Xem toàn bộ tài liệu Lớp 12: tại đây
Đề bài: Phân tích diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” của Tô Hoài.
A/ Dàn ý chi tiết
I. Mở bài:
– Giới thiệu tác giả và tác phẩm
– Giới thiệu sơ lược về Mị trong tác phẩm “ Vợ chồng A Phủ ”. Tâm trạng của Mị trước đêm xuân .
II. Thân bài:
– Phân tích tâm trạng Mị trong đêm mùa xuân .
+ Trước đêm mùa xuân, do bị đày đọa, ép chế, Mị trở thành một người phụ nữ “ vô hồn ”, mất hết ý niệm về thời hạn lẫn khoảng trống. Kiếp sống của Mị lúc đó chẳng khác nào kiếp sống con trâu, con ngựa trong nhà thống lí Pá Tra. Nhưng hoàn toàn có thể nói sức sống trong Mị chưa trọn vẹn lụi tắt .
-> Sức sống trong Mị hoàn toàn có thể bị dập tắt vĩnh viễn, nhưng cũng hoàn toàn có thể sẽ trỗi dậy khi có điều kiện kèm theo .
+ Do sự tác động ảnh hưởng của toàn cảnh bên ngoài so với Mị trong đêm mùa xuân. Mùa xuân năm ấy ở Hồng Ngài đẹp và quyến rũ biết bao
– > Chính khoảng trống rộn ràng sắc màu cùng tiếng sáo tha thiết lơ lửng kia đã thức tỉnh con người Mị thời xưa. Tiếng sáo vô tình hay cố ý chạm vào nỗi nhớ “ Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bổi hồi ”. “ Mị ngồi nhẩm lại bài hát của người đang thổi ” …
– Mùa xuân đó đầy sắc màu, rộn ràng âm thanh. Điều ấy lạ lẫm với khoảng trống trong căn phòng nhỏ bé của Mị, nhưng thân mật với quốc tế mà Mị đã từng sống rất niềm hạnh phúc. Chúng gợi cho Mị nhớ lại thời thời xưa. Ngày xưa, Tết Mị uống rượu. Bây giờ, Mị cũng uống rượu. Rồi Mị say .
– Rượu – chất men thức tỉnh phần đời đã mất của Mị. “ Khi uống rượu say, Mị lại được sống về những ngày trước. Ngày trước Mị vui sướng biết bao. Tai Mị vẳng nghe tiếng sáo vọng lại đầu làng. Đấy là tiếng sáo của tình duyên, của tuổi thanh xuân căng đầy sức sống. Mị không còn là cô con dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra nữa. Mị đang uống rượu bên nhà bếp và thổi sáo rồi Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. Ra thế, Mị còn trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. ”
– Sự trái chiều giữa thực trạng đêm xuân, giữa quốc tế được thức tỉnh với đời sống thực tại : Khi say, Mị nhớ và sống lại với rất lâu rồi, nhưng thực ra, Mị vẫn đang ở nhà thống lý Pá Tra. Mị vẫn đang sống kiếp đọa đày với A Sử. Sự trái chiều giữa một bên là niềm hạnh phúc tuổi trẻ với một bên là kiếp sống trâu ngựa đã khiến Mị tâm lý đến việc kết liễu đời mình như ngày mới về làm dâu nhà thống lý. Mị lại ước gì có nắm lá ngón trong tay, Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nhớ lại nữa. Càng nhớ lại chỉ thấy nước mắt ứa ra. Ôi chao, tiếng sáo ấy, tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường. Mị đang muốn quên đi, Mị không muốn nhớ lại cái ngày trước mà không được. Tiếng sáo ấy lửng lơ, tiếng sáo ấy làm Mọi thiết tha bổi hổi. Mị muốn đi chơi. Mị muốn thoát ra ngoài cái ô cửa ô mờ đục, trăng trắng này !
– Nhưng Mị lại triển khai một sự giải thoát bằng cách khác. Đó là bỏ nhà đi chơi như những người tươi tắn đang dập dìu ngoài làng. Mị đã dự tính giải thoát một cách lặng lẽ mà mãnh liệt : Mị đến góc nhà, tay lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng … Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở trong vách … Mị rút thêm cái áo. Mị làm tổng thể, thật bình thản và kinh khủng như thời xưa, khi trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo .
– Ý định giải thoát của Mị không thành : Trông thấy Mị, A Sử lấy làm lạ. Nó chỉ biết rằng Mị muốn đi chơi. Thằng chồng ác hơn con hổ ấy không biết trước mặt mình đã là một cô Mị khác, cô Mị của rất lâu rồi mà hắn đã từng lừa lọc để đánh cắp đem về. Hắn thẳng tay vùi dập tàn ác sự trở lại đó : A Sử bước lại, nắm lấy Mị, lấy thắt lưng trói hai tay Mị. Nó xách cả một thúng sợi đay ra trói Mị đứng vào cột nhà. Tóc Mị xoã xuống mặt, A Sử quấn luôn tóc lên cột làm cho Mị không cúi, không nghiêng đầu được nữa …
III. Kết bài:
– Thành công của nhà văn Tô Hoài là đã khắc hoạ một nhân vật sống hầu hết bằng tâm trạng, với tâm trạng. Cả đêm mùa xuân, Mị hành vi được rất ít, nhưng người đọc vẫn thực sự mê hoặc với một con người đang từ cõi âm u mơ hồ trỗi dậy. Không gian, thời hạn, giọng kể của tác phẩm theo một tiết tấu của chính tâm trạng ấy. Hẳn Tô Hoài đã đặt cả tấm lòng của mình vào tâm trạng của Mị, để người đọc dõi theo tâm trạng ấy, khi tha thiết, khi nghẹn ngào xót xa .
B/ Sơ đồ tư duy
C/ Bài văn mẫu
Phân tích diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân – mẫu 1
Tô Hoài là một nhà văn lớn, có số lượng tác phẩm đạt kỉ lục trong văn học tân tiến Nước Ta, những sáng tác của ông thiên về miêu tả thực sự đời thường với lối viết giản dị và đơn giản, thân thiện, thông tục. Truyện ngắn “ Vợ chồng A Phủ ” in trong tập “ Truyện Tây Bắc ” là một tác phẩm tiêu biểu vượt trội, sau hơn nửa thế kỉ, đến nay vẫn giữ nguyên vẹn sức hút với nhiều thế hệ người đọc. Tác phẩm xoay quanh số đời sống của nhân vật Mị, đặc biệt quan trọng là diễn đạt diễn biến nội tâm của cô trong từng tiến trình và đêm tình mùa xuân là một cảnh tác động ảnh hưởng lớn diễn biến tâm lí và hành vi của người con gái vùng núi này .
