Bài thơ: Ông Đồ (Vũ Đình Liên) – Nội dung bài thơ, Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm
– Vũ Đình Liên ( 1913 – 1996 )- Quê quán : Quê gốc là ở Thành Phố Hải Dương nhưng sống đa phần ở Thành Phố Hà Nội- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác :+ Là một trong những nhà thơ lớp tiên phong của trào lưu thơ mới+ Ngoài sáng tác thơ, ông còn điều tra và nghiên cứu, dịch thuật, giảng dạy văn học- Phong cách sáng tác : Thơ ông mang nặng nỗi niềm xưa, nỗi niềm hoài cổ, hoài vọng- Tác phẩm tiêu biểu vượt trội : Lũy tre xanh, Mùa xuân cộng sản, Hạnh phúc …
1. Hoàn cảnh sáng tác
– Từ đầu thế kỉ XX, nền văn Hán học và chữ Nho ngày càng suy vi trong đời sống văn hóa truyền thống Nước Ta, khi mà Tây học gia nhập vào Nước Ta, có lẽ rằng vì đó mà hình ảnh những ông đồ đã bị xã hội bỏ quên và dần vắng bóng. Vũ Đình Liên đã viết bài thơ Ông đồ biểu lộ niềm ngậm ngùi, day dứt về cảnh cũ, người xưa .
2. Bố cục
Chia làm 3 phần :- Phần 1 ( hai khổ thơ đầu ) : Hình ảnh ông đồ thời Nho học còn thông dụng, thịnh thế- Phần 2 ( hai khổ tiếp theo ) : Hình ảnh ông đồ khi Nho học suy vi ( lụi tàn )- Phần 2 : Tâm tư thầm kín, niềm tiếc thương tác giả gửi gắm
3. Giá trị nội dung
– Tác phẩm khắc họa thành công xuất sắc hình cảnh đáng thương của ông đồ thời vắng bóng, đồng thời gửi gắm niềm thương cảm chân thành của nhà thơ trước một lớp người dần đi vào quá khứ, khới gợi được niềm xúc động tự vấn của nhiều fan hâm mộ
4. Giá trị nghệ thuật
– Bài thơ được viết theo thể thơ ngũ ngôn gồm nhiều khổ- Kết cấu trái chiều đầu cuối tương ứng, ngặt nghèo- Ngôn từ trong sáng bình dị, truyền cảm
I/ Mở bài
– Khái quát về tác giả Vũ Đình Liên, một nhà thơ điển hình nổi bật với thiên hướng văn chương mang nặng nỗi tiếc thương và sự hoài niệm quá khứ- Giới thiệu bài thơ Ông đồ : Một trong những bài thơ bình dị mà cảm động, nhìn vào đó, mỗi người sẽ có cảm xúc “ sám hối … với lớp người đang đi về cõi chết ” – ông đồ
II/ Thân bài
1.Hình ảnh ông đồ thời Nho học thịnh hành
– Thời gian : Mùa xuân với hoa đào nở- Hành động : bày mực tàu, giấy đỏ – công cụ đa phần của những nhà nho- Địa điểm : Bên phố đông người ⇒ sự đông vui, náo nhiệt lúc xuân về⇒ Hình ảnh thân thiện, quen thuộc trong mỗi dịp tết đến xuân về thưở xưa- “ Bao nhiêu người thuê viết …. khen tài ” : Sự thịnh thế của Hán học, những nhà Nho khẳng định chắc chắn vị trí của mình trong lòng người, đó là những con người được ngưỡng mộ vì năng lực, học vấn⇒ Góp phần không nhỏ khắc gợi không khí náo nhiệt truyền thống lịch sử, nét văn hòa không hề bỏ lỡ của mùa xuân trong tâm thức truyền thống của dân tộc bản địa⇒ Nhịp thơ nhanh ⇒ giữa không khí náo nức, ông đồ như một người nghệ sĩ, mang hết năng lực của mình hiến cho cuộc sống
2.Hình ảnh ông đồ khi Nho học lụi tàn
– “ Nhưng mỗi năm mỗi vắng ” : từ “ nhưng ” tạo bước ngoặt trong xúc cảm người đọc, sự suy vi ngày càng rõ nét, người ta hoàn toàn có thể cảm nhận một cách rõ ràng, day dứt nhất- “ Người thuê viết nay đâu ? ” : câu hỏi thời thế, cũng là câu hỏi tự vấn⇒ Sự trái chiều của khung cảnh với 2 khổ đầu ⇒ nỗi niềm day dứt, vẫn ông đồ xưa, vẫn kĩ năng ấy Open nhưng không cần ai thuê viết, ngợi khen- “ Giấy đỏ … nghiên sầu ” : Hình ảnh nhân hoá, giấy bẽ bàng sầu tủi, mực buồn động trong nghiên hay chính tâm tình của người nghệ sĩ buồn đọng, không hề tan biến được- “ Lá bàng … mưa bị bay ” : Tả cảnh ngụ tình : nỗi lòng của ông đồ. Đây là hai câu thơ rực rỡ nhất của bài thơ. Lá vàng rơi gợi sự đơn độc, tàn tạ, buồn bã, mưa bụi bay gợi sự ảm đạm, lạnh lẽo ⇒ tâm trạng con người u buồn, đơn độc, tủi phận
3. Tình cảm của nhà thơ:
– Thời gian : Mùa xuân với hoa đào nở ( lại : sự tái diễn tuần hoàn của cảnh vạn vật thiên nhiên )- Hình ảnh : “ Không thấy ”, phủ nhận sự xuất hiện của một người đã từng trở thành niềm ngưỡng vọng⇒ Kết cấu đầu cuối tương ứng làm điển hình nổi bật chủ đề bài thơ- “ Những người muôn năm cũ … giờ đây ? ” : Câu hỏi đặt ra có vẻ như không phải để tìm một câu vấn đáp, đó như một niềm than thân, thương phận mình .⇒ Câu hỏi tu từ nhằm mục đích thể hiện niềm tiếc thương, day dứt rất là chân thành của tác giả trước sự suy vi của Nho học đương thời
III/ Kết bài
– Khái quát giá trị nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật của bài thơ : Khắc họa thành công xuất sắc hình ảnh ông đồ và câu truyện về cuộc sống của người nghệ sị Nho học với cấu trúc ngặt nghèo, ngôn từ quyến rũ …
-Liên hệ bài học hiện nay: Giữ gìn những giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống
Loạt bài Tác giả – Tác phẩm gồm vừa đủ những bài Giới tiệu về tác giả, nội dung tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác, dàn ý nghiên cứu và phân tích tác phẩm giúp bạn yêu dấu môn Ngữ Văn 8 hơn.
