Hoàn cảnh của Kiều ở lầu Ngưng Bích

Bài học giúp những em thấy được nỗi đơn độc, buồn tủi, bẽ bàng của Thúy Kiều khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích và tấn lòng thủy chung, hiếu thảo của nàng. Hiểu dudocj ngôn từ độc thoại và thẩm mỹ và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình rực rỡ của Nguyễn Du .

Nội dung chính

• Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích của Nguyễn Du
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 1
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 2
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 3
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 4
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 5
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 6
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 7
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 8
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 9
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 10
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 11
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 12
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 13
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 14
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 15
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 16
• Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 17
• Video liên quan

Bài học giúp các em thấy được nỗi cô đơn, buồn tủi, bẽ bàng của Thúy Kiều khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích và tấn lòng thủy chung, hiếu thảo của nàng. Hiểu dudocj ngôn ngữ độc thoại và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc của Nguyễn Du.

1. Tìm hiểu chung a. Tác giả Nguyễn Du sinh năm 1765 mất năm 1820. Tên chữ là Tố Như, hiệu Thanh Hiên. Quê quán : làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh thành phố Hà Tĩnh. Cuộc đời

• Ông sinh trưởng trong mái ấm gia đình đại quý tộc có truyền thống cuội nguồn khoa bảng và phát minh sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật.
• Ông sống trong thời đại đau khổ, bế tắc và nhiều dịch chuyển.
• Ông là người có hiểu biết sâu rộng, có vốn sống phong phú và đa dạng, Nguyễn Du đã sống nhiều năm lưu lạc tiếp xúc với nhiều cảnh đời và thân phận con người trong thời đại loạn lạc, dâu bể.
• Sự nghiệp văn học của Nguyễn Du rất nhiều mẫu mã và đồ sộ.

b. Tác phẩm Ông có ba tập thơ chữ Hán với 243 bài, sáng tác chữ Nôm xuất sắc nhất là “ Truyện Kiều ”. Đoạn trích được trích trong tác phẩm Truyện Kiều, được viết bằng chữ Nôm. Đoạn trích nằm ở phần hai ( Gia biến và lưu lạc ). Sau khi biết mình bị lừa vào chốn lầu xanh, Kiều uất ức định tự vẫn. Tú Bà vờ hứa hẹn đợi bà bình phục sẽ gả chồng cho nàng vào nơi tử tế, rồi đưa Kiều ra giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, đợi triển khai thủ đoạn mới. c. Bố cục : 3 phần Văn bản được bố cục tổng quan thành ba phần. Phần 1 : 6 câu đầu : Hoàn cảnh đơn độc của Kiều. Phần 2 : 8 câu còn lại : Nỗi nhớ của Kiều Phần 3 : Còn lại : Tâm trạng của Thúy Kiều. 2. Đọc hiểu văn bản 1. Trong sáu câu thơ đầu, khung cảnh vạn vật thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích với khoảng trống, thời hạn được nhìn qua con mắt của nhân vật, thể hiện hoàn cảnh tâm trạng đơn độc, tội nghiệp của Thuý Kiều : – Kiều bị giam lỏng trong lầu Ngưng Bích : – Vẻ bát ngát, chống chếnh của khoảng trống tô đậm tình cảnh đơn độc, trơ trọi của Kiều : non xa, trăng gần, bốn bề bát ngát, xa trông, non xa, trăng gần … Đúng là : Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng. – Hình ảnh trăng, mây sớm đèn khuya miêu tả sự quay vòng của thời hạn. Cùng với những hình ảnh gợi tả khoảng trống, sự tuần hoàn đều đặn của thời hạn càng nhấn đậm thêm tình cảnh đơn độc, buồn bã của Kiều. 2. Nỗi nhớ thương của Kiều được miêu tả thâm thúy trong tám câu thơ tiếp theo : – Kiều nhớ tới Kim Trọng, tưởng tượng ra cảnh chàng Kim cũng đang nhớ về mình, mong ngóng mà vẫn bặt tin ( Tưởng người dưới nguyệt chén đồng – Tin sương luống những rày trông mai chờ ) ; tâm trạng Kiều đau đớn, xót xa, tủi phận : Bên trời góc bể bơ vơ – Tấm son gột rửa khi nào cho phai. – Kiều nhớ đến cha mẹ, thương cha mẹ ngày ngày tựa cửa ngóng tin con ( Xót người tựa cửa hôm mai ), ngậm ngùi vì tuổi già trước sự khắc nghiệt của thời hạn ( Sân Lai cách mấy nắng mưa – Có khi gốc tử đã vừa người ôm ), day dứt vì mình không được ở bên để báo đáp công ơn sinh thành ( Quạt nồng ấp lạnh biết ai đó giờ ). Nguyễn Du để Kiều nhớ tới Kim Trọng trước là trọn vẹn tương thích với diễn biến tâm lí của nhân vật trong cảnh ngộ đơn cử, bảo vệ tính chân thực cho hình tượng. Trong tình cảnh bị Mã Giám Sinh làm nhục, lại ép tiếp khách làng chơi nên thực trạng tâm lí Kiều là nỗi đau đớn về “ Tấm son gột rửa khi nào cho phai ”, là nỗi buồn nhớ tình nhân, nuối tiếc mối tình đầu xinh xắn. Kiều đã hi sinh thân mình vì đạo hiếu, khi lâm vào tình cảnh đáng thương, nàng lại một lòng nhớ đến Kim Trọng, nhớ thương cha mẹ, quên cả cảnh ngộ của mình. Trong đoạn trích này, Kiều hiện ra với đức vị tha cao đẹp. 3. Ở tám câu thơ cuối đoạn trích, Nguyễn Du đã cho thấy một bút pháp tả cảnh ngụ tình rực rỡ. Cảnh vật được miêu tả qua tâm trạng, tâm trạng nhuốm lên cảnh vật, cảnh vật bộc lộ tâm trạng : – Sắc thái của bức tranh vạn vật thiên nhiên biểu lộ từng trạng thái tình cảm của Thuý Kiều : + Nhớ thương cha mẹ, quê nhà, cảnh vật là : Buồn trông cửa bể chiều hôm, Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa. + Nhớ tình nhân, xót xa cho tình duyên lỡ dở, thì cảnh là : Buồn trông ngọn nước mới sa, Hoa trôi man mác biết là về đâu. + Buồn tủi, đau đớn cho thân mình, thì cảnh là : Buồn trông gió cuốn mặt duyềnh, Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi. Như vậy, từng cụ thể, hình ảnh khung cảnh vạn vật thiên nhiên đều mang đậm trạng thái tình cảm của Thuý Kiều. Mỗi cảnh là mỗi tình, tuy nhiên toàn bộ đều buồn thương, đúng là : “ Người buồn cảnh có vui đâu khi nào ”. – Cụm từ Buồn trông lặp lại bốn lần trong tám câu thơ như những đợt sóng lòng trùng điệp, càng khiến nỗi buồn dằng dặc, bát ngát, tích hợp với cái nhìn từ xa đến gần, thu hẹp dần vào nội cảm con người để đến cuối đoạn thì tâm trạng đơn độc, sầu nhớ, cảm xúc đau đớn trào lên. Sóng gió nổi lên như sự báo về những đau khổ ê chề rồi đây sẽ xảy ra so với Kiều, là dự cảm cho một đoạn đời “ Thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần. ”.

Bài viết gợi ý:

Câu 1 (trang 95 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Em hãy tìm hiểu cảnh thiên nhiên trong sáu câu thơ đầu:

– Đặc điểm không gian trước lầu Ngưng Bích.

– Thời gian qua cảm nhận của Thúy Kiều

– Qua khung cảnh thiên nhiên có thể thấy Thúy Kiều đang ở trong hoàn cảnh, tâm trạng như thế nào? Từ ngữ nào góp phần diễn tả hoàn cảnh và tâm trạng ấy?

Lời giải 1

– Đặc điểm khoảng trống lầu Ngưng Bích :
+ Rộng lớn, bát ngát, bát ngát : “ non xa ”, “ trăng gần ” ” bát ngát “. Không gian mở ra chiều cao, chiều xa. Hình ảnh lầu Ngưng Bích chơi vơi, chênh vênh, đơn độc giữa khoảng trống .
+ Trống trải, hoang vắng, không có tín hiệu của sự sống : “ cát vàng ”, “ bụi hồng ”, “ cồn nọ ”, “ dặm kia ” -> phủ định sự sống, gợi sự bộn bề của cảnh vật .
– Thời gian qua cảm nhận của Thúy Kiều :
+ Hình ảnh trăng, mây sớm đèn khuya miêu tả sự quay vòng của thời hạn. Cùng với những hình ảnh gợi tả khoảng trống, sự tuần hoàn đều đặn của thời hạn càng nhấn đậm thêm tình cảnh đơn độc, buồn bã của Kiều .
+ ” Khóa xuân ” : giam hãm tuổi thanh xuân
– Hoàn cảnh và tâm trạng của Kiều : bị giam hãm, tâm trạng đơn độc, buồn tủi, hổ thẹn .

Lời giải 2

Cảnh vạn vật thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích
– Không gian : “ Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung ”, bốn bề bát ngát, cát vàng cồn nọ : Không gian được miêu tả từ cao, xa, rộng. Không gian trước lầu Ngưng Bích là một khoảng trống to lớn, bát ngát, xa cách với cõi trần .
– Thời gian : Thời gian được miêu tả qua từ “ mây sớm đèn khuya ”, hình ảnh ánh trăng. Kiều luôn phải thức khuya, dậy sớm bởi một nỗi trằn trọc, tủi hận cho cuộc sống mình
– Các từ miêu tả tâm trạng : bẽ bàng, khóa xuân : Qua đó ta thấy Kiều đang lâm vào hoàn cảnh bị giam lỏng, bị ngăn cách với quốc tế bên ngoài. Cô cảm thấy xót thương, xấu hổ cho thân phận của mình. Dàn ý và 17 bài văn mẫu lớp 9 hay nhất

Văn mẫu lớp 9: Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích của Nguyễn Du gồm dàn ý chi tiết, cùng 17 bài văn mẫu, giúp các em học sinh lớp 9 hiểu sâu sắc hơn về đoạn trích để viết bài phân tích hay hơn.

Với 17 bài nghiên cứu và phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích, sẽ giúp những em học viên lớp 9 củng cố lại kiến thức và kỹ năng môn Ngữ văn 9 của mình. Vậy mời những em cùng theo dõi nội dung chi tiết cụ thể trong bài viết dưới đây của Download. vn :

Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích của Nguyễn Du

I. Mở bài:

– Giới thiệu về tác phẩm và đoạn trích :

• Tác phẩm “Truyện Kiều” là một tuyệt phẩm của tác giả Nguyễn Du. Ông đã đóng góp cho nền thi ca Việt Nam cổ đại một tác phẩm tuyệt vời có sức sáng tạo, vang xa tới nhiều thế hệ sau.
• Đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” là một đoạn trích hay nó đã lột tả được tâm trạng của Thúy Kiều.

II. Thân bài:

– Giới thiệu qua về hoàn cảnh của Thúy Kiều vì đâu mà nàng lại xuất hiện tại lầu Ngưng Bích này .- Sau khi mái ấm gia đình lâm biến và bị Mã Giám Sinh dùng mưu hèn kế bẩn, gạ gẫm lừa tình rồi bị bán vào thanh lâu, Thúy Kiều đã định tự kết liễu đời mình, nhưng kế hoạch của nàng không thành công xuất sắc .- Đây là tâm trạng của Kiều những ngày đầu ở lầu Ngưng Bích, một tâm trạng sống không bằng chết, đơn độc chán nản cuộc sống và mất lòng tin ở con người .

“Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia”

– Phân tích hai từ “ khóa xuân ” hai từ này đã gợi lên trong lòng người đọc rất nhiều xúc cảm chua chát .- Không gian càng bát ngát tăm tối, mịt mù càng làm cho tâm trạng Thúy Kiều trở nên thê lương bi đát hơn khi nào hết. Một đời sống bị giam cầm tù đày cả về tâm hồn, lẫn thể xác .

“Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng”

– Hai từ “ bẽ bàng ” đã lột tả được mọi sự ê chề, đau đớn của Thúy Kiều, khi cô vừa bị Mã Giám Sinh lừa tình, rồi lại còn bị bán vào lầu xanh .- “ Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng ” con người và cảnh vật đã thật sự hòa nhập vào làm một. Cảnh vật cũng như người đều mang cảnh u sầu, trống trải, đơn độc khắc khoải …- Trong những câu thơ tiếp theo tác giả đưa nhịp bài thơ nhanh hơn, chuyển hướng tâm trạng của Thúy Kiều hồi tưởng lại những thời xưa bình yên niềm hạnh phúc .

“Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trông mai chờ
Bên trời góc bể bơ vơ
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai”

– Phân tích tâm trạng của Thúy Kiều khi nhớ về Kim Trọng mối tình đầu của nàng trong sự ê chề, bẽ bàng, tủi nhục này người nàng nhớ về tiên phong chính là chàng Kim Trọng, nhớ người đã thề hẹn ước nguyện với nàng .

“Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ”

– Tâm trạng của Kiều khi nghĩ về cha mẹ. Nàng nghĩ về những người sinh thành ra mình, cảm thấy xót xa .- Tâm trạng của Thúy Kiều lại trở lại với thực tại của đời mình, trở lại với nỗi đau hiện thực :

“Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu
Buồn trông ngọn cỏ dầu dầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh”

– Điệp từ “ buồn trông ” được nhắc đi nhắc lại trong khổ thơ. Nó như tâm trạng của Kiều lúc này, đúng là “ người buồn cảnh có vui đâu khi nào ”- Câu thơ nói lên sự lênh đênh trên chặng đường đời nhiều sóng gió trước mặt Kiều. Nó nói lên sự phong ba, gồ ghề mà Kiều sẽ phải đi qua :

“Buồn trông sóng cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”

III. Kết bài:

• Đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” là một bức tranh được vẽ lên với những màu sắc xám lạnh, gợi tả tâm trạng vô cùng sống động, nhưng nó cũng nhiều thê lương ai oán.
• Phân tích bút pháp nghệ thuật “tả cảnh ngụ tình” của Nguyễn Du. Cảnh và người trong đoạn trích như hòa vào làm một.

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 1

Nguyễn Du – Đại thi hào dân tộc bản địa, danh nhân văn hóa quốc tế, người có “ con mắt nhìn thấu cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời ”. “ Truyện Kiều ” là tác phẩm thành công xuất sắc nhất của ông ; đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích ” được trích từ “ Truyện Kiều ” miêu tả tinh xảo, thâm thúy tâm trạng của Thúy Kiều trước cảnh vật .Đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích ” thuộc vào phần hai “ Gia biến và lưu lạc ”. Trích đoạn là khúc tâm tình đầy xúc động của cô gái trẻ lần đầu bước ra khỏi chốn “ êm đềm trướng rủ màn che ”. Với nghệ thuật và thẩm mỹ tả cảnh ngụ tình, đoạn thơ như bản đàn nhiều cung bậc tâm trạng của nàng. Đó là nỗi đơn độc, buồn tủi, là tấm lòng thủy chung, hiếu thảo nàng dành cho tình nhân và cha mẹ .Dù đang miêu tả bức tranh tâm cảnh, là cảm hứng chủ yếu nhưng lí trí của nhà thơ vẫn sáng suốt khi thiết kế xây dựng một cấu trúc khá khoa học và ngặt nghèo. Phần đầu là quang cảnh ở lầu Ngưng Bích ; phần hai, trong nỗi nhớ nhung, đơn độc, sầu tủi, nàng nhớ về Kim Trọng và cha mẹ ; và phần cuối là tâm trạng đau khổ khi nghĩ đến tương lai nhiều tai ương, sóng gió sẽ ập đến trong cuộc sống nàng .Quang cảnh trong những vần thơ đầu đem đến cảm xúc hoang vu, im re đến buồn thảm. Đứng trên lầu cao, nhìn ra phía xa là những dãy núi, nhìn lên cao là vầng trăng đơn độc giữa trời. Bốn bề xung quanh cũng chỉ là cồn cát bay mịt mù. Tất cả như tô đậm thêm nỗi quạnh vắng, cô quạnh đang xâm lấn trong tâm hồn nàng .

Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia

Cảnh buồn khiến lòng người thêm một mình, hiu quạnh hay lòng người vốn nặng trĩu ưu tư nên nỗi sầu muộn như lan tỏa, thấm đẫm vào cảnh vật :

Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.

Một từ láy “ bẽ bàng ” nhưng đã diễn đạt được thật chân xác nỗi lòng nàng Thúy Kiều. Đó hẳn là tâm trạng vừa buồn tủi, vừa ngượng ngùng, vừa ê chề, vừa cay đắng, xót xa. Và chính tâm trạng ấy phát hiện cảnh vật ngoài kia đã làm cõi lòng như càng thêm quặn thắt. Thiên nhiên không còn là những sự vật vô tri, vô giác nữa mà như sôi động, có hồn bởi nó là tấm gương phản chiếu tâm trạng đơn độc, sầu tủi của nàng Kiều .Từ trong nỗi đơn độc, phiền muộn, nàng hướng về quê nhà, mái ấm gia đình, những người thân trong gia đình quý. Nỗi nhớ tiên phong, nàng dành cho Kim Trọng. Có lẽ bởi trước đó nàng bán mình chuộc cha để làm tròn chữ hiếu với cha mẹ, chỉ có chữ duyên với Kim Trọng, nàng phải trao lại cho em, nên hẳn trong lòng còn nhiều do dự, day dứt khi để duyên ai phải lỡ làng .

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng.
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Nhịp thơ như nhịp trái tim yêu đang thổn thức, rỉ máu. Nỗi nhớ ấy thật thiết tha, nồng cháy. Nỗi nhớ trào lên khiến hình ảnh đêm thề nguyền, đính ước hiện ra chân thực, sôi động ngay trước mắt nàng. Đó là hiệu suất cao diễn đạt tiêu biểu vượt trội của từ “ tưởng ” mà Nguyễn Du đã khôn khéo sử dụng trong những vần thơ tiên phong miêu tả nỗi nhớ của nàng Kiều. Mới hôm nào, lứa đôi cùng thề nguyền, hẹn ước dưới trăng, vầng trăng còn đó mà giờ đây đã đôi người đôi ngả. Nàng tưởng tượng chàng Kim vẫn ngày ngóng đêm trông tin nàng trong đau khổ, vô vọng. Nghĩ đến chàng, rồi lại nghĩ đến thân phận của mình, bơ vơ, lưu lạc nơi chân trời góc bể, đất khách quê người, biết khi nào tấm lòng son sắt, chung thủy của nàng dành cho chàng Kim phai nhạt đi thì lúc ấy, có lẽ rằng nàng mới bớt đau khổ, dằn vặt .

Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ
Sân lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm

Sau nỗi nhớ tình nhân đến quặn thắt, nàng càng xót xa khi nghĩ về cha mẹ. Không xót xa sao nổi khi nghĩ đến cảnh cha già, mẹ héo tựa cửa nhìn xa, ngóng trông tin con mòn mỏi. Rồi khi trời oi nóng, biết ai quạt mát cho cha mẹ yên giấc, khi trời giá lạnh, biết ai ấp ủ chăn ấm cho cha mẹ nằm. Các thành ngữ và điển cố “ tựa cửa hôm mai ”, “ quạt nồng ấp lạnh ”, “ sân lai ”, “ gốc tử ” để bộc lộ nỗi xót xa, lo ngại, bồn chồn của người con có hiếu dù đang trong hoàn cảnh éo le, vẫn đau đáu nghĩ về cha mẹ trong niềm nhớ thương khôn nguôi .Nỗi nhớ đầy vơi nàng dành cho những người thân yêu nhất, rồi nàng lại quay về với cảnh ngộ của chính mình. Mỗi cảnh vật đang hiện hữu trước mắt đều như khơi lên trong lòng nàng một nỗi buồn thê lương. Nỗi buồn ấy càng lúc càng nhấn chìm nàng xuống đáy sâu của vực thẳm đau khổ .

Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.

Bằng lối điệp ngữ liên hoàn “ Buồn trông ”, khổ thơ cuối như bức tranh cảnh buồn không hoang vắng, cô liêu như khởi đầu mà nó như tiềm ẩn dự cảm đầy sợ hãi về một tương lai mịt mù, sóng gió, tai ương. Hướng tầm mắt ra xa muôn dặm, tới cửa biển lúc hoàng hôn, có cánh buồm của ai đó nhưng chỉ “ thấp thoáng ” u ám và đen tối, xa xôi. Cánh buồm ẩn hiện trong bóng chiều giữa mịt mù khói sóng chiều hôm như là hình ảnh con người đơn độc giữa biển đời, lữ thứ, nhiều sóng gió, ba đào. Cùng với nỗi nồi ấy, nàng hướng nhìn tới ngọn nước mới “ sa ”, mới đổ xuống, một cánh hoa rụng, mỏng mảnh, yếu ớt bị sóng gió đưa đẩy dập dồn, không biết sẽ trôi dạt về phương nào. Hình ảnh cánh hoa rụng, trôi dạt theo con con nước dữ hay là hình ảnh người con gái bị quăng vào cuộc sống khi còn quá trẻ, quá yếu ớt. Rồi nội cỏ cũng nhuốm màu xanh “ rầu rầu ” ảm đạm, u buồn, héo hắt trải dài ra bát ngát, rợn ngợp đến hòa sắc xanh ấy vào sắc của mây trời. Màu khoảng trống hay màu tâm trạng đang hắt hiu, tàn lụi, hết khát khao, hy vọng sống. Những cơn gió thủy triều trào lên mặt biển, tiếng sóng vỗ từ xa bỗng vang dội lên ầm ầm như ập đến “ kêu quanh ghế ngồi ”. Tiếng sóng gió ngoài biển xa mà đổ dội vào chân nàng thì có lẽ rằng nỗi sợ hãi, lo ngại về thân phận, cuộc sống mình không còn là nỗi lo ngại mơ hồ, nỗi buồn quạnh vắng mênh mang nữa mà nó đã biến thành nỗi kinh hoàng khiến tâm hồn nàng hoảng sợ. Tiếng sóng gầm lên “ ầm ầm ” như muốn nhấn chìm con thuyền một mình, nuốt chửng cánh hoa mỏng dính, nhỏ bé, muốn cuốn phăng đi nội cỏ, và dập vùi nàng xuống tận đáy sâu đau khổ, vô vọng .Mỗi vần thơ là một giọt tâm hồn nhà thơ nhỏ xuống để cảm thương cho số phận người con gái tài hoa, bạc mệnh Thúy Kiều. Cùng với đó, là năng lực thẩm mỹ và nghệ thuật : tả cảnh ngụ tình tích hợp với thẩm mỹ và nghệ thuật điệp ngữ liên hoàn đầu mỗi câu lục và nghệ thuật và thẩm mỹ ước lệ tượng trưng cùng với việc sử dụng nhiều từ láy tượng hình, tượng thanh ( thấp thoáng, xa xa, man mác, rầu rầu, ầm ầm ) Nguyễn Du đã khắc họa rõ cảm xúc u uất, nặng nề, bế tắc, buồn lo về thân phận của Thúy Kiều khi ở lầu Ngưng Bích .Có lẽ người đọc sẽ còn khắc ghi mãi ấn tượng về bức tranh ngoại cảnh đồng điệu cùng bức tranh tâm cảnh. Tất cả được vẽ nên bởi một năng lực trác việt, một tấm lòng nhân văn cao đẹp của Nguyễn Du. Vì thế, đoạn trích đã góp thêm phần tạo ra sự sức sống bất tử của siêu phẩm “ Truyện Kiều ” .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 2

Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc bản địa, cũng là người đã mang văn học của Nước Ta vươn xa ra quốc tế qua tác phẩm Truyện Kiều. Tác phẩm là lời phản ánh thâm thúy hiện thực xã hội phong kiến với bộ mặt tàn ác của những tầng lớp thống trị, là tiếng kêu đau thương của những số phận bị áp bức trong thời kì ấy. Và trải qua đó, ta hoàn toàn có thể thấy được lòng thương cảm, tình yêu thương con người thâm thúy của tác giả. Đoạn trích ” Kiều ở lầu Ngưng Bích ” là một trong những đoạn trích hay nhất được trích từ tác phẩm này .Đoạn trích nằm ở phần thứ hai ” Gia biến và lưu lạc “. Sau khi biết mình bị lừa vào chốn lầu xanh, Kiều uất ức định tự vẫn. Tú Bà sợ mất vốn, bèn lựa lời khuyên giải, cho người mua thuốc thang và hứa hẹn khi nàng bình phục, sẽ gả nàng cho một người đàn ông tốt nhưng thực ra là giam lỏng Kiều ở lầu Ngưng Bích, chờ thời cơ thực thi thủ đoạn mới. Đoạn trích là những lời tự bộc bạch, là nỗi lòng đơn độc, buồn tủi của Kiều khi nhớ về tình nhân, khi nghĩ về số phận đớn đau của đời mình .Sáu câu thơ đầu gợi tả vạn vật thiên nhiên nơi lầu Ngưng Bích với khoảng trống và thời hạn :

“Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa, tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia
Bẽ bàng mây sớm, đèn khuya
Nửa tình, nửa cảnh như chia tấm lòng”

Khung cảnh vạn vật thiên nhiên được nhìn dưới con mắt của Thúy Kiều. Lầu Ngưng Bích, nơi giam lỏng nàng chính là nơi khóa tuổi xuân của Kiều lại. Hai chữ ” khóa xuân ” mà Nguyễn Du dành cho Kiều sao mà đớn đau, buồn bã đến thế ! Một mình nơi lầu Ngưng Bích bát ngát, to lớn, Kiều chỉ có đám mây cùng với ngọn đèn bầu bạn. Nghệ thuật trái chiều : ” non xa ” – ” trăng gần ” gợi một khoảng trống rợn ngợp, không một bóng người, chỉ có mình Kiều với nỗi đơn độc, trống trải. Những cồn cát vàng gối đầu lên nhau, những bụi hồng ở xa kia dù biết Kiều đang chơi vơi, trơ trọi nhưng cũng không thể nào đến gần, bầu bạn với nàng được. Trước khung cảnh đượm buồn của buổi chiều tà, Kiều cảm thấy lòng mình như chia đôi, miêu tả nỗi chua xót, đau đớn của Kiều trong một vòng tuần hoàn khép kín của ” mây sớm đèn khuya “. Ngày nào cũng như vậy, vẫn những cảnh vật đó không hề đổi khác, chỉ có lòng người ngày càng buồn hơn .Chính trong hoàn cảnh đơn độc nơi đất khách quê người, Kiều càng thấy nhớ tình nhân :

“Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trông mai chờ”

Nhớ tình nhân, Kiều nhớ đến khi nàng cùng Kim Trọng uống chén rượu thề dưới ánh trăng, nguyện ở bên nhau đến trọn đời. Ấy vậy mà giờ đây, tổng thể chỉ còn là quá khứ. Nàng không hề ở bên người mình yêu, cũng không hề cùng chàng triển khai lời nguyện ước. Ở bên ngoài kia, Kim Trọng vẫn luôn chờ đón nàng, chàng đâu hề hay biết lời hứa năm nào đã tan thành mây khói, mà vẫn ngóng trông tin tức về Thúy Kiều. Càng thương Kim Trọng, Kiều càng đau xót cho thân phận của chính mình, bởi lẽ tấm lòng thủy chung, son sắt của nàng giờ không thể nào gột rửa được :

“Bên trời góc bể bơ vơ
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai”

Sau khi nhớ tình nhân, nàng nhớ tới cha mẹ của mình :

“Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt lồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm”

Ở đây, người đọc hoàn toàn có thể cảm thấy một điều phi lí, rằng tại sao Kiều lại nhớ đến tình nhân trước khi nhớ về cha mẹ của nàng ? Ta hoàn toàn có thể hiểu được khi Kiều phải bán mình chuộc cha, quyết tử chữ ” Tình ” để làm tròn chữ ” Hiếu ” thì hẳn là ở đây, Kim Trọng là người đau đớn hơn cả. Do đó, Kiều nhớ tới Kim Trọng thứ nhất, là áy náy, cảm thấy có lỗi so với chàng. Khi nhớ về cha mẹ, Nguyễn Du cho Kiều được biểu lộ sự đau xót của nàng ” Xót người tựa cửa hôm mai “. Kiều đau đớn chính bới nàng không hề phụng dưỡng cha mẹ, chăm nom cha mẹ khi về già. Ở nơi quê nhà, không biết đã có ai thay Kiều quạt cho cha mẹ những khi trời nóng, chăm nom cha mẹ khi ốm đau hay chưa ? Một loạt thành ngữ ” quạt nồng ấp lạnh “, ” cách mấy nắng mưa ” cùng điển cổ ” Sân Lai “, ” gốc tử ” cho thấy kĩ năng tuyệt vời của tác giả .Sau khi nhớ tới người thân trong gia đình, Kiều nghĩ về thân phận của mình. Tám câu thơ cuối là bức tranh vạn vật thiên nhiên mang âm hưởng trầm buồn :

“Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ dầu dầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.”

Điệp từ ” buồn trông ” được lặp lại bốn lần ở những câu thơ sáu chữ như trở thành điệp khúc, miêu tả nỗi buồn như đang dâng lên thành từng đợt, tạo thành con sóng lòng của Kiều. Nàng nhìn ra cửa bể, thấy thấp thoáng một bóng người bên cánh buồm của họ. Bóng người cô độc giữa nước nhà to lớn giống như sự đơn côi một mình của Kiều nơi lầu Ngưng Bích này. Chỉ có điều, nếu Kiều phải ở mãi nơi đây một mình, chưa biết ngày mai, thì người ngư dân đó đang bận rộn trở lại đoàn viên với mái ấm gia đình sau một ngày thao tác khó khăn vất vả. Hướng tầm mắt lại gần, Kiều trông thấy những cánh hoa đang trôi dạt, như thể lênh đênh, là vô định trước cuộc sống. Những cánh hoa kia y hệt như cuộc sống của Kiều vậy. Cảnh vật cũng như buồn hơn dưới con mắt của Kiều, nàng nhìn đâu đâu cũng thấy bóng hình những sự vật đơn độc, một mình …Hai câu thơ cuối là tâm trạng hoang mang lo lắng, lo ngại, là khi những đợt sóng lòng của nàng trở nên kinh hoàng hơn :

“Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”

Âm thanh của tiếng sóng dồn đến như cơn bão táp của nội tâm, là cực điểm xúc cảm trong lòng Kiều. Kiều sẽ phải làm gì với cuộc sống phía trước đây ? Tám câu thơ cuối quả thực là tám câu thơ rất hay, mở ra một bức tranh vạn vật thiên nhiên đối sóng với tâm trạng của Kiều, qua đó thấy được năng lực tả cảnh cũng như miêu tả tâm lí của nhà thơ .Đoạn trích ” Kiều ở lầu Ngưng Bích ” với đoạn mở màn là bức tranh vạn vật thiên nhiên, kế đến là lời độc thoại của nhân vật và kết thúc lại bằng một bức tranh vạn vật thiên nhiên. Điệp khúc vòng cho thấy cái nét độc lạ trong cách làm thơ của đại thi hào dân tộc bản địa Nguyễn Du, đồng thời gieo vào lòng ta niềm thương cảm thâm thúy trước số phận của nhân vật Kiều .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 3

Nguyễn Du là một danh nhân văn hóa, một đại thi hào của dân tộc bản địa ta. Ông đã để lại cho kho tàng văn học Nước Ta ta một siêu phẩm của nền văn học trung đại – tác phẩm Truyện Kiều. Ngoài hai giá trị lớn là giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo, Truyện Kiều còn rất thành công xuất sắc về mặt thẩm mỹ và nghệ thuật. Chỉ xét riêng về thẩm mỹ và nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật và bút pháp tả cảnh ngụ tình, Nguyễn Du đã đạt đến đỉnh điểm chói lọi nhất trong lịch sử vẻ vang bằng trích đoạn Kiều ở lầu Ngưng Bích miêu tả thành công xuất sắc cảnh ngộ đơn độc, buồn tủi và tấm lòng thủy chung, hiếu thảo của Kiều .Đoạn trích ” Kiều ở lầu Ngưng Bích ” nằm trong phần ” Gia biến và lưu lạc “. Đoạn thơ dài 22 câu, không riêng gì biểu lộ tình cảm xót thương của Nguyễn Du so với kiếp người bạc mệnh mà còn bộc lộ bút pháp rực rỡ về tự sự, về tả cảnh ngụ tình với ngôn từ độc thoại nội tâm để diễn đạt nỗi lòng và tâm trạng của Kiều. Cảnh ngộ của Kiều ở lầu Ngưng Bích vô cùng đơn độc, buồn tủi :

Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.

Bằng nét bút tả cảnh ngụ tình điêu luyện, Nguyễn Du đã miêu tả thành công xuất sắc nội tâm của Kiều. Từ ngữ ” khóa xuân ” đã cho thấy tình cảnh Kiều lâm vào cảnh cá chậu chim lồng, bị giam lỏng nơi lầu cao, khóa kín tuổi xuân của nàng. ” Khóa xuân ” ở đây không phải nói tới những cô gái còn cấm cung mà là sự mỉa mai, chua xót cho thân phận nàng Kiều. Nàng trơ trọi giữa thời hạn bát ngát, khoảng trống hoang vắng trong hoàn cảnh tha hương, đơn độc, giờ lại bị đày vào chốn lầu xanh ô nhục. ” Lầu Ngưng Bích ” vốn là một nơi cảnh sắc tuyệt đẹp, khung cảnh trữ tình, thơ mộng được mở ra cả ba chiều cao, xa và rộng qua những từ ngữ ” non xa “, ” trăng gần “, ” cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia “. Thế nhưng ” người buồn cảnh có vui đâu khi nào ! “, trong tình cảnh nhốt Kiều khung cảnh thật buồn thảm, im re, nhìn trăng nàng chỉ thấy vầng trăng đơn côi, nhìn mặt đất thì bên là cồn cát nhấp nhô lượng sóng bên là bụi hồng cuốn xa hàng vạn dặm hoang vu, tĩnh mịch. Lầu Ngưng Bích chỉ là là một chấm nhỏ giữa vạn vật thiên nhiên trơ trọi, giữa mênh mang trời nước. Trong cái khoảng trống quẩn quanh ” mây sớm đèn khuya ” gợi vòng tuần hoàn khép kín của thời hạn, toàn bộ như giam hãm tuổi xuân mơn mởn của tuyệt sắc giai nhân, sự sống của Kiều như bị những bàn tay tàn tệ bóp nghẹt. Từ đó khắc sâu thêm nỗi đơn côi khiến Kiều càng thấy ” bẽ bàng ” chán nản, buồn tủi, không ai san sẻ nàng chỉ biết là bạn với mây, với đèn, với cảnh vật hoang vu, nhạt nhòa .Trong nỗi đơn độc tuyệt đối ấy, Kiều cảm thấy xa cách, hoang vắng, một mình một bóng bơ vơ, bị giam giữ cách biệt nơi đất khách quê người, xa quê nhà, xa tình nhân của mình :

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

Ở lầu Ngưng Bích Kiều đã nhớ về Kim Trọng trước, đó là một nét bút rực rỡ, độc lạ và tương thích với tâm ý, biểu lộ tấm lòng chung thủy của Kiều. Các từ ngữ ” tưởng “, ” trông “, ” chờ ” trong ngôn từ độc thoại nội tâm của Kiều đã làm bật lên nỗi nhớ Kim Trọng khôn nguôi của nàng. Kiều càng nhớ về lời thề đôi lứa, lời hẹn ước trăm năm ở vườn Thúy lại càng thương cho Kim Trọng. Chén rượu thề như còn đây mà nay mỗi người như mỗi ngả khiến nàng ân hận, xót xa như kẻ phụ tình. Nàng tưởng tượng Kim Trọng đang hướng về mình, ” rày trông mai chờ ” uổng công vô ích khiến nàng càng thêm xót xa, càng thấp thỏm lo âu. Dù cho mỗi người một phương nhưng tình cảm, tấm lòng son của nàng dành cho Kim Trọng là mãi mãi, không hề phai mờ. Càng nghĩ Kiều càng lo ngại, khiến nàng bật lên câu hỏi tu từ không biết trên bước đường trôi dạt nơi ” bên trời góc bể “, khi nào nàng mới hoàn toàn có thể gột rửa sạch những hoen ố của tấm lòng son chung thủy để hoàn toàn có thể đáp lại tình yêu của Kim Trọng dành cho nàng. Ở nơi lầu cao ấy, nàng cũng không nguôi nhớ thương, lo ngại cho cha mẹ của mình :

Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm

Với ngôn từ độc thoại, phối hợp với lối viết cổ, tâm trạng bộn bề của Kiều hiện lên thật rõ nét. Các từ ngữ ” hôm mai “, ” cách mấy nắng mưa ” chỉ nỗi nhớ mong cha mẹ dài theo năm tháng của nàng. Kiều xót thương cha mẹ mình ngày đêm lo ngại, ” tựa cửa hôm mai ” mong ngóng tin nàng, sợ cha mẹ già yếu ở nhà, không ai chăm nom, phụng dưỡng. Thành ngữ ” quạt nồng ấp lạnh “, cùng với điển tích ” Sân Lai “, ” Gốc tử ” đã nói lên tâm trạng nhớ thương, tấm lòng hiếu thảo của Kiều với cha mẹ mình. Nàng lúng túng ở nơi quê nhà, mọi thứ đã thay đổi, cha mẹ nàng lại ngày càng già yếu nên nàng vô cùng day dứt, áy náy vì chưa làm tròn bổn phận phụng dưỡng cha mẹ của người con. Từ đó tấm lòng vị tha và hiếu thảo của Kiều đã hiện lên thật rõ nét. Trong cảnh ngộ bị giam lỏng nơi lầu Ngưng Bích, lưu lạc nơi chân trời góc bể, Kiều là người đáng thương nhất. Thế nhưng với tâm hồn cao đẹp của mình, nàng luôn hi sinh bản thân, quên đi cảnh ngộ của bản thân để lo ngại, nghĩ về Kim Trọng, nghĩ về cha mẹ của mình. Nỗi nhớ của Kiều rất thực và có chiều sâu, từ đó cho thấy Kiều là một đứa con hiếu thảo, một người tình thủy chung và là một con người giàu lòng vị tha .Tâm trạng buồn tủi của Kiều đã biểu lộ rõ nét qua cảnh vật bên ngoài. Mỗi cảnh vật là một nét riêng nhưng đều diễn đạt một góc nhìn trong tâm trạng của Kiều. Cánh buồm trên biển giữa bát ngát trời chiều hoàng hôn thật cô độc, một mình :

Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?

