 Phóng to |
| Bác sĩ lấy dịch xương sống để biết trẻ có bị viêm màng não hay không tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, TP.HCM sáng 19-11 – Ảnh: QUANG ĐỊNH |
“ Tim tôi như xé ra từng mảnh khi đưa con lên phòng thủ thuật lấy dịch tủy sống vì bác sĩ hoài nghi con tôi mắc bệnh viêm màng não. Không tin yêu vào chỉ định này nên tôi đã xin cho bé không làm nữa và ký vào bản cam kết phải trọn vẹn chịu nghĩa vụ và trách nhiệm nếu có gì xảy ra. Cuối cùng con tôi được ra viện với chẩn đoán viêm đường hô hấp ” .
Một bà mẹ ở Q. 6, TP.Hồ Chí Minh có con nằm điều trị tại khoa nhiễm – thần kinh Bệnh viện Nhi Đồng 1 Thành Phố Hồ Chí Minh đã phản ảnh như vậy .
1,5 tháng tuổi, bị chọc dò tủy sống 4 lần
Chị P.T.T., ở Bà Rịa – Vũng Tàu, cũng rất băn khoăn, lo lắng khi con trai của chị mới hơn 2 tháng tuổi phải chọc tủy sống hai lần. Chị T. cho biết cách đây ba tuần con chị bị sốt, bụng trướng nên chị đưa con đến Bệnh viện Nhi Đồng 2 và được nhập viện vào khoa tiêu hóa.
Sau hai ngày theo dõi, những bác sĩ đã chỉ định chọc dò tủy sống để xét nghiệm. Kết quả bé không bị viêm màng não. Sau khi điều trị bé hạ sốt và được xuất viện. Nhưng một tuần sau bé lại lên cơn sốt nên lại nhập khoa nội tổng hợp Bệnh viện Nhi Đồng 2. Tại đây, những bác sĩ lại liên tục chọc dò tủy sống lần hai cho bé. Kết quả bé không bị viêm màng não mà bị nhiễm trùng máu .
Là thủ pháp thiết yếu
TS.BS Lê Mạnh Hùng, phó giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới gió mùa TP.Hồ Chí Minh, cho biết chọc dò tủy sống là thủ pháp chọc vào những khe đốt sống để rút dịch não tủy ra chứ không phải lấy tủy sống. Nguy cơ của thủ pháp này là nhiễm trùng tại nơi chọc nếu không được bảo vệ vô trùng và tụt não, gây tử trận. Tuy nhiên, những tai biến này đều hoàn toàn có thể tránh được khi tuân thủ đúng lao lý về chọc dò tủy sống. Đây là thủ pháp thiết yếu để chẩn đoán nguyên do những bệnh lý hệ thần kinh TW như viêm não, viêm màng não, tai biến mạch máu não …
|
Ngày 15-11, tại phòng 108 khoa nhiễm – thần kinh Bệnh viện Nhi Đồng 1, những bà mẹ đang chăm nom con nằm điều trị ở đây kể hầu hết bệnh nhi trong phòng đều phải chọc dò tủy sống. Bé T.T.K., hơn 1,5 tháng tuổi, ở Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh đã bị chọc dò tủy sống đến bốn lần .
Lần đầu bé được xác lập mắc bệnh viêm màng não, còn những lần sau là do bệnh không bớt nên những bác sĩ thực thi chọc tiếp. Trong phòng còn có bé N.T.Đ., 4 tuổi, ở Bình Phước, cũng bị chọc dò tủy sống nhưng sau cuối được chẩn đoán sốt siêu vi. Bé N.K.D., 7 tuổi, ở Long An, cũng được triển khai thủ pháp này nhưng không bị viêm não hay viêm màng não .
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, trưởng khoa nhiễm – thần kinh Bệnh viện Nhi Đồng 1, cho biết trung bình mỗi ngày khoa chọc dò tủy sống mười trường hợp, trong đó tỉ lệ mắc bệnh viêm màng não, viêm não là 30 % .