Vì sao sau bao nhiêu năm sống lầm lũi như con rùa nuôi nơi xó cửa, gật đầu đời sống chẳng bằng con trâu, con ngựa, sức sống của Mị lại chợt hồi sinh trong đêm tình mùa xuân ? Phải chăng không khí mùa xuân đến giật mình cùng hội xuân, sắc áo váy rực rỡ tỏa nắng và những game show đã ảnh hưởng tác động đến Mị ? Hay chẳng phải sắc màu cũng chẳng phải hương xuân mà chính là tiếng sáo thân quen. Tiếng sáo gọi bạn tình vốn đã quen thuộc, đi vào nếp sống của dân cư Hồng Ngài, họ dùng tiếng sáo để biểu lộ tình yêu, để nói lòng mình. Nghe tiếng sáo, Mị lại bồi hồi nhớ lại quá khứ của mình, tiếng sáo đưa Mị theo những game show, hình ảnh tiếng sáo quan trọng đến mức được lặp lại hơn mười lần trong tác phẩm. Tiếng sáo tuy đơn giản và giản dị, mộc mạc nhưng lại khiến lòng người thiết tha bồi hồi, bởi nó tượng trưng cho tình yêu trai gái. Tiếng sáo khơi dậy trong người con gái vốn tưởng đã chết về mặt niềm tin sống lại quá khứ tươi đẹp, cái ngày mà cô thỏa sức vùng vẫy trong tự do và tình yêu. Chính tiếng sáo đã ảnh hưởng tác động can đảm và mạnh mẽ đến sức sống tiềm tàng trong Mị. Bên cạnh tiếng sáo, men rượu cũng là một yếu tố khiến Mị có sự đổi khác. Mị uống ực từng bát, uống như một tên sâu rượu, Mị uống để quên đi hiện tại khốn khổ, nhục nhã và cũng để không nhớ đến tương lai sầm uất, không có gì để hy vọng. Hành động uống rượu ấy đã nói lên nỗi oan khuất đau buồn trong trái tim người con gái nhưng cũng tiếp thêm sức mạnh để người con gái ấy bừng tỉnh sức sống .
Từ những chất xúc tác từ bên ngoài ấy cùng thực chất can đảm và mạnh mẽ, tràn trề sức sống, Mị đã hồi sinh xúc cảm trong đêm tình mùa xuân. Nghe tiếng sáo, Mị bỗng cảm thấy tha thiết, bồi hồi. Những xúc cảm nhẹ nhàng ấy khiến Mị nhớ về quá khứ – một quá khứ tươi đẹp mà chẳng khi nào Mị dám hy vọng hoàn toàn có thể sống lại một lần nữa. Ngày ấy, Mị thổi lá cũng hay như thổi sáo, kĩ năng cùng với vẻ đẹp của nàng khiến bao chàng trai Hồng Ngài say đắm, ngày đêm thổi sáo đi theo Mị. Từ những hồi ức đẹp tươi ấy, Mị thấy phơi phới trở lại và cô nhận ra mình vẫn còn trẻ. Thật lạ mắt khi người ta không biết trạng thái của bản thân ra làm sao để rồi một ngày chợt nhận ra mình vẫn còn trẻ. Điều ấy chẳng khác nào bao ngày qua, Mị không biết mình đang sống hay chỉ là sống sót như một cái xác và đêm nay, cô mới chợt tỉnh, nhận thức được mình vẫn còn trẻ, mình vẫn còn sống và mình phải làm điều gì để chứng tỏ điều đó. Điều tiên phong cô muốn làm khi sống lại cảm xúc chính là muốn đi chơi. Bao năm rồi, kể từ khi bị gả về nhà thống lí Pá Tra, làm vợ A Sử, Mị đều không đi chơi xuân, mặc dầu những người đàn bà có chồng khác vẫn đi chơi. Mị muốn ra ngoài, không còn muốn yên phận sống trong căn phòng kín kẽ, chỉ có một ôi hành lang cửa số nhỏ, hằng ngày nhìn ra không biết là sáng hay tối nữa. Cô mở màn sửa soạn, cô lấy chiếc váy hoa, cho thêm mỡ vào đèn để thắp sáng căn phòng tăm tối và quấn tóc. Đây là những hành vi được coi là phản kháng của Mị, cô đã mở màn có những phản ứng với đời sống, đã hồi sinh cảm hứng. Nhưng ngay khi ngọn lửa sức sống đang phát cháy can đảm và mạnh mẽ thì lại bị dập tắt, con người tàn ác ấy không ai khác chính là A Sử – con trai thống lí và cũng là chồng Mị. Hắn đùng một cái về nhà và thấy lạ khi thấy Mị sửa soạn đi chơi. Con người ấy đã trói Mị lại, gian ác hơn, hắn lấy tóc Mị quấn quanh cột, không cho Mị cử động. Nhưng dù bị trói, hơi rượu vẫn nồng nàn trong Mị, chi phối lí trí cô. Cô nghe thấy tiếng sáo, tiếng sáo gọi bạn tình của ai kia mà như gọi lòng cô, bất giác cô bước đi, cô muốn đi theo tiếng sáo tình yêu ấy, đó mới chính là đời sống đáng lẽ cô được hưởng. Nhưng dây trói cứa vào da thịt, nỗi đau thể xác làm cô bừng tỉnh. Cô đành lòng phải trở lại với hiện thực đắng cay, rằng thân phận mình không bằng con ngựa nhà thống lí. Đau xót thay .
Sự hồi sinh sức sống của Mị trải qua cả một quy trình diễn biến từ những cảm hứng hồ tưởng về quá khứ đến hành vi phản kháng muốn đi chơi và sau cuối nhận thức ra một điều quan trọng. Lúc trước, Mị đã coi mình là con trâu, con ngựa nhà thống lí mà đã là con trâu, con ngựa thì không có tâm lý, chúng chỉ biết ăn và thao tác mà thôi nhưng lúc này Mị đã hiểu ra, trong ngôi nhà này, đến cả con trâu, con ngựa mình cũng không bằng. Sự hồi sinh sức sống này do nguyên do khách quan là tiếng sáo và men rượu nồng nó chưa đủ sức mạnh để tạo nên những hành vi can đảm và mạnh mẽ để tự giải thoát mình, chính vì vậy sau đó, Mị lại trở lại đời sống như cũ .
Qua thẩm mỹ và nghệ thuật miêu tả tâm lí cùng việc sử dụng ngôn từ đơn giản và giản dị, thông dụng, Tô Hoài có vẻ như đã vẽ lên trước mắt người đọc hình ảnh một người con gái can đảm và mạnh mẽ, tuy đã bị vùi dập, tưởng chỉ còn cái xác không hồn nhưng bên trong vẫn tiềm tàng chứa đựng sức sống mãnh liệt, chỉ tìm thời cơ để hồi sinh, để phát cháy .
Phân tích diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân – mẫu 2
Vợ chồng A Phủ là truyện ngắn được nhà văn Tô Hoài viết vào năm 1952 được in trong tập “ Truyện Tây Bắc ” ( 1953 ) được lấy cảm hứng từ một sự kiện có thật khi chính nhà văn Tô Hoài đã được sống và tận mắt chứng kiến chính đời sống của những người dân nghèo nơi vùng cao xa xôi này. Nhà văn Tô Hoài đã thấy được cảnh những số phận con người biến thành nô lệ bị chính sách địa chủ cường hào thống lí áp bức bóc lột khiến sống không bằng chết. Hệ thống nhân vật mà Tô Hoài thiết kế xây dựng nên cũng là những số phận tiêu biểu vượt trội cho những những tầng lớp tiêu biểu vượt trội trong xã hội xưa chính là thống lí Pá Tra – địa chủ phong phú nhưng gian ác, Mị và A Phủ – những người nông dân lao động hiền lành nhưng phải chịu đày đọa cả về thể xác lẫn niềm tin .
Nhân vật Mị được nhà văn ra mắt từ giữa cuộc sống đi ra. Mở đầu truyện nhà văn đưa người đọc đến với quốc tế của truyện cổ tích, với miền đất xa xôi Tây Bắc, dừng lại nhà thống lí Pá Tra phong phú nhất vùng, gặp một thiếu phụ đặc biệt quan trọng khi nào cũng ngồi cạnh tảng đá cạnh tàu ngựa vô tri vô giác, mặt khi nào cũng cúi buồn rười rượi. Những câu văn tự sự chậm rãi nhỏ nhẹ hé mở cho người đọc thấy cuộc sống người thiếu phụ thật xấu số, chắc không phải con gái thống lí, quả đúng như vậy đó là con dâu gạt nợ tội nghiệp, khốn khổ. Từ đây, ngòi bút tài hoa của Tô Hoài ngược dòng thời hạn quay trở lại quá khứ để kể về cuộc sống của Mị trước khi về làm dâu nhà thống lí Pá Tra. Thời gian trước đó Mị là con gái trong một mái ấm gia đình nông dân nghèo khó thực trạng vô cùng éo le, nghèo đến mức mà cha mẹ Mị không đủ tiền cưới phải vay lãi nhà thống lí Pá Tra “ mỗi năm trả lãi một nương ngô ”, đến khi mẹ Mị qua đời mà mái ấm gia đình vẫn chưa hết nợ, món nợ truyền từ đời này sang đời khác. Số phận đưa đẩy Mị phải sống trong căn nhà u tối nhà thống lí, ngày cũng như đêm Mị ở trong căn phòng không có ánh sáng, không được coi như một con người phải chịu cảnh sống khổ cực như trâu ngựa .
Mị là người con gái nết na thùy mị, có những phẩm chất, tính cách tốt đẹp, tài hoa “ Mị thổi sáo giỏi ” đi đường “ nhặt chiếc lá đưa lên môi, thổi sáo lá hay như thổi sáo ” biểu lộ được quốc tế tâm hồn của Mị rất nhiều mẫu mã. Hơn thế nữa Mị là người con hiếu thảo biết lo cho mái ấm gia đình đã quyết tử bản thân để giúp cha trả nợ. Ấy thế rồi cuộc sống Mị bị lay chuyển từ khi bước chân vào làm con dâu nhà thống lí. Mị lùi lũi như con rùa nuôi ở xó cửa, hình ảnh so sánh hoàn toàn có thể cho người đọc thấy được cảnh nơi Mị sống chẳng khác gì âm ti, nơi tăm tối, không có sự sống .
Nhưng trái tim nhân đạo thâm thúy của Tô Hoài không để cho nhân vật mà mình đồng cảm chết tàn chết lụi tội nghiệp ở nhà thống lí mà ông vẫn để cho sức sống tiềm tàng của Mị như hòn than hồng âm ỉ cháy trong đống tro tàn của tâm hồn, nếu gặp luồng gió mát cuộc sống thổi tới nó sẽ phát cháy. Nhà văn đã thăng hoa năng lực của mình phát minh sáng tạo ra luồng gió mát ấy chính là đêm tình mùa xuân làm hồi sinh tâm hồn Mị. Thiên nhiên năm ấy khác thường gió rét lạnh thêm kinh hoàng hòa với sắc màu đời sống là trên những mỏm đá những chiếc váy hoa phơi “ xòe ” như đàn bướm sặc sỡ, âm thanh của đời sống khác lạ khi ở Hồng Ngài ăn tết sớm tiếng trẻ con đùa nhau ầm ĩ, tiếng “ trai gái ném pao, thổi khèn, thổi sáo và nhảy ”. Sự khác thường ấy đã tác động ảnh hưởng vào tâm hồn Mị đặc biệt quan trọng là chi tiết cụ thể “ tiếng sáo ” như một sợi chỉ đỏ thông suốt tâm hồn Mị thời tươi tắn son sắt với đêm tình mùa xuân năm nay, tiếng sáo vọng vào sâu thẳm tâm hồn gọi về bài hát Mị thường thổi năm xưa “ Mày có con trai con gái rồi, mày đi làm nương, ta không có con trai con gái ta đi tìm tình nhân ”. Đây là tiếng sáo lần thứ nhất lấp ló đầu núi, từ xa vọng lại khiến trái tim Mị đang nóng bức, khô cứng, bỗng mềm dịu, ấm cúng, đập những nhịp đập hồi sinh trở lại “ thiết tha bồi hồi ” và Mị tỉnh lại thấy hiện tại “ đêm tình mùa xuân đã tới ”. Khi tỉnh dậy có lẽ rằng Mị lại nhận ra đời sống hiện thực không đáng sống vì tuổi xuân của Mị đang bị giam hãm ở nhà thống lí Pá Tra, và tất yếu bao nỗi buồn tủi đau dâng trào mãnh liệt yên cầu Mị tìm đến men rượu để trốn tránh : “ Mị lén lấy hũ rượu cứ uống ực từng bát ”, uống như muốn trôi đi bao đau khổ, uất hận. Cách uống rượu như thể tất yếu khiến Mị say, lịm mặt ngồi đấy, mở màn rơi vào trạng thái phân thân, tiếng sáo vẫy gọi giục giã, còn men rượu nâng tâm hồn Mị bay lên theo tiếng sáo đến với những game show trong hoài niệm của quá khứ. Còn thể xác vẫn ở lại nhà thống lí “ nhìn mọi người nhảy đồng, người hát ” khi mọi người về hết “ Mị vẫn ngồi trơ một mình giữa nhà ”. Tiếng sáo lần hai “ tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng ” tiếng sáo lần này đã đến gần Mị hơn. Tiếng sáo như vẫy gọi khiến Mị như bị thôi thúc quay trở lại quá khứ ngày trước sống với những ngày tươi đẹp xuân sắc, tỏa nắng rực rỡ, sung sướng nhất, thuở ấy “ Mị thổi sáo giỏi ” “ Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo ”, có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị .
Đến đây Tô Hoài đã nhìn thấy trong tâm hồn Mị một cuộc giao tranh gay gắt giữa quá khứ và hiện tại, quá khứ tươi đẹp rực rỡ nhưng mới chỉ bùng lên, còn hiện tại Mị bị cường quyền, phụ quyền áp chế lại dai dẳng triền miên quá lâu nên quá khứ không dễ thắng nổi, không thể kéo bước chân Mị đi chơi. Từ khi Mị vào nhà thống lí “chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi tết” những hồi ức về quá khứ mỗi lúc một mạnh mẽ bừng cháy làm Mị lại quên đi hiện tại đau khổ chỉ còn nhìn thấy hiện tại đang vui, may mắn là: “Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ” và “Mị muốn đi chơi”. Đấu tranh trong tâm hồn Mị càng một mạnh mẽ thêm qua những lần tiếng sáo dồn dập tiếp theo khiến tâm hồn Mị thoát ra như con ong thoát khỏi tổ kén. Tuy chân tay bị trói chặt nhưng tâm hồn đã hòa nhịp với đêm tình ngoài kia. Sự hồi sinh mạnh mẽ ấy bùng cháy do nhiều cung bậc của tiếng sáo đã thôi thúc Mị bước đi dù là lúc tỉnh, lúc mơ. Mị lúc mê đi theo tiếng sáo, lúc tỉnh thổn thức với tiếng chó sủa xa xa tiếng chân ngựa dần dần sự áp chế ngày một đè nặng khiến Mị bừng tỉnh và vô cùng sợ hãi rơi vào trạng thái tê liệt “ như con rùa nuôi trong xó nhà”.
Tô Hoài đã rất tài tình bằng kĩ năng và trái tim nóng của mình đã khắc họa chân thực những nét riêng không liên quan gì đến nhau về phong tục, tập quán, tính cách và tâm hồn người dân nơi vùng cao xa xôi bằng một giọng văn nhẹ nhàng mang phong vị dân tộc bản địa, giàu giá trị nhân văn thâm thúy .
Phân tích diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân – mẫu 3
Vợ chồng A Phủ là truyện ngắn xuất sắc nhất của nhà văn Tô Hoài trong quá trình sáng tác sau Cách mạng tháng Tám năm 1945. Nội dung kể về cuộc sống đầy biến cố của đôi vợ chồng trẻ người Mông là Mị và A Phủ trong chính sách thực dân, phong kiến .
Nhân vật Mị là một hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ rực rỡ có ý nghĩa khái quát cao, tiêu biểu vượt trội cho đời sống đau khổ, tủi nhục và quy trình vùng lên tự giải phóng của đồng bào miền núi Tây Bắc. Đoạn văn miêu tả diễn biến tâm trạng của Mị trong đêm xuân với những diễn biến chân thực và cảm động đã bộc lộ sức sống mãnh liệt cùng khao khát tình yêu cháy bỏng của Mị – người con gái xinh đẹp mà xấu số. Mị mồ côi mẹ, ở với cha già. Vì đẹp người đẹp nết nên Mị được nhiều chàng trai trong vùng để mắt tới. Tương lai của cô lẽ ra sẽ tốt đẹp, yên ấm, nhưng chỉ vì món nợ truyền đời của cha mẹ mà Mị bị bắt về làm con dâu trừ nợ cho nhà thống lí Pá Tra. Tuổi xuân của Mị đã bị A Sử, gã con trai xấc xược và hung bạo tước đoạt, giày xéo .
Quãng đời Mị sống trong nhà thống lí là chuỗi dài những đọa đày, tủi nhục. Tuy danh nghĩa là con dâu nhà quan lớn nhưng thực ra Mị chỉ là nô lệ, nô lệ, bị coi rẻ hơn cả con trâu, con ngựa. Đau khổ, cực nhục đã cướp mất tuổi xuân của Mị, biến cô thành kẻ nhẫn nhịn và cam chịu. Lúc mới bị bắt về, Mị phản ứng kinh khủng, định ăn lá ngón tự tử, nhưng rồi thương xót cha già, Mị không đành lòng chết. Đời Mị cứ thế lặng lẽ trôi đi. Cuộc sống không còn ý nghĩa. Cô sống mà như đã chết. Đau khổ triền miên đã làm cho Mị hóa lãnh đạm, lạnh nhạt. Mọi cảm hứng trong cô có vẻ như đã chai lì. Tuy nhiên, khát vọng sống trong Mị chưa trọn vẹn lụi tắt. Trong Mị luôn sống sót hai con người tưởng chừng trái chiều : Con người bên ngoài hờ hững vô cảm và con người bên trong có sức sống bí mật nhưng mãnh liệt .
Tác giả lấy khung cảnh mùa xuân, đêm xuân làm nền cho diễn biến tâm trạng của Mị. Mùa xuân, đất trời tưng bừng sắc tố, rộn ràng âm thanh, rất thân thiện với quãng đời hồn nhiên, vui tươi ngày trước của Mị : Trên đầu núi, những nương ngô, nương lúa gặt xong, ngô lúa đã xếp yên đầy những nhà kho. Trẻ con đi hái bí đỏ, tinh nghịch, đã đốt những lều canh nương để sưởi lửa. Ở Hồng Ngài người ta thành lệ cứ ăn Tết khi gặt hái vừa xong, không kể ngày, tháng nào. Ăn Tết như thế cho kịp lúc mưa xuân xuống thì đi vỡ nương mới. Hồng Ngài năm ấy ăn Tết giữa lúc gió thổi vào cỏ gianh vàng ửng, gió vã rét rất kinh hoàng. Nhưng trong những làng Mèo Đỏ, những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ … Đám trẻ đợi Tết, chơi quay, cười ầm trên sân chơi trước nhà. Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi .
Đoạn văn tả cảnh mùa xuân trên vùng núi cao Tây Bắc với những hình ảnh rực rỡ sinh động và đầy sức sống. Màu sắc sặc sỡ của những chiếc váy hoa của những cô gái phơi trên những mỏm đá báo hiệu Tết đã đến gần. Tiếng cười ầm của đám trẻ con chơi quay trên sân chơi trước nhà. Tiếng sáo thổi réo rắt rủ bạn tình đi chơi. Tiếng chó sủa xa xa … Những đêm tình mùa xuân đã tới. Sức sống tưng bừng của vạn vật mùa xuân đã làm cho tâm hồn Mị hồi sinh. Tâm trạng Mị lúc này trộn lẫn giữa nhiều cung bậc xúc cảm : vui sướng và đau khổ, tủi nhục đến mức muốn chết và khao khát sống. Những cảm hứng ấy đang trỗi dậy, cuộn xoáy, trào dâng trong lòng Mị. Trong lúc trai gái và lũ trẻ con tụ tập đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn trên sân chơi đầu bản thì Mị thiết tha bồi hồi khi nghe tiếng sáo gọi bạn tình từ đầu núi vọng lại. Mị nhẩm thầm bài hát quen thuộc mà thời con gái cô hay hát :
Mày có con trai con gái rồi
Mày đi làm nương
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm tình nhân .
Sau bao năm câm lặng trong đau khổ, có lẽ rằng đây là lần tiên phong người con dâu gạt nợ khe khẽ cất tiếng hát thầm. Cảnh vui xuân sinh động ở đầu bản và cảnh ăn Tết ồn ào trong nhà thống lí Pá Tra đã tác động ảnh hưởng mạnh tới tâm hồn Mị, khiến cô nhớ lại thời con gái chưa xa. Lúc đầu, Mị hành vi theo thói quen một cách vô thức : Ngày Tết, Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Mị uống rượu mà như uống nỗi tủi hận, cay đắng vào lòng, hay là Mị cố ý uống thế cho thật say để quên đi nỗi khổ ? Tuy nhiên, hành vi ấy biểu lộ một sự chuyển biến khác thường đang diễn ra trong tâm trạng người con gái đáng thương .
Bi kịch khởi đầu khi ý thức về bản thân của Mị đang trỗi dậy. Mị say rượu lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát men rượu thức tỉnh nỗi nhớ về phần đời đã qua : Mị đang sống về ngày trước. Tiếng sáo gọi bạn tình văng vẳng bên tai Mị. Đấy là tiếng sáo của tình yêu rạo rực, của tuổi thanh xuân căng đầy sức sống. Dường như lúc này, Mị không còn là con dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra nữa mà là cô gái xinh đẹp đang uống rượu bên nhà bếp lửa và thổi sáo : Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Bao kỉ niệm đẹp thời con gái sống dậy trong lòng Mị : Mị thổi sáo giỏi … có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. Hồi tưởng về mùa xuân tươi đẹp thời con gái, điều đó cho thấy con người thật của Mị đang hồi sinh. Khát vọng sống như ngọn lửa đang bừng cháy trong tâm hồn Mị. Diễn biến tâm trạng Mị rất phức tạp : Cô đang bị giằng xé bởi xích míc giữa thân phận tù túng của người con dâu gạt nợ và mong ước được tự do đi chơi Tết của cô gái đang khao khát tự do và tình yêu. Liệu Mị có dám cắt đứt sợi dây oan nghiệt đang thít chặt lấy số phận mình để đến với những game show vui tươi, với tiếng sáo gọi bạn tình réo rắt du dương ? Mải mê chìm đắm trong quá khứ nên Mị tạm quên hiện tại : rượu đã tan khi nào. Người về, người đi chơi đã vãn cả. Mị không biết, Mị vẫn ngồi trơ một mình giữa nhà. Mãi sau, Mị mới đứng dậy, nhưng Mị không bước ra đường chơi Mị từ từ bước vào buồng. Tâm trạng Mị phơi phới trở lại, trong lòng đùng một cái vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị nhận ra rằng mình vẫn còn trẻ, Mị muốn đi chơi .
Khát vọng sống như ngọn lửa bừng cháy trong lòng khiến Mị càng thêm một phẫn uất trước tình cảnh tủi nhục của mình. Bao nhiêu người có chồng mà vẫn đi chơi ngày Tết đấy thôi. A Sử với Mị không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau. Mị muốn ăn lá ngón cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Uất ức, nước mắt Mị ứa ra. Tiếng sáo gọi bạn vẫn lửng lơ bay ngoài đường :
Anh ném pao, em không bắt ,
Em không yêu, quả pao rơi rồi …
Mị muốn quên thời con gái ngày trước mà không sao quên được. Tiếng sáo cứ lửng lơ trong đầu khiến cho Mị thiết tha bồi hồi. Khi A Sử giật mình vào buồng để thay áo mới, liên tục đi rình bắt thêm con gái nhà người ta đem về làm vợ ; Mị lặng lẽ, thản nhiên xắn thêm miếng mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng, quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa, rút thêm cái áo. A Sử nhìn Mị, Mị không thèm nói một lời. Những hành vi “ làm mưa làm gió ” diễn ra trong khi tiếng sáo đang rập rờn trong đầu Mị. Tiếng sáo gọi bạn tình như đem đến cho Mị một sức mạnh mới, khơi gợi khao khát yêu đương và niềm hạnh phúc. Khi với tay lấy váy hoa … là Mị đã thực sự sống lại thời con gái với bao tham vọng tươi đẹp. Mị đã bừng tỉnh ; quá khứ, hiện tại xen kẽ trong tâm hồn Mị. Hiện tại thì tăm tối, ngột ngạt, mà tiếng sáo gọi bạn vẫn lơ lửng bay ngoài đường, thức tỉnh quá khứ xinh xắn chưa xa .
Những hành vi khác thường của Mị đã bị A Sử trấn áp phũ phàng. Sau câu hỏi quá bất ngờ và tức giận : “ Mày muốn đi chơi à ? ”, A Sử trói Mị bằng cả một thúng sợi đay, quấn tóc lên cột làm cho Mị không cúi, không nghiêng được đầu nữa. Không có một dòng nào miêu tả thái độ phản kháng của Mị. Suốt từ đầu đến cuối, Mị chỉ im re, bí mật cam chịu. Tuy vậy, chứa đựng bên trong lại là một cô Mị trọn vẹn khác, một cô Mị đang mê hồn sống với những kỉ niệm tình yêu. A Sử chỉ trói buộc được thể xác chứ không hề trói buộc được tâm hồn Mị .