Khung cảnh mở ra vào thời gian chiều hôm, thời gian của những lưu luyến khó tả. ” Cửa bể chiều hôm ” gợi trước mắt ta hình ảnh những tia nắng leo lắt cuối ngày phản chiếu lên mặt biển xanh thẳm rồi lan ngay ra khoảng trống xung quanh, khiến mọi thứ nhuốm màu sẫm tối, có cái gì da diết như đêm luyến ngày, như niềm lưu luyến tha thiết của Kiều về ngày tháng êm đềm xưa kia. Các từ ngữ ” thấp thoáng “, ” xa xa ” gợi sự một mình, đơn độc như chính niềm kỳ vọng mong manh, leo lét của Kiều. Một mình bơ vơ ở nơi đó, Kiều chỉ mòn mỏi nhớ về quê nhà, nhớ về cha mẹ, chờ mong một con thuyền đến cứu, thế nhưng những chiếc thuyền ấy chỉ thấp thoáng ở xa rồi biến mất về phía chân trời. ” Thuyền ai ” lênh đênh rồi biến mất về phía chân trời xa như cuộc sống Kiều, chẳng biết đến khi nào hoàn toàn có thể về được quê nhà, báo hiếu cho cha mẹ. Ánh nhìn của Kiều vẫn ở mặt nước nhưng đã gần hơn .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 4

Kiều ở lầu Ngưng Bích là một bức tranh phong phú, phong phú và đa dạng về ngoại cảnh và tâm cảnh. Khắc hoạ nỗi đau buồn, sợ hãi mà Kiều đang nếm trải, dự báo sóng gió bão bùng mà nàng phải trải qua trong mười lăm năm lưu lạc thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần .Từ một thiếu nữ tài sắc sống trong cảnh êm đềm trướng rủ màn che, Kiều đã trở thành món hàng trong màn mua và bán của Mã Giám Sinh và giờ đây nàng đang sống trong đơn độc, nhớ thương đau buồn, lo âu nơi lầu Ngưng Bích. Hai mươi hai câu thơ trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích đã biểu lộ rõ bức tranh tâm cảnh của Kiều. Sống nơi lầu Ngưng Bích là Kiều sống trong sự đơn độc tuyệt đối :

Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.

Kiều bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, hai chữ khóa xuân đã nói lên điều đó. Khoá xuân ở đây không phải nói tới những cô gái còn cấm cung mà là sự mỉa mai, chua xót cho thân phận nàng Kiều. Nàng trơ trọi giữa thời hạn bát ngát, khoảng trống hoang vắng trong hoàn cảnh tha hương, đơn độc, tương lai u ám và đen tối. Trong khi những dư vị đau khổ vừa trải qua vẫn đang tấy đỏ, giờ Kiều lại bị đẩy vào chốn lầu xanh ô nhục .Trong cảnh ngộ như vậy, Kiều chỉ còn biết lắng nghe tiếng nói từ sâu thẳm lòng mình. Tâm trạng Kiều trải ra theo cái nhìn cảnh vật. Nhìn lên trên là vầng trăng đơn côi, nhìn xuống mặt đất thì bên là cồn cát nhấp nhô gợn sóng, bên là bụi hồng cuốn xa hàng vạn dặm. Lầu Ngưng Bích là một chấm nhỏ giữa vạn vật thiên nhiên trơ trọi, giữa mênh mang trời nước. Cái lầu cao ngất nghểu, trơ trọi ấy giam hãm một thân phận trơ trọi. Không một bóng người, không một sự san sẻ, chỉ có một vạn vật thiên nhiên câm lặng làm bạn .Kiều chỉ có một mình để tâm sự, để đối lập với chính mình. Trong cái khoảng trống rợn ngợp và thời hạn dài dặc, quẩn quanh mây sớm đèn khuya gợi vòng tuần hoàn khép kín của thời hạn, tổng thể như giam hãm con người, như khắc sâu thêm nỗi đơn côi khiến Kiều càng thấy bẽ bàng chán nản, buồn tủi .Sớm và khuya, ngày và đêm Kiều thui thủi một mình nơi đất khách quê người, nàng chỉ còn biết làm bạn với mây và đèn. Trong nỗi đơn độc tuyệt đối ấy, lòng Kiều dồn tới lớp lớp những nỗi niềm chua xót. Buồn vì cảnh hoang vu, rợn ngợp và buồn vì cái tình riêng khiến lòng nàng như bị chia xé : Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng .Nguyễn Du từ cảnh vật trước lầu Ngưng Bích đã nói lên những nỗi lòng của Thuý Kiều. Đó là sự đơn độc, vô vọng đến tuyệt đối và đó là những dư vị của bao tháng ngày khó khăn đang sưng tấy. Tạm quên đi những chia xé trong lòng, Kiều nhớ về những người thân trong gia đình :

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.

Trái với những pháp luật phong kiến, Kiều nhớ về tình nhân rồi mới nhớ cha mẹ. Trong lúc này, nỗi đau dứt tình tình nhân như còn rớm máu, kỉ niệm như còn mới gần đây thôi. Hơn thế nữa Kiều lại bị Mã Giám Sinh làm nhục, sau đó bị đem vào chốn lầu xanh nên nỗi đau lớn nhất của nàng lúc này là : Tấm son gột rửa khi nào cho phai .Chính bởi thế mà người tiên phong nàng nghĩ tới là chàng Kim. Với cha mẹ, nàng đã hi sinh bán mình nên phần nào đã đáp đền được ơn sinh thành. Còn với Kim Trọng, nàng là kẻ phụ tình, lỗi hẹn. Trong tâm cảnh như vậy, để Kiều nhớ chàng Kim trước là sự tinh xảo của ngòi bút Nguyễn Du. Nhớ tới tình nhân là nhớ tới đêm trăng thề nguyền. Vừa mới hôm nào, nàng cùng chàng uống chén rượu thề nguyền son sắc, một lòng cùng nhau một đời mà nay mối tình duyên đã chia lìa bất thần .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 5

Nguyễn Du là một thiên tài văn học, một tác gia văn học tài hoa và lỗi lạc của văn học Nước Ta. Ông được ca tụng là thi sĩ của những nhà thi sĩ. Truyện Kiều là một tác phẩm lớn nhất của Nguyễn Du là đỉnh điểm chói lọi nhất của thẩm mỹ và nghệ thuật thi ca. Đọc tác phẩm, tất cả chúng ta không hề quên được đoạn trích ” Kiều ở lầu Ngưng Bích ” .Sau bao biến cố kinh khủng : tai bay vạ gió, cha và em bị tù tội, gia tài bị cướp hết, Kiều phải hi sinh chữ tình để báo hiếu với cha mẹ. Bị Mã giám Sinh lừa gạt bán vào lầu xanh của Tú Bà, Kiều tự tử nhưng không chết. Tú Bà dỗ dành Kiều ra ở lầu Ngưng Bích để kén chồng nhưng thật chất đó là cuộc giam lỏng, chờ thời cơ mụ sẽ bắt Kiều trở lại lầu xanh .Lầu Ngưng Bích chơi vơi giữa biển khơi là điểm dừng chân tiên phong trên con đường lưu lạc đầy cay đắng và tủi nhục của Thúy Kiều. Đoạn trích ” Kiều ở lầu Ngưng Bích ” là nỗi đơn độc buồn tủi, niềm nhớ thương da diết về quê nhà mái ấm gia đình và người thân trong gia đình của Kiều. Đó cũng là biểu lộ tấm lòng thủy chung hiếu thảo của nàng .Trước hết với sáu câu thơ mở màn của đoạn trích, là khoảng trống thẩm mỹ và nghệ thuật chứa đầy tâm trạng của Kiều. Trước mặt, là biển khơi từ trên lầu cao nàng cảm nhận được một khoảng trống bát ngát rợn ngợp. Xa xa là dãy núi, hai bên bờ là cồn cát bụi mù bay. Chỉ có lầu Ngưng Bích đang giảm lòng một thân phận mỏng dính đơn côi. Đó là một khoảng trống trọn vẹn khép kín. Một mình đối lập với ” mây sớm đèn khuya “. Khiến Kiều đau khổ đến tủi nhục bẽ bàng cho cái kiếp vô duyên lạc loài của mình :

“Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng”

Không gian đã vậy thời hạn cũng trọn vẹn khép kín khiến Kiều buồn tủi, lủi thủi một mình đơn độc đến tuyệt đối .Đến với tám câu thơ tiếp theo là tâm trạng nhớ thương da diết của Kiều về mái ấm gia đình và người thân trong gia đình. Trước hết, Nguyễn Du để cho Kiều nhớ Kim Trọng ( điều này khác hẳn với Thanh Tâm tài nhân ). Nàng đã từng uống rượu ăn thề cùng Kim Trọng dưới ánh trăng nhưng rồi đã phải xót xa trao mối tình ngọt ngào ấy cho Thúy Vân .Trên đường về Lâm Tri theo Mã giám Sinh nàng vẫn thương cho Kim Trọng trong đơn độc buồn tủi : ” Một trời thu để riêng ai một người “. Giờ đây trong lúc mà thời hạn cứ trôi đi Kiều nhớ Kim Trọng là tưởng niệm tới lời thề đôi lứa :

“Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trông mai chờ
Bên trời góc bể bơ vơ
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.”

Những lời thề nguyền đâu còn nữa, cái cây cầu trần gian mà Kiều và Kim Trọng phải bước qua thật là éo le. Nàng tưởng tượng cái cảnh Kim Trọng đang hướng về mình, đêm ngày đau đáu chờ tin mà uổng công vô ích ” Tin sương luống những rày trông mai chờ “. Trong nỗi nhớ ấy người đọc nhận ra một tâm trạng xót xa đau đớn. Nàng tự hứa ” Tấm son gột rửa khi nào cho phai “. Đó là tấm lòng thủy chung son sắt thề non ước biển của kẻ chung tình. Tiếp đó, là Kiều nhớ tới cha mẹ. Nghĩ tới song thân Kiều vô cùng thương xót :

“Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm”

Nàng nghĩ tới cái cảnh cha mẹ ngồi tựa cửa ngóng con lúc sáng sớm hay buổi chiều tà. Vậy mà vẫn bặt vô âm tín. Nàng xót xa lúc cha mẹ già yếu không có ai chăm nom phụng dưỡng chăm nom. Tâm trạng nhớ thương vời vợi cùng với nỗi xót xa bộc lộ thâm thúy tấm lòng hiếu thảo của nàng. Rất nhiều từ ngữ lấy từ điển cố cùng với từ ngữ dân gian vừa nói được thời hạn xa cách, vừa nói đến sự tàn phai quyết liệt của vạn vật thiên nhiên so với con người .Ngôn ngữ độc thoại nội tâm, phong thái cổ xưa hòa giải với phong thái dân tộc bản địa tạo nên những vần thơ biểu cảm biểu lộ một tâm trạng thảm kịch, một cảnh ngộ đầy thảm kịch của Kiều. Trong cảnh bình rơi trâm gãy Kiều là người đáng thương nhất nhưng nàng không nghĩ đến mình mà vẫn nhớ thương cha mẹ và người thân trong gia đình. Kiều thực sự là người tình thủy chung một người con hiếu thảo có tấm lòng vị tha đáng trân trọng. Tám câu cuối, là cảnh xế chiều cảnh vật dễ làm cho con người buồn thương da diết :

“Buồn trông cửa biển chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu
Buồn trông nội cỏ dầu dầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”

Mỗi bộc lộ của cảnh vật bên bờ biển lúc này đều bộc lộ một tâm trạng và một cảnh ngộ đáng thương. Nhìn cánh buồm thấp thoáng giữa biển khơi rồi từ từ khuất bóng ” càng trông ” lại càng thấy buồn, nàng liên tưởng tới cuộc sống nho nhỏ bơ vơ trơ trọi trên đất khách. Nhìn những cánh hoa tàn nát trôi giữa dòng nước lũ. Nàng tự hỏi rồi nó sẽ trôi về đâu về phương trời nào mà trọn vẹn vô định .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 6

Trong Truyện Kiều có nhiều đoạn thơ hay miêu tả nỗi đơn độc, nhớ nhà của Kiều, nhưng không đoạn nào biểu lộ được tâm trạng bi đát, bế tắc, đơn côi như đoạn Kiều ở lầu Ngưng Bích. Sau khi biết mình bị bán vào lầu xanh, Kiều đã tự tử, nhưng không chết. Biết Kiều tính cách khẳng khái, cứng rắn, Tú Bà đã cho Kiều ở riêng trong lầu Ngưng Bích để triển khai một thủ đoạn khác .Trong thời hạn này, sức khỏe thể chất của Kiều mới phục sinh trở lại, nhưng tình cảm lại rất là đơn độc. Chết thì nàng đã không muốn chết nữa vì sợ bị lụy cho cha mẹ, nhưng sống thì sẽ sống như thế nào, một thân một mình ở nơi trọn vẹn lạ lẫm, tứ cố vô thân ? Đây là đoạn thơ hay nổi tiếng của Truyện Kiều, cực tả nỗi lòng đơn độc, buồn thảm, bi đát đó của nàng Kiều .Trước hết, Nguyễn Du miêu tả tình cảnh đơn độc của Kiều khi ở lầu Ngưng Bích bằng cách vẽ ra khung cảnh xung quanh theo con mắt của Kiều :

Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa, tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình, nửa cảnh như chia tấm lòng

Hai chữ “ khóa xuân ” rất đẹp nhưng nói lên thực ra Kiều bị giam lỏng. Câu “ Vẻ non xa, tấm trăng gần ở chung ” cũng rất đẹp, cực tả cảnh đơn độc của Kiều. Lầu Ngưng Bích cao quá, trơ trọi quá, Kiều như chỉ còn “ ở chung ” làm bạn với “ vẻ non xa, tấm trăng gần ” ( gần trăng vì lầu quá cao ). Một cảm xúc trơ trọi, rợn ngợp, lơ lửng tràn ngập câu thơ. Nhìn ra xung quanh chỉ thấy một khoảng trống bát ngát, xa vời : non xa, xa trông, cát vàng, cồn nọ, bụi hồng dặm kia, tịnh không một bóng cây, bóng nhà, bóng người .Về thời hạn, sớm làm bạn với mây, khuya làm bạn với đèn, thức ngủ một mình thui thủi triền miên, thật là bẽ bàng – ngao ngán và vô vọng. Nhưng nàng buồn về cảnh một phần, một phần khác buồn hơn là vì tình. Đó là hai nỗi buồn san sẻ tâm hồn nàng. Thứ hai, nhà thơ cực tả nỗi lòng nhớ nhung, thương xót so với người thân trong gia đình. Người tiên phong được nhớ trong giờ phút cô quạnh ấy là Kim Trọng, người tình mà nàng đã nặng lòng thề hẹn :

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trông mai chờ

Trong tâm lý nàng vẫn còn như in hình ảnh hai người cùng uống rượu thề nguyền dưới trăng : “ Đinh ninh hai miệng một lời song song ”. Kiều thương nhất là việc Kim Trọng vẫn chưa biết Kiều đã thuộc về người khác, vẫn đang ngày đêm trông chờ nàng một cách uổng công. Hết thương Kim Trọng, nàng lại thương mình :

Bên trời góc bể bơ vơ
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai

“ Tấm son ” đây là tấm lòng thủy chung, son sắt của Thuý Kiều so với Kim Trọng. Nói khi nào mới quên được mối tình có nghĩa là chẳng khi nào quên được. Kế đến là nhớ thương cha mẹ già :

Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt lồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm

” Tựa cửa ” là hình ảnh của ngóng trông. Nàng tưởng tượng cha mẹ đang tựa cửa ngóng trông nàng về. Và giờ đây ai là người “ quạt nồng ấp lạnh ” cho cha mẹ. Nàng cảm thấy thời hạn xa nhà đã rất lâu : “ Cách mấy nắng mưa ”, và tưởng như thấy cha mẹ đã già ( “ có khi gốc tử đã vừa người ôm ” ). Hiển nhiên là Kiều cũng nhớ hai em, tuy nhiên chàng Kim và cha mẹ vẫn là mối tình cảm tha thiết nhất, gắn bó nhất .Cuối cùng, Kiều nhìn đến cảnh trống trải, xa vắng mà nghĩ đến thân phận. Đây là những câu thơ réo rắt bậc nhất về nỗi buồn luôn lạc, bơ vơ. Mỗi câu như gợi lên một nỗi buồn thảm, hãi hùng lắng sâu trong vô thức :

Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu
Buồn trông nội cỏ dầu dầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi

Tám câu thơ, mỗi cặp câu gợi ra một nỗi buồn sâu thẳm. “ Buồn trông ” là buồn nhìn xa, cũng như buồn nhìn trông ngóng một cái gì mơ hồ sẽ đến làm thay đổi thực trạng hiện tại, nhưng trông mà vô vọng. Hình như nàng mong một cánh buồm, nhưng cánh buồm chỉ thấp thoáng xa xa, không rõ, như thể một ước vọng mơ hồ, mỗi lúc một xa. Nàng lại trông một ngọn nước mới, từ cửa sông ra biển, ngọn sóng xô đẩy theo cánh hoa phiêu dạt, không biết về đâu. Kiều ngồi trên lầu cao làm thế nào thấy được cánh hoa trên dòng nước .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 7

Nguyễn Du là bậc thầy về tả cảnh. Nhiều câu thơ tả cảnh của ông hoàn toàn có thể coi là chuẩn mực cho vẻ đẹp của thơ ca cổ xưa. Nhưng Nguyễn Du không chỉ giỏi về tả cảnh mà còn giỏi về tả tình cảm, tả tâm trạng. Trong ý niệm của ông, hai yếu tố tình và cảnh không tách rời nhau mà luôn đi liền nhau, bổ trợ cho nhau .Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích là một bức tranh tâm tình đầy xúc động. Bằng bút pháp tả cảnh ngụ tình, Nguyễn Du đã miêu tả tâm trạng nhân vật một cách xuất sắc. Đoạn thơ cho thấy nhiều cung bậc tâm trạng của Kiều. Đó là nỗi đơn độc, buồn tủi, là tấm lòng thủy chung, nhân hậu dành cho Kim Trọng và cha mẹ .Kết cấu của đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích rất hài hòa và hợp lý. Phần đầu tác giả trình làng cảnh Kiều bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích ; phần thứ hai : trong nỗi đơn độc buồn tủi, nàng nhớ về Kim Trọng và cha mẹ ; phần thứ ba : tâm trạng đau buồn của Kiều và những dự cảm về những bão tố cuộc sống sẽ giáng xuống đời Kiều .Thiên nhiên trong sáu câu thơ đầu được miêu tả hoang vắng, bát ngát đến rợn ngợp. Ngồi trên lầu cao, nhìn phía trước là núi non trùng điệp, ngẩng lên phía trên là vầng trăng như sắp chạm đầu, nhìn xuống phía dưới là những đoạn cát vàng trải dài vô tận, lác đác như bụi hồng nhỏ bé như càng tô đậm thêm đời sống đơn độc, một mình của nàng lúc này :

Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia

Có thể tưởng tượng rất rõ một khoảng trống bát ngát đang trải rộng ra trước mắt Kiều. Không gian ấy càng khiến Kiều xót xa, đau đớn :

Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.

