Vấn đề ô nhiễm nguồn nước đang trở thành đề tài nóng bỏng không riêng gì tại những địa phương, mà đó còn là vấn nạn của cả trái đất. Riêng ở Nước Ta tất cả chúng ta, tình hình ô nhiễm môi trường nước đang ở mức báo động và cần những giải pháp khắc phục kịp thời .
Hiện nay, vấn đề
thực trạng ô nhiễm môi trường nước
đang là chủ đề nóng trên các mặt báo và nhận được rất nhiều sự quan tâm của người dân. Trong đó, đặc biệt là vấn đề ô nhiễm nguồn nước ở Việt Nam đã và đang ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn. Thông qua các phương tiện truyền thông, chúng ta có thể dễ dàng thấy được các hình ảnh, cũng như các bài báo phản ánh về thực trạng môi trường hiện nay. Mặc dù các ban ngành, đoàn thể ra sức áp dụng các biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường nước bằng cách khuyến cáo và kêu gọi bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước,… nhưng có vẻ là chưa đủ để cải thiện tình trạng ô nhiễm ngày càng trở nên trầm trọng hơn.
Thực trạng ô nhiễm môi trường nước tại Việt Nam hiện nay
Ý thức của người dân
Đầu tiên, đó chính là sự thiếu ý thức nghiêm trọng và lãnh đạm của dân cư. Nhiều người cho rằng những việc mình làm là quá nhỏ bé, không đủ để làm hại môi trường. Một số người lại cho rằng việc bảo vệ môi trường là nghĩa vụ và trách nhiệm của nhà nước, của những cấp chính quyền sở tại … trong khi số khác lại nghĩ rằng việc môi trường đã bị ô nhiễm thì có làm gì cũng ” chẳng ăn thua “, và ô nhiễm môi trường cũng không tác động ảnh hưởng đến mình nhiều. Và chính những tâm lý này sẽ tác động ảnh hưởng không nhỏ đến việc giáo dục cũng như tư duy bảo vệ môi trường của những thế hệ trẻ về sau .
Thật vậy, người lớn không làm gương để giáo dục trẻ nhỏ, mà dẫn chứng đơn cử tiên phong là hành vi vứt rác bừa bãi ra môi trường thay vì vứt đúng nơi lao lý. Theo quan sát, tại những trường học, chúng tôi nhiều lần tận mắt chứng kiến cha mẹ đưa con đi học đến cổng trường dừng lại ăn sáng và sau khi ăn xong, thay vì bỏ hộp xôi, hộp bánh vào thùng rác thì họ lại vứt ngay tại chỗ. Mặc dù, những trường học có treo rất nhiều tấm biến, khẩu hiệu cấm xả rác bừa bãi nhưng cha mẹ vẫn thản nhiên xả rác nơi công cộng thì rất khó hình thành ý thức tốt cho thế hệ trẻ .
Nói cách khác, tình hình ô nhiễm môi trường nước tại Nước Ta có sự góp phần rất lớn từ chính ý thức kém của một bộ phận người dân. Tình trạng này thậm chí còn còn tồi tệ hơn ở những bãi biển tự nhiên. Theo thống kê mới nhất của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tại Nước Ta rác thải nhựa chiếm 7 % tổng lượng chất thải rắn thải ra, tương tự gần 2.500 tấn / ngày. Bạn có biết rằng Nước Ta đang đứng thứ 4 trên quốc tế về lượng chất thải nhựa xả ra đại dương hàng năm lên đến 0,28 – 0,73 triệu tấn rác thải nhựa ( chiếm 6 % toàn quốc tế ), chỉ đứng sau Trung Quốc, Indonesia và Philippines .
Việc phá hoại môi trường của một người chỉ tác động ảnh hưởng nhỏ nhưng nếu gọp nhiều người lại thì rất lớn. Một tờ giấy, vỏ hộp sữa, túi ni-lông, … tuy nhỏ nhưng tích tụ lại lâu ngày sẽ gây ô nhiễm, mất mỹ quan, rác thải đọng lại trong những lô-cốt gây ra thực trạng cống thoát nước bị nghẹt mỗi khi mưa lớn hay thủy triều lên .
Đó là chưa kể đến thực trạng phóng uế bừa bãi tại những khu vui chơi giải trí công viên công cộng vẫn đang tiếp nối hàng ngày. Trong khi, đây là những khu vực được trồng nhiều cây xanh để dân cư lui tới tập thể dục, hít thở không khí trong lành, … thì một bộ phận người dân lại liên tục phóng uế vô ý thức. Điều này không chỉ gây mất vệ sinh, gây mùi hôi thối, tiềm ẩn nhiều rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh hô hấp, … mà hơn thế nữa là góp thêm phần gây ô nhiễm không khí tại nơi mà lẽ ra đó là ” lá phổi ” của khu vực sống .