Miêu tả diễn biến tâm trạng và hành vi của Mị trong đêm tình mùa xuân, Tô Hoài có vẻ như đã nhập thân vào nhân vật. Trong bóng tối, Mị đứng yên lặng như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu nồng nàn nâng đỡ tâm hồn Mị. Tai Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những game show, những đám chơi. Tuy Mị chưa giải thoát được thể xác nhưng Mị đã giải thoát được tâm hồn. Lòng Mị bồi hồi theo tiếng sáo : Em không yêu, quả pao rơi rồi, Em yêu người nào, em bắt pao nào … Những vết dây trói đau nhức đưa Mị quay trở lại với thực tại đau đớn, khổ nhục. Mị vùng bước tiến. Nhưng tay chân đau không cựa được. Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách … Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa. Mị đang sống với con người bên trong của mình : Chừng đã khuya … Mị nín khóc, Mị lại bồi hồi nhớ đến thời gian trai bản đến bên vách làm hiệu, rủ tình nhân dỡ vách ra rừng chơi. Lúc này, thực tại và quá khứ cứ xen kẽ vào nhau, giằng xé tâm hồn Mị. Càng nhớ tới kỷ niệm cũ, Mị càng xót xa, đau khổ, phẫn uất trước thực tại phũ phàng : Cả đêm ấy Mị phải trói đứng như vậy. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc lại nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa. Mị lúc mê, lúc tỉnh. Cho tới khi trời tang tảng rồi không biết sáng từ khi nào. Mị bàng hoàng tỉnh … Không một tiếng động. Mị thương những người đàn bà khốn khổ sa vào nhà quan … Đời người đàn bà lấy chồng nhà giàu ở Hồng Ngài thì một đời con người chỉ biết đi theo đuôi con ngựa của chồng. Mị chợt nhớ lại câu truyện người ta vẫn kể : Đời trước, ở nhà thống lí Pá Tra có một người trói vợ trong nhà ba ngày rồi đi chơi, khi về nhìn đến thì vợ chết rồi. Nhớ thế, Mị sợ quá, Mị cựa quậy, xem mình còn sống hay chết, cổ tay, đầu, bắp chân bị dây trói siết lại, đau dứt từng mảnh thịt. Như thế là cuộc trỗi dậy lần thứ nhất của Mị không thành. Mị không hề thoát khỏi âm ti trần gian là nhà bố con tên thống lí, nhưng Mị không còn là con ngựa, con rùa lùi lũi nuôi trong xó cửa nữa. Mị đã sống lại những thời gian của tuổi thanh xuân tươi tắn và tự do. Cuộc trỗi dậy ấy như một đợt sóng dâng lên rồi nhanh gọn tan ra, dù chưa làm đổi khác cuộc sống Mị nhưng những đợt sóng ngầm của cảm hứng đến khi nào đó sẽ tuôn trào mãnh liệt mà dẫn chứng là hành vi Mị liều lĩnh cởi trói cứu A Phủ và cùng anh trốn khỏi Hồng Ngài .
Ở đoạn văn này, tác giả miêu tả hành vi của Mị rất ít, nhưng người đọc vẫn bị hấp dẫn bởi một con người đang từ cõi âm u mơ hồ trỗi dậy, có một sức sống tiềm tàng mà không một thế lực gian ác nào vùi dập được. Không gian, thời hạn, giọng kể chuyện của tác giả đều tương thích với diễn biến phức tạp của tâm trạng Mị. Tô Hoài đã dẫn dắt người đọc dõi theo tâm trạng ấy, khi thiết tha bồi hồi, khi nghẹn ngào xót xa ! Đoạn văn miêu tả tâm trạng Mị trong đêm xuân thấm đẫm tính nhân văn, góp thêm phần tô đậm tính cách nhân vật Mị ; bộc lộ một cách chân thực và cảm động giá trị hiện thực và tinh thần nhân đạo của truyện ngắn Vợ chồng A Phủ .
Phân tích diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân – mẫu 4
Trong nền văn học Nước Ta tân tiến, nhà văn Tô Hoài được fan hâm mộ biết đến là một trong những cây bút rất tiêu biểu vượt trội. Đến với đoạn trích Vợ chồng A Phủ, fan hâm mộ lại càng thêm ấn tượng bởi cách xây dựng hình tượng nhân vật mang đậm chất ngầu độc lạ, tiêu biểu vượt trội. Đặc biệt, tác giả đã để lại dấu ấn mạnh trong lòng người đọc bởi đậm cá tính, sức sống bền chắc, can đảm và mạnh mẽ của nhân vật Mị. Tô Hoài đã khắc họa thành công xuất sắc và chân thực diễn biến tâm lí nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài .
Nhân vật Mị được tác giả khắc họa điển hình nổi bật và chân thực xuyên suốt tác phẩm. Đó là một cô gái xinh đẹp, mang vẻ đẹp rất riêng của những cô gái vùng cao Tây Bắc. Vẻ đẹp ấy đã làm cho bao chàng trai trong vùng đắm say mà nguyện thổi sáo đi theo Mị. Cô gái trẻ ấy, mang trong mình những sức sống tươi tắn nhất, với bao tình yêu và kỳ vọng để bước vào quãng thời hạn tươi đẹp mang tên thanh xuân. Nhưng, những hủ tục bởi một xã hội vẫn còn ngang trái nhiều bất công đã xô đẩy cuộc sống Mị vào những ngã rẽ cay đắng nhất. Món nợ truyền kiếp của mái ấm gia đình đã biến số phận một cô gái đáng lẽ ra phải có được đời sống niềm hạnh phúc, lại rơi vào sự bế tắc. Lối thoát nào cho Mị khi bị bắt trở thành con dâu nhà Thống lí Pá Tra. Mang danh con dâu, nhưng đời sống hàng ngày của Mị chẳng khác gì thân trâu ngựa. Mị phải thao tác lùi lũi, không chuyện trò, không tiếp xúc, thao tác như một cỗ máy, như một cái xác không hồn. Những tưởng, những tháng ngày Mị sống trong sự vô cảm đó sẽ lê dài mãi. Nhưng không, thực ra sức sống tiềm tàng trong Mị vẫn luôn sống sót, như một đốm lửa vẫn nhen nhóm tận sâu ở dưới, chỉ chực có thời cơ là cháy bùng lên can đảm và mạnh mẽ. Người ta luôn nói rằng, yếu tố ngoại cảnh có ảnh hưởng tác động rất nhiều đến tâm trạng cũng như hành vi của con người. Quả thực như vậy. Khung cảnh mùa xuân ở Hồng Ngài đã đem những sức sống tiềm tàng trong Mị bấy lâu nay bị đè nén sống dậy một cách can đảm và mạnh mẽ. Mùa xuân vùng cao đến, những sắc tố sặc sỡ của những chiếc váy hoa phơi trên những mỏm đá như những cánh bướm, tiếng sáo gọi bạn tình của những chàng trai cô gái chớm yêu … Tất cả mang đến một không khí mùa xuân rạo rực, làm lòng Mị cũng dâng trào bao cảm hứng. Đêm tình mùa xuân, Mị mở màn uống rượu. Tâm hồn Mị mở màn quay trở lại với những kỉ niệm ngày trước. Hơi rượu nồng nàn và tiếng sáo xung quanh đã làm Mị nhớ lại những ngày tháng còn được tự do, được sống với đúng ý nghĩa một con người. Mị nhớ lại ngày trước, mình thổi lá hay hơn thổi sáo. Những kí ức về những tháng ngày tươi đẹp tưởng chừng như bị quên lãng giờ đây đang sống dậy, như một thước phim quay chậm đưa Mị trở lại với quá khứ. Sự thức tỉnh ấy đang làm trỗi dậy sức sống của một tâm hồn đã bị số phận làm cho chai sạn. Kỉ niệm ùa về, xúc cảm ùa về. Trong những ngày làm dâu nhà thống lí Pá Tra, Mị sống với cảm hứng trơ lì như một tảng đá. Nhưng giờ đây, trong khung cảnh đêm tình mùa xuân đang rạo rực, Mị đã có những luồng cảm hứng mạnh. Mị ước nếu như có nắm lá ngón trong tay, Mị sẽ ăn luôn mà không cần tâm lý. Ý nghĩ đầy táo bạo này chính là một sự nhen nhóm của ý thức phản kháng lại số phận. Thực tại đau khổ đã làm người con gái căng tràn sức sống ngày nào chai lì xúc cảm. Nhưng khung cảnh đêm tình mùa xuân đã làm cho người con gái ấy nhen nhóm lên ý thức đấu tranh để hoàn toàn có thể thoát khỏi đời sống không có ý nghĩa đang bủa vây, ngay cả khi cách phải chọn là tìm đến cái chết. Tuy nhiên, những xúc cảm mạnh ấy của lòng Mị lại không biểu lộ ngay trong những hành vi. Tác giả Tô Hoài đã cho nhân vật của mình có sự đấu tranh kinh khủng trong tư tưởng : một bên là khát khao tự do cháy bỏng, một bên là sự chai lì xúc cảm, mặc cảm về số phận. Mị đã có những hành vi liên tục nhau. Hành động tiên phong, Mị sắn thêm mỡ bỏ vào đèn. Đó là hành vi tuy nhỏ nhưng mang nhiều ý nghĩa. Đó hoàn toàn có thể là mong ước của nhân vật muốn căn phòng sáng lên, hay cuộc sống mình hoàn toàn có thể tươi đẹp và nhiều kỳ vọng hơn. Tiếp theo, Mị mở màn quấn lại tóc và chuẩn bị sẵn sàng váy áo đi chơi. “ Mị còn trẻ, Mị muốn đi chơi ”. Vậy là, khát khao được sống với những xúc cảm chân thực nhất của đời mình đã thắng lợi trong ý nghĩ, hành vi của Mị. Mị đang sống, nhưng là sống với những kỉ niệm của quá khứ, xúc cảm của quá khứ. Mị đang quên đi thực tại đau khổ, mà sống đúng với thực chất con người yêu tự do trong mình. Trớ trêu thay A Sử về, và trói đứng Mị lên cột nhà. Nhưng, thân xác Mị bị trói buộc tại đấy, còn tâm hồn Mị vẫn đang lơ lửng và đi theo những tiếng sáo gọi bạn tình. Khát vọng sống vừa mới bùng lên trong Mị, đã bị trói buộc bởi thực tại đau khổ, đó mới là điều cay đắng nhất. Khi Mị dần tỉnh chính là lúc những cơn đau thể xác khởi đầu ập đến, những xúc cảm can đảm và mạnh mẽ trỗi dậy trong đêm tình mùa xuân cũng dần mất theo cơn say đang dần biến mất. Nhưng, đó lại chính là ngọn nguồn của ánh lửa yêu tự do, vẫn hàng ngày hàng giờ cháy âm ỉ trong lòng cô gái H’mông xinh đẹp ngày nào .
Nhà văn Tô Hoài đã rất thành công xuất sắc khi có những trang văn miêu tả chân thực, cảm động diễn biến tâm lí nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân. Cảm xúc và hành vi của nhân vật đã dần thể hiện đậm chất ngầu và nét tính cách, sức sống tiềm tàng vẫn ẩn sâu trong người con gái ấy. Đó chính là vật chứng cho khát vọng sống, sức sống can đảm và mạnh mẽ tiềm tàng biểu trưng cho những con người ý chí vùng cao Tây Bắc .