Một chữ bẽ bàng mà lột tả thật thâm thúy tâm trạng của Kiều lúc bấy giờ : vừa chán nản, buồn tủi cho thân phận mình, vừa xấu hổ, sượng sùng trước mây sớm, đèn khuya. Và cảnh vật như cũng san sẻ, đồng cảm với nàng : nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng. Bức tranh vạn vật thiên nhiên không khách quan, mà có hồn, đó chính là bức tranh tâm cảnh của Kiều những ngày đơn độc ở lầu Ngưng Bích .Trong tâm trạng đơn độc, buồn tủi nơi đất khách quê người, Kiều tìm về với những người thân trong gia đình của mình. Nỗi nhớ tình nhân, nhớ cha mẹ được Nguyễn Du miêu tả rất xúc động trong những lời độc thoại nội tâm của nhân vật. Nỗi nhớ thương được chia đều : bốn câu đầu dành cho tình nhân, bốn câu sau dành cho cha mẹ. Nhưng nỗi nhớ với chàng Kim được nói đến trước vì đây là nồi nhớ nồng nàn và sâu thẳm nhất. Nồi nhớ đó được xoáy sâu và đêm thề nguyền dưới ánh trăng và nỗi đau cũng trào lên từ đó :

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng.
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm thân gột rửa bao giờ cho phai.

Lời thơ như tiềm ẩn nhịp thổn thức của một trái tim yêu đương đang chảy máu ! Nỗi nhớ của Kiều thật tha thiết, mãnh liệt ! Kiều tưởng tượng ra cảnh chàng Kim đang ngày đêm chờ mong tin mình một cách đau khổ và vô vọng. Mới ngày nào nàng cùng với chàng Kim nặng lời ước hẹn trăm năm mà bỗng dưng, nay trở thành kẻ tệ bạc, lỗi hẹn với chàng .Chén rượu thề nguyền vẫn còn chưa ráo, vầng trăng vằng vặc giữa trời chứng giám lời thề nguyền vẫn còn kia, vậy mà giờ đây mỗi người mỗi ngả. Rồi bất chợt Kiều liên tưởng đến thân phận : Bên trời góc bể bơ vơ của mình và tự dằn vặt : Tấm son gột rửa khi nào cho phai .Kiều nuối tiếc mối tình đầu trong trắng của mình, nàng thấm thía tình cảnh đơn độc của mình, và cũng hơn ai hết, nàng hiểu rằng sẽ không khi nào hoàn toàn có thể gột rửa được tấm lòng son sắt, thủy chung của mình với chàng Kim. Và thực sự, bóng chàng Kim cũng sẽ không khi nào phai nhạt trong tâm lý Kiều trong suốt mười lăm năm lưu lạc .

Nhớ người yêu, Kiều càng xót xa nghĩ đến cha mẹ. Mặc dầu nàng đã liều đem tấc cỏ, quyết đền ba xuân, cứu được cha và em thoát khỏi vòng tù tội, nhưng nghĩ về cha mẹ, bao trùm trong nàng là một nỗi xót xa lo lắng. Kiều đau lòng khi nghĩ đến cảnh cha mẹ già tựa cửa trông con. Nàng lo lắng không biết khi thời tiết thay đổi ai là người chăm sóc cha mẹ.

Nguyễn Du đã rất thành công xuất sắc khi sử dụng thành ngữ, điển cố ( tựa cửa hôm mai, quạt nồng ấp lạnh, gốc tử ) để biểu lộ tình cảm nhớ nhung sâu nặng cũng như những do dự, trăn trở của Kiều khi nghĩ đến cha mẹ, nghĩ đến bổn phận làm con của mình. Trong hoàn cảnh của Kiều, những tâm lý, tâm trạng đó càng chứng tỏ Kiều là một người con rất mực hiếu thảo .Nhớ tình nhân, nhớ cha mẹ, nhưng rồi sau cuối nàng Kiều lại quay về với cảnh ngộ của mình, sống với tâm trạng và thân phận hiện tại của chính mình. Mỗi cảnh vật qua con mắt, cái nhìn của Kiều lại gợi lên trong tâm lý nàng một nét buồn. Và nàng Kiều mỗi lúc lại càng chìm sâu vào nỗi buồn của mình. Nỗi buồn thâm thúy của Kiều được ngòi bút bậc thầy Nguyễn Du mỗi lúc càng tô đậm thêm bằng cách dùng điệp ngữ liên hoàn rất độc lạ trong tám câu thơ tả cảnh ngụ tình :

Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.

Nguyễn Du ý niệm : Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu … Mỗi cảnh vật hiện ra qua con mắt của Kiều ở lầu Ngưng Bích đều nhuốm nỗi buồn thâm thúy. Mỗi cặp câu gợi ra một nỗi buồn. Buồn trông là buồn mà nhìn ra xa, nhưng cũng là buồn mà trông ngóng một cái gì đó mơ hồ sẽ đến làm thay đổi thực trạng hiện tại .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 8

Truyện Kiều là một siêu phẩm văn học nên đã có rất nhiều người yêu thích, sáng tác những tác phẩm văn thơ vịnh về Truyện Kiều. Trong đó có những câu thơ rất hay vịnh về nàng Kiều khi ở lầu Ngưng Bích .

Một mình đối diện với mình
Mênh mông trăng gió vô tình thoảng qua
Mong manh như một nhành hoa
Ầm ầm tiếng sóng biết là về đâu?
Chưa đi đến thuở bạc đầu
Mà sao như đã nhuốm màu hư vô?

Đó là những câu thơ người ta vịnh về tâm trạng của nàng Kiều khi Nguyễn Du miêu tả cảnh nàng bị Tú Bà giam lỏng ở lầu Ngưng Bích. Đoạn trích ” Kiều ở lầu Ngưng Bích ” nằm ở phần thứ hai ” Gia biến và lưu lạc ” của ” Truyện Kiều “. Sau khi bán mình cho Mã Giám Sinh, Kiều ” thất thân ” với hắn ” đuốc hoa để đó mặc nàng nằm trơ “, nàng bị hắn bán vào lầu xanh. Biết mình bị lừa và phải làm nghề dơ bẩn, Kiều uất ức, rút dao định tự vẫn .Tú Bà sợ hãi ” Thôi thôi vốn liếng đi đời nhà ma “, nhanh trí, mụ liền vờ hứa hẹn đợi Kiều bình phục sẽ gả chồng cho nàng vào nơi tử tế, rồi đưa Kiều ra giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, đợi triển khai thủ đoạn mới. Vì thế đoạn trích ” Kiều ở lầu Ngưng Bích ” dựng lên cảnh ngộ đơn độc, buồn tủi và tấm lòng thủy chung, hiếu thảo của Thúy Kiều một mình bơ vơ nơi xứ người, đồng thời qua đoạn trích, người đọc thấy được bút pháp ” tả cảnh ngụ tình ” độc lạ, đạt tới trình độ điêu luyện bậc thầy của thiên tài văn học Nguyễn Du .Trước hết là sáu câu thơ đầu, tác giả nêu lên hoàn cảnh sống và nỗi niềm đơn độc, tội nghiệp của nàng Kiều. Ngay câu thơ mở màn : ” Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân “, Nguyễn Du đã nêu bật lên cảnh ngộ đáng thương của Kiều. ” Khóa xuân ” tức khóa kín tuổi xuân và ở đây ý nói về việc Kiều đang bị giam lỏng .Vậy là tuổi thanh xuân của nàng Kiều bị giam hãm, khóa kín trong cấm cung và không được tiếp xúc với bên ngoài. Vì thế, lầu Ngưng Bích như thể nhà tù giam lỏng cuộc sống Kiều, nó cho thấy tình cảnh đáng thương, xót xa mà nàng Kiều phải chịu đựng .Những câu thơ tiếp theo, tái hiện quang cảnh xung quanh lầu Ngưng Bích to lớn, bát ngát được nhìn dưới con mắt đầy tâm trạng của Kiều :

Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.

Nguyễn Du đã đặt Kiều trong một cảnh ngộ rất đặc biệt quan trọng : một mình, đơn độc, trơ trọi giữa một khoảng trống to lớn, bát ngát : ” bốn bề bát ngát “. Đứng trên lầu mà ngước mắt lên trời cao, Kiều chỉ thấy ” non xa ” và ” tấm trăng gần “. Nhìn xuống mặt đất chỉ thấy khoảng chừng không trống vắng, xa xa là những con sóng lượn, những bãi cát dài yên bình tiếp nối đuôi nhau nhau, dưới ánh nắng của buổi chiều tà, bãi cát như trở nên lấp lánh lung linh giống như những bụi hồng .Cảnh thật đẹp, thơ mộng, lãng mạn nhưng đượm buồn. Bởi xung quanh Kiều, không hề có một chút ít bóng hình sự sống của con người. Vì thế, từ “ xa trông ” như miêu tả cái nhìn xa xăm của Kiều, nàng đang cố gắng nỗ lực kiếm tìm một chút ít bóng hình, sự sống xung quanh. Nhưng tuyệt nhiên chỉ là một khoảng trống lạng lẽ, tĩnh tại, không có chút động nhỏ bé nào đó xung quanh mình. Sau này trong bài thơ ” Tràng Giang ” .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 9

Từ một thiếu nữ tài sắc sống trong cảnh êm đềm trướng rủ màn che, Kiều đã trở thành món hàng trong màn mua và bán của Mã Giám Sinh và giờ đây nàng đang sống trong đơn độc, nhớ thương đau buồn, lo âu nơi lầu Ngưng Bích. Hai mươi hai câu thơ trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích đã bộc lộ rõ bức tranh tâm cảnh của Kiều. Sống nơi lầu Ngưng Bích là Kiều sống trong sự đơn độc tuyệt đối :

Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.

Kiều bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, hai chữ khóa xuân đã nói lên điều đó. Khoá xuân ở đây không phải nói tới những cô gái còn cấm cung mà là sự mỉa mai, chua xót cho thân phận nàng Kiều. Nàng trơ trọi giữa thời hạn bát ngát, khoảng trống hoang vắng trong hoàn cảnh tha hương, đơn độc, tương lai u ám và sầm uất. Trong khi những dư vị đau khổ vừa trải qua vẫn đang tấy đỏ, giờ Kiều lại bị đẩy vào chốn lầu xanh ô nhục .Trong cảnh ngộ như vậy, Kiều chỉ còn biết lắng nghe tiếng nói từ sâu thẳm lòng mình. Tâm trạng Kiều trải ra theo cái nhìn cảnh vật. Nhìn lên trên là vầng trăng đơn côi, nhìn xuống mặt đất thì bên là cồn cát nhấp nhô gợn sóng, bên là bụi hồng cuốn xa hàng vạn dặm. Lầu Ngưng Bích là một chấm nhỏ giữa vạn vật thiên nhiên trơ trọi, giữa mênh mang trời nước. Cái lầu cao ngất nghểu, trơ trọi ấy giam hãm một thân phận trơ trọi .Không một bóng người, không một sự san sẻ, chỉ có một vạn vật thiên nhiên câm lặng làm bạn. Kiều chỉ có một mình để tâm sự, để đối lập với chính mình. Trong cái khoảng trống rợn ngợp và thời hạn dài dặc, quẩn quanh mây sớm đèn khuya gợi vòng tuần hoàn khép kín của thời hạn, toàn bộ như giam hãm con người, như khắc sâu thêm nỗi đơn côi khiến Kiều càng thấy bẽ bàng chán nản, buồn tủi .Sớm và khuya, ngày và đêm Kiều thui thủi một mình nơi đất khách quê người, nàng chỉ còn biết làm bạn với mây và đèn. Trong nỗi đơn độc tuyệt đối ấy, lòng Kiều dồn tới lớp lớp những nỗi niềm chua xót. Buồn vì cảnh hoang vu, rợn ngợp và buồn vì cái tình riêng khiến lòng nàng như bị chia xé : Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng .Nguyễn Du từ cảnh vật trước lầu Ngưng Bích đã nói lên những nỗi lòng của Thúy Kiều. Đó là sự đơn độc, vô vọng đến tuyệt đối và đó là những dư vị của bao tháng ngày khó khăn đang sưng tấy. Tạm quên đi những chia xé trong lòng, Kiều nhớ về những người thân trong gia đình :

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.

Trái với những pháp luật phong kiến, Kiều nhớ về tình nhân rồi mới nhớ cha mẹ. Trong lúc này, nỗi đau dứt tình tình nhân như còn rớm máu, kỉ niệm như còn mới gần đây thôi. Hơn thế nữa Kiều lại bị Mã Giám Sinh làm nhục, sau đó bị đem vào chốn lầu xanh nên nỗi đau lớn nhất của nàng lúc này là : Tấm son gột rửa khi nào cho phai .Chính bởi thế mà người tiên phong nàng nghĩ tới là chàng Kim. Với cha mẹ, nàng đã hi sinh bán mình nên phần nào đã đáp đền được ơn sinh thành. Còn với Kim Trọng, nàng là kẻ phụ tình, lỗi hẹn. Trong tâm cảnh như vậy, để Kiều nhớ chàng Kim trước là sự tinh xảo của ngòi bút Nguyễn Du. Nhớ tới tình nhân là nhớ tới đêm trăng thề nguyền. Vừa mới hôm nào, nàng cùng chàng uống chén rượu thề nguyền son sắc, một lòng cùng nhau một đời mà nay mối tình duyên đã chia lìa bất ngờ đột ngột .Câu thơ như có nhịp thổn thức của trái tim rỉ máu. Kiều đau đớn tưởng tượng Kim Trọng vẫn ngày ngày hướng về nàng để chờ tin mà uổng công vô ích. Càng nhớ chàng Kim bao nhiêu thì Kiều lại thương cho thân mình bấy nhiêu. Thương mình bơ vơ bên trời góc bể, càng nuối tiếc mối tình đầu, nàng hiểu rằng tấm son mà nàng dành cho chàng Kim chẳng khi nào nguôi ngoai. Không chỉ vậy mà tấm son đã bị hoen ố của nàng đến khi nào mới rửa cho được .Trong nỗi nhớ còn có cả nỗi xót xa, ân hận. Đặt trong hoàn cảnh đơn độc, Kiều đã tạm để nỗi lòng mình lắng xuống và nhớ tới Kim Trọng. Đó là sự vị tha và tấm lòng chung thủy của một con người. Nếu khi nhớ tới Kim Trọng, Kiều tưởng thì khi nghĩ tới cha mẹ Kiều xót :

Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.

Nàng thương cha mẹ từ bấy đến nay vẫn sớm chiều tựa cửa ngóng chờ tin của đứa con lưu lạc. Nàng xót thương da diết và day dứt khôn nguôi vì không hề quạt nồng ấp lạnh, phụng dưỡng song thân khi già yếu. Thành ngữ quạt nồng ấp lạnh, điển cố Sân Lai, gốc tử đều nói lên tâm trạng nhớ thương, tấm lòng hiếu thảo của Kiều .Nàng tưởng tượng nơi quê nhà toàn bộ đã thay đổi. Cha mẹ thì mỗi người thêm một già yếu mà nàng thì chẳng thể ở bên chăm nom. Giờ đây khoảng cách khoảng trống giữa nàng và cha mẹ là cách mấy nắng mưa. Thiên nhiên không chỉ tàn phá cảnh vật mà còn tàn phá cả con người. Lần nào khi nhớ tới cha mẹ, Kiều cũng nhớ ơn chín chữ cao sâu và luôn ân hận mình đã phụ công sinh thành nuôi dưỡng của cha mẹ .Nỗi nhớ của nàng được gửi vào chiều dài thời hạn, vào chiều sâu khoảng trống vì thế mà càng thêm da diết, sâu xa. Dù đau buồn xấu số nhưng trái tim Kiều đầy yêu thương, nhân hậu, vị tha. Nàng là người tình chung thủy, là người con rất mực hiếu thảo, là người có tấm lòng vị tha đáng trọng. Hai nỗi nhớ được biểu lộ khác nhau đó cùng là sự cảm thông lạ lùng của nhà thơ, tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du so với con người .Vẫn việc sử dụng bút pháp tả cảnh ngụ tình quen thuộc, những nỗi buồn khác nhau với những nguyên do buồn khác nhau, trong lòng Kiều đã tình buồn tác động ảnh hưởng lại khiến cảnh buồn hơn và nỗi buồn ngày một ghê gớm, mãnh liệt hơn :

Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.