Xử lý nước thải chưa đạt hiệu quả
Một trong những tình hình dễ thấy nhất là việc quy hoạch những khu đô thị, khu công nghiệp chưa gắn liền với yếu tố giải quyết và xử lý chất thải, giải quyết và xử lý nước thải, … vẫn còn tồn dư nhất là tại những thành phố lớn. Đó là một yếu tố khiến ô nhiễm môi trường tại những khu vực này luôn ở mức báo động .
Theo ước tính, trong tổng số 183 khu công nghiệp trong cả nước thì có trên 60% khu công nghiệp chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Tại các đô thị, chỉ có khoảng 60% – 70% chất thải rắn được thu gom, cơ sở hạ tầng thoát nước và xử lý nước thải, chất thải nên chưa thể đáp ứng được các yêu cầu về bảo vệ môi trường. Hầu hết lượng nước thải bị nhiễm dầu mỡ, hóa chất tẩy rửa, hóa phẩm nhuộm,… chưa được xử lý đều đổ thẳng ra các sông, hồ tự nhiên. Một ví dụ điển hình đã từng được dư luận quan tâm là trường hợp sông Thị Vải bị ô nhiễm bởi hóa chất thải ra từ nhà máy của công ty bột ngọt Vedan suốt 14 năm liền.
Tại những vùng nông thôn, nơi hạ tầng còn lỗi thời, hầu hết những chất thải của con người và gia súc không được giải quyết và xử lý nên thấm xuống đất hoặc rửa trôi làm cho thực trạng ô nhiễm nguồn nước về mặt hữu cơ và vi sinh vật ngày càng cao. Bên cạnh đó, việc lạm dụng những chất bảo vệ thực vật trong sản xuất nông nghiệp dẫn đến những nguồn nước ở sông, hồ, kênh, mương bị ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng tác động trực tiếp đến môi trường và sức khỏe thể chất của con người .
Các doanh nghiệp thiếu trách nhiệm, quan liêu, thiếu chặt chẽ
Nguyên nhân tiếp theo gây ra ô nhiễm môi trường chính là sự thiếu nghĩa vụ và trách nhiệm của những doanh nghiệp. Do đặt nặng tiềm năng tối đa hóa doanh thu, không ít doanh nghiệp đã vi phạm quá trình khai thác, góp thêm phần gây ô nhiễm môi trường đáng kể .
Mặt khác, mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý nước thải tại 1 số ít khu công nghiệp chưa hoạt động giải trí hiệu suất cao, nước thải hoạt động và sinh hoạt bị ô nhiễm được thải liên tục ra sông, hồ gây nhiễm độc nguồn nước tự nhiên. Bên cạnh đó, chính vì sự quan liêu, thiếu ngặt nghèo trong công tác làm việc quản trị bảo vệ môi trường của một số ít cán bộ nhà nước cũng đang tiếp tay cho hành vi phá hoại môi trường .
Khí độc thải ra từ các phương tiện giao thông
Ngoài ra, lượng xe cộ lưu thông ngày càng nhiều ở nước ta cũng góp thêm phần không nhỏ vào việc gây ô nhiễm, những khí độc lơ lửng trong không khí và theo nước mưa ngấm vào những mạch nước ngầm. Có rất nhiều phương tiện đi lại đang được tham gia lưu thông trên đường đã quá hạn sử dụng. Các loại xe này tiêu thụ lượng nguyên vật liệu cao hơn và thải ra nhiều khí ô nhiễm hơn. Nhưng vẫn chưa có nhiều giải pháp nhằm mục đích khắc phục thực trạng này. Ngay cả những chiếc xe công cộng như xe buýt đã quá cũ và luôn tạo ra một làn khói phía sau khi vận động và di chuyển .
Số người ngày càng lớn, tỷ lệ xe càng tăng nhanh qua năm tháng nhưng tỷ suất đường được góp vốn đầu tư không theo kịp. Tình trạng kẹt xe xảy ra hằng ngày chính là nguyên do chính gây ra ô nhiễm không khí ở những thành phố lớn .
