Giới thiệu khái quát thành phố Chí Linh
– Diện tích: 281 km2
– Dân số: 164.837 người (+ khách vãng lai trên 32 vạn người)
– Đơn vị hành chính: Thị xã Chí Linh có 20 đơn vị hành chính gồm
+ 12 xã : An Lạc, Bắc An, Cổ Thành, Đồng Lạc, Hoàng Hoa Thám, Hoàng Tiến, Hưng Đạo, Kênh Giang, Lê Lợi, Nhân Huệ, Tân Dân, Văn Đức .
+ Và 8 phường : Phả lại ; Văn An, Chí Minh ; Sao Đỏ, Thái Học, Cộng Hòa, Hoàng Tân, Bến Tắm
Trong đó có 13 xã, phường là miền núi, chiếm 76 % diện tích quy hoạnh và 56 % dân số của toàn thị xã. Ngoài ra còn có Trường ĐH Sao Đỏ, trên 120 cơ quan đơn vị chức năng, xí nghiệp sản xuất, nhà máy sản xuất, doanh nghiệp đóng trên địa phận
Giới thiệu chung
Thành phố Chí Linh là vùng đất nổi tiếng bởi địa linh nhân kiệt, bởi vị trí địa lý đặc biệt quan trọng, nằm án ngữ trên đường giao thông vận tải thủy, bộ từ biên giới phía Bắc về TP.HN. Địa danh này gắn với nhiều nhân vật lịch sử vẻ vang và anh hùng dân tộc bản địa như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Thị Duệ, Đường Chu Văn An, Nguyễn Trãi .
Vị trí địa lý
Thành phố Chí Linh nằm ở phía đông bắc tỉnh Thành Phố Hải Dương, cách TT tỉnh 40 km. Phía đông giáp huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Phía tây giáp tỉnh Thành Phố Bắc Ninh. Phía nam giáp huyện Nam Sách. Phía bắc giáp tỉnh Bắc Giang .
Phía bắc và hướng đông bắc của Thành phố Chí Linh là vùng đồi núi thuộc cánh cung Đông Triều, ba mặt còn lại được bảo phủ bởi sông Kinh Thày, sông Tỉnh Thái Bình và sông Đông Mai .
Chí Linh nằm trong vùng tam giác kinh tế tài chính TP.HN – Hải Phòng Đất Cảng – Quảng Ninh. Nó có đường giao thông vận tải thuận tiện. Đường bộ có Quốc lộ 18 chạy dọc theo hướng đông-tây qua TT huyện tiếp nối TP. Hà Nội – Quảng Ninh, đường Quốc lộ 183 nối Quốc lộ 5 và đường 18, đường 37 là đường vành đai kế hoạch vương quốc từ TT huyện đi tỉnh Bắc Giang. Đường thuỷ có chiều dài 40 km đường sông phủ bọc phía đông, tây, nam của huyện thông thương với TP. Hải Phòng, Bắc Giang, Đáp Cầu ( TP Bắc Ninh ) .
Đơn vị hành chính nổi bật
Chí Linh trước đây có 3 thị xã, trong đó, Thị trấn Sao Đỏ là huyện lỵ của huyện Chí Linh cũ. Nay 3 thị xã trở thành 3 phường tiêu biểu vượt trội của thị xã .
• P. Sao Đỏ ( Thị trấn Sao Đỏ cũ ) : Có một số ít lý giải khác nhau về cái tên của thị xã, tuy nhiên lý giải phổ cập nhất và được đồng ý nhiều nhất là Sao Đỏ là nơi hoạt động giải trí cách mạng của ông Nguyễn Lương Bằng và Sao Đỏ chính là bí danh của ông, sau này được đem đặt tên cho thị xã .
Sao Đó khá đông dân so với một thị xã thường thì do khi thiết kế xây dựng Nhà máy nhiệt điện Phả Lại, người ta đã tạm xóa khỏi Thị trấn Phả Lại vốn rất sầm uất ở ven sông và đưa hàng loạt dân về sinh sống ở vùng đồi núi tiếp giáp Thị trấn Sao Đỏ. Toàn bộ thị xã nằm trải dài trên nhiều ngọn đồi thấp, trong đó có khu vực được gọi là Ba Đèo, nơi có đường vào Sân golf Ngôi Sao Chí Linh .
Những năm từ 2000 trở đi, có nhiều dự án Bất Động Sản tăng trưởng đô thị đã được tiến hành ở đây [ 4 ]. Tuy nhiên, cũng giống như những thị xã khác của cả nước, Sao Đỏ chưa có truyền thống đô thị .
Tại Sao Đỏ có nhiều cơ quan, trường học và doanh trại quân đội .