Tám câu thơ vừa là bức tranh tâm cảnh mà cũng là thực cảnh. Cảnh được miêu tả theo kiểu tứ bình trong con mắt trông bốn bề và từ xa tới gần. Cảnh tiên phong mà Kiều trông là cảnh cửa bể lúc chiều hôm :

Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?

Không gian bát ngát và thời hạn khi chiều tà muôn thuở luôn gợi buồn. Giữa khung cảnh ấy chỉ có một con thuyền vô định và hiện hữu với cánh buồm thấp thoáng xa xa như một ảo ảnh. Cảnh đã gợi trong lòng người tha hương nỗi buồn nhớ về cha mẹ, quê nhà cách xa, nỗi đơn độc và khát khao sum vầy. Cánh hoa trôi man mác trên ngọn nước mới sa gợi trong lòng Kiều nỗi buồn về thân phận trôi nổi, không biết rồi sẽ bị trôi dạt, bị vùi dập thế nào :

Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?

Cảnh làm Kiều xót xa cho duyên phận, số kiếp của mình. Sau một cửa biển một cánh hoa giữa dòng nước là cảnh của một nội cỏ :

Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.

Cả một nội cỏ trải ra bát ngát nhưng khác với cỏ trong ngày Thanh minh. Đó là cỏ non xanh rợn chân trời, còn cỏ ở đây rầu rầu. Một màu vàng úa gợi tới sự héo tàn, buồn bã. Màu xanh nhàn nhạt trải dài từ mặt đất tới chân mây không phải là màu xanh của sự sống, của kỳ vọng mà chỉ gợi nỗi chán nản vô vọng vì đời sống vô vị, tẻ nhạt, cô quạnh này không biết khi nào mới kết thúc. Cảnh u ám và sầm uất cũng giống như tương lai u ám và đen tối, thân phận nội cỏ hoa hèn của Thuý Kiều. Và sau cuối là cảnh con sóng nổi lên ầm ầm sau cơn gió .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 10

Đề tài về người phụ nữ luôn là nỗi trăn trở của những nhà thơ lớn. Không chỉ khắc họa những nét đẹp trong tâm hồn, tính cách mà những nhà thơ còn cảm nhận rõ được nỗi xấu số của người phụ nữ. Và Nguyễn Du đã rất thành công xuất sắc khi chọn người phụ nữ làm đề tài trong tác phẩm của mình với siêu phẩm dựa theo diễn biến của Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm ở Trung Quốc đó là Truyện Kiều .Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích được trích trong tác phẩm đó là một đoạn trích hay và giàu xúc cảm. Bằng ngòi bút tả cảnh ngụ tình nhà thơ đã diễn đạt tâm trạng của Thúy Kiều trong hoàn cảnh bị nhốt, nỗi nhớ Kim Trọng, nhớ mái ấm gia đình và đặc biệt quan trọng là tâm trạng của Kiều trước cảnh vật ở lầu Ngưng Bích .Mở ra trước mắt người đọc là vạn vật thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích :

“Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.”

Câu thơ khởi đầu : “ Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân ” lầu Ngưng Bích cao, đẹp, cái tên nghe cũng thật hay : Ngưng Bích. Nhưng chính nơi đây lại là nơi “ khóa xuân ” tức là khóa kín tuổi xuân của Thúy Kiều nàng chẳng khác nào bị giam lỏng. Đứng trên lầu cao hướng tầm mắt ra xa nàng nhìn thấy :

“Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.”

Nhìn ra xa là những phía dãy núi chạy dài ngước mắt lên trông thấy tấm trăng rất gần. Trông ra xung quanh là bốn bề bát ngát to lớn có những cồn cát cứ tiếp nối đuôi nhau nhau chạy dài. Gió thổi, cuốn lên bụi hồng. Dưới ngòi bút miêu tả của nhà thơ cảnh vạn vật thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích hiện lên thật đẹp, sôi động nó hoàn toàn có thể là thực hay mang tính ước lệ. Cảnh được nhìn từ xa đến gần, từ cao xuống thấp nhưng lại hoang vắng rợn ngợp không một tiếng người, không có cả một tiếng chim hót. Cảnh vạn vật thiên nhiên ảnh hưởng tác động đến tâm trạng của con người :

“Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.”

Từ “ bẽ bàng ” nói đến tâm trạng xấu hổ, tủi thẹn của nàng Kiều khi bị giam giữ ở lầu Ngưng Bích. Trong hoàn cảnh đơn độc nàng Kiều chỉ hoàn toàn có thể bầu bạn với mây buổi sớm, đèn buổi khuya nhưng hai người bạn ấy nàng chỉ hoàn toàn có thể ngắm mà không hề tâm sự, giãi bày khiến cho Kiều cảm thấy đơn độc. Thành ngữ, cách miêu tả của nghệ thuật và thẩm mỹ ẩn dụ “ mây sớm đèn khuya ” chỉ về vòng tuần hoàn của thời hạn .Hình như thời hạn và khoảng trống đều đang giam hãm Thúy Kiều nàng không thể nào thoát ra được. “ Nửa tình ” là nói đến tình cảnh của Kiều bị giam giữ nơi lầu Ngưng Bích xa mái ấm gia đình, chia tay với mối tình đầu. Còn “ nửa cảnh ” là nói đến cảnh vạn vật thiên nhiên trong tâm trạng buồn, đau khổ nàng muốn tìm đến vạn vật thiên nhiên để giãi bày nhưng nó lại hoang vắng, xa vời. Nửa tình nửa cảnh như hòa vào là một làm cho trái tim nàng đau đớn như bị chia cắt. Bị nhốt nơi lầu Ngưng Bích Kiều cảm thấy đơn độc, nhớ người mình đã từng thề non, hẹn biển :

“Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trong mai chờ
Bên trời góc bể bơ vơ
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai”

Nỗi nhớ Kim Trọng nàng nhớ những đêm ngồi dưới ánh trăng cùng nhau thề nguyện sẽ bên nhau trọn đời. Nàng tưởng ở quê nhà Kim Trọng vẫn mong ngóng mình quay trở lại. Các động từ – vị ngữ : ” tưởng “, ” trông “, ” chờ “, ” bơ vơ “, ” gột rửa “, ” phai ” đã link thành một mạng lưới hệ thống ngôn từ độc thoại diễn đạt nội tâm nhân vật trữ tình .Kiều nhớ tình nhân khôn nguôi, xót xa cho mối tình đã nặng lời thề son sắt mà bị tan vỡ ! Nàng cảm thấy hổ thẹn với Kim Trọng vì không giữ trọn lời thề năm xưa mà giờ đây không thể nào quay lại được nữa. Nhớ Kim Trọng rồi nàng lại nhớ về mái ấm gia đình :

“Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ
Sân Lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.”

Nhớ cha mẹ lại khởi đầu bằng chữ “ xót ” nàng xót xa khi tưởng tượng ra cảnh cha mẹ mình mỗi sớm mỗi chiều người mẹ đứng tựa cửa trông chờ con về nhưng đó là sự chờ đón trong vô vọng. Trong lòng nàng tự hỏi “ Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ ”. Thành ngữ “ Quạt nồng ấp lạnh ” cách miêu tả của thẩm mỹ và nghệ thuật ẩn dụ chỉ hành vi của người con mùa hè oi bức thì quạt cho cha mẹ ngủ, mùa đông trời lạnh thì ủ ấm chỗ cha mẹ nằm và giờ đây ai hoàn toàn có thể thao tác đó thay nàng .Cứ nghĩ đến điều đó mà lòng nàng cảm thấy buồn, lo ngại. Viết về nỗi nhớ cha mẹ của người con xa quê nhà thơ đã đưa vào những điển tích “ Sân Lai, gốc tử ” nói về việc làm của người con hiếu thảo không những phụng dưỡng sớm hôm mà còn nhảy múa cho cha mẹ vui .Còn với nàng Kiều đang bị nhốt nơi lầu Ngưng Bích bơ vơ trên đất khách quê người giờ đây không phụ dưỡng được cha mẹ sớm hôm thời hạn cứ trôi kể cả “ gốc tử đã vừa người ôm ” nàng không hề làm tròn bổn phận của người con. Nghĩ đến điều này mà nàng cảm thấy xót xa ân hận nhưng với nàng Kiều ta thấy nàng đã làm tròn bổn phận khi bán mình cứu cha. Nỗi nhớ người thân trong gia đình rồi cũng qua đi để rồi nàng lại trở lại thực tại :

“Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.”

Trong tâm trạng buồn hướng tầm mắt về nơi cửa bể là khoảng trống to lớn chỉ có trời với biển. Không gian ấy lại đặt vào thời gian chiều hôm gợi lên trong lòng nàng nỗi nhớ quê nhà nhớ về người thân yêu. Trên mặt biển to lớn nàng còn nhìn thấy con thuyền và cánh buồm thấp thoáng ở phía xa .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 11

Đoạn thơ trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích ” đúng là một bức tranh tâm tình đầy xúc động. Nguyễn Du đã đặt nhân vật Thúy Kiều vào cảnh ngộ ấy để cho Kiều tự thể hiện tâm trạng của mình. Trong giờ phút mà bên ngoài tưởng như yên tĩnh này thì chính trong lòng nàng Kiều đang bộn bề, tăm tối .Tất cả những gì xảy ra trước đó lại được tái hiện, để rồi chỉ còn lại cảm xúc đau buồn, nhớ thương vô hạn xoáy sâu vào tâm can nàng. Ngồi trên lầu cao, nhìn phía trước là núi non trùng điệp, ngẩng lên phía trên là vầng trăng như sắp chạm đầu, nhìn xuống phía dưới là những đoạn cát vàng trải dài vô tận, lác đác như “ bụi hồng ” nhỏ bé .Cả một khoảng trống bát ngát, hoang vắng không một bóng người, không một tiếng chim, càng tô đậm thêm đời sống đơn độc, một mình của nàng lúc này :

“Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
….
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia”.

Nàng cảm thấy buồn tủi, chán chường, cảnh thế nào lòng mình thế ấy : “ Trống trải, đơn côi ” :

“Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng”

Nàng tự đối thoại với lòng mình, biết tâm sự cùng ai nữa. Trước hết, nàng nhớ tới Kim Trọng, nhớ đến những lời thề nguyền dưới ánh trăng vằng vặc, nàng tưởng tượng được nỗi sầu muộn, chờ mong của chàng và tự hứa với lòng mình giữ trọn mối tình chung thủy .Có lẽ lúc này, nàng thương chàng Kim vô hạn, bởi trước lúc chia tay không nói với nhau được một lời, nổi oan gia quá ư bất thần : “ Tưởng người dưới nguyệt chén đồng … Tấm son gột rửa khi nào cho phai ”. Với cha mẹ cũng vậy, mặc dầu nàng đã “ liều đem tấc cỏ, quyết đền ba xuân ”, cứu được cha, em thoát khỏi vòng tù tội, nhưng lúc này nàng vẫn cảm thấy xót xa, cảm thấy chưa xứng là phận làm con. Bởi lúc cha mẹ già yếu, mình không được chăm nom, không được hầu hạ :

“Xót người tựa của hôm mai
…
Có khi gốc tử đã vừa người ôm”

Buồn biết bao khi phải lao vào vào nơi vô định. Buồn biết bao khi phải mãi mãi xa cách tình nhân. Buồn biết bao khi có cha, mẹ mà không được phụng dưỡng sớm hôm. Nỗi buồn đó đang thức dậy trong lòng Thúy Kiều “ Xuân xanh đang tuổi đến tuần cập kê ” một cô thiếu nữ sắc, tài vẹn toàn, vốn đa tình, đa cảm. Một nỗi buồn bát ngát như đè nặng, bao quang lấy nàng. Nhìn vào đầu nàng cũng thấy buồn, cảnh vật dù có thay đổi nhưng nỗi buồn của nàng thì như cố định và thắt chặt .Nàng cảm nhận được những gì sẽ đến với mình, so với người con gái họ Vương tài-sắc này như một định mệnh không sao thoát được ! Từ tâm trạng nhớ tình nhân, nhớ cha mẹ, nhưng sau cuối nàng Kiều lại quay về với chính cảnh ngộ của mình, sống với tâm trạng và thân phận hiện tại của chính mình .Mỗi một cảnh vật qua con mắt, cái nhìn của Kiều gợi lên trong tâm lý của nàng một nét buồn. Và Kiều mỗi lúc lại càng chìm sâu vào nỗi buồn của mình. Nỗi buồn thâm thúy của Thúy Kiều được ngòi bút bậc thầy-Nguyễn Du mỗi lúc lại càng tô đậm thêm bằng cách dùng điệp ngữ liên hoàn rất độc lạ “ Buồn trông ” … ” Buồn trông cửa bể chiều hôm ” … ” Buồn trông ngọn nước mới sa ” … ” Buồn trông nội cỏ rầu rầu ”. ” Buồn trông gió cuốn mặt duềnh ”Từng cảnh vật dưới con mắt của Kiều đều nhuộm một nỗi buồn khó tả, cũng có trời nước, nhưng mây trời thì nhàn nhạt, dòng nước thì mải miết cuốn trôi những cành hoa rơi. Cùng với gió, sóng nhưng là “ gió cuốn ”, “ sóng xô ” giữa cái bát ngát của biển trời, lại vào lúc hoàng hôn buông xuống, nàng chỉ đủ sức để nhận ra một con thuyền, một cánh buồm thấp thoáng phía xa “ Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa ” .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 12

Không chỉ là bậc thầy trong tả người, Nguyễn Du còn có biệt tài trong tả cảnh. Khung cảnh ông miêu tả đã đạt đến mực mẫu mực, cổ xưa, nói lên tâm trạng, cảm hứng của nhân vật. Tình và cảnh trở thành hai yếu tố bổ trợ làm ra chất riêng cho sáng tác Nguyễn Du. Và tình cảnh ấy đã được ông phối hợp hòa giải để phản ánh tâm trạng của Kiều khi ở lầu Ngưng Bích .Mỗi một bức tranh trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích gắn liền với một tâm trạng của Thúy Kiều. Bức tranh tiên phong là khung cảnh vạn vật thiên nhiên hoang vắng, bát ngát, rợn ngợp :

Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
…
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng

Sau khi bị lừa và nhốt vào lầu Ngưng Bích, Thúy Kiều tự hiểu được hoàn cảnh của bản thân. Là một cô gái trẻ, ấy vậy mà nàng lại bị “ khóa xuân ” sống trong cung cấm, không được tiếp xúc với bên ngoài, nàng bị giam lỏng. Khung cảnh vạn vật thiên nhiên bát ngát, hoang vắng : núi xa, trăng sáng, cồn vàng, những bụi cỏ trải dài hết tầm mắt. Kiều vừa bị lừa phỉnh, vừa bị đánh đập la mắng, định tự tử mà không thành, nay bị giam ở lầu Ngưng Bích .Trong khung cảnh ấy, tâm trạng của con người làm thế nào cho hết buồn, hết đơn độc, tủi cực, lòng nàng bộn bề trăm bề, tìm ra xa, rồi đi về gần để mong có được hơi ấm đời sống, nhưng sau cuối lại chỉ làm bạn với canh khuya. Nàng đau đớn thắt lòng, chẳng thể làm tìm nguồn vui ở hiện tại nàng đành lòng nhớ về quá khứ, nhớ về người thân trong gia đình. Nàng nhớ về Kim Trọng :

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
…
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai

Nhưng nhớ về Kim Trọng càng làm nàng đau đớn hơn. Những kỉ niệm trong sáng, xinh xắn của mối tình đầu ùa về, làm thắt lại trái tim nhỏ bé của nàng. Nàng tự trách mình đi không một lời báo trước để chàng Kim vẫn ngày đêm mong ngóng. Bao giờ nàng mới hoàn toàn có thể quên được đi mối tình trong sáng, đẹp tươi đó. Sau khi nhớ về Kim Trọng, Thúy Kiều nhớ về cha mẹ già, tuổi cao sức yếu không có người chăm sóc :

“Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ
Sân Lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm”.