Phân tích diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân – mẫu 5
Tô Hoài là một trong những nhà văn lớn của nền văn học Nước Ta văn minh. Ông có vốn hiểu biết thâm thúy về phong tục tập quán của nhiều vùng văn hoá khác nhau trên quốc gia ta. Thành công nhất của Tô Hoài là những tác phẩm viết về hiện thực đời sống, con người vùng Tây Bắc. Tiêu biểu là truyện ngắn “ Vợ chồng A Phủ ”. Tác phẩm vừa là một bức tranh chân thực về số phận bi thảm của người dân nghèo miền núi dưới ách áp bức phong kiến và thực dân, vừa là một bài ca về sức sống và khát vọng tự do, niềm hạnh phúc của con người. Vẻ đẹp ấy đã ngời lên thật toàn vẹn qua diễn biến tâm trạng Mị và sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân vật này qua đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài. Trước khi vào nhà thống lý Pá Tra, Mị là một cô gái trẻ đẹp. Trong tác phẩm này, nhà văn không hề dùng mỹ từ nào để tả cái đẹp của Mị, nhưng vẻ đẹp ấy vẫn hiện lên qua chi tiết cụ thể : “ trai đến đứng nhẵn vách đầu buồng Mị ”. Mị chính là bông hoa ngát hương của núi rừng Tây Bắc. Cô có một đời sống tự do, niềm hạnh phúc, vô tư giữa tháng ngày tuổi trẻ. Cô gái vùng cao ấy, mỗi khi tết đến xuân về thường làm bao kẻ si tình chết mê, chết mệt bởi tiếng sáo. Mị thổi sáo giỏi “ thổi lá cũng hay như thổi sáo, có biết bao người mê ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị ”. Không chỉ đẹp người, cô gái ấy còn đẹp nết. Mị giàu lòng hiếu thảo, có tình yêu lao động, yêu tự do, giàu lòng tự trọng. Tô Hoài đã đặt vào miệng Mị tổng thể những phẩm chất cao quý ấy qua lời nói đầy tha thiết với cha già : “ con nay đã biết cuốc nương làm ngô ” ( tình yêu lao động ) ; “ con phải làm nương ngô giả nợ thay cho bố ” ( lòng hiếu thảo ) ; “ bố đừng bán con cho nhà giàu ” ( giàu lòng tự trọng ). Khi bị bắt làm dâu nhà Pá Tra, Mị có đời sống thống khổ, là nạn nhân của chính sách cho vay nặng lãi, bị tước đoạt tự do, niềm hạnh phúc cá thể : mở màn tác phẩm, nhà văn đã trình làng nhân vật một cách ấn tượng : “ Ai ở xa về có việc vào nhà thống lí Pá Tra thường trông thấy có một cô con gái ngồi quay sợi gai bên tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa ”. Lúc nào cô ấy cũng “ cúi mặt, mặt buồn rười rượi ”. Dáng vẻ ấy của Mị gợi ra hình ảnh một con người có số phận đau khổ. Dù đời sống thống khổ, trong Mị vẫn mãnh liệt một sức sống tiềm tàng và khát vọng tự do, niềm hạnh phúc. Khát vọng ấy đã phát cháy lên khi mùa xuân đến trên đất Hồng Ngài. Mị đã bước vào cái đêm đáng ghi nhớ ấy thoạt tiên, như một tâm hồn câm lặng cái cô Mị xưa kia trẻ đẹp, khao khát yêu đương và cũng đã được yêu đương, cô Mị ấy tưởng như đã chìm hẳn vào dĩ vãng. Chỉ còn một người đàn bà “ không nói. lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa ”, người đàn bà bị cầm tù trong một ngục thất tinh thần ( hình ảnh cái buồng có một cửa sổ lỗ vuông bằng bàn tay, khi nào trông ra cũng chỉ thấy mờ mờ trăng trắng ). Đã bao năm rồi, người đàn bà ấy chẳng biết đến mùa xuân, chẳng đi chơi Tết. Vậy mà vào đúng cái đêm tình mùa xuân năm ấy, Mị thốt nhiên lại muốn đi chơi, và đã sửa soạn đi chơi thực sự. Vì sao vậy ? Khó hoàn toàn có thể cho là tại đất trời. Thời tiết mùa xuân năm nào chẳng đại loại là như vậy. Lý giải sự đột biến khác thường của Mị trong đêm ấy, là một thử thách thật sự so với Tô Hoài. Hãy xem bằng cách nào mà nhà văn vượt qua thử thách. Với một người như Mị, muốn đi chơi nghĩa là muốn phá phách, nghĩa là làm mưa làm gió. Cũng với một người như Mị để có thế làm mưa làm gió, thì phải có cái gì có năng lực làm quên đi hiện tại để sống quay trở lại những tháng năm xưa .
Cái đó là men rượu mà Tết năm ấy, Mị đã lén “ uống ực từng bát ”. “ Rồi say Mị lịm mặt ngồi đấy, nhưng lòng Mị thì đang sống về ngày trước ” … Rõ nhất là tiếng sáo. Mỗi lần tiếng sáo trở lại chuyện là mỗi lần nó được biến hóa đi từ âm thanh của hiện tại từ từ thành tiếng của những mùa xuân trước. Từ chỗ ở ngoài Mị, ở xa Mị, từ từ như tiếng ai mời gọi, hồn ai chờ đón ngoài đường, đế ở đầu cuối rập rờn trong đầu người thiếu phụ. Tiếng sáo dìu hồn Mị hay là bước tiến của hồn Mị được ghi dấu bằng tiếng sáo .. Như thế là sức sống, lòng ham sống đã thức dậy trong lòng người thiếu phụ. Nhưng sự vượt khỏi thực trạng hiện tại của nhân vật không hề đơn điệu, thuận tiện. Một thời hạn dài. Mị sống trong sự giao tranh giữa quá khứ và hiện tại. Quá khứ đẩy đưa đi, hiện tại thì níu lại. ( Nên lòng phơi phới mà Mị vẫn theo quán tính bước vào buồng, ngồi xuống giường, trông ra cái hành lang cửa số lỗ vuông mờ mờ trăng trắng. Và lòng ham sống trào dậy tiên phong trong ý nghĩa muốn chết ngay chứ không buồn nhớ lại … ). Nhưng sức sống cứ lớn dần, sức ám ảnh của tuổi xuân cứ mạnh dần, cho tới khi nó có vẻ như chiếm trọn tâm hồn Mị. Phải tới lúc đó, Mị mới hành vi như một kẻ mộng du. không thấy, không nghe A Sử nói .
Rồi Mị bị A Sử trói trong trạng thái mơ hồ. Mãi về sau, Mị mới cảm thấy cái Hiện tại quyết liệt khi vùng bước tiến mà tay chân không cựa được. Nhưng nếu cái mơ không đến một lần ngay tức khắc thì sự tỉnh ra cũng vậy Lại một quy trình tiến độ chập chờn nữa giữa hơi rượu, tiếng sáo với cái đau nhức của dây trói và tiếng chân ngựa đạp vào vách. Nhưng giờ đây thì theo chiều ngược lại, tỉnh dần ra, đau đớn dần lên, tê dại dần đi để từ từ trở lại với vị trí của con rùa lùi lũi trong xó cửa .
Một làn sóng tình cảm đã tan đi, không làm thay đổi mảy may đời Mị. Những cái gì Tô Hoài đã viết về đêm hôm ấy vẫn đầy ý nghĩa. Nó cho thấy sức sống của con người dù bị giẫm đạp, đè nén đến đâu cũng vẫn không bị mất đi. Ý nghĩa ấy khiến ta thêm tin, thêm yêu mến con người. Thứ hai chế độ phong kiến là chế độ buộc trói, giam hãm chống lại con người và sư sống. Chế độ ấy đáng căm thù, lên án cả từ phía nhân danh quyền sống của con người. Một tình tiết nghệ thuật giàu chất nhân đạo và chất thơ.