Còn nhiều hạn chế, bất cập
Theo thống kê của Bộ Tư Pháp, lúc bấy giờ có khoảng chừng 300 văn bản pháp lý về bảo vệ môi trường để kiểm soát và điều chỉnh hành vi của những cá thể, tổ chức triển khai, những hoạt động giải trí kinh tế tài chính, những tiến trình kỹ thuật, tiến trình sử dụng nguyên vật liệu trong sản xuất, … Tuy nhiên, mạng lưới hệ thống những văn bản này vẫn còn chưa hoàn thành xong, thiếu đồng điệu, thiếu cụ thể, tính không thay đổi không cao, thực trạng văn bản mới được phát hành chưa lâu đã phải sửa đổi, bổ trợ là khá phổ cập, từ đó làm hạn chế hiệu suất cao kiểm soát và điều chỉnh hành vi của những cá thể, tổ chức triển khai, những hoạt động giải trí kinh tế tài chính … trong việc bảo vệ môi trường .
Một bức ảnh nhỏ nhưng cho thấy thực trạng ô nhiễm môi trường ở Nước Ta ô nhiễm đến mức nào. Photo by Internet .
Quyền hạn pháp lý của những tổ chức triển khai bảo vệ môi trường, nhất là của lực lượng Cảnh sát môi trường chưa thực sự đủ mạnh, nên đã hạn chế hiệu suất cao hoạt động giải trí nắm tình hình, phát hiện, ngăn ngừa những hành vi vi phạm về bảo vệ môi trường. Các cơ sở pháp lý, chế tài xử phạt so với những loại hành vi gây ô nhiễm môi trường về những loại tội phạm còn hạn chế chưa đủ mạnh. Cụ thể, có rất ít trường hợp gây ô nhiễm môi trường bị giải quyết và xử lý hình sự, còn những giải pháp giải quyết và xử lý khác như : buộc phải sơ tán ra khỏi khu vực ô nhiễm, ngừng hoạt động và đình chỉ hoạt động giải trí của cơ sở gây ô nhiễm môi trường cũng không được vận dụng nhiều, hoặc có vận dụng nhưng những cơ quan chức năng thiếu nhất quyết nên doanh nghiệp ” lỳ đòn ” cũng không có hiệu suất cao .
Các cấp chính quyền sở tại chưa nhận thức không thiếu và chăm sóc đúng mức so với công tác làm việc bảo vệ môi trường, dẫn đến buông lỏng quản trị, thiếu nghĩa vụ và trách nhiệm trong việc kiểm tra, giám sát về môi trường. Ngoài ra, công tác làm việc tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ môi trường trong xã hội còn hạn chế .
Ô nhiễm nguồn nước gây ra những hậu quả gì?
Trước những tình hình ô nhiễm môi trường nước kể trên, những chuyên viên tỏ ra quan ngại đến chất lượng sống của con người trong tương lai, khi mà hậu quả của ô nhiễm nước là quá lớn. Trong đó :
1. Đối với sức khỏe con người
Gây ra thực trạng thiếu vắng nước sạch để sử dụng, thậm chí còn nhiều nơi trên quốc tế còn lâm vào thực trạng khan hiếm nguồn nước. Hậu quả chung của thực trạng ô nhiễm nước tác động ảnh hưởng đến con người là tỉ lệ người mắc bệnh cấp và mãn tính như ung thư, viêm da, tiêu chảy … ngày càng ngày càng tăng. Người dân sống quanh khu vực ô nhiễm ngày càng mắc nhiều loại bệnh do nguồn nước bẩn trong hoạt động và sinh hoạt. Ngoài ra ô nhiễm nguồn nước còn gây tổn thất lớn cho những ngành sản xuất kinh doanh thương mại nông nghiệp, đặc biệt quan trọng là bà con nuôi trồng thủy hải sản .
Ô nhiễm nước tác động ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất con người bởi những hợp chất hữu cơ : những hợp chất hữu cơ thường độc và có độ bền sinh học cao, đặc biệt quan trọng là những hidrocacbon thơm gây ô nhiễm môi trường mạnh, gây ảnh hưởng tác động lớn đến sức khỏe thể chất con người. Các hợp chất hữu cơ như : phenol, chất bảo vệ thực vật như thuốc trừ sâu, linden, sevin, endrin … và những chất tẩy hoạt tính đều là những chất tác động ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe thể chất, nếu nhiễm phải, rủi ro tiềm ẩn gây ung thư rất cao .