Thành ngữ “ Quạt nồng ấp lạnh ” cùng với điển cố “ sân Lai ”, “ gốc tử ” đã cực tả nỗi nhớ thương cũng như lòng hiếu thảo của Kiều. Cụm từ “ cách mấy nắng mưa ” vừa nói được sức mạnh của bao mùa mưa nắng, vừa nói đến sự tàn phá của vạn vật thiên nhiên so với cảnh vật và con người .Nguyễn Du đã rất thành công xuất sắc khi sử dụng ngôn từ độc thoại nội tâm. Giọng thơ rưng rưng lệ, nỗi đau của nàng Kiều như thấm vào cảnh vật, thời hạn và lòng người. Nàng có vẻ như quên đi cảnh ngộ của bản thân để lo nghĩ cho những người thân yêu. Bức tranh vạn vật thiên nhiên thứ hai là tám câu thơ cuối, khi nàng trở lại với thực tại phũ phàng trước mắt mình :

Buồn trông cửa bể chiều hôm
…
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi

Khung cảnh về chiều, với cánh buồm nhỏ bé ẩn hiện giữa khung cảnh bát ngát sóng nước. Con thuyền càng trở nên một mình, đơn độc hơn. Nó cũng chính như cuộc sống của Kiều, đơn độc trên bước đường đời đầy truân chuyên, chẳng biết khi nào mới hoàn toàn có thể đoàn viên cùng mái ấm gia đình .Rồi đôi mắt nàng hướng về những ngọn nước mới sa, những nhành hoa mỏng mảnh trôi dạt, rồi tự hỏi không biết chúng sẽ trôi về đâu. Nhìn những cánh hoa tàn lụi, nàng lại càng buồn hơn vì thấy hình ảnh của chúng mình trong đó, lênh đênh, vô định giữa sóng gió cuộc sống. Đây cũng chính là hoàn cảnh tội nghiệp, đáng thương của nàng. Số phận của mình không được làm chủ, bị đưa đẩy, vùi dập. Tâm trạng đơn độc, bơ vơ càng được tô đậm hơn nữa .Nhìn ra một hướng khác cũng chỉ có nội cỏ bủa vây bốn phía. Màu xanh tàn tạ, héo úa, nhạt nhòa, đâu còn màu xanh non xanh tươi, mỡ màng đến tận chân trời của cảnh ngày xuân nữa. Màu xanh này gợi lên trong Kiều nỗi buồn vô vọng bởi đời sống quẩn quanh, bế tắc. hai câu thơ sau cuối cả tình và cảnh đã đạt đến độ điêu luyện. Nỗi buồn mỗi lúc một tăng, dồn dập xô tới. Tiếng sóng ầm ầm đó cũng chính là biết bao phong ba bão táp đổ ập xuống cuộc sống Kiều. Lúc này không còn là lo âu mà là sự kinh sợ, dần rơi vào vực thẳm bất lực .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 13

Đoạn thơ ” Kiều ở lầu Ngưng Bích ” dài 22 câu, trích trong ” Truyện Kiều ” là những ” Câu thơ còn đọng nỗi đau nhân tình ” ( Tố Hữu ). Bao biến cố kinh khủng đã diễn ra : tai bay vạ gió, cha và em bị tù tội, gia tài bị bọn sai nha ” đầu trâu mặt ngựa ” cướp ” sạch sành sanh ” …, phải bán mình chuộc cha, trao duyên cho em, Kiều rơi vào tay Mã Giám Sinh – Tú Bà. Sau khi ” thất thân ” bởi Mã Giám Sinh, bị mụ Tú Bà làm nhục, Kiều tự vẫn nhưng đã được cứu sống. Tú Bà dỗ dành Kiều :

“Người còn thì của hãy còn,
Tìm nơi xứng đáng là con cái nhà …”

Kiều được Tú Bà đưa ra lầu Ngưng Bích với lời hứa ” con hãy thong dong “, nhưng thật ra là nàng bị giam lỏng. Lầu Ngưng Bích là một điểm dừng chân của Thúy Kiều trên con đường lưu lạc đầy máu và nước mắt, cay đắng và tủi nhục suốt 15 năm trời .Đoạn thơ không chỉ biểu lộ tình cảm xót thương của Nguyễn Du so với kiếp người bạc mệnh mà còn bộc lộ một bút pháp thẩm mỹ và nghệ thuật rực rỡ về tự sự, về tả cảnh ngụ tình, về ngôn từ độc thoại để diễn đạt nỗi lòng và tâm trạng của nhân vật Thúy Kiều .Sáu câu đầu là một khoảng trống thẩm mỹ và nghệ thuật và một tâm trạng thẩm mỹ và nghệ thuật đồng hiện. Có ” non xa ” và ” tấm trăng gần ” ; có ” cát vàng cồn cọ ” và ” bụi hồng dặm kia “. Giữa một vạn vật thiên nhiên lạng lẽ và bát ngát, không một bóng người, Kiều chỉ còn biết ” Bốn bề bát ngát xa trông “. Một cảm xúc đơn độc, buồn tủi và bẽ bàng cho thân phận mình, duyên số mình. Chỉ có một mình một bóng đối lập với ” mây sớm đèn khuya “, nỗi lòng người con gái lưu lạc đau khổ, tủi nhục và ngao ngán vô cùng :

“Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng”

Bốn chữ ” như chia tấm lòng ” diễn đạt một nỗi niềm, một nỗi lòng tan nát, đau thương. Vì thế, tuy sống giữa một khung cảnh đẹp êm đềm, có non xa và trăng gần – nhưng nàng vẫn thấy đơn độc, bẽ bàng, bởi lẽ ” người buồn cảnh có vui đâu khi nào “. Kiều sao không khỏi đơn độc, bẽ bàng trong một cảnh ngộ đầy thảm kịch :

“Chung quanh những nước non người,
Đau lòng lưu lạc nên vài bốn câu”

Tám câu thơ tiếp theo nói lên niềm tưởng niệm tình nhân và nỗi xót thương cha mẹ của Thúy Kiều khi sống một mình trong lầu Ngưng Bích. Với Kim Trọng thì Kiều ” tưởng người … “. Với cha mẹ thì nàng đã ” xót người … “, mỗi đối tượng người dùng Kiều lại có một nỗi thương nhớ riêng .Trên đường theo Mã Giám Sinh về Lâm Trì, Kiều thương Kim Trọng đơn độc, đau khổ ” Một trời thu để riêng ai một người “. Đối với cha mẹ Kiều khắc khoải ” Nghe chim như nhắc tấm lòng thần hôn. ” Lần này, Kiều tưởng niệm chàng Kim, nhớ lời thề dưới trăng đêm tình tự ” dưới nguyệt chén đồng “, thương tình nhân đau khổ ” rày trông mai chờ ” và ” bơ vơ ” đơn độc, sầu tủi. Đến khi nào mới nguôi, mới ” phai ” được nỗi thương nhớ ấy ? Những từ ngữ, hình ảnh chỉ khoảng trống và thời hạn cách biệt như : ” dưới nguyệt chén đồng “, ” tin sương “, ” rày trông mai chờ “, ” bên trời góc bể “, ” tấm son gột rửa ” … đã miêu tả và thể hiện một cách thâm thúy, cảm động tình cảm thương nhớ tình nhân trong mối tình đầu, nay vì cảnh ngộ mà chia lìa đau đớn :

“Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai…”

Các động từ – vị ngữ : ” tướng “, ” trông “, ” chờ “, ” bơ vơ “, ” gột rửa “, ” phai ” … đã link thành một mạng lưới hệ thống ngôn từ độc thoại diễn đạt nội tâm nhân vật trữ tình. Kiều nhớ thương tình nhân khôn nguôi, xót xa cho mối tình đã nặng lời thề son sắt mà bị tan vỡ !Nhớ chàng Kim rồi Kiều xót thương cha mẹ. Các từ ngữ chỉ thời hạn xa cách : ” hôm mai “, ” cách mấy nắng mưa “, những thi liệu, điển cố văn học Nước Trung Hoa như : ” sân Lai “, ” gốc tử ” và thành ngữ ” quạt nồng ấp lạnh “, đặc biệt quan trọng hình ảnh mẹ già ” tựa cửa hôm mai ” đợi chờ, trông ngóng đứa con lưu lạc quê người đã cực tả nỗi nhớ thương của cha mẹ, nỗi đau buồn của đứa con gái đầu lòng không hề, không được chăm nom phụng dưỡng cha mẹ, khi song thân đã già yếu, khi ” gốc tử đã vừa người ôm ” .Nguyễn Du đã sử dụng ngôn từ độc thoại phối hợp hài hòa giữa phong thái cổ xưa và phong thái dân tộc bản địa, tạo nên những vần thơ biểu cảm bộc lộ một tâm trạng thảm kịch, một cảnh ngộ đầy thảm kịch của Thúy Kiều. Trong chia lìa ” trâm gãy gương tan ” nàng vẫn dành cho ” người tình chung ” bao tình thương nhớ ” muôn vàn ái ân “. Là một đứa con chí hiếu, giàu đức hi sinh, khi cha mẹ già yếu không được sớm hôm phụng dưỡng, Kiều càng nhớ thương càng xót xa. Giọng thơ rưng rưng lệ, nỗi đau của nàng Kiều như thấm vào cảnh vật, thời hạn và lòng người bấy lâu nay :

“Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm”

Tám câu cuối, đoạn điệp ngữ ” buồn trông ” Open bốn lần, đứng ở vị trí đầu câu sáu của mỗi cặp lục bát. Hai chữ ” buồn trông ” là cảm hứng chủ yếu của tâm trạng ” tê tái ” đau thương ; thương mình và thương người thân trong gia đình, thương cho thân phận và duyên số …. ” Buồn trông ” vì càng buồn thì càng trông, càng trông lại càng buồn. Đây là đoạn thơ tả cảnh ngụ tình hay nhất trong ” Truyện Kiều “. Cứ mỗi cặp lục bát là một nét tâm trạng ” buồn trông “. Ngoại cảnh và tâm cảnh, khung cảnh vạn vật thiên nhiên và diễn biến tâm trạng của nhân vật được diễn đạt qua một mạng lưới hệ thống hình tượng và ngôn từ mang tính ước lệ, mở ra một trường liên tưởng bi thương :

“Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa”

Cửa bể bát ngát lúc ngày tàn chiều hôm càng làm tăng nỗi buồn đau đơn độc của kiếp người lưu lạc. ” Thuyền ai ” lúc ẩn lúc hiện ” thấp thoáng cánh buồm xa xa ” đầy ám ảnh. ” Buồn trông ” con thuyền ai lạ lẫm, cánh buồm xa xa ” thấp thoáng “, Kiều càng nghĩ đến thân phận bơ vơ của mình nơi quê người đất khách .Rồi nàng lại ” buồn trông ” về ” ngọn nước mới sa “, dõi theo những cánh hoa trôi dạt và tự hỏi ” về đâu ” đến phương trời vô định nào. Cánh hoa trôi man mác ấy tượng trưng cho số phận chìm nổi trên dòng đời không biết về đâu – Kiều nhìn hoa trôi trên ngọn nước mà cảm thương cho số phận của mình :

“Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?”

Sau hai câu hỏi tu từ về ” thuyền ai “, về hoa trôi ” biết là về đâu ? “, Kiều ” buồn trông ” về bốn phía ” chân mây mặt đất ” về nội cỏ, nàng chỉ nhìn thấy trên cái nền xanh xanh mịt mờ bát ngát là sắc tố tàn úa, vàng héo ” dầu dầu ” của nội cỏ. Màu sắc tê tái thê lương ấy đã phản chiếu nỗi đau tê tái của người con gái lưu lạc :

“Buồn trông nội cỏ dầu dầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh”

” Nội cỏ dầu dầu ” tàn úa hiện lên giữa màu ” xanh xanh ” nhạt nhòa của ” chân mây mặt đất ” chính là tâm trạng lo âu của Kiều khi nghĩ đến tương lai u ám và sầm uất. Sắc cỏ ” dầu dầu ” ấy, nàng đã một lần nhìn thấy mới ngày nào trên mộ Đạm Tiên .

“Sè sè nấm đất bên đường,
Dầu dầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh”

Nhìn xa rồi nhìn gần, vừa ” buồn trông ” vừa lắng tai nghe. Nghe tiếng gió, gió gào, ” gió cuốn ” trên mặt duềnh. Nghe tiếng ” ầm ầm ” của sóng, không phải là sóng reo mà là ” sóng kêu “. Gió và sóng đang bủa vây ” xung quanh ghế ngồi “. Một tâm trạng cô đơn lẻ loi đang trải qua những giờ phút hãi hùng, ghê sợ, lo âu. Phải chăng âm thanh kinh hoàng ấy của gió và sóng là hình tượng cho những tai ương kinh khủng đang bủa vây, sắp giáng xuống số phận người con gái nhỏ bé đáng thương ? Kiều buồn trông mà lo âu sợ hãi :

“Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”

Bức tranh ” nước non người “, cận cảnh là lầu Ngưng Bích, viễn cảnh là con thuyền và cánh buồm xa xa trên cửa bể chiều hôm, là ngọn nước và hoa trôi, là nội cỏ dầu dầu giữa màu xanh xanh của chân mây mặt đất, là gió cuốn và tiếng sóng ầm ầm kêu nơi mặt duềnh … mang ý nghĩa tượng trưng và giàu giá trị thẩm mĩ. Màu sắc ấy, âm thanh ấy của vạn vật thiên nhiên vừa bát ngát vừa u ám và đen tối, vừa kinh hoàng, tổng thể như đang bủa vây người con gái lưu lạc đau thương trong nỗi buồn đau hãi hùng, một mình .Những chặng đường đầy cạm bẫy, nhiều máu và nước mắt có ” ma đưa lối, quỷ đem đường ” … so với Kiều đang ở phía trước. Đoạn thơ : ” Kiều ở lầu Ngưng Bích ” như chứa đầy lệ. Lệ của người con gái lưu lạc, đau khổ vì cô đơn lẻ loi, buồn thương chua xót vì mối tình đầu tan vỡ, xót xa vì thương nhớ mẹ cha, lo âu cho thân phận, số phận mình. Lệ của nhà thơ, một trái tim nhân đạo bát ngát đồng cảm, xót thương cho người thiếu nữ tài sắc, hiếu thảo mà bạc mệnh .Các từ láy : bát ngát, bẽ bàng, bơ vơ, thấp thoáng, xa xa, man mác, dầu dầu, xanh xanh, ầm ầm … phối hợp với điệp ngữ ” buồn trông ” đã tạo nên sắc điệu trữ tình thẩm mĩ và tô đậm cảm hứng nhân đạo thâm thúy. Đó là giá trị văn chương đích thực của đoạn thơ ” Kiều ở lầu Ngưng Bích ” .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 14

Kiều ở lầu Ngưng Bích là một trong những đoạn tả cảnh ngụ tình hay nhất trong Truyện Kiều. Bằng ngòi bút tài hoa, Nguyễn Du đã khắc họa được tâm trạng buồn tủi, đau đớn và tủi nhục của Thuý Kiều, đồng thời bộc lộ tâm trạng chung thuỷ son sắc và sự nhân hậu, hiếu thảo của Thuý Kiều .Bị Mã Giám Sinh làm nhục, Tú bà bắt ép làm gái lầu xanh, Kiều vô cùng tủi nhục và đã tự vẫn để dứt nợ hồng nhan, nhưng lại không chết. Sợ mất vốn, Tú bà liền đưa Kiều ra ở lầu Ngưng Bích nhằm mục đích che giấu sự qua lại dòm ngó của mọi người và cũng để triển khai thủ đoạn mới. Tại đây Kiều bị giam lỏng, chỉ có một mình tại lầu Ngưng Bích hiu quạnh. Khủng cảnh bốn bề bát ngát, bát ngát càng làm cho Kiều buồn não. Để miêu tả nỗi buồn của Kiều Nguyễn Du không trực tiếp tả Kiều mà ông tả cảnh, từ đấy lại thấy được nỗi buồn của Kiều được nhân lên bội phần .Ngay từ câu đầu ta đã thấy được hoàn cảnh tội nghiệp của Kiều. Lầu Ngưng Bích đã chôn chặt một cô gái đang tuổi thanh xuân như Kiều. Lẽ ra thời gian này Kiều phải được niềm hạnh phúc, đi đó đây, tận thưởng tuổi tuổi thanh xuân, lứa tuổi đẹp nhất của một cô gái. Đã bao đêm Kiều trằn trọc, đơn độc với nỗi trống trải, buồn tủi và sợ hãi. Nguyễn Du đã chọn thời hạn một đêm trăng để miêu tả tâm trạng Kiều. Ngồi trên lầu cao nhìn ra xa bốn bề bát ngát, Kiều thấy dãy núi mảnh trăng như ở cùng bức tranh, cảnh rất đẹp nhưng Kiều thì càng buồn tủi. Núi và trăng được ở chung một bức tranh còn Kiều và Kim Trọng lại phải cách xa nghìn trùng. Kiều lại càng buồn não hơn. Lại những cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia, tổng thể như lan rộng ra khoảng trống ra nhiều phía, càng tô đậm sự đơn độc của Kiều. Cảnh ấy tình ấy làm cho lòng Thuý Kiều như tan nát, càng thấm thía cãi bẽ bàng của thân phận .Trong khung cảnh yên lặng không một bóng người, không một tâm hồn quen thuộc bầu bạn, cái đau khổ tủi nhục vẫn cận đó thì Kiều nghĩ đến Kim Trọng, và sau đó nghĩ đến mẹ cha. Có người bảo rằng lẽ ra Kiều phải nghĩ về mẹ cha trước thì mới đúng là đứa con hiếu thảo. Thế nhưng có phải Nguyễn Du vô tình quên mất điều này và sự sắp xếp đó là vô tình hay có ý khác ? Nguyễn Du lại có một ý khác. Kiều đã bán thân mình để cứu mẹ cha, đó là một sự hi sinh quả to lớn của Kiều cho cha mẹ, do đó hoàn toàn có thể nói Kiều đã hầu hết làm được bổn phận người con khi hi sinh niềm hạnh phúc cả đời mình. Kiều đã vô cùng đau khổ khi xem xét bên tình bên hiếu để rồi sau cuối Kiều quyết định hành động làm tròn chữ hiếu :

Đệ lời thề hải minh sơn
Làm con trước phải đền ơn sinh thành.

Kiều luôn ám ảnh, mặc cảm phụ tình Kim Trọng, mặc dầu nếu thời hạn có trở lại Kiều sẽ vẫn làm như vậy. Đó là lí do tại sao Kiều lại nhớ đến Kim Trọng tiên phong. Từ khi bị Mã Giám Sinh làm nhục và giờ lại bị ép làm gái lầu xanh, nỗi đau đớn lớn nhất là Thuý Kiều không còn xứng danh với Kim Trọng nữa. Do đó việc để Thuý Kiều nhớ Kim Trọng thứ nhất là hợp logic tình cảm. Nhớ Kim Trọng, Kiều nhớ đến lời thề của tình yêu : Tưởng người dưới nguyệt chén đồng, rồi Kiều lại đau đớn nghĩ đến cảnh Kim Trọng đang khổ sở, buồn đau chờ mong bóng hình mình :Tin sương luống những rày trông mai chờ .Trong khi đó mình lại đang bên trời góc bể bơ vơ. Câu thơ tấm son gột rửa khi nào cho phai còn miêu tả tấm lòng son sắt của Kiều dù bị vùi dập nhưng vẫn mãi không phai mờ cũng như tình yêu của Kiều dành cho Kim Trọng là khôn nguôi và luôn còn mãi .Bốn câu thơ tiếp theo Nguyễn Du miêu tả tâm trạng Kiều nhớ đến cha mẹ. Lòng Kiều ngập tràn thương xót khi nghĩ đến cảnh cha mẹ sớm chiều đau đáu mong đợi tin con. Rồi Kiều lo ngại không ai phụng dưỡng, lo chăm nom cha mẹ thay mình. Thành ngữ quạt nồng ấp lạnh, những điển cố sân Lai, gốc tử để diễn đạt tấm lòng hiếu thảo và niềm nhớ thương cha mẹ của Kiều. Từ khi Kiều bị đưa đi xa nhà sân Lai cách mấy nắng mưa, mưa nắng đã làm biến hóa cảnh vật quê nhà không ít, gốc tử đã lớn vừa người ôm chứng tỏ thời hạn Kiều đi cũng đã khá lâu. Do đó mà Kiều lại lo cha mẹ mình sẽ thêm già yếu, càng nghĩ Kiều càng xót xa cho cha mẹ .Có thể nói tám câu thơ độc thoại của Kiều ngắn gọn nhưng có giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ lớn lao. Nguyễn Du chú trọng ngôn từ độc thoại của nhân vật từ đó thể hiện được tình cảm của nhân vật. Tám câu thơ cuối cũng tả tâm trạng Kiều nhưng bằng cách khác : tả cảnh ngụ tình. Sau khi thương nhớ, lo ngại cho người thân trong gia đình, tình nhân mình, Kiều mới quay lại thực tại và càng đau đớn hơn cho số phận, tương lai mình. Nhìn cảnh trống trải, xa vắng mà chua xót thay ! Mỗi câu thơ như gợi lên một nỗi buồn thảm, hãi hùng lắng sâu trong vô thức :

Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.

