Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Nội dung bài thơ, Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm
– Phạm Tiến Duật ( 1941 – 2007 ) – Quê quán : huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ – Sự nghiệp sáng tác : + Năm 1964, ông tốt nghiệp trường Đại học Sư phạm TP.HN. + Tuy vậy ông không liên tục với nghề mình đã chọn mà quyết định hành động lên đường nhập ngũ, đó cũng là nơi ông sáng tác ra rất nhiều tác phẩm thơ nổi tiếng. + Năm 1970, ông đạt giải nhất cuộc thi thơ báo Văn Nghệ, ngay sau đó Phạm Tiến Duật được kết nạp vào Hội Nhà văn Nước Ta + Chiến tranh kết thúc, ông trở về làm tại ban Văn Nghệ, Hội nhà văn Nước Ta và là Phó trưởng Ban Đối ngoại Nhà văn Nước Ta. Đó quả là một thành tích đáng tự hào. + Năm 2001, ông được trao tặng Trao Giải Nhà nước về Văn học nghệ thuật và thẩm mỹ + 19-11-2007, ông được quản trị nước Nghuyễn Minh Triết trao tặng Huân chương lao động hạng nhì + Năm 2012, ông nhận Trao Giải Hồ Chí Minh về Văn Học Nghệ thuật + Các tác phẩm tiêu biểu vượt trội : “ Vầng trăng quầng lửa ”, “ Nhóm lửa ”, “ Tiếng bom và tiếng chuông chùa ” … – Phong cách sáng tác : thơ của Phạm Tiến Duật được những nhà văn khác nhìn nhận cao và có nét riêng : giọng điệu rất sôi sục của tuổi trẻ vừa có cả sự ngang tàn tinh nghịch nhưng lại vô cùng thâm thúy. Nhiều bài thơ của ông đã được phổ nhạc thành bài hát, tiêu biểu vượt trội là bài “ Trường sơn Đông Trường Sơn Tây ”
1.Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ sáng tác năm 1969 trên tuyến đường Trường Sơn, trong thời kì kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt. Bài thơ thuộc chùm thơ được Tặng Ngay giải Nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ năm 1969, in trong tập “ Vầng trăng quầng lửa ”
2.Bố cục
– Đoạn 1 ( Khổ 1 + 2 ) : Tư thế thế từ tốn hiên ngang của người lính lái xe không kính – Đoạn 2 ( Khổ 3 + 4 ) : Tinh thần gan góc mặc kệ khó khăn vất vả gian nan và niềm tin sáng sủa, sôi sục của người lính – Đoạn 3 ( Khổ 5 + 6 ) : Tinh thần chiến sỹ đồng đội thắm thiết của người lính lái xe – Đoạn 4 ( Khổ 7 ) : Lòng yêu nước và ý chí chiến đấu vì miền Nam
3.Giá trị nội dung
Bài thơ khắc họa nét độc lạ của hình tượng những chiếc xe không kính qua đó làm điển hình nổi bật hình ảnh những người chiến sỹ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt, họ từ tốn hiên ngang, gan góc sáng sủa có niềm tin chiến sỹ đồng đội và một ý chí chiến đấu giải phóng Miền Nam.
4.Giá trị nghệ thuật
Bài thơ tích hợp thể thơ bảy chữ và tám chữ một cách tự nhiên. Đặc biệt nhất là có vật liệu hiện thực vô cùng sinh động của mặt trận, những hình ảnh phát minh sáng tạo rất đời thường. Ngôn ngữ và giọng điệu thơ giàu tính khẩu ngữ, ngang tàn và mạnh khỏe
I.Mở bài
– Giới thiệu đôi nét về đề tài cuộc chiến tranh, người lính trong thơ ca : Đây là đề tài quen thuộc đã đi vào thơ ca của rất nhiều những tác giả tiêu biểu vượt trội. – Vài nét về tác giả Phạm Tiến Duật – một nhà thơ nổi tiếng với rất nhiều tác phẩm viết về đề tài cuộc chiến tranh – “ Bài thơ về tiểu đội xe không kính ” với hình ảnh chủ yếu là chiếc xe không kính làm điển hình nổi bật hình ảnh những người lính lái xe Trường Sơn với bao phẩm chất tốt đẹp.
