Bài thơ: Tây tiến – Nội dung bài thơ, Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm
– Quang Dũng sinh năm 1921, mất năm 1988, tên khai sinh là Bùi Đình Diệm- Quê quán : Làng Phượng Trì, huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Tây ( nay thuộc TP.HN )- Ông học đến bậc Trung học ở TP.HN. Sau cách mạng tháng Tám ông tham gia quân đội- Từ sau năm 1954, ông là Biên tập viên Nhà xuất bản Văn học- Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài : viết văn, làm thơ, vẽ tranh và soạn nhạc- Tác phẩm chính : Mây đầu ô ( thơ, 1986 ), Thơ văn Quang Dũng ( tuyển thơ văn, 1988 )- Phong cách sáng tác : hồn thơ phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn, tài hoa – đặc biệt quan trọng là khi ông viết về người lính Tây Tiến của mình- Năm 2001, ông được khuyến mãi ngay Trao Giải Nhà nước về văn học nghệ thuật và thẩm mỹ
1. Hoàn cảnh ra đời
– Tây Tiến là tên gọi của trung đoàn Tây Tiến, được xây dựng năm 1947 :+ Nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào, bảo vệ biên giới Việt Lào+ Địa bàn hoạt động giải trí rộng : Hòa Bình, Sơn La, Thanh Hóa, Sầm Nứa+ Lính Tây Tiến đa phần là người Thành Phố Hà Nội, tươi tắn, yêu nước- Năm 1947, Quang Dũng gia nhập đoàn quân Tây Tiến, là đại đội trưởng- Cuối năm 1948, Quang Dũng chuyển về đơn vị chức năng mới, nhớ đơn vị chức năng cũ, ông đã viết bài thơ tại Phù Lưu Chanh ( Hà Tây )- Bài thơ khởi đầu có tên là “ Nhớ Tây Tiến ”. Đến năm 1957, in lại bỏ từ “ nhớ ”, in trong tập “ Mây đầu ô ”
2.Bố cục (4 phần)
– Phần 1 ( 14 câu đầu ) : Khung cảnh vạn vật thiên nhiên miền Tây và những cuộc hành quân gian nan của đoàn quân Tây Tiến- Phần 2 ( 8 câu tiếp theo ) : Những kỉ niệm đẹp về tình quân dân trong đêm liên hoan và cảnh sông nước miền Tây thơ mộng- Phần 3 ( 8 câu tiếp theo ) : Chân dung người lính Tây Tiến- Phần 4 ( còn lại ) : Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây
3.Giá trị nội dung
Với cảm hứng lãng mạn và ngòi bút tài hoa, Quang Dũng đã khắc họa thành công xuất sắc hình tượng người lính Tây Tiến trên cái nền vạn vật thiên nhiên núi rừng miền Tây hùng vĩ, kinh hoàng và mĩ lệ. Hình tượng người lính Tây Tiến mang vẻ đẹp lãng mạn, đậm chất bi tráng .
4.Giá trị nghệ thuật:
– Cảm hứng và bút pháp lãng mạn- Cách sử dụng ngôn từ rực rỡ : những từ chỉ địa điểm, từ tượng hình, từ Hán Việt ..- Kết hợp chất nhạc và chất họa
Dàn ý
I.Mở bài
– Giới thiệu về tác giả Quang Dũng ( đôi nét về tiểu sử, phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật, sáng tác chính … )- Giới thiệu khát quát về bài thơ Tây Tiến ( hoàn cảnh sinh ra, giá trị nội dung, nghệ thuật và thẩm mỹ )
II.Thân bài
1.Giới thiệu khái quát về đoàn quân Tây Tiến
– Tây Tiến là tên gọi của trung đoàn Tây Tiến, được xây dựng năm 1947- Nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào, bảo vệ biên giới Việt Lào- Địa bàn hoạt động giải trí rộng : Hòa Bình, Sơn La, Thanh Hóa, Sầm Nứa- Lính Tây Tiến hầu hết là người TP. Hà Nội, tươi tắn, yêu nước
2.Khung cảnh thiên nhiên miền Tây và những cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến
– Cảm xúc chủ yếu : “ nhớ chơi vơi ”, nỗi nhớ da diết bao trùm, mênh mang đầy ắp lên mọi cảnh vật, con người- Cảnh vạn vật thiên nhiên núi rừng Tây Bắc hiện lên hoang sơ, kinh hoàng và hiểm trở :+ Hình ảnh thơ : sương lấp, mây, mưa, thác, cọp … gợi nên sự gian truân, vất cả
+Địa danh: Sài Khao, Mường Lát gợi sự xa xôi, cách trở
+ Sử dụng từ láy giàu giá trị tượng hình : khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút, điệp từ dốc gợi sự quanh co, nhấp nhô, địa hình hiểm trở+ Hình ảnh thơ độc lạ : “ súng ngửi trời ” vừa miêu tả độ cao của địa hình vừa miêu tả nét tinh nghịch, ngộ nghĩnh của những người lính+ Hình ảnh nhân hóa : “ cọp trêu người ”, “ thác gầm thét ” gợi sự hoang sơ, man dại ; thời hạn : “ chiều chiều ”, “ đêm đêm ” những người lính phải tiếp tục đương đầu với điều gian truân chốn rừng thiêng nước độc .+ Sử dụng những câu thơ rậm rạp thanh trắc có công dụng to lớn trong việc diễn đạt sự nhấp nhô, trắc trở của địa hình- Cảnh vạn vật thiên nhiên miền Tây lãng mạn, bình dị, mang lại mùi vị ngọt ngào, nồng ấm+ Hoa về trong đêm hơi+ Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi+ Cơm lên khói, nhà em thơm nếp xôi- Hình ảnh người lính Tây Tiến : “ dãi dầu không bước nữa ”, “ gục lên súng mũ bỏ quên đời ”. Đó hoàn toàn có thể là khoảng thời gian ngắn nghỉ ngơi của những người lính sau chặng đường hành quân khó khăn vất vả, tuy nhiên đó cũng có thê là sự nghỉ ngơi vĩnh viễn của những anh⇒ Bằng bút pháp hiện thực trẻ khỏe, trẻ trung và tràn trề sức khỏe, miêu tả xen kẽ hài hòa … đoạn thơ phác họa bức tranh nói rừng vừa hiểm trở, hoang vu, kinh hoàng vừa lãng mạn, bình dị .