Bốn cặp câu thơ lục bát, mỗi cặp gợi lên một nỗi buồn man mác, một cảnh bi ai. Điệp khúc buồn trông cất lên như một bản nhạc nhẹ đầy xúc cảm mãnh liệt của một tâm hồn và trái tim tan vỡ. Buồn trông là buồn mà nhìn ra xa ngóng trông một cái gì đó mơ hồ sẽ đến làm đổi khác thực tại, Hình như Kiều mong một cánh buồm nơi cửa bể, cánh buồm đưa Kiều trở lại quê nhà, xứ sở của mình, thế nhưng cánh buồm lại thấp thoáng, xa xa không hề rõ được và mỗi lúc một xa như ước vọng mơ hồ và dần tuột khỏi tầm tay của Kiều. Kiều lại trông ngọn nước mới từ cửa sông chảy ra biển, một cánh hoa đang lênh đênh trên sóng nước bị xô đẩy không biết sẽ đi theo hướng nào. Phải chăng cuộc sống Kiều sẽ như bông hoa giữa dòng ấy ?Kiều buồn trông về bốn phía, chân mây mặt đất, về nội cỏ rầu rầu. Nội cỏ một màu héo úa, trải dài bất tận từ mặt đất đến chân mây. Thật đúng là nhìn cảnh lại đau thêm lòng. Kiều lại buồn lòng nghĩ đến một đời sống tẻ nhạt, vô vị ở chốn này, không biết sẽ còn lê dài đến khi nào .Nhìn xa rồi nhìn gần, nàng nghe thấy tiếng gió gào, tiếng sóng ầm ầm nổi lên như muốn vây chụp lấy nàng ? Phải chăng những âm thanh kinh hoàng ấy tượng trưng cho những tai hoạ kinh khủng sắp giáng xuống đầu nàng .Bằng bút pháp tả cảnh ngụ tình rực rỡ, Nguyễn Du đã khắc hoạ nội tâm của Kiều một cách tinh xảo. Qua đó, người đọc đã cảm nhận được cảnh ngộ éo le mà nàng phải chịu đựng. Tâm tư của Thuý Kiều vẫn không phai mờ trong tâm lý của tất cả chúng ta mỗi khi đọc lại Truyện Kiều. Ta cảm thương cho số phận của Kiều. Nàng như “ bèo dạt mây trôi ” giữa dòng đời tẻ nhạt. Xã hội phong kiến bất công đã chà đạp lên nhân phẩm của người phụ nữ “ tài sắc vẹn toàn ”. Xã hội đen tối ấy nhất định sẽ bị diệt vong, còn người tốt như Kiều sẽ giải được oan khác của mình .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 15

Trong phần đầu của Truyện Kiều, Nguyễn Du đã dự cảm về số phận nàng Kiều không chỉ ở nhan sắc hơn người, mà còn trực tiếp ở câu thơ : “ Sắc đành đòi một, tài đành họa hai ”, và quả thật câu thơ đó đã vận vào đời nàng. Gia đình gặp tai biến, cha và em bị bắt, nàng phải bán mình chuộc cha. Không chỉ vậy, còn bị Mã Giám Sinh lừa bán vào lầu xanh. Cuộc đời nàng mở màn bước vào chuỗi ngày tăm tối khi bị giam ở lầu Ngưng Bích. Tất cả những điều đó được biểu lộ rõ nét trong đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích ” .Đoạn trích thuộc phần thứ hai “ Gia biến và lưu lạc ”, bố cục tổng quan bài chia làm ba phần : phần đầu nói về cảnh ngộ và nỗi niềm của Thúy Kiều ; phần hai là nỗi nhớ da diết, khắc khoải Kim Trọng và cha mẹ ; phần ba cho thấy nỗi đơn độc, hãi hùng, dự cảm về tương lai đầy tai ương, nguy hiểm của chính mình .Tình cảnh của Thúy Kiều rất là đáng thương, sau khi biết mình bị lừa bán vào lầu xanh, Kiều uất ức định tự vẫn, nhưng Tú Bà đã ngăn lại và vờ hẹn đợi Kiều bình phục sẽ tìm người tốt gả chồng cho nàng, nhưng thực ra nàng bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, để mụ ta chờ thời cơ thực thi thủ đoạn mới .Thúy Kiều bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, khóa kín cả tuổi thanh xuân của mình ở nơi đây, thật đáng thương và xót xa cho số phận của nàng. Nơi ở của nàng tách biệt khỏi quốc tế xung quanh : Bốn bề bát ngát xa trông, / Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia .Cả khoảng trống bát ngát, rợn ngợp hiện ra trước mắt, những hình ảnh “ non xa ” “ trăng gần ” gợi ra khoảng trống ở cả chiều cao và chiều xa, khoảng trống lầu Ngưng Bích chơi vơi, chênh vênh, đơn độc, tách khỏi mọi tiếp xúc với xã hội xung quanh. Không chỉ vậy, khoảng trống ấy còn không có tín hiệu của sự sống .Nguyễn Du đã liệt kê hoàng loạt những cụ thể : cát vàng, bụi hồng, cồn nọ, dặm kia như sự phủ định sự sống, gợi nên cái bộn bề của cảnh vật. Không gian quạnh hiu, vắng vẻ chỉ có “ mây sớm ” “ đèn khuya ” làm bạn với Thúy Kiều .Trong khung cảnh ấy, có ai lại không cảm thấy đơn độc, một mình, trống trải. Nàng không có lấy một người bầu bạn, không có ai san sẻ mọi nỗi niềm, chỉ có ánh trăng vàng ngoài kia làm với với nàng. Nhưng nó cũng chỉ là sự vật vô tri, nàng có trải lòng với ánh trăng thì cũng đâu hoàn toàn có thể làm nàng vơi bớt nỗi đơn độc, sầu muộn .Lòng nàng bộn bề trăm mối tơ vò, nàng khắc khoải, thiết tha tìm kiếm một tín hiệu sự sống, khắc khoải tìm kiếm hơi ấm tình người, tìm sự sẻ chia từ quốc tế xung quanh. Nhưng càng tìm nàng lại càng rơi vào nỗi vô vọng, đơn độc vẫn hoàn đơn độc, tình cảnh của nàng quả thực vô cùng đáng thương .Trải lòng với vạn vật thiên nhiên, tìm kiếm hơi ấm tình người nàng chỉ toàn gặp phải những vô vọng, trong hoàn cảnh như vậy, chàng nhớ về Kim Trọng người nàng yêu thương nhất và nhớ về cha mẹ ở nhà không có người chăm sóc .Tưởng người dưới nguyệt chén đồng / Tin sương luống những rày trông mai chờ / Bên trời góc bể bơ vơ / Tấm son gột rửa khi nào cho phai. Chỉ một chữ “ tưởng ” thôi mà bộc lộ biết bao cảm hứng nhớ thương, khát vọng tình yêu đôi lứa. Kỉ niệm thề nguyền hôm nao có vẻ như vẫn còn vẹn nguyên trong trái tim Kiều, nhưng tổng thể đã là quá khứ, tưởng đó cũng chỉ là mơ tưởng về quá khứ đã xa mà thôi .Điều ấy khiến nàng càng trở nên đau đớn, xót xa, tự trách bản thân đã bạc nghĩa chàng Kim. Kim Trọng về tang chú, không hề biết mái ấm gia đình Kiều xảy ra tai biến, vì thế có lẽ rằng vẫn ngày đêm mong ngóng tin người mình yêu thương. Thúy Kiều day dứt, dằn vặt trong đau khổ .“ Tấm son ” là hình ảnh thơ đa nghĩa, hoàn toàn có thể hiểu “ tấm son ” là tấm lòng thủy chung son sắt một lòng hướng về Kim Trọng. Nhưng cũng hoàn toàn có thể hiểu khi tấm lòng son đã bị vùi dập, làm cho hoen ố thì không có cách nào gột rửa được, nàng cảm thấy không xứng với Kim Trọng. Dù hiểu theo cách nào ta cũng thấy được tình yêu thủy chung và số phận xấu số của nàng .Sau nỗi nhớ chàng Kim, Kiều nhớ về cha mẹ : “ Xót người tựa cửa hôm mai / Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ ? / Sân Lai cách mấy nắng mưa / Có khi gốc tử đã vừa người ôm ”. Dù ở trong tình đơn độc, vô vọng, bị đẩy đến bước đường cùng nàng Kiều vẫn chẳng may may chăm sóc cho số phận mình mà vẫn một lòng hướng về cha mẹ .Nàng lo ngại, xót xa không có ai ở nhà chăm nom, đỡ đần cha mẹ khi tuổi cao, sức yếu. Nàng thương cha mẹ cảnh ngày ngày ngóng con về trong vô vọng. Điển tích “ Sân Lai ” càng cho thấy rõ hơn tấm lòng hiếu thảo của nàng với cha mẹ. Nàng quả là người con có tình, có nghĩa, hiếu thảo .Sự sắp xếp của Nguyễn Du cũng thật tài tình, khôn khéo, ông để nàng Kiều nhớ Kim Trọng trước chứ không phải nhớ cha mẹ trước. Liệu đây có phải là sự phi lí, nàng Kiều chẳng lẽ lại trọng tình hơn trọng hiếu. Nhưng thực tiễn lại không phải như vậy. Để nàng nhớ Kim Trọng trước là trọn vẹn tương thích, Kiều đã bị Mã Giám Sinh làm nhục và bị bán vào lầu xanh, nên nàng vô cùng đau đớn, tủi nhục, tấm lòng son sắt của nàng đã bị phá bỏ .Bởi vậy người tiên phong nàng nhớ là chàng Kim. Đối với cha mẹ : Kiều đã đền ơn sinh thành, đã tự nguyện bán mình chuộc cha, làm tròn chữ hiếu, vẹn đạo làm con. Cho nên ở lầu Ngưng Bích nàng nhớ Kim Trọng trước là trọn vẹn tương thích với quy luật tình cảm nhưng nàng cũng không quên nhớ về cha mẹ, lo ngại, xót xa khi cha mẹ già yếu mà không có con ở bên đỡ đần .Tám câu thơ cuối là bức tranh tâm trạng thẫm đẫm nỗi lo âu, sợ hãi của Kiều về tương lai của mình. Điệp từ “ buồn trông ” khởi đầu cho bốn cặp lục bát, mỗi cặp lại mở ra một chiều kích của nỗi buồn. Nỗi buồn và cảnh vật hòa vào làm một, quả thật “ Người buồn cảnh có vui đâu khi nào ” .Đầu tiên là nỗi buồn về thân phận tha hương, hình ảnh con thuyền phía xa gợi lên số phận bấp bênh của Kiều, đồng thời cho thấy khát vọng đoàn viên của nàng. Cặp lục bát thứ hai với hình ảnh ẩn dụ “ hoa ” cho thấy rõ hơn thân phận trôi dạt giữa dòng đời. Câu hỏi tu từ “ về đâu ” nhấn mạnh vấn đề hơn nữa sự mất phương hướng, vô định không biết cuộc sống mình sẽ đi đâu về đâu .Cảnh vật ngày càng tiến gần đến Kiều hơn : “ Buồn trông nội cỏ rầu rầu / Chân mây mặt đất một màu xanh xanh ”, màu xanh không còn căng tràn sức sống, xanh tươi mà đó là màu xanh úa tàn, chết chóc. Từ láy “ rầu rầu ” nhấn mạnh vấn đề hơn nữa vào sự úa tàn của cảnh vật, u buồn của lòng người .Câu thơ sau cuối là hình ảnh thơ khiến Thúy Kiều xiết bao rợn ngợp, hãi hùng : “ Buồn trông gió cuốn mặt duềnh / Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi ”. Thiên nhiên hung hãn, kinh hoàng, tiếng sóng ầm ầm vỗ vào bờ. Thậm chí Kiều còn có cảm xúc như những đợt sóng đó bủa vây lấy mình, đổ ập xuống cuốn mình đi. Hình ảnh những con sóng đó cũng chính là dự cảm của nàng về những biến cố nàng sắp phải gánh chịu sau này. Linh cảm đó càng khiến Kiều lo ngại, sợ hãi hơn .Đoạn trích tiêu biểu vượt trội cho nghệ thuật và thẩm mỹ tả cảnh ngụ tình tài ba của Nguyễn Du, tình và cảnh hòa quyện vào nhau, bổ trợ cho nhau. Ngôn ngữ trần thuật rực rỡ đặc biệt quan trọng là mạng lưới hệ thống từ láy, điệp từ trong tám câu cuối góp thêm phần biểu lộ tâm trạng, số phận nhân vật .“ Kiều ở lầu Ngưng Bích ” là một tuyệt bút về tả cảnh ngụ tình. Cho thấy số phận xấu số, sóng gió của nàng Kiều. Đồng thời cho thấy tấm lòng hiếu thảo, tình nghĩa, thủy chung với cha mẹ và tình nhân. Qua đây còn cho thấy sự cảm thương của tác giả về số phận xấu số của Thúy Kiều .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 16

Nguyễn Du được xem là bậc thầy về tả cảnh. Nhiều câu thơ tả cảnh của ông hoàn toàn có thể coi là chuẩn mực cho vẻ đẹp của thơ ca cổ xưa. Nhưng Nguyễn Du không chỉ giỏi về tả cảnh mà còn giỏi về tả tình cảm, tả tâm trạng. Trong ý niệm của ông, hai yếu tố tình và cảnh không tách rời nhau mà luôn đi liền nhau, bổ trợ cho nhau .Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích là một bức tranh tâm tình đầy xúc động. Bằng bút pháp tả cảnh ngụ tình, Nguyễn Du đã miêu tả tâm trạng nhân vật một cách xuất sắc. Đoạn thơ cho thấy nhiều cung bậc tâm trạng của Kiều. Đó là nỗi đơn độc, buồn tủi, là tấm lòng thủy chung, nhân hậu dành cho Kim Trọng và cha mẹ .Kết cấu của đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích rất phải chăng : Phần đầu tác giả ra mắt cảnh Kiều bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích ; phần thứ hai : trong nỗi đơn độc buồn tủi, nàng nhớ về Kim Trọng và cha mẹ ; phần thứ ba : tâm trạng đau buồn của Kiều và những dự cảm về những bão tố cuộc sống sẽ giáng xuống đời Kiều .Thiên nhiên trong sáu câu thơ đầu được miêu tả hoang vắng, bát ngát đến rợn ngợp. Ngồi trên lầu cao, nhìn phía trước là núi non trùng điệp, ngẩng lên phía trên là vầng trăng như sắp chạm đầu, nhìn xuống phía dưới là những đoạn cát vàng trải dài vô tận, lác đác như bụi hồng nhỏ bé như càng tô đậm thêm đời sống đơn độc, một mình của nàng lúc này :

Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia

Có thể tưởng tượng rất rõ một khoảng trống bát ngát đang trải rộng ra trước mắt Kiều. Không gian ấy càng khiến Kiều xót xa, đau đớn :

Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.

Trong tâm trạng đơn độc, buồn tủi nơi đất khách quê người, Kiều tìm về với những người thân trong gia đình của mình. Nỗi nhớ tình nhân, nhớ cha mẹ được Nguyễn Du miêu tả rất xúc động trong những lời độc thoại nội tâm của nhân vật. Nỗi nhớ thương được chia đều : bốn câu đầu dành cho tình nhân, bốn câu sau dành cho cha mẹ. Nhưng nỗi nhớ với chàng Kim được nói đến trước vì đây là nồi nhớ nồng nàn và sâu thẳm nhất. Nồi nhớ đó được xoáy sâu và đêm thề nguyền dưới ánh trăng và nỗi đau cũng trào lên từ đó :

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng.
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm thân gột rửa bao giờ cho phai.

Lời thơ như tiềm ẩn nhịp thổn thức của một trái tim yêu đương đang chảy máu ! Nỗi nhớ của Kiều thật tha thiết, mãnh liệt ! Kiều tưởng tượng ra cảnh chàng Kim đang ngày đêm chờ mong tin mình một cách đau khổ và vô vọng. Mới ngày nào nàng cùng với chàng Kim nặng lời ước hẹn trăm năm mà bỗng dưng, nay trở thành kẻ bạc nghĩa, lỗi hẹn với chàng. Chén rượu thề nguyền vẫn còn chưa ráo, vầng trăng vằng vặc giữa trời chứng giám lời thề nguyền vẫn còn kia, vậy mà giờ đây mỗi người mỗi ngả. Rồi bất chợt Kiều liên tưởng đến thân phận Bên trời góc bể bơ vơ của mình và tự dằn vặt : Tấm son gột rửa khi nào cho phai. Kiều nuối tiếc mối tình đầu trong trắng của mình, nàng thấm thía tình cảnh đơn độc của mình, và cũng hơn ai hết, nàng hiểu rằng sẽ không khi nào hoàn toàn có thể gột rửa được tấm lòng son sắt, thủy chung của mình với chàng Kim. Và thực sự, bóng chàng Kim cũng sẽ không khi nào phai nhạt trong tâm lý Kiều trong suốt mười lăm năm lưu lạc .Nhớ tình nhân, Kiều càng xót xa nghĩ đến cha mẹ. Mặc dầu nàng đã liều đem tấc có, quyết đền ba xuân, cứu được cha và em thoát khỏi vòng tù tội, nhưng nghĩ về cha mẹ, bao trùm trong nàng là một nỗi xót xa lo ngại. Kiều đau lòng khi nghĩ đến cảnh cha mẹ già tựa cửa trông con. Nàng lo ngại không biết khi thời tiết biến hóa ai là người chăm nom cha mẹ. Nguyễn Du đã rất thành công xuất sắc khi sử dụng thành ngữ, điển cố ( tựa cửa hôm mai, quạt nồng ấp lạnh, gốc tử ) để biểu lộ tình cảm nhớ nhung sâu nặng cũng như những do dự, trăn trở của Kiều khi nghĩ đến cha mẹ, nghĩ đến bổn phận làm con của mình. Trong hoàn cảnh của Kiều, những tâm lý, tâm trạng đó càng chứng tỏ Kiều là một người con rất mực hiếu thảo .Nhớ tình nhân, nhớ cha mẹ, nhưng rồi ở đầu cuối nàng Kiều lại quay về với cảnh ngộ của mình, sống với tâm trạng và thân phận hiện tại của chính mình. Mỗi cảnh vật qua con mắt, cái nhìn của Kiều lại gợi lên trong tâm lý nàng một nét buồn. Và nàng Kiều mỗi lúc lại càng chìm sâu vào nỗi buồn của mình. Nỗi buồn thâm thúy của Kiều được ngòi bút bậc thầy Nguyễn Du mỗi lúc càng tô đậm thêm bằng cách dùng điệp ngữ liên hoàn rất độc lạ trong tám câu thơ tả cảnh ngụ tình :

Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa

Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.