Nguồn nước nhiễm sắt kẽm kim loại nặng có độc tính cao như thủy ngân, chì, asen … : Các sắt kẽm kim loại nặng có trong nước là thiết yếu cho sinh vật và con người vì tất cả chúng ta là nguyên tố vi lượng mà sinh vật cần tuy nhiên nếu hàm lượng quá cao sẽ tác động ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất con người, gây nhiễm độc trầm trọng sau đó dẫn đến rất nhiều bệnh như đột biến, ung thư .
Các vi trùng có hại trong nước bị ô nhiễm có từ chất thải hoạt động và sinh hoạt của con người, động vật hoang dã hoàn toàn có thể gây ra những bệnh tả, bại liệt và thương hàn. Trong một vài nghiên cứu và điều tra cho thấy, khi sử dụng nước nhiễm asen để siêu thị nhà hàng, con người hoàn toàn có thể mắc bệnh ung thư da. Người nhiễm chì lâu ngày hoàn toàn có thể mắc bệnh thận, thần kinh, nhiễm Amoni, nitrat, nitrit gây bệnh da xanh, thiếu máu. Nếu nhiễm lưu huỳnh lâu ngày, con người hoàn toàn có thể bị bệnh về đường tiêu hóa. Nhiễm natri gây bệnh tim mạch và cao huyết áp .
2. Đối với nguồn nước và sinh vật sống dưới nước
– Đối với nguồn nước ngầm : Hậu quả ô nhiễm nguồn quốc tế việc tạo ra những cặn lơ lửng trong nước mặt, những chất thải nặng lắng xuống đáy sông. Sau một thời hạn phân hủy, 1 phần được những sinh vật tiêu thụ, một phần sẽ thấm xuống mạch nước bên dưới qua đất và làm đổi khác đặc thù của nguồn nước ngầm .
– Đối với ao, hồ, sông, suối, … : Các chất thải ra môi trường nước và những sinh vật tiêu thụ gây ra nhiều yếu tố khác nhau. Người dân nhờ vào vào nguồn nước mặt để siêu thị nhà hàng, vệ sinh và giặt giũ. Nếu nguồn nước này bị ô nhiễm thì sẽ là một thảm họa, đây chính là cách mà bệnh tật phát sinh và lây lan nhanh .
Ô nhiễm nguồn nước khiến cá chết hàng loạt
– Đối với những sinh vật sống dưới nước : Việc nước thải hoạt động và sinh hoạt, nước thải công nghiệp đổ ra sông hồ hàng loạt như lúc bấy giờ thì ảnh hưởng tác động tiên phong dễ nhận thấy nhất là những loại cá, tôm chết hàng loạt tại những bờ biển, ao hồ nuôi. Vì nước là môi trường sống duy nhất của những loài thủy hải sản, do vậy khi nguồn nước bị ô nhiễm nặng nề, chúng sẽ không hề tăng trưởng thậm chí còn bị nhiễm độc rồi chết. Khi cá nhiễm độc từ nguồn nước ô nhiễm, nếu ăn phải cũng sẽ gây ảnh hưởng tác động nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất con người .
3. Đối với thực vật và động vật
Việc sử dụng quá nhiều thuốc hóa học, phân bón và những chất bảo vệ thực vật trong quy trình sản xuất nông nghiệp từ từ làm nguồn nước ô nhiễm trầm trọng, dẫn tới thực trạng cây xanh không hề tăng trưởng, thậm chí chết hàng loạt, gây thiệt hại về kinh tế tài chính so với người dân. Và điều tựa như cũng xảy ra với những loài động vật hoang dã .
4. Gây ô nhiễm nguồn nước ngọt, biển và đại dương
Tình trạng ô nhiễm nguồn nước ngọt, biển và đại dương hiện đang là một trong yếu tố đáng báo động. Do con người gây ra dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, tỷ suất người mắc những bệnh cấp và mãn tính như tiêu chảy, viêm màng kết, ung thư, … ngày càng ngày càng tăng .
5. Hậu quả ô nhiễm nguồn nước cho nền kinh tế
Ô nhiễm nguồn nước hoàn toàn có thể gây tổn hại cho nền kinh tế tài chính vì gây nhiều tốn kém ngân sách để giải quyết và xử lý và ngăn ngừa thực trạng ô nhiễm, để những chất thải không bị phân hủy nhanh gọn tích tụ trong nước và chảy vào những đại dương .
Giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường nước tại Việt Nam
Trước thực trạng đô thị hóa diễn ra nhanh gọn và sự ngày càng tăng dân số đã gây áp lực đè nén ngày càng lớn so với tài nguyên nước ở Nước Ta. Bên cạnh đó, nguyên do gây ô nhiễm nguồn nước khá phong phú, mà hầu hết là những nguồn gây ô nhiễm như :
– Nhiều khu, cụm công nghiệp, làng nghề chưa góp vốn đầu tư mạng lưới hệ thống thu gom, giải quyết và xử lý nước thải tập trung chuyên sâu theo đúng pháp luật nên hầu hết lượng nước thải phát sinh trong quy trình sản xuất chưa đạt tiêu chuẩn trước khi xả ra môi trường. Thực trạng những doanh nghiệp chỉ giải quyết và xử lý nước thải trong thời điểm tạm thời, đối phó vẫn còn tồn dư .
– Việc sử dụng những loại thuốc BVTV và phân bón hóa học trong sản xuất nông nghiệp đã khiến cho nguồn nước ở sông, hồ, kênh, mương bị ô nhiễm. Bên cạnh đó, nước thải hoạt động và sinh hoạt tại những đô thị, khu dân cư tập trung chuyên sâu có hàm lượng hợp chất hữu cơ cao nhưng chưa được giải quyết và xử lý triệt để trước khi xả vào nguồn nước. Đồng thời, nhận thức của hội đồng về BVMT chưa cao, ở nhiều nơi, người dân vẫn có thói quen dùng bồn chứa nước không bảo đảm an toàn và kém vệ sinh như bể xi-măng, chum, vại …
Cách khắc phục ô nhiễm môi trường do những yếu tố kể trên nhu yếu đặt ra là phải có chủ trương, kế hoạch đơn cử, lâu dài hơn và điều quan trọng nhất là cần là có sự chung tay của cả động đồng. Trong đó :
a) Người dân nâng cao ý thức về cách khắc phục ô nhiễm môi trường
Trước hết, cần tăng nhanh tuyên truyền cho người dân về tác động ảnh hưởng của ô nhiễm nguồn nước đến môi trường cũng như sức khỏe thể chất của mỗi người. Người dân nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường, vận dụng những giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường đơn thuần nhất là vứt rác đúng nơi pháp luật, không xả rác bừa bãi, giáo dục cho những bé về những tai hại của ô nhiễm môi trường nước và nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường .
Cần hạn chế sử dụng những hóa chất tẩy rửa khi giải quyết và xử lý nghẹt cống thoát nước, vì như vậy sẽ vô tình đưa vào môi trường một chất thải nguy cơ tiềm ẩn mới, đồng thời cũng làm nguồn nước bị nhiễm độc. Thay vào đó, hãy vận dụng cách thông bồn cầu, cách giải quyết và xử lý ống thoát nước bị tắc bằng những chế phẩm sinh học như men vi sinh, phế phẩm sinh học thân thiện với môi trường .
b) Đối với các ban ngành, đoàn thể
Tiếp tục hoàn thành xong mạng lưới hệ thống pháp lý về bảo vệ môi trường, trong đó có những chế tài xử phạt phải thực sự mạnh để đủ sức răn đe những đối tượng người tiêu dùng vi phạm. Cần thiết kế xây dựng đồng nhất mạng lưới hệ thống quản trị môi trường trong những nhà máy sản xuất, những khu công nghiệp theo những tiêu chuẩn quốc tế. Tổ chức giám sát chặc chẽ nhằm mục đích hướng tới một môi trường tốt đẹp hơn .
Tại những khu du lịch, khu đông dân cư, tuyến đường lớn, … nên bổ trợ thêm nhiều thùng rác và những Tolet công cộng, tránh thực trạng người dân phóng uế mất vệ sinh hoặc vứt rác ra đường gây nghẹt cống thoát nước .
Tăng cường công tác làm việc nắm tình hình, thanh tra, giám sát về môi trường. Nâng cao năng lượng trình độ, nhiệm vụ cho đội ngũ cán bộ đảm nhiệm công tác làm việc môi trường và trang bị những phương tiện kỹ thuật văn minh để ship hàng có hiệu suất cao cho những lực lượng này .
Cuối cùng, phải tăng nhanh hơn nữa công tác làm việc tuyên truyền, giáo dục về môi trường trong toàn xã hội tạo ra sự chuyển biến và nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp lý bảo vệ môi trường .
Tóm lại, tình trạng ô nhiễm môi trường ở Việt Nam tuy nghiêm trọng nhưng vẫn còn có thể cứu vãn nếu mỗi người dân biết góp sức của mình, chung tay bảo vệ môi trường. Hãy hô vang khẩu hiệu “Vì môi trường xanh – sạch – đẹp” và cũng là vì cuộc sống của chính chúng ta cũng như các thế hệ sau.