3.Những kỉ niệm đẹp về tình quân dân trong đêm liên hoan và cảnh sông nước miền Tây thơ mộng
a ) Cảnh đêm liên hoan văn nghệ- Không khí đêm liên hoan tưng bừng, cả doanh trại như một ngày hội, một lễ cưới : doanh trại bừng lên hội đuốc hoa- Hình ảnh TT : những cô gái với phục trang truyền thống lộng lẫy, e thẹn, tình từ trong những điệu múa ( qua hình ảnh xiêm áo, nàng e ấp )- Hình ảnh những người lính trẻ : bay bổng, mê hồn trong không khí ấm cúng tình người : “ Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ ” .⇒ Bốn câu thơ miêu tả vẻ đẹp tình tứ của những cô gái miền Tây, tình quân dân thắm thiết và niềm tin sáng sủa, yêu đời của những người línhb ) Cảnh sông nước miền Tây- Cảnh sắc vạn vật thiên nhiên :+ Chiều sương ấy : màn sương mờ ảo, mang đậm sắc tố lịch sử một thời, cổ tích+ Hồn lau : cây lau phất phơ như có hồn→ Thiên nhiên đẹp, huyền ảo, hoang dại, thiêng liêng .- Con người :+ Dáng người trên độc mộc : dáng điệu mềm mịn và mượt mà, uyển chuyển mà hiên ngang, khỏe mạnh⇒ Bằng bút pháp lãng mạn, quang Dũng đã vẽ nên bức tranh vạn vật thiên nhiên thơ mộng, đời sống hoạt động và sinh hoạt đầm ấm và hình ảnh con người duyên dáng của vùng Tây Bắc .
4.Chân dung người lính Tây Tiến
– Ngoại hình : “ không mọc tóc ”, “ quân xanh màu lá ”, “ mắt trừng gửi mộng ”. Hình ảnh người lính Tây tiến được miêu tả chân thực, vừa biểu lộ hiện thực quyết liệt, gian nan của cuộc cuộc chiến tranh vừa bộc lộ niềm tự hào về hình dáng kì khôi nhưng gân guốc, độc lạ của người lính- Tâm hồn :+ Hào hoa, lãng mạn – nét đặc trưng của những chàng trai Hà thành : “ Mắt trừng gửi mộng qua biên giới / Đêm mơ Thành Phố Hà Nội dáng kiều thơm ”+ Ý chí : chuẩn bị sẵn sàng hiến dâng cả sựu sống, tuổi trẻ cho tổ quốc “ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh ”→ Lí tưởng lao vào vì quốc gia của thế hệ trẻ sau cách mạng tháng Tám- Sự hi sinh :+ Hình ảnh thơ : “ biên cương ”, “ mồ viễn xứ ”, “ áo bào ”, “ về đất ”. “ khúc độc hành ”+ Nghệ thuật : sử dụng từ Hán Việt, nghệ thuật và thẩm mỹ nói giảm nói tránh→ Người lính xem cái chết, sự hi sinh rất nhẹ nhàng, thanh thản, với họ cái chết ko phải là sự ra đi mk là sự quay trở lại với đất mẹ yêu thương⇒ Vẻ đẹp bi tráng của những người lính
5.Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây
– Mùa xuân ấy : thời gian lịch sử dân tộc khó khăn vất vả, khó khăn mà lãng mạn, hào hùng- Hồn về Sầm Nứa, chẳng về xuôi : Lời thề của người lính Tây Tiến vẫn gắn bó máu thịt với đoàn quân Tây Tiến và miền Tây- Khái quát lại giá trị nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật của bài thơ :+ Nội dung : Hình ảnh người lính Tây Tiến bi tráng, lãng mạn trên nền vạn vật thiên nhiên miền Tây vừa kinh hoàng, nguy hiểm, vừa thơ mộng, trữ tình+ Nghệ thuật : sự phối hợp hài hòa giữa bút pháp lãng mạn và hiện thực, cách sử dụng ngôn ngữu, hình ảnh thơ độc lạ …
-Liên hệ, mở rộng với hình ảnh người lính trong các bài thơ Đồng chí (Chính Hữu), Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật)
Loạt bài Soạn văn lớp 12 siêu ngắn | Tác giả – Tác phẩm Văn lớp 12 được biên soạn bám sát nội dung sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 12.