Tám câu thơ tuyệt bút với nghệ thuật và thẩm mỹ tả cảnh ngụ tình phối hợp với thẩm mỹ và nghệ thuật điệp ngữ liên hoàn đầu mỗi câu lục và thẩm mỹ và nghệ thuật ước lệ tượng trưng cùng với việc sử dụng nhiều từ láy tượng hình, tượng thanh ( thấp thoáng, xa xa, man mác, rầu rầu, ầm ầm ) đã khắc họa rõ cảm xúc u uất, nặng nề, bế tắc, buồn lo về thân phận của Thúy Kiều khi ở lầu Ngưng Bích .Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích là một bức tranh vạn vật thiên nhiên đồng thời cũng là một bức tranh tâm trạng có bố cục tổng quan ngặt nghèo và khôn khéo. Thiên nhiên ở đây liên tục biến hóa theo diễn biến tâm trạng của con người. Mỗi nét tưởng tượng của Nguyễn Du đều phản ánh một mức độ khác nhau trong sự đau đớn của Kiều. Qua đó, cho thấy Nguyễn Du đã thực sự hiểu nỗi lòng nhân vật trong cảnh đời xấu số để ca tụng tấm lòng cao đẹp của nhân vật, để giúp ta hiểu thêm tâm hồn của những người phụ nữ tài sắc mà bạc mệnh .

Phân tích đoạn thơ Kiều ở lầu Ngưng Bích – Mẫu 17

Truyện Kiều là siêu phẩm văn học của thiên tài Nguyễn Du và của nền văn học Nước Ta. Tác phẩm không những biểu lộ kĩ năng văn chương kiệt xuất của thi hào Nguyễn Du mà còn biểu lộ tấm lòng yêu thương con người thiết tha của ông. Đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích ” thuộc phần Gia biến và lưu lạc, miêu tả nỗi buồn nhớ tình nhân, nhớ cha mẹ, trong cảnh sầu thương, buồn tủi, đơn độc của nhân vật Thúy Kiều khi bị giam lỏng ở lầu ngưng bích. Đây là một trong những đoạn thơ miêu tả tâm ý xuất sắc nhất của Nguyễn Du trong tuyệt tác “ Truyện Kiều ” .Sau khi bị Mã Giám Sinh lừa gạt, làm nhục, bị Tú Bà mắng nhiếc, Kiều nhất quyết không chịu tiếp khách làng chơi, không chịu đồng ý đời sống lầu xanh. Đau đớn, tủi nhục, phẫn uất, nàng định tự tử. Tú Bà sợ mất vốn bèn lựa lời khuyên giải, dụ dỗ Kiều. Mụ vờ chăm nom thuốc thang hứa hẹn khi nàng bình phục sẽ gả chồng cho nàng về nơi tử tế. Tú Bà đưa Kiều ra sống riêng ở lầu Ngưng Bích, thực ra là giam lỏng nàng để thực thi thủ đoạn mới đê tiện hơn, tàn ác hơn. Lầu Ngưng Bích là một điểm dừng chân của Kiều trên con đường lưu lạc đầy máu và nước mắt, cay đắng và tủi nhục suốt 15 năm trời .

Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân
Vẻ non xa, tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia

Phong cảnh rất hữu tình, thơ mộng. Không gian được mở ra ba chiều, vừa có chiều xa, độ cao, chiều rộng : “ non xa ”, “ trăng gần ”, “ cát vàng cồn nọ ”, “ bụi hồng dặm kia ”. Nghệ thuật liệt kê, trái chiều tương phản “ non xa ” / ” trăng gần ”, hòn đảo ngữ, từ láy “ bát ngát ” gợi khoảng trống rợn ngợp, yên lặng không một bóng người. Đối diện với cảnh ấy, Kiều cảm thấy trống trải đơn độc .Cảnh hoang vắng, rợn ngợp, nhuốm màu tâm trạng. Khung cảnh bát ngát “ bát ngát xa trông ” nhưng lại thiếu vắng hơi ấm của con người. Chỉ có một mình Kiều cô độc, ngày đêm đối lập với chính mình. Bút pháp chấm phá rực rỡ, khung cảnh làm nền cho Kiều thổ lộ tâm tình. Thiên nhiên to lớn mà con người nhỏ bé, đơn côi .Nàng đau buồn vì cảnh ngộ bị đày vào chốn lầu xanh, đau buồn vì bị giam giữ cô độc trước lầu Ngưng Bích hoang vắng :

Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình, nửa cảnh, như chia tấm lòng

Bẽ bàng : Sự xấu hổ tủi thẹn với đèn khuya, mây sớm, với lòng mình và những người thân yêu, nỗi buồn đau không người san sẻ. Chia tấm lòng : Sự bộn bề của tâm trạng không biết đi đâu về đâu .

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trông mai chờ
Bên trời góc bể bơ vơ
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai?

Nàng nhớ về đêm trăng thề hẹn : “ Tưởng người dưới nguyệt chén đồng ”. Nhớ chàng Kim, nàng còn tưởng tượng cảnh Kim Trọng đợi chờ tin nàng ờ quê nhà mà thấp thỏm không yên : “ tin sương luống những rày trông mai chờ ” .Tấm son gột rửa khi nào cho phai ? bộc lộ tâm trạng đau đớn, xót xa bởi tấm lòng nhớ thương Kim Trọng không khi nào nguôi quên, bởi hoàn cảnh bị dập vùi hoen ố, biết khi nào gột rửa được. Câu thơ là một câu hỏi tu từ bộc lộ sự dằn vặt đau khổ của nàng khi phải chia li với Kim Trọng. Dù có li biệt nhưng tình cảm của nàng so với Kim Trọng vẫn thủy chung son sắt. “ Tấm lòng son ” ấy không bao giờ thay đổi trước khoảng trống và thời hạn. Trong thảm kịch tình yêu, Thúy Kiều có nỗi đau về nhân phẩm .

Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
1045. Sân Lai cách mấy nắng mưa?
Có khi gốc tử đã vừa người ôm

Xót thương cảnh ngộ cha mẹ ngày ngày tựa cửa ngóng trông. Nàng tưởng tượng cảnh nơi quê nhà toàn bộ đã thay đổi mà sự thay đổi lớn nhất là “ gốc tử đã vừa người ôm ”, nghĩa là cha mẹ ngày một thêm già yếu, hiện thời không ai người trông nom, mà mình lại ở xa không làm tròn bổn phận của người con. Tâm hồn cao đẹp của nàng luôn luôn lo nghĩ cho người khác trong lúc bản thân mình đang tan nát và đớn đau ..Các từ ngữ chỉ thời hạn xa cách : “ hôm mai ”, “ cách mấy nắng mưa ”, những thi liệu, điển cố văn học Trung Quốc như “ sân lai gốc tử ” và thành ngữ “ quạt nồng ấp lạnh ” đã cực tả nỗi nhớ thương cha mẹ, nỗi đau buồn, tấm lòng hiếu thảo của Kiều, của đứa con gái đầu lòng đã không hề, không được chăm nom phụng dưỡng cha mẹ, khi song thân đã già yếu. Nguyễn Du đã sử dụng ngôn từ độc thoại phối hợp hài hoà giữa phong thái cổ xưa và phong thái dân tộc bản địa, tạo nên những vần thơ biểu cảm bộc lộ một tâm trạng thảm kịch, một cảnh ngộ đầy thảm kịch của Thúy Kiều. Giọng thơ rưng rưng lệ, nỗi đau của nàng Kiều như thấm vào cảnh vật, thời hạn và lòng người …Trong cảnh ngộ ở lầu Ngưng Bích, Thúy Kiều là người đáng thương nhất, nhưng nàng đã quên cảnh ngộ bản thân để nghĩ về Kim Trọng, nghĩ về cha mẹ. Kiều là người tình thuỷ chung, người con hiếu thảo, người có tấm lòng vị tha đáng trọng .Ở đây, Nguyễn Du đã miêu tả khách quan tâm trạng của Thúy Kiều vượt qua những định kiến của tư tưởng phong kiến : đặt chữ tình trước chữ hiếu. Trong cảnh ngộ khi ở lầu Ngưng Bích, Kiều là người đáng thương nhất nhưng nàng vẫn quên mình để nghĩ đến tình nhân, nghĩ đến cha mẹ. Đầu tiên Kiều nhớ Kim Trọng. Điều này tương thích với quy luật tâm ý, vừa biểu lộ sự tinh xảo của ngòi bút Nguyễn Du khi biểu lộ khách chăm sóc cảnh của Kiều .Nguyễn Du là người ngợi ca thiên diễm tình tự do từ khi chớm nở, sau này khi Kiều lâm nạn, ty dang dở, ông cũng là người thông cảm với những đổ vỡ, tan nát của một mối tình mà trái tim Kiều khi nào cũng như chảy máu, vì đau thương và hối hận. Cho nên khi viết về tâm trạng nhớ thương của Kiều, ông đã đặt tình trước hiếu, đảo ngược trật tự của đạo lí phong kiến để Thúy Kiều trước hết nghĩ đến tình nhân .Mặt khác so với cha mẹ, Thúy Kiều đã bán mình chuộc cha, ơn sinh thành đã có phần được đền đáp, còn so với tình nhân, Kiều vẫn coi mình là kẻ lỗi hẹn, bạc tình, khi Mã Giám Sinh làm nhục, lại bị ép phải tiếp khách làng chơi nên nỗi đau nhất của Kiều lúc này là “ tấm son gột rửa khi nào cho phai ” .. Trong tâm cảnh như vậy, khi một mình một bóng, Nguyễn Du đã để nàng trước hết nghĩ tới chàng Kim. Cực kì tinh xảo khi biểu lộ tính biện chứng của tâm hồn nhân vật, Nguyễn Du thật xứng danh là một thiên tài .

Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ dầu dầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.

Chiều hôm là khoảng chừng thời hạn gợi buồn, cửa bể bát ngát lúc ngày tàn chiều hôm càng làm tăng nỗi buồn đau đơn độc của kiếp người lưu lạc, bơ vơ. Cánh buồm thấp thoáng lúc ẩn lúc hiện nơi cửa bể chiều hôm như một ảo ảnh đầy ám ảnh, gợi lên những hành trình dài lưu lạc sầm uất không biết đâu là bến bờ, khát vọng trong lòng người tha hương nhớ về mái ấm gia đình, quê nhà, tình nhân … .Cánh hoa trôi man mác trên ngọn nước mới sa gợi thân phận nhỏ bé, mỏng mảnh, lênh đênh trôi dạt trên dòng đời vô định không biết đi đâu về đâu. Kiều nhìn cánh hoa trôi trên mặt nước mà cảm thương cho số phận hoa trôi bèo nổi của mình, vô định không phương hướng, do dự không biết cuộc sống mình sẽ ra làm sao ? Phân người con gái như gió thổi đầu non, như hoa lạc giữa dòng, phận nhỏ mà nạn lớn, không biết bao gì mới đực đoàn viên. Càng nghĩ, Kiều càng đớn đau, vô vọng .Nội cỏ rầu rầu, úa tàn héo hắt một màu xanh nhợt nhạt, trải rộng nơi chân mây mặt đất gợi đời sống úa tàn, bi thương, vô vọng lê dài không biết đến khi nào. Nhìn sắc tố tê tái thê lương ấy, Kiều đau tê tái khi nghĩ đến tương lai u ám và đen tối, héo tàn của mình không biết lê dài đến khi nào ? Sắc cỏ dầu dầu ấy, nàng đã một lần nhìn thấy mới ngày nào trên nấm mồ Đạm Tiên :

Sè sè nấm đất bên đường
Dầu dầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh

Nhìn xa rồi nhìn gần, vừa “ buồn trông ” vừa lắng tai nghe. Nghe tiếng gió gào, gió cuốn mạnh làm cho sóng nước duềnh lên kinh hoàng, xô đập vào bờ hết lớp nọ đến lớp kia. Không phải sóng reo mà là “ sóng kêu ”. Gió và sóng đang bủa vây “ xung quanh ghế ngồi ”. Một tâm trạng cô đơn lẻ loi đang trải qua những giờ phút hãi hùng, ghê sợ, lo âu. Phải chăng âm thanh kinh hoàng ấy của gió và sóng là hình tượng cho những tai hoạ kinh khủng đang bủa vây, sắp giáng xuống số phận người con gái nhỏ bé, đáng thương ?Hình ảnh “ gió cuốn mặt duềnh ” và âm thanh ầm ầm của tiếng sóng “ kêu quanh ghế ngồi ” gợi tâm trạng thấp thỏm hãi hùng như báo trước, chỉ ngay sau lúc này, giông bão của số phận sẽ nổi lên, xô đẩy, vùi dập cuộc sống Kiều. Tâm trạng đơn độc, dự cảm hãi hùng về tương lai và số phận chìm nổi của Kiều. Đến đây, nàng gần như bấn loạn niềm tin, trọn vẹn vô vọng trước nghịch cảnh trớ trêu .Điệp ngữ “ buồn trông ” ( buồn mà nhìn ra xa, buồn mà trông ngóng, mong đợi một điều gì đó mơ hồ, xa xôi ) tạo một âm hưởng trầm buồn, khiến nỗi buồn bủa vây từ phía bao trùm lên cả khoảng trống. “ Buồn trông ” đã trở thành điệp khúc của đoạn thơ và cũng là điệp khúc của tâm trạng buồn tê tái, đau thương, đơn độc của nàng Kiều. Các cặp từ láy : xa xa, thấp thoáng, man mác, rầu rầu, xanh xanh, ầm ầm … xô đẩy nhau như những con sóng tâm tư nguyện vọng cuộn trào lên trong lòng người. Giọng thơ tha thiết não nùng .Kiều “ buồn trông ” mà lo âu sợ hãi về một cuộc sống đầy dịch chuyển, đầy cạm bẫy, nhiều máu và nước mắt đang rình rập ở chặng đường đời phía trước. Và quả thực ngay sau lúc này, Kiều đã mắc lừa Sở Khanh để rồi phải lâm vào cảnh “ thanh lâu hai lượt thanh y hai lần ”Hình ảnh tăng tiến càng lúc càng kinh hoàng. Đặc biệt là 8 câu cuối tiếng sóng ở đây không vỗ, không đập mà kêu, không đến từ một phía mà từ nhiều phía, không một kẻ hở nào. “ Kêu quanh ” gợi lên sự hãi hùng, sự dự báo về cuộc sống đầy sóng gió đang chờ đón nàng Kiều ở phía trước .Đây là tâm cảnh chứ không phải là ngoại cảnh, mỗi cảnh có một nét riêng nhưng đều là miêu tả một góc nhìn trong tâm trạng của nàng Kiều, cảnh nhuộm màu tê tái : cánh buồm nhỏ phía trời xa xăm vô định, cánh hoa lìa cành tan tác không biết đi đâu về đâu, những ngọn cỏ phai tàn héo úa và mặt duềnh cuộn sóng hãi hùng .Bằng thẩm mỹ và nghệ thuật ẩn dụ, mạng lưới hệ thống câu hỏi tu từ, những từ láy “ thấp thoáng ”, “ xa xa ”, “ man mác ”, “ rầu rầu ”, ” xanh xanh ”, ” ầm ầm ” … vừa gợi tả sắc tố, hình ảnh, âm thanh lại vừa miêu tả tâm trạng con người. Điệp từ điệp ngữ liên hoàn nhấn mạnh vấn đề, khắc sâu trạng thái vô vọng, đơn độc, bế tắc đến vô tận đang chao đảo trong tâm trạng của Kiều .Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình của Nguyễn Du vô cùng điêu luyện. Tác giả lấy ngoại cảnh để thể hiện tâm cảnh. Cảnh được miêu tả từ xa đến gần ; sắc tố từ nhạt đến đậm ; âm thanh từ tĩnh đến động ; nỗi buồn từ man mác, mông lung đến lo âu, kinh sợ, dồn đến cơn bão táp của nội tâm, cực điểm của cảm hứng trong lòng Kiều. Thiên nhiên thấm đẫm tâm trạng, thể hiện tâm trạng theo quy luật tâm lí “ người buồn cảnh có vui đâu khi nào ”. Mỗi câu thơ, mỗi hình ảnh, ngôn từ miêu tả vạn vật thiên nhiên, miêu tả ngoại cảnh mang ý nghĩa và giá trị như một ẩn dụ, một tượng trưng về tâm trạng đau khổ và số phận đen tối của một kiếp người trong bể trầm luân .

Có thể nói đoạn thơ “Kiều ở lầu NB”như chứa đầy lệ: lệ của người con gái lưu lạc, đau khổ vì cô đơn lẻ loi, buồn thương chua xót vì mối tình đầu tan vỡ, xót xa vì thương nhớ cha mẹ, lo sợ cho thân phận, số phận mình; lệ của nhà thơ, một trái tim nhân đạo bao la đồng cảm, xót thương, chia sẻ cho nỗi đau của người thiếu nữ tài sắc, hiếu thảo mà bạc mệnh: “Tố Như ơi! Lệ chảy quanh thân Kiều”

Kiều ở lầu Ngưng Bích là một trong những đoạn miêu tả nội tâm nhân vật thành công xuất sắc nhất của Truyện Kiều, đặc biệt quan trọng là bằng bút pháp tả cảnh ngụ tình. Đoạn thơ cho thấy cảnh ngộ đơn độc, buồn tủi và tấm lòng thủy chung, hiếu thảo của Thúy Kiều. Với đoạn thơ trên, Nguyễn Du đã đạt đến trình độ biện chứng tâm hồn. Nhà thơ đồng cảm con người đến tận thẳm sâu tiềm thức, làm lộ rõ sự hoạt động bên trong tâm hồn đớn đau, khổ nhục của Thúy Kiều trong những ngày đầu lưu lạc phải chịu nhiều khổ nhục, đắng cay. Lời thơ xiết mạnh vào từng giác quan người đọc, khiến người đọc càng thêm cảm thương cho số kiếp bèo dạt mây trôi của thiếu nữ tài sắc vẹn toàn mà xấu số, từ đó làm toát lên tấm lòng cảm thương vô hạn của tác giả so với kiếp người nhỏ bé trong xã hội phong kiến vốn sống sót nhiều bất công .