Mang khí chất ngang tàng, hào sảng nhưng những nhạc phẩm của Lê Quang lại dạt dào, da diết đến lạ. Và dẫu bài hát có được tôn vinh đến mức nào, thì anh vẫn thế: tiếng cười rổn rảng nheo đuôi mắt mà thấy đời nhẹ bẫng trong cơn say bè bạn…
– Nhắc đến Lê Quang, người ta nhớ ngay đến loạt ca khúc chạy khách làm ra tên tuổi Đan Trường như “ Đi về nơi xa ”, “ Dòng máu lạc hồng ”, “ Mưa trên cuộc tình ”, “ Chờ trên tháng năm ” … Nhưng rất ít người biết “ Đi về nơi xa ” được anh sáng tác từ kỷ niệm hồi đi bộ đội. Câu chuyện như thế nào thưa anh ?
+ Rất ít người biết câu truyện này vì tôi hiếm khi san sẻ, năm 1987 sau khi học xong một năm dự bị ĐH khoa Văn, Đại học Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, tôi nhận giấy gọi đi bộ đội. Đơn vị tôi đóng tại vùng rìa Phnôm Pênh ( Campuchia ). Hồi đó, trong đám lính trẻ, tôi viết chữ đẹp lại có tài văn chương bay bướm nên những đồng đội hay nhờ tôi viết thư tình thuê .
 |
| Nhạc sĩ Lê Quang.
|
Có một người lính rất thân nhờ tôi viết thư cho tình nhân ở quê. Tuần nào cũng viết một lá. Bẵng đi một thời hạn dài, nó không nhờ tôi viết nữa. Nhưng cứ sau giờ cơm chiều, tôi vào thay ca ở vọng gác là lại thấy nó ăn bận chỉnh tề rồi đi lên ngọn đồi nhỏ gần đơn vị chức năng ngồi một mình .
Hành động đó lặp đi lặp lại mỗi chiều. Tôi lo âu hỏi thì nó buồn bã bảo đã chia tay, tình nhân đi lấy chồng rồi. Hình ảnh người lính lặng lẽ quay trở lại đơn vị chức năng mỗi tối in đậm trong tôi. Đến năm 1997, nhớ lại hình ảnh ấy, tôi viết “ Đi về nơi xa ” .
– Biết câu truyện sau bài hát, tôi khá kinh ngạc vì lời bài hát không đề cập đến người lính, mặt trận. Nghe qua, người ta ngỡ nó như bao tình khúc khác chứ không nghĩ là tình yêu người lính .
Nhiều người khi nghe tôi kể cũng kinh ngạc như bạn. Tôi muốn viết về góc khuất tình yêu của người lính. Viết về mặt trận, sự quyết liệt cuộc chiến tranh, về đau khổ mất mát thì tất cả chúng ta đã có quá nhiều bài hát hay rồi. Riêng tôi, tôi muốn đi sâu vào những điều bình dị .
Người lính cũng biết yêu chứ, và đã yêu, họ cũng đau khổ, thất tình như ai. Nên nghe ca khúc, người ta thấy mối tình, nỗi đơn độc, đau khổ của chàng trai cũng có khác gì nỗi lòng mình. Tôi cũng là lính, cũng thất tình. Từ chuyện của người bạn thân khiến tôi nhớ lại chuyện tình mình .
Hồi đó, tôi có quen một người bạn gái học trường Bùi Thị Xuân. Tình mới chớm thì tôi đi bộ đội ở Campuchia. Ở xứ người, mưa mùa hạ rất lạ. Buổi trưa, mưa ào cái rất nhỏ rồi tạnh. Nó cũng như chuyện tình tôi. Ngày tôi về phép, ghé thành phố thì được tin cô ấy đi lấy chồng. Sau này chúng tôi vẫn coi nhau là bạn hữu thân thương. Từ chuyện mình, tôi viết thành ca khúc “ Mùa hạ mãi xa ” .
– Có phải nhờ chất lính mà anh sáng tác bài hát “ Linh thiêng Việt Nam ” và những bài hát về tổ quốc, quốc gia nói chung một cách đầy xúc động như vậy ?
+ Giai đoạn ở mặt trận Campuchia cho tôi nhiều bài học kinh nghiệm. Đó là sự trầm tĩnh, kiên cường bởi trong tay mình có vũ khí, mình mà nóng nảy thì sẽ xảy ra chuyện khôn lường. Và cũng nhờ đi bộ đội, tôi yêu quốc gia mình hơn. Đó là quãng thời hạn đẹp nhất thời trai trẻ và tạo cảm hứng cho tôi viết nên loạt ca khúc về quê nhà, quốc gia như “ Linh thiêng Việt Nam ”, “ Dòng máu Lạc Hồng ”, “ Dân nước Nam ” …
|
| Nhạc sĩ Lê Quang và ca sĩ Đan Trường trong một chương trình âm nhạc.
|
“Linh thiêng Việt Nam” có lẽ là bài hát đầu tiên mà từ “linh thiêng” được sử dụng. Tôi nhớ khi đó đài truyền hình tổ chức một chương trình cầu truyền hình lớn khắp ba miền để kỷ niệm ngày thương binh, liệt sĩ. Tôi được ban tổ chức đưa đi thăm thương binh, mẹ Việt Nam anh hùng và nghĩa trang.
Viết về thương bệnh binh, người lính đã có những ca khúc quá hay như “ Vết chân tròn trên cát ” của Trần Tiến, “ Nhánh lan rừng ” của Thế Hiển …, nên tôi chọn viết cho người đã nằm xuống. Tự nhiên trong đầu tôi bật ra những lời tâm tình “ Linh thiêng đất Việt Nam / Linh thiêng trời Việt Nam / Linh thiêng đất trời Việt Nam ” .