Ngày27 Tháng 9 2009, Bộ Xây dựng đã có Quyết định 941 / QĐ-BXD về việc công nhận Thị trấn Sao Đỏ là đô thị loại IV, huyện lỵ của huyện Chí Linh tỉnh Thành Phố Hải Dương .
• P. Phả Lại ( Thị trấn Phả Lại cũ ) : vốn là một thị xã truyền kiếp, nằm ven Lục Đầu Giang. Năm 1979 – 1980, để khai công kiến thiết xây dựng Nhà máy nhiệt điện Phả Lại, thị xã đã bị giải tỏa. Sau khi xí nghiệp sản xuất kiến thiết xây dựng xong, thị xã đã được hình thành ngay xung quanh nhà máy sản xuất với hình thái rất lộn xộn. Từ Phả Lại, thị xã này đã tăng trưởng khá lan man và lan tới Bình Giang .
Về địa lý, Thị trấn Phả Lại nằm ở phía Tây của huyện Chí Linh. Thị trấn có diện tích tự nhiên 1.382 ha; trong đó, diện tích đất đồi núi, lâm nghiệp là 362 ha; diện tích đất nông nghiệp là 506,15 ha; phần còn lại là đất của các cơ quan đơn vị, xí nghiệp, các thành phần kinh tế đóng trên địa bàn; tạo nên một hình thái kinh tế đa dạng và phong phú. Tổng số nhân khẩu của thị trấn là 21.147 khẩu[5].
• P. Bến Tắm ( Thị trấn Bến Tắm cũ ) : Thành lập ngày 14/1/2002, trên cơ sở 412,88 ha diện tích quy hoạnh tự nhiên và 5.703 nhân khẩu của xã Bắc An, huyện Chí Linh. Địa giới hành chính của thị xã Bến Tắm là : Đông, Tây và Bắc giáp xã Bắc An ; Nam giáp xã Hoàng Tân .
Lịch sử
Chí Linh được hình thành từ truyền kiếp, năm 891 vua Đại Hành đã chọn An Lạc là cơ sở chỉ huy chống quân xâm lược Tống. Trải qua những thời kỳ phong kiến Chí Linh đã được nhiều triều đại chọn là nơi thiết kế xây dựng cung thành, tỉnh lỵ như thành Phao ( Phả Lại ) – đời nhà Mạc, thành Vạn ( Tân Dân ) Chí Linh còn có tên gọ là Bằng Châu hay Bằng Hà sau đó đổi tên là Phượng Hoàng và sau này là Chí Linh. Tháng 6 năm 1886 thực dân Pháp xây dựng Nha Chí Linh thuộc phủ Nam Sách ; tháng 4 năm 1947 Chí Linh thuộc tỉnh Quảng Hồng ; tháng 11 năm 1948 Chí Linh thuộc tỉnh Quảng Yên ; tháng 2 năm 1955 Chí Linh thuộc tỉnh Thành Phố Hải Dương
Du lịch
Chí Linh có cảnh sắc đẹp và nhiều di tích lịch sử lịch sử vẻ vang từ cấp địa phương đến cấp vương quốc. Trong đó hoàn toàn có thể kể đến :
• Chùa Côn Sơn có cảnh sắc tuyệt đẹp với rừng thông, hồ, suối Côn Sơn và bàn cờ tiên nổi tiếng trong thơ Nguyễn Trãi. Tại đây còn có đền thờ Trần Nguyên Đán, đền thờ Trần Nguyên Hãn và đền thờ Nguyễn Trãi .
• Đền Kiếp Bạc nằm cạnh Lục Đầu Giang, nơi hợp lưu của sáu con sông ( ngã sáu sông ). Đền thờ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn còn gọi là Đức Ông nổi tiếng về sự rất thiêng
• Đền Cao thuộc xã An Lạc. Ở đây có bốn ngôi đền linh thiêng từ lâu đời, thờ năm anh em nhà họ Vương đã có công giúp vua Lê Đại Hành đánh tan quân Tống do Hầu Nhân Bảo và Tôn Toàn Hưng chỉ huy năm 981.
• Đền Chu Văn An nằm trên núi Phượng Hoàng, thuộc xã Văn An; cách khu di tích Côn Sơn khoảng 4 km. Đây là một điểm di tích văn hoá và danh thắng mà quý khách có thể đến thăm, với cảnh rừng thông đẹp trùng điệp, có đền thờ cũ và mới xây xong năm 2007. Lăng mộ Chu Văn An nằm trong khu di tích này. Lễ hội vào tháng tám và tháng một, trọng hội vào ngày 25-8 và 26-11. Khu di tích được xếp hạng năm 1998.
