Bài thơ Hạt gạo làng ta là bài thơ được nhiều người yêu mến của nhà thơ Trần Đăng Khoa. Với ngòi bút tinh tế mà mộc mạc những bài thơ của ông luôn được quý độc giả quan tâm và tìm kiếm. Bài thơ hạt gạo làm ta với nhịp thơ ngắt theo từng dòng tạo sự tươi trẻ cho thiếu nhi. Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của lao động và sự trân quý của hạt gạo giữa hoàn cảnh của nước ta đang chiến tranh. Hãy cùng uct.edu.vn tìm hiểu về bài thơ đặc sắc này nhé!
Hạt gạo làng ta
Có vị phù sa
Của sông Kinh Thầy
Có hương sen thơm
Trong hồ nước đầy
Có lời mẹ hát
Ngọt bùi đắng cay…
Hạt gạo làng ta
Có bão tháng bảy
Có mưa tháng ba
Giọt mồ hôi sa
Những trưa tháng sáu
Nước như ai nấu
Chết cả cá cờ
Cua ngoi lên bờ
Mẹ em xuống cấy…
Hạt gạo làng ta
Những năm bom Mỹ
Trút trên mái nhà
Những năm cây súng
Theo người đi xa
Những năm băng đạn
Vàng như lúa đồng
Bát cơm mùa gặt
Thơm hào giao thông…
Hạt gạo làng ta
Có công các bạn
Sớm nào chống hạn
Vục mẻ miệng gàu
Trưa nào bắt sâu
Lúa cao rát mặt
Chiều nào gánh phân
Quang trành quết đất
Hạt gạo làng ta
Gửi ra tiền tuyến
Gửi về phương xa
Em vui em hát
Hạt vàng làng ta…
1.Tóm tắt lý lịch Trần Đăng Khoa
2. Tiểu sử nhà thơ Trần Đăng Khoa
+ Trần Đăng Khoa là một nhà thơ nổi tiếng được ca tụng là “ Thần đồng thơ trẻ ”. Ông cũng là một nhà văn và một nhà báo. Ông giữ chức vụ biên tập viên Tạp chí Văn nghệ Quân đội, nguyên là Trưởng ban Văn học Nghệ thuật, Giám đốc Hệ Phát thanh có hình của kênh VOVTV của Đài lời nói Nước Ta. Hiện nay, ông giữ chức Phó Bí thư Đảng ủy Đài Tiếng nói Nước Ta .
+ Nhà thơ Trần Đăng Khoa khởi đầu sáng tác từ rất sơm, năm 8 tuổi ông đã có một số ít sáng tác được in trên báo. Năm 10 tuổi, ông đã cho xuất bản tập thơ tiên phong với nhan đề “ Từ góc sân nhà em “ ( 1968 ) .
+ Cũng trong năm 1968, ông đã cho ra đời tập thơ thứ hai là “ Góc sân và khoảng chừng trời ” do nhà xuất bản Kim Đồng ấn hành. Trong đó, bài thơ “ Hạt gạo làng ta ” sáng tác năm 1968, là bài thơ phổ cập nhất của nhà thơ Trần Đăng Khoa. Bài Thơ này đã được nhạc sĩ Trần Viết Bính phổ nhạc năm 1971, bài hát được rất nhiều người yêu thích, nhất là lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng .
+ Năm 10 tuổi, nhà thơ Trần Đăng Khoa là người đề xuất đổi câu thơ “ Đường ta đi rộng thênh thang tám thước ” trong bài thơ “ Ta đi tới ” của nhà thơ Tố Hữu, thành “ Đường ta rộng thênh thang ta bước ”. Điều này đã làm cho giới văn học Nước Ta một phen ngỡ ngàng .
3. Thành Tích Của Ông
+ Trần Đăng Khoa sáng tác không nhiều, những tác phẩm điển hình nổi bật của ông như :
– Từ góc sân nhà em, 1968 .
+ Góc sân và khoảng chừng trời, tập thơ, 1968, tái bản khoảng chừng 30 lần, được dịch và xuất bản tại nhiều nước trên toàn quốc tế
+ Khúc hát người anh hùng, trường ca, 1974 .
+ Bên hành lang cửa số máy bay, tập thơ, 1986 .
Bài thơ Hạt gạo làng ta của Trần Đăng Khoa viết năm 1969 khi nhà thơ còn là một cậu bé 11 tuổi. Thế mà bài thơ lại có tầm tâm lý của người lớn : chín chắn, chững chạc làm thế nào .
Tứ thơ của bài thơ được tăng trưởng khởi đầu từ ý khái quát : hạt gạo được kết tinh từ những mùi vị ngọt ngào của quê nhà. Đó là hương đồng gió nội, là bài ca lao động, là lời ru của mẹ, là vị phù sa phì nhiêu của đất đai quê nhà. Nhưng hạt gạo cũng còn được làm ra từ trong khó khăn vất vả của thiên tai, từ trong khói lửa của cuộc chiến tranh. Hạt gạo không chỉ là sản phẩm vật chất mà còn là loại sản phẩm ý thức vô giá :
“ Hạt gạo làng ta
Có vị phù sa
Của sông Kinh Thầy
Có hương sen thơm
Trong hồ nước đầy
Có lời mẹ hát Ngọt bùi đắng cay ”
Các khổ 2 và 3 của bài thơ tập trung chuyên sâu bộc lộ những “ đắng cay ” mới có được hạt gạo dẻo thơm. Trong một bài ca dao ông cha đã từng nhắc nhở : “ Ai ơi bưng bát cơm đầy. Dẻo ngon một hạt đắng cay muôn phần ”. Vị đắng cay mà Trần Đăng Khoa muốn nói đến là nỗi khó khăn vất vả trong khắc phục thiên tai để sản xuất của người nông dân. Những bão lụt, hạn hán dồn dập … Điệp từ “ có ” phối hợp với số từ “ bảy ”, “ ba ”, “ sáu ”, nhà thơ đã bộc lộ được sự tàn phá ghê gớm của vạn vật thiên nhiên :
“ Hạt gạo làng ta
Có bão tháng bảy
Có mưa tháng ba
Giọt mồ hôi sa
Những trưa tháng sáu
Nước như ai nấu
Chết cả cá cờ
Cua ngoi lên bờ
Mẹ em xuống cấy ”
Bài thơ ca tụng ý chí vượt khó của mẹ, của bà con nông dân trước sự khắc nghiệt của vạn vật thiên nhiên .
Những năm 60, 70, giặc Mĩ leo thang bắn phá miền Bắc. Chúng hòng phá hoại những thành quả thiết kế xây dựng ta, nhằm mục đích ngăn ngừa sự chi viện của hậu phương lớn miền Bắc so với tiền tuyến lớn miền Nam. Những trai làng phải lên đường đánh giặc :
“ Những năm bom Mĩ
Trút lên mái nhà
Những năm khẩu súng
Theo người đi xa ”
Ở quê nhà là những bà, những chị. Họ vừa phải sản xuất vừa phải chiến đấu để bảo vệ thành quả lao động của mình, bảo vệ quê nhà bình yên với đồng lúa thẳng cánh cò bay. Ngày ấy, hình ảnh những cô gái súng quàng vai, sống lưng đeo băng đạn cả khi cày khi cấy trở thành một hình tượng đẹp của con người Nước Ta. Đó là sự phối hợp đẹp giữa chiến đấu và sản xuất :
“ Những năm băng đạn
Vàng như lúa đồng
Bát cơm mùa gặt
Thơm hào giao thông ”
Những năm tháng khó khăn ấy, những em mần nin thiếu nhi cũng muốn góp phần một phần nhỏ bé của mình vào công cuộc kiến thiết xây dựng quốc gia :
“ Hạt gạo làng ta
Có công những bạn
Sớm nào chống hạn
Vục mẻ miệng gàu
Trưa nào bắt sâu
Lúa cao rát mặt
Chiều nào gánh phân
Quang trành quết đất ”
Các em tham gia một cách tự giác, chăm chỉ. Sự chăm chỉ ấy được bài thơ thể qua các từ: sớm, trưa, chiều. Sự đối lập giữa sức vóc bé nhỏ với công việc người lớn mà các em tham gia được tác giả khắc họa một cách khá ngộ nghĩnh và xúc động.
Khổ cuối, tác giả nâng giá trị của hạt gạo thành : “ Hạt vàng làng ta ”. Hạt gạo quý như hạt vàng. Điệp khúc “ Hạt gạo làng ta ” ở mỗi khổ thơ biểu lộ được sự trân trọng tự hào của nhà thơ so với quê nhà. Ta hoàn toàn có thể nhận ra những ” hạt vàng ” lấp lánh lung linh trong bài thơ .
Trên đây, uct.edu.vn đã san sẻ cho những bạn bài thơ Hạt gạo làng ta mang đậm chất trữ tình ca ngợi người lao động kiên cường trong những ngày kháng chiến, nhắn nhủ tất cả chúng ta rằng không được tiêu tốn lãng phí hạt gạo bởi nó chính là công sức của con người của người nông dân. Hy vọng những bạn hoàn toàn có thể cảm nhận được ý nghĩa của bài thơ. Cảm ơn những bạn đã theo dõi bài viết của chúng tôi !
