Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt là trẻ em có hoàn cảnh không bình thường về thể chất và tinh thần, không đủ điều kiện.
Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt là trẻ em không đủ điều kiện thực hiện được quyền sống, quyền được bảo vệ, quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng, quyền học tập, cần có sự hỗ trợ, can thiệp đặc biệt của Nhà nước, gia đình và xã hội để được an toàn, hòa nhập gia đình, cộng đồng. (Khoản 10 Điều 4 Luật trẻ em năm 2016)
Theo Điều 10 Luật trẻ em năm 2016, Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt bao gồm những trường hợp sau:
- Trẻ em mồ côi cả cha và mẹ;
- Trẻ em bị bỏ rơi;
- Trẻ em không nơi nương tựa;
- Trẻ em khuyết tật;
- Trẻ em nhiễm HIV/AIDS;
- Trẻ em vi phạm pháp luật;
- Trẻ em nghiện ma túy;
- Trẻ em phải bỏ học kiếm sống chưa hoàn thành phổ cập giáo dục trung học cơ sở;
- Trẻ em bị tổn hại nghiêm trọng về thể chất và tinh thần do bị bạo lực;
- Trẻ em bị bóc lột;
- Trẻ em bị xâm hại tình dục;
- Trẻ em bị mua bán;
- Trẻ em mắc bệnh hiểm nghèo hoặc bệnh phải điều trị dài ngày thuộc hộ nghèo hoặc hộ cận nghèo;
- Trẻ em di cư, trẻ em lánh nạn, tị nạn chưa xác định được cha mẹ hoặc không có người chăm sóc.
Trẻ em là tương lai đất nước, là những thành phần cần được bảo vệ nhất trong xã hội. Có thể thấy, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt là đối tượng gặp khó khăn do những yếu tố khách quan tạo nên, là người chưa có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, chưa thể tự bảo vệ bản thân mình khỏi những tác động bên ngoài, chưa đủ nhận thức để điều khiển hành vi của chính mình. Pháp luật Việt Nam coi đây là đối tượng không có điều kiện phát triển như những người bình thường, cần có sự ưu tiên đặc biệt hơn.
Vì vậy, để bảo vệ quyền ưu tiên cho trẻ em có hoàn cảnh đặt biệt, pháp lý Nước Ta thiết lập mạng lưới hệ thống những chủ trương dành riêng cho đối tượng người dùng này gồm có chủ trương chăm nom sức khoẻ, chủ trương trợ giúp xã hội, chủ trương tương hỗ giáo dục, giảng dạy và giáo dục nghề nghiệp, chủ trương trợ giúp pháp lý, tương hỗ tư vấn, trị liệu và những dịch vụ bảo vệ trẻ em khác.
Việc xây dựng, áp dụng các chính sách hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt cần đáp ứng các nguyên tắc sau (Điều 5 và Điều 47 Nghị định 56/2017/NĐ-CP):
- Bảo đảm để trẻ em thực hiện được đầy đủ quyền và bổn phận của mình.
- Không phân biệt đối xử với trẻ em.
- Bảo đảm lợi ích tốt nhất của trẻ em trong các quyết định liên quan đến trẻ em.
- Tôn trọng, lắng nghe, xem xét, phản hồi ý kiến, nguyện vọng của trẻ em.
- Khi xây dựng chính sách, pháp luật tác động đến trẻ em, phải xem xét ý kiến của trẻ em và của các cơ quan, tổ chức có liên quan; bảo đảm lồng ghép các Mục tiêu, chỉ tiêu về trẻ em trong quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội quốc gia, ngành và địa phương.
- Bảo vệ trẻ em phải bảo đảm tính hệ thống, tính liên tục, có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cấp, các ngành trong việc xây dựng, tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật và cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em.
- Cơ quan, tổ chức, cơ sở giáo dục, gia đình, cá nhân có trách nhiệm bảo vệ trẻ em. Việc bảo vệ trẻ em phải tuân thủ các quy định của pháp luật, quy trình, tiêu chuẩn do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
- Trẻ em được ưu tiên bảo vệ tại gia đình, gia đình nhận chăm sóc thay thế. Việc đưa trẻ em vào cơ sở trợ giúp xã hội là biện pháp tạm thời khi các hình thức chăm sóc tại gia đình, gia đình nhận chăm sóc thay thế không thực hiện được hoặc vì lợi ích tốt nhất của trẻ em.
- Cha mẹ, người chăm sóc trẻ em và trẻ em phải được cung cấp thông tin, được tham gia ý kiến với cơ quan, cá nhân có thẩm quyền trong việc ra quyết định can thiệp, hỗ trợ để bảo vệ trẻ em.
Theo quy định tại Điều 18 đến Điều 21 Nghị định 56/2017/NĐ-CP quy định những chính sách dành riêng cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt như sau:
Về chính sách chăm sóc sức khỏe
Nhà nước đóng hoặc tương hỗ đóng bảo hiểm y tế cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt theo pháp luật của pháp lý về bảo hiểm y tế. Nhà nước trả hoặc tương hỗ trả ngân sách khám bệnh, chữa bệnh hoặc giám định sức khỏe thể chất cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt theo lao lý của pháp lý về khám bệnh, chữa bệnh. Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được hưởng những chủ trương chăm nom sức khỏe thể chất khác theo lao lý của pháp lý .
Xem thêm: Bổn phận của trẻ em theo quy định của Luật trẻ em năm 2016
Về chính sách trợ giúp xã hội
Nhà nước triển khai chính sách trợ cấp hằng tháng so với cá thể, mái ấm gia đình nhận chăm nom thay thế sửa chữa ; tương hỗ ngân sách mai táng và chính sách trợ cấp, trợ giúp khác cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt theo lao lý của pháp lý về chủ trương trợ giúp xã hội. Nhà nước tương hỗ tiền ăn, ở, đi lại theo lao lý của pháp lý về chủ trương trợ giúp xã hội cho trẻ em bị xâm hại và trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt đang được bảo vệ khẩn cấp
Về chính sách hỗ trợ giáo dục, đào tạo và giáo dục nghề nghiệp
Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được miễn, giảm học phí và tương hỗ ngân sách học tập theo lao lý của pháp lý giáo dục, đào tạo và giảng dạy và giáo dục nghề nghiệp.
>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568
Về chính sách trợ giúp pháp lý, hỗ trợ tư vấn, trị liệu tâm lý và các dịch vụ bảo vệ trẻ em khác
Xem thêm: Mẫu giấy ủy quyền cho người thân dẫn trẻ em đi máy bay
Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được trợ giúp pháp lý theo pháp luật của pháp lý về trợ giúp pháp lý. Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được tương hỗ tư vấn, trị liệu tâm ý và những dịch vụ bảo vệ trẻ em khác theo lao lý tại Điều 48, 49, 50 Luật trẻ em.