20% người nhà bệnh nhi phản đối
Theo bác sĩ Khanh, cứ mười người nhận được chỉ định con họ cần lấy dịch xương sống ( chọc dò tủy sống – PV ) sẽ có hai người phản đối, không chịu triển khai. Thông thường trẻ viêm màng não, viêm não có bộc lộ sốt cao, ói, nhức đầu, nặng hơn là co giật .
Trẻ bị viêm đường hô hấp hay nhiễm trùng đường ruột, sốt siêu vi đều bị sốt cao, ói, nhức đầu. Những bệnh khác hoàn toàn có thể chờ theo dõi từ 24-48 giờ nhưng bệnh viêm màng não chỉ cần điều trị trễ 12 giờ thì tiên lượng của bệnh nhi sẽ xấu đi nhiều. Thực hiện thủ pháp lấy dịch xương sống không đơn thuần vì cần có một bác sĩ và ba điều dưỡng, nên không hề lạm dụng kỹ thuật này .
Bác sĩ Khanh cho rằng sở dĩ nhiều người thấp thỏm về thủ pháp này là do chưa hiểu đúng. Nhiều người cho rằng chọc dò tủy sống sẽ lấy đi phần tinh túy trong khung hình nhưng thật ra thủ pháp này chỉ lấy dịch xương sống. Dịch xương sống không phải là tinh túy hay tủy mà chỉ như “ nước mắt ” trong khung hình, lấy đi không tác động ảnh hưởng gì .
Có một số ít trường hợp viêm màng não do siêu vi cần lấy bớt dịch này ra thì bé mới hết nhức đầu. Bệnh viện Nhi Đồng 1 đang đổi khác ngôn từ để tránh sự hiểu nhầm. Cách gọi “ chọc dò tủy sống ” được thay bằng “ lấy dịch xương sống ” hoặc “ chọc dò thắt lưng ” .
Theo bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn – phòng kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Nhi Đồng 2, những bậc cha mẹ không nên lo ngại quá khi cho con nhỏ chọc dò tủy sống vì đó là thủ pháp lấy mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm như những xét nghiệm thường quy khác .
Phương pháp này là giải pháp trực tiếp xác lập bệnh nhân có bị viêm màng não hay không, không ảnh hưởng tác động đến tuổi thọ cũng như sức khỏe thể chất của bệnh nhân. Những trường hợp không được chọc dò tủy sống là bệnh nhân tăng áp lực đè nén nội sọ ( do có phù não, có khối u trong não ), những chỉ số sinh hiệu không không thay đổi, rối loạn đông máu, giảm tiểu cầu, nhiễm trùng ở vị trí chọc dò .
Tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, trước khi có chỉ định chọc dò tủy sống, các bác sĩ phải đánh giá lâm sàng cẩn thận để loại bỏ các yếu tố chống chỉ định. Sau đó, các bác sĩ sẽ tiếp xúc với người nhà bệnh nhân và bệnh nhân để tư vấn và nhận được sự đồng ý mới tiến hành thực hiện.
Bước tiếp theo, những bác sĩ sẽ soi đáy mắt xem có phù gai thị hay không vì đó là một tín hiệu quan trọng phản ánh tăng áp lực đè nén nội sọ. Lấy sinh hiệu, nhìn nhận để có những giải quyết và xử lý kịp thời .
Trường hợp có những bé được chọc dò tủy sống đến hai lần thậm chí còn ba, bốn lần, theo bác sĩ Tuấn, do tác dụng một xét nghiệm chỉ có giá trị ở thời gian lấy mẫu. Vì vậy nhiều trường hợp phải chọc dò tủy sống nhiều lần mới phát hiện trẻ bị viêm màng não .
Khi xác lập bệnh nhân bị viêm màng não, nếu nhận thấy không phân phối tốt điều trị thì sau 48 giờ từ lần chọc thứ nhất bác sĩ sẽ chọc dò tủy sống một lần nữa để có những nhìn nhận chi tiết cụ thể và đổi thuốc điều trị cho bệnh nhân .
