Tình trạng ô nhiễm không khí đang trở thành yếu tố nan giải so với toàn quốc tế nói chung và ở Nước Ta nói riêng. Vì vậy, làm rõ nguyên do và tìm kiếm những giải pháp giải quyết và xử lý thực trạng ô nhiễm môi trường không khí là điều thực sự thiết yếu .
I. Ô nhiễm môi trường không khí là gì?
▪ Trước khi đến với khái niệm ô nhiễm không khí, bạn cần hiểu rõ môi trường không khí là gì ? Hiểu một cách đơn thuần, đây là tập hợp toàn bộ những khí xung quanh tất cả chúng ta .
▪ Không khí mang lại sự sống cho toàn bộ các sinh vật trên trái đất, trong đó bao gồm cả con người. Yếu tố này có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự sinh tồn và quá trình phát triển của tất cả sinh vật xuất hiện trên trái đất.
▪ Vì vậy, khái niệm ô nhiễm môi trường không khí được dùng để miêu tả sự thay đổi lớn theo chiều hướng tiêu cực trong thành phần không khí.
II. Ô nhiễm không khí trên thế giới đang diễn ra như thế nào?
▪ Theo những số liệu trong bản ” Báo cáo Tình trạng Không khí Toàn cầu ” được công bố vào năm 2020 thì tình hình ô nhiễm môi trường không khí trên quốc tế đang ở mức báo động .
▪ Vấn đề này không phải chỉ mới xảy ra mà đã sống sót từ trước, tuy nhiên con người vẫn chưa đưa ra bất kể giải pháp đơn cử nào để khắc phục thực trạng ô nhiễm môi trường không khí .
▪ WHO đã gọi tình trạng ô nhiễm không khí là “kẻ giết người thầm lặng” khi mà có tới 92% dân số thế giới đang phải sống trong môi trường với chất lượng không khí ở dưới mức tiêu chuẩn đề ra.
III. Tìm hiểu tình trạng ô nhiễm môi trường không khí ở Việt Nam
▪ Có thể nói, ô nhiễm không khí đang trở thành yếu tố nhức nhối so với cả quốc tế và Nước Ta cũng không phải là ngoại lệ .
▪ Theo Báo cáo thường niên về chỉ số môi trường (EPI) được thực hiện bởi tổ chức Môi trường Mỹ, Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia có chỉ số ô nhiễm không khí (API) cao nhất tại khu vực Châu Á.
▪ Trong đó, thực trạng ô nhiễm không khí ở thủ đô hà nội Thành Phố Hà Nội và TP Hồ Chí Minh là nghiêm trọng nhất trên cả nước. Có nhiều thời gian, bụi mịn bao trùm cả khung trời làm hạn chế tầm nhìn và tác động ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe thể chất của dân cư .
▪ Tính đến tháng 2/2020, Nước Ta đã có gần 3,6 triệu xe xe hơi và hơn 45 triệu xe máy tham gia vào mạng lưới hệ thống giao thông vận tải. Các phương tiện đi lại này chính là nguyên do lớn nhất gây ra thực trạng ô nhiễm không khí ở nước ta .
▪ Trong quy trình tiến độ từ năm 2010 – 2017, nồng độ bụi có xu thế tăng mạnh. Từ năm 2019 đến nay, thực trạng ô nhiễm không khí tiếp tục đạt đỉnh tại những thành phố lớn trên cả nước .
▪ Điển hình là ô nhiễm không khí tại Hà Nội và ở thành phố Hồ Chí Minh. Chỉ số báo cáo chất lượng không khí hàng ngày (AQI) tại các khu vực này thường dao động trong khoảng 150 – 200, đây được xem là mức rất nguy hiểm.
▪ Qúy I và II năm 2021, thực trạng ô nhiễm không khí ở Thành Phố Hà Nội và Thành Phố Hồ Chí Minh đã có sự cải tổ khá rõ ràng. Cụ thể, hiệu quả đo lường và thống kê AQI của hai khu vực này đều duy trì ở mức thấp và trung bình .