Vậy là tôi lấy đó làm tứ để sáng tác nên bài hát với phần khởi đầu như vậy. Nói thật, đến tận giờ đây tôi vẫn không hiểu vì sao mình viết được ca khúc đó. Cứ ngỡ như ai cầm tay mà viết vậy .
– Học khoa Văn, cơ duyên nào đưa anh bén duyên với âm nhạc ?
+ Đi bộ đội về, tôi tính đi học lại khoa Văn, Đại học Tổng hợp. Nhưng một lần đến thăm anh bạn mới tốt nghiệp khoa Văn, ảnh bảo “ Tao tốt nghiệp rồi mà giờ phải bán tạp hóa, sửa xe đạp điện đây nè ”, vậy là tôi nản, bỏ ngang. Về TP Hồ Chí Minh, tôi làm công nhân, làm đủ mọi nghề lao động tay chân để kiếm sống .
Hồi đi học, tôi cũng biết đàn hát. Đi bộ đội, nhiều lúc cũng Giao hàng văn nghệ cho đồng đội. Nhờ vậy tôi gia nhập nhóm nhạc Da Vàng rồi vừa chơi nhạc vừa tập tành sáng tác bài hát cho nhóm. Lúc đó tôi toàn sáng tác bài rock thôi. Sau thử thách của nhạc sĩ Nguyễn Hà, tôi khởi đầu viết tình ca pop-ballad. Và bài tiên phong chính là “ Đi về nơi xa ” .
– Có vẻ giờ đây nhịp sáng tác của anh khá lặng lẽ ?
+ Đời tôi vốn bình yên, không có nhiều xáo động. Tôi vẫn sáng tác nhưng chỉ sáng tác khi có cảm hứng. Nhiều ca sĩ đặt viết nhưng nếu người ca sĩ đó tôi không cảm được thì tôi phủ nhận. Tôi không hề viết một bài hát vô thưởng vô phạt rồi đưa cho ca sĩ hát. Bản thân ca sĩ hát mà không thấy mình trong đó thì họ sẽ nhanh chán, bài hát rồi cũng chết yểu .
Những ca khúc tôi viết cho Mỹ Tâm, Hồng Ngọc … như “ Tình xót xa thôi ”, “ Chuyện thường tình thế thôi ” … đều là sợi dây giao cảm, hiểu thấu nhau của chúng tôi. Tôi lấy ký ức của họ để viết cho họ. Trong mắt tôi, Mỹ Tâm mãi mãi là cô bé. Nhìn Tâm nhỏ bé, yếu ớt vậy mà cô rất can đảm và mạnh mẽ, bản lĩnh vượt qua cạm bẫy lẫn thị phi. Hồi đó, sau mỗi lần hết show, bạn bè nghệ sĩ lại kéo vô quán bar uống rượu. Tôi nhìn thấy Tâm cầm ly rượu chưa uống nhưng mắt đã rơm rớm .
Cho nên khi viết bài “ Em chờ anh ” cho Tâm, bài hát có câu : “ Tình chưa kịp đầy mà mắt vội cay ”. Còn Hồng Ngọc nhìn vẻ bên ngoài ngổ ngáo, làm mưa làm gió vậy nhưng lại yếu ớt lắm. Có lần tôi mắng Ngọc trước đồng đội ban nhạc vì không chịu vỡ bài trên sân khấu tập nhạc, gặp người khác là cãi nhau, im re để bụng nhưng Ngọc lại đứng khóc ngon lành như con nít. Mà đúng là có giao cảm thì người ta mới đẩy ca khúc lên đến đỉnh thăng hoa .
 |
| Nhạc sĩ Lê Quang là một trong những người đồng hành thân thiết của ca sĩ Mỹ Tâm.
|
Như lần tôi sáng tác bài “ Niềm tin thắng lợi ” cho một giải bóng đá trong nước. Lúc đó, tôi phân vân việc chọn Mỹ Tâm hay một ca sĩ khác đang nức tiếng lúc đó. Nhưng sau cuối ca khúc được Mỹ Tâm thể hiện quá xúc động bởi ngày chung kết, đội Thành Phố Đà Nẵng của cô giành thắng lợi .
– Nổi tiếng với những bài hát tạo dựng tên tuổi Đan Trường, Mỹ Tâm, Hồng Ngọc… nhưng giờ đây, người ta hay bắt gặp anh làm đạo diễn âm nhạc và ngồi ghế nóng ở các sân chơi chính quy mà ít thấy anh ở các gameshow?
Tôi khước từ dần những gameshow, truyền hình trong thực tiễn vì tính tôi không hợp với sự xô bồ, nhốn nháo, đôi co cự cãi. Đa phần những chương trình đó đều bắt mình phải làm theo ngữ cảnh họ sắp xếp dù mình có là giám khảo đi chăng nữa. Làm giám khảo mà không được nhận xét đúng ý của mình, phải chấm người này đậu người kia rớt theo sự chỉ huy của ban tổ chức triển khai thì mình sao chịu nổi .
Trong khi chấm những chương trình chính quy như “ Sao Mai ”, “ Tiếng hát người làm báo ” … hoặc làm giám đốc âm nhạc cho chương trình “ Âm nhạc Việt Nam ”, “ Duyên dáng Việt Nam ” …, tôi thấy được là chính mình, sống với trình độ. Và ở đó, tiếng hát mới cất lên đúng nghĩa. Có lẽ mình lỗi thời rồi chăng ? Nhạc trẻ giờ đây tôi nghe không nổi. Nhiều khi mình không hiểu vì sao ca sĩ hát như hết hơi, láp nháp vài tiếng mà cũng lắm người nghe. Nên tôi chọn cách lánh xa những ồn ào, thị phi không đáng có .
– Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện !
