nghị khi xây dựng dự án luật, các cơ quan cần đánh giá lợi ích cho đất nước, nền kinh tế, quản lý nhà nước, người dân; lợi ích ngắn, trung, dài hạn; lợi ích chuyên ngành và tổng thể; lợi ích kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, an ninh, quốc phòng; tác động trong nước và quốc tế.
Theo ông Nghĩa, có những lao lý khiến cho những quyền lợi xích míc, triệt tiêu nhau, được về thời gian ngắn nhưng hại về dài hạn ; lợi cho quản trị nhà nước nhưng thiệt hại quyền tự do, dân chủ, hiến định của người dân. Vì vậy, Quốc hội cần nhu yếu cơ quan trình sáng kiến lập pháp hoặc dự án Bất Động Sản luật phải cung ứng thông tin được lượng hóa, nhìn nhận nhiều chiều khách quan, khoa học. Trên cơ sở này, Thường vụ và Quốc hội sẽ quyết định hành động có đưa dự án Bất Động Sản luật vào chương trình thiết kế xây dựng hoặc trải qua dự luật hay không .” Các cơ quan của Quốc hội cần mời chuyên viên phản biện trình độ, nhất là về so sánh phí tổn và quyền lợi “, ông Nghĩa nói, nêu tình hình lúc bấy giờ khi đề xuất kiến nghị thiết kế xây dựng luật, phần nhìn nhận tác động ảnh hưởng, thông tin về ngân sách ” thường bị xem nhẹ, rất chung chung, đa phần nói đến quyền lợi một chiều, rất khó để đại biểu đủ thông tin phản biện ” .Có những luật đạo sinh ra thuận tiện cho cơ quan quản trị nhà nước, nhưng rất phiền phức cho người dân. Có luật đạo bị rơi vào quên lãng, hoặc chỉ quản lý và vận hành như một loại chủ trương, hay giải pháp hành chính, không phải là luật đạo đúng nghĩa. ” Những luật đạo này gây tiêu tốn lãng phí sức lực lao động, tiền nhà nước, xã hội và nhân dân “, ông Nghĩa nói .
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa phát biểu tại Quốc hội, sáng 24/5. Ảnh : Hoàng Phong
Nước Ta tăng trưởng nhất ASEAN, tăng trưởng kinh tế tài chính khá cao, xuất khẩu, lôi cuốn góp vốn đầu tư nhiều, quy mô kinh tế tài chính lớn hơn nhiều nước, nhưng dân vẫn nghèo. Theo ông Nghĩa, một trong những nguyên do là nhà nước, doanh nghiệp, người dân phải chịu ngân sách quá nhiều, trong đó có công tác làm việc lập pháp. Vì vậy, việc nhìn nhận ngân sách khi thiết kế xây dựng luật, khó khăn vất vả hơn, nhưng chất lượng, hiệu suất cao cao hơn ; người dân, doanh nghiệp trong và ngoài nước hài lòng hơn .Đại biểu Lê Thanh Vân thì cho rằng thành phần ban soạn thảo luật phải lan rộng ra hơn, chú trọng đến nhà khoa học, đặc biệt quan trọng là những nhóm chịu sự kiểm soát và điều chỉnh. ” Quy định pháp lý ảnh hưởng tác động đến họ thì phải để họ lên tiếng, chứ không hề để những người nắm giữ công cụ được quyền sửa đổi công cụ, còn người chịu ảnh hưởng tác động không được lên tiếng “, ông Vân nói .
Đại biểu Vân đề nghị các dự luật phải được lấy ý kiến nhân dân rộng rãi. “Luật Trưng cầu dân ý đã có nhưng chưa sử dụng đến. Đối với những đạo luật tác động đến đời sống nhân dân thì cần trưng cầu dân ý chứ không phải hình thức, nhỏ hẹp như vừa qua”, ông Vân nói, cho rằng phải tăng cường giám sát việc phát hành các văn bản quy phạm pháp luật, để kiểm tra lại các quy định Quốc hội đã thông qua và việc tổ chức thực hiện.
Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long cho biết nhà nước, Thủ tướng nhiệm kỳ này chú trọng công tác làm việc kiến thiết xây dựng thể chế, số lượng cuộc họp về công tác làm việc này rất nhiều, cách làm cũng có điểm khác, là sự cố gắng lớn của nhà nước và nhận được sự đồng thuận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội .
Hoàng Thùy – Viết Tuân