▪ Nguyên nhân chính là do sự bùng phát của dịch bệnh COVID-19. Trong thời hạn này, với những chủ trương cách ly xã hội nghiệm ngặt, lượng lưu thông của những phương tiện đi lại đã giảm đi một cách đáng kể .
IV. Nguyên nhân gây ra tình trạng ô nhiễm trong không khí
Nguyên nhân gây ra thực trạng ô nhiễm môi trường không khí đến từ rất nhiều nguồn khác nhau. Nhưng cơ bản có hai nguyên do chính là tự tạo và tự nhiên .
1. Nguyên nhân đến từ tự nhiên
▪ Do núi lửa phun trào: Được biết, núi lửa phun trào sẽ mang theo một lượng dưỡng chất lớn cho đất. Tuy nhiên, lượng lớn khí Clo, Metan, lưu huỳnh sinh ra trong quá trình phun trào nham thạch lại là nguyên nhân khiến không khí bị ô nhiễm trầm trọng.
▪ Do cháy rừng: Những đám cháy rừng sẽ sản sinh ra một lượng Nito Oxit khổng lồ. Hơn thế, cháy rừng còn giải phóng rất nhiều khói bụi và tàn tro vào môi trường không khí.
▪ Do gió: Dù không phải là nguyên nhân trực tiếp, tuy nhiên gió cũng được xem như một tác nhân gián tiếp gây ra ô nhiễm không khí. Gió chính là phương tiện mang bụi bẩn, các chất khí thải độc hại từ các nhà máy, thiên tai,… đi xa và lan rộng hơn.
▪ Do bão: Những cơn bão sẽ phát sinh ra một lượng khí COx và bụi mịn lớn, điều này càng làm gia tăng sự ô nhiễm trong không khí.
▪ Ngoài những nguyên do kể trên thì quy trình phân hủy xác chết động vật hoang dã, sóng biển hay phóng xạ tự nhiên cũng là những yếu tố gây ra thực trạng ô nhiễm môi trường không khí .
2. Nguyên nhân xuất phát từ con người (nhân tạo)
Dù trở thành nạn nhân của vấn nạn ô nhiễm môi trường, tuy nhiên, con người cũng là một trong những tác nhân chính gây ra thực trạng này .
2.1 Hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp
▪ Đây là một nguyên do thông dụng nhưng lại chưa thể tìm ra hướng khắc phục triệt để, nhất là với những nước đang tăng trưởng .
▪ Khói bụi từ mạng lưới hệ thống ống xả thải của nhà xưởng, nhà máy sản xuất trong những khu công nghiệp thường làm đen ngòm cả một khoảng chừng trời, với thành phần hầu hết là khí CO2, CO, SO2, NOx cùng một số ít chất hữu cơ khác cùng mức nồng độ cực cao .
▪ Không chỉ dừng lại ở việc làm ô nhiễm môi trường không khí, những khu công nghiệp còn trở thành tác nhân gây ra ô nhiễm nguồn nước, khiến cho rất nhiều “làng ung thư” được hình thành.
▪ Quá trình giải quyết và xử lý rác thải không đạt chuẩn tại những khu công nghiệp cũng trở thành nguyên do gây nên thực trạng mưa Axit .
▪ Việc lạm dụng thuốc phân bón hóa học, thuốc trừ sâu hay những hoạt động giải trí đốt rơm, rạ, đốt rừng làm rẫy cũng là một yếu tố khiến môi trường không khí trở nên ô nhiễm .
2.2 Hoạt động giao thông vận tải
▪ Với một số lượng khổng lồ phương tiện giao thông di chuyển một cách liên tục, lượng khí thải phát sinh ra cũng vô cùng khủng khiếp.
▪ Đặc biệt, so với những dòng xe đã cũ, mạng lưới hệ thống máy móc hoạt động giải trí kém khiến lượng khí thải ra lại càng lớn. Các phương tiện đi lại giao thông vận tải đa phần thải vào không khí những chất ô nhiễm như : NO2, SO2, CO, VOC, … với nồng độ cực cao .