• Chùa Thanh Mai thuộc xã Hoàng Hoa Thám. Chùa Thanh Mai là ngôi chùa rất cổ, được kiến thiết xây dựng năm 1329 do Thiền sư Pháp Loa – Đệ nhị tổ của Thiền phái Trúc Lâm Yên tử sáng lập. Chùa được công nhận di tích lịch sử lịch sử vẻ vang vương quốc năm 1992 .
• Đền bà Chúa Sao sa thờ nữ Tiến sĩ duy nhất trong lịch sử dân tộc khoa bảng Nước Ta, bà Nguyễn Thị Duệ. Đền cũng thuộc xã Văn An ; cách khu di tích lịch sử Côn Sơn khoảng chừng 5 km .
• Đền Mẫu Sinh thờ Mẫu, rất đặc biệt quan trọng bởi được thiết kế xây dựng trên lưng chừng núi Ngũ Nhạc với Hậu cung nằm trên một tảng đá lớn hình người phụ nữ đang nằm sinh con. Tương truyền Đền Mẫu Sinh là nơi sinh ra Đức Thánh hài nhi. Đền được tin là rất thiêng và là nơi khắp nơi về cầu tự .
Các di tích lịch sử danh thắng và cảnh trí vạn vật thiên nhiên tuyệt vời như núi Nam Tào, Bắc Đẩu, sông Lục Đầu Giang, … tạo thành cụm du lịch lớn của tỉnh, bên cạnh những di tích lịch sử lịch sử dân tộc và thắng cảnh vạn vật thiên nhiên còn có sân Golf Ngôi Sao Chí Linh. Hàng năm có nhiều hành khách trong nước và quốc tế đến thăm quan du lịch .
• Sân golf Chí Linh
Nằm ở phường Sao Đỏ, Thành phố Chí Linh. Sân golf này cách Thành Phố Hà Nội 86 km, trên đường tới vịnh Hạ Long .
Nằm ngay vị trí TT tam giác kinh tế tài chính du lịch phía Bắc, sân golf Chí Linh được nhìn nhận là một trong những sân golf số 1 không riêng gì tại Nước Ta mà cả vùng Khu vực Đông Nam Á. Câu lạc bộ golf Ngôi Sao Chí Linh đã nhanh gọn trở thành một điểm sáng du lịch, TT thể thao, đi dạo, nghỉ ngơi, triển khai góp vốn đầu tư … hạng sang của cả vùng kinh tế tài chính trọng điểm phía Bắc .
“ Trải rộng trên diện tích quy hoạnh 325 ha trong lòng một thung lũng tuyệt đẹp, với một hồ nước tự nhiên nép mình bên những dải đồi thông xanh hùng vĩ bao quanh, sân golf Ngôi Sao Chí Linh được kiến thiết xây dựng 36 lỗ theo tiêu chuẩn quốc tế AAA. Những thảm cỏ xanh được chăm nom, xén tỉa mỗi ngày, những con đường nhỏ uốn mình vòng quanh mép hồ, những rặng cây, những dốc thoải ven đồi, là điểm dừng chân với những quán nhỏ đơn sơ nép mình trong tán cây thơ mộng
Địa linh nhân kiệt
Địa danh Chí Linh gắn với tên tuổi của các nhân vật lịch sử và anh hùng dân tộc sau:
Thiền sư Pháp Loa: ông có tục danh là Đồng Kiên Cương, là người thuộc hương Cửu La, huyện Nam Sách. Năm 1304 ông xuất gia theo Điều Ngự Trần Nhân Tông tu hành tại chùa Yên Tử và trở thành người kế thừa của Thiền phái Trúc Lâm. Năm 1329, ông cho xây dựng hai ngôi chùa là Thanh Mai và Côn Sơn. Ngày 03/3/1330, ông viên tịch tại chùa Quỳnh Lâm, sau theo di chúc của ông, các phật tử đã đưa pháp thể của ông về nhập tháp tại chùa Thanh Mai, Chí Linh. Cảm mến công đức của ông, vua Anh Tông sắc phong danh hiệu Đại Tuệ Tịnh Tri Đức thiền sư, tên tháp là Viên Thông bảo tháp.
Trần Hưng Đạo: Đóng đại bản doanh tại Vạn Kiếp. Những năm cuối đời ông sống ở Vạn Kiếp và mất tại đây.
Nguyễn Thị Duệ: nữ tiến sĩ duy nhất trong lịch sử khoa bảng Việt Nam.
Trần Nguyên Đán: Là ông ngoại của Nguyễn Trãi. Ông ở ẩn tại Chi Ngái, Chí Linh.
Nguyễn Trãi : thuở nhỏ sinh sống ở Chí Linh. Sau này, nhiều năm ông ở ẩn tại chùa Côn Sơn, Chí Linh .
Đường Chu Văn An : mở trường dạy học trên núi Phượng Hoàng, thuộc xã Văn An ( thời nay ), huyện Chí Linh