II.Thân bài
1.Đôi nét về hoàn cảnh sáng tác tác phẩm
– Bài thơ sinh ra vào năm 1969 trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mĩ diễn ra vô cùng ác liệt – Bài thơ là lời ngợi ca vẻ đẹp của người lính cách mạng thời bấy giờ
2.Khổ 1+2 : Tư thế thế ung dung hiên ngang của người lính
– 2 câu thơ đầu : nhấn mạnh vấn đề tư thế thư thả của người lính, đường hoàng đĩnh đạc, dám nhìn thẳng vào khó khăn vất vả gian nan không hề thấp thỏm tránh mặt – 4 câu thơ tiếp theo :
+ Phép nhân hóa “gió vào xoa” “con đường chạy”, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “mắt đắng”
⇒ tả thực cảm nhận của người lính với quốc tế bên ngoài + “ Thấy con đường chạy thẳng vào tim ” : vận tốc trên chiếc xe đang lao vun vút ra mặt trận ⇒ con đường ấy còn là con đường giải phóng miền Nam, con đường của trái tim nồng nàn yêu nước ⇒ Chiến tranh tuy quyết liệt nhưng người lính vẫn cảm nhận bằng một tâm hồn tươi tắn đầy lãng mạn, qua khung cửa, mọi vật có vẻ như cũng muốn theo người lính ra mặt trận. ⇒ chất thơ của cuộc chiến đấu
3.Khổ 3+4: Tinh thần dũng cảm bất chấp khó khăn gian khổ và tinh thần lạc quan, sôi nổi của người lính
– 2 câu thơ đầu khổ 3 + 2 câu thơ đầu khổ 4 : + Người lính phải đương đầu với bao khó khăn vất vả, khắc nghiệt của thời tiết ở Trường Sơn : “ bụi phun tóc trắng ”, “ mưa tuôn mưa xối ” + Nhưng sáng ngời ở họ vẫn là sự can đảm đảm nhiệm những khắc nghiệt “ không có … ừ thì ” : thái độ chuẩn bị sẵn sàng gật đầu mọi gian truân gian khó, coi đó như một yếu tố tất yếu trong đời sống chiến đấu – 2 câu thơ cuối khổ 3 + 2 câu thơ cuối khổ 4 : + Người lính đương đầu với khó khăn vất vả khó khăn bằng giọng cười “ ha ha ” ⇒ Thái độ sáng sủa + Các từ láy tượng hình tượng thanh “ ha ha ”, “ phì phèo ” ẩn dụ biểu lộ niềm tin sáng sủa yêu đời của những anh ⇒ Đây là vẻ đẹp trong tâm hồn những anh, là chất thơ vút lên từ hiện thực chiến đấu thật đáng ngợi ca và trân trọng
5.Khổ 5+6: Tinh thần đồng chí đồng đội thắm thiết
– 4 câu thơ khổ 5 : + “ Đã về đây họp thành tiểu đội ” : Những chiếc xe từ khó khăn nguy hiểm cùng chung một trách nhiệm nên đã tập hợp thành “ tiểu đội xe không kính ” + “ Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi ” : cụ thể chân thực nhưng rất hóm hỉnh, qua cái bắt tay, người lính tiếp thêm cho nhau sức mạnh, trao cho nhau tình chiến sỹ, đồng đội thắm thiết – 2 câu thơ đầu khổ 6 : + “ Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời ” : cuộc chiến tranh buộc họ phải dựng nhà bếp ăn giữa “ trời ”, nhưng họ vẫn thư thả và coi đó như một lẽ tự nhiên + “ chung bát đũa nghĩa là mái ấm gia đình đấy ” : Chính tình chiến sỹ đồng đội đã hóa mái ấm gia đình, cách người lính lái xe định nghĩa về mái ấm gia đình thật đơn giản và giản dị và độc lạ ⇒ Hai tiếng “ mái ấm gia đình ” thật thiêng liêng chan chứa tình cảm, họ truyền cho nhau sức mạnh để chiến đấu – 2 câu thơ cuối khổ 6 : + Điệp ngữ “ lại đi ” phối hợp với nhịp thơ : nhịp bước hành quân của những anh đến với những chặng đường mới + Hình ảnh “ trời xanh thêm ” : ý nghĩa tượng trưng thâm thúy bộc lộ niềm tin sáng sủa yêu đời, chan chứa hy vọng, đó còn là hoán dụ chỉ độc lập
6.Khổ 7: Lòng yêu nước và ý chí chiến đấu vì miền Nam
– 2 câu đầu : Vẫn là những khó khăn vất vả nhưng giờ đây được tăng thêm gấp bội “ không kính ”, “ không đèn ”, “ không mui xe ”, “ thùng xe có xước ” : khó khăn vất vả tăng thêm như cản đi bước chân của người chiến sỹ – 2 câu cuối + Lời chứng minh và khẳng định : “ Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước ” : Lời khẳng định chắc chắn cứng ngắc mặc kệ mọi gian nan, khó khăn vất vả + “ Chỉ cần trong xe có một trái tim ” : Hình ảnh “ trái tim ” là hoán dụ chỉ người lính lái xe nồng nàn yêu nước và sục sôi căm thù quân xâm lược nhưng cũng mang nghĩa ẩn dụ : nhiệt huyết cách mạng, lòng trung thàn, gan góc
III.Kết bài
– Khẳng định lại những nét tiêu biểu vượt trội, rực rỡ về thẩm mỹ và nghệ thuật tạo ra sự thành công xuất sắc của bài thơ : ngôn từ giàu tính khẩu ngữ, tự nhiên, trẻ khỏe, sử dụng nhiều giải pháp tu từ quen thuộc … – Bài thơ đã khắc họa chân thực nhất vẻ đẹp của người lính lái xe Trường Sơn với tư thế thư thả hiên ngang, niềm tin sáng sủa dũng mãnh mặc kệ khó khăn vất vả gian nan và ý chí giải phóng miền Nam. Vẻ đẹp của những anh cũng là tiêu biểu vượt trội cho thế hệ người trẻ tuổi những năm đánh Mĩ
Các bài Soạn văn lớp 9 siêu ngắn được biên soạn bám sát câu hỏi sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1, Tập 2 giúp bạn dễ dàng soạn bài Ngữ Văn 9 hơn.
>> Soạn bài Bài thơ về tiểu đội xe không kính Ngắn nhất