2.3 Hoạt động quân sự, quốc phòng
▪ Các chất độc tồn đọng từ chiến tranh và những cuộc thử nghiệm quân sự có tác động tiêu cực rất lớn tới sức khỏe con người. Ngoài ra, mối đe dọa từ bom hạt nhân vẫn luôn thường trực mỗi ngày và nếu chúng bị rò rỉ ra ngoài thì hàng triệu người sẽ bị ảnh hưởng.
2.4 Hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng
▪ Các hoạt động xây dựng chung cư cao tầng, cao ốc hay cầu đường luôn luôn đem đến tình trạng ô nhiễm môi trường không khí nặng nề. Khi vận chuyển nguyên vật liệu, cho dù được che chắn kỹ càng đến đâu thì bụi bẩn vẫn sẽ vương vãi ra môi trường và gây ô nhiễm.
2.5 Hoạt động thu gom xử lý rác thải
▪ Việc rác bị thải ra quá nhiều khiến cho những khu tập kết không thể xử lý kịp thời. Điều này dẫn tới tình trạng xuất hiện mùi hôi thối. Bên cạnh đó, việc xử lý rác thải theo phương pháp thủ công là đốt sẽ khiến cho không khí bị ô nhiễm trầm trọng hơn.
2.6 Hoạt động sinh hoạt
▪ Trong quy trình nấu nướng, hoạt động và sinh hoạt, những khí thải từ nguyên vật liệu cháy như Gas, than, củi, … sẽ giải phóng ra một lượng lớn khí độc và bụi vào môi trường không khí .
V. Hậu quả của ô nhiễm môi trường không khí
Ô nhiễm môi trường không khí đang mang đến rất nhiều hậu quả cho động vật hoang dã, thực vật và cả con người. Chúng là một tác nhân gây nên cái chết cho hàng triệu người mỗi năm .
1. Tác hại đối với động thực vật
▪ Những chất nguy hiểm như: NO2, SO2, CO,… có trong môi trường không khí ô nhiễm làm tắc nghẽn khí quản và suy giảm hệ miễn dịch của động vật.
▪ Hợp chất HF còn làm những giống cây ăn trái rụng lá hàng loạt, lâu dần gây ra thực trạng chết cây, gián tiếp làm toàn cầu nóng lên và tạo nên hiệu ứng nhà kính. Ngoài ra, những cơn mưa Axit còn làm chết cây cối, gây ô nhiễm nguồn nước, tàn phá những vi sinh vật có lợi trong đất .
2. Tác hại đối với con người
▪ Hậu quả của ô nhiễm không khí đối với con người là vô cùng nặng nề và đã trở thành tác nhân chính khiến cho tỷ lệ người mắc bệnh về hô hấp, ung thư,… ngày càng tăng cao.
▪ Theo WHO, ô nhiễm không khí đã gây ra 7 triệu ca tử trận mỗi năm, trong đókhu vực Châu Á Thái Bình Dương – Thái Bình Dương chiếm khoảng chừng 4 triệu ca. Chúng không những cướp đi sinh mạng của hàng triệu người mà còn gây thiệt hại về mặt kinh tế tài chính ( gần 5 nghìn tỷ USD / năm ) .
▪ Chúng còn khiến độ tuổi thọ trung bình của con người giảm đi 2 năm và trở thành nguyên do gây tử trận cao thứ 4 trên quốc tế chỉ sau : Tăng huyết áp, sử dụng thuốc lá và chính sách siêu thị nhà hàng không lành mạnh .
▪ Theo đó, ô nhiễm bụi mịn chính là thủ phạm gây ra nhiều ca tử trận nhất. Vì chúng chiếm hữu kích cỡ rất nhỏ, nên dễ đi vào những nang trong phổi tạo nên những bệnh về đường hô hấp .
▪ Bụi mịn phối hợp với chất SO2, NO2, CO có trong không khí gây thực trạng kích ứng niêm mạc. Đồng thời, cản trở Hemoglobin tích hợp với Oxy khiến tế bào bị thiếu Oxy, qua đó, làm suy giảm công dụng phổi và khiến thực trạng bệnh tim nặng thêm .
▪ Ngoài ra, ô nhiễm không khí còn làm trầm trọng hơn những loại bệnh hen suyễn, gây ung thư phổi. Chúng còn ảnh hưởng tác động lên hệ thần kinh TW, làm tăng rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh Parkinson, Alzheimer, tự kỷ hay dễ cáu gắt .
▪ Trên đây chỉ là những con số thống kê nhỏ về hậu quả của ô nhiễm môi trường không khí, thực tế vấn đề này còn gây ra rất nhiều bệnh tật cũng như là cái chết thầm lặng cho hàng triệu người trên thế giới.
VI. Biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường không khí
Trước thực trạng ô nhiễm môi trường không khí ngày càng trở nên nghiêm trọng, mỗi tất cả chúng ta cần phải hành vi để bảo vệ sức khỏe thể chất bản thân cũng như hành tinh xanh của tất cả chúng ta. Để khắc phục thực trạng ô nhiễm môi trường không khí tất cả chúng ta cần :
1. Cải thiện thói quen sinh hoạt
▪ Một trong những giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường không khí hiệu quả nhất chính là cải thiện thói quen sinh hoạt hàng ngày. Hãy thực hiện việc xử lý rác thải đúng cách, không đốt rác hoặc những thành phần dư thừa khác. Điều này giúp hạn chế đáng kể lượng khí thải độc hại và bụi bẩn xả ra môi trường.
▪ Thay thế những thiết bị sử dụng nguyên vật liệu đốt như củi, than, gas sang những dòng mẫu sản phẩm điện tân tiến, vừa bảo đảm an toàn vừa khắc phục được ô nhiễm không khí. Hãy tắt những thiết bị điện khi không thiết yếu. Sử dụng phương tiện đi lại công cộng cho việc vận động và di chuyển nhằm mục đích giảm khí thải từ hoạt động giải trí giao thông vận tải .
2. Xử lý khí thải công nghiệp đúng quy định
▪ Để có thể giải quyết tình trạng ô nhiễm không khí trong quá trình sản xuất, các doanh nghiệp cần phải tuân thủ những quy định về xử lý chất thải trước khi đưa ra môi trường.
3. Dùng biện pháp kỹ thuật
▪ Biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường không khí hiệu suất cao và bảo đảm an toàn nhất lúc bấy giờ là vận dụng mạng lưới hệ thống máy móc, công nghệ tiên tiến hiện đại để lọc và làm sạch không khí. Không khí sau khi được lọc sạch chất thải mới được xả ra ngoài môi trường. Điều này góp thêm phần làm giảm sự ô nhiễm không khí một cách rõ ràng .
4. Quy hoạch và trồng cây xanh
▪ Ngoài những giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường không khí nêu trên, trồng và tăng trưởng những khu rừng tự tạo cũng là một giải pháp cực kỳ có ích. Cây xanh góp thêm phần lọc sạch không khí và ngăn ngừa những thiên tai tự nhiên .
▪ Trồng cây xanh tại công viên và vỉa hè xung quanh những khu đô thị lớn giúp giảm đi lượng khí thải, khói bụi và góp phần làm hạ nhiệt độ cũng như tăng sự trong lành của không khí.
VII. Tổng kết
Đừng hờ hững trước tình hình ô nhiễm môi trường không khí như lúc bấy giờ, mỗi tất cả chúng ta đều cần phải hành vi để bảo vệ môi trường sống của mình. Famy kỳ vọng rằng, bài viết ngày ngày hôm nay đã cung ứng cho bạn đọc những kiến thức và kỹ năng có ích và thiết yếu để hoàn toàn có thể cải tổ chất lượng không khí .
Tác giả
Lê Thành Đạt
Cám ơn những bạn đã dành thời hạn theo dõi bài viết. Peace and Love ! ! !
Kết nối với mình trên mạng xã hội
