Các đặc trưng của thể loại phóng sự gồm có :
Là những yếu tố nóng nực, bức xúc nằm trong mạch thời sự chủ lưu đang được dư luận chăm sóc. Khi đọc phóng sự, người đọc sẽ có cảm xúc sát gần với đời sống, hít thở bầu không khí thời sự .
Tính thời sự là một nhu yếu ngày càng khắt khe so với phóng sự, là những ghi chép còn tươi rói vật liệu hiện thực, mới lạ .
Là yếu tố định hình nên phong cách của người viết phóng sự: Năng động, nhanh nhạy trong nghe ngóng, dò tìm thông tin, công bố và chiếm lĩnh thông tin, đem lại hiệu quả cao nhất vào thời điểm lí tưởng nhất.
Trong phóng sự văn học và phóng sự báo chí, yêu cầu về tính thời sự không hoàn toàn giống nhau
Sự khác nhau giữa tin và phóng sự:
- Tin là “ hớt váng sự kiện ”, thông tin vắn tắt diện mạo sự kiện qua mạng lưới hệ thống 5W + 1H .
- Phóng sự là thể loại khai thác sự kiện một cách toàn vẹn trong quy trình phát sinh, tăng trưởng của nó, đem lại cho người đọc cái nhìn toàn cảnh về sự kiện .
Sự đúng chuẩn của phóng sự bộc lộ qua những vấn đề, chi tiết cụ thể, địa chỉ, số lượng … đều là một phiên bản của đời sống .
Là tiêu chuẩn để nhận diện thể loại phóng sự với một số ít thể loại khác ( truyện ngắn, tiểu thuyết, .. )
Đối với phóng sự, thực sự là một vật liệu thẩm mỹ và nghệ thuật sáng giá, là thước đo giá trị của tác phẩm, nhân cách và danh dự của tác giả .
Yêu cầu người viết phóng sự phải nghiêm cẩn bảo vệ chân lí, không bịa đặt .
- Bút pháp Thuật – Tả – Bình:
- Tả và Thuật: Là cụ thể hoá đối tượng.
Thuật : Trong sự kiện, tác giả làm người kể chuyện, liên kết tư liệu, tái hiện sự kiện .
Tả : Để sự dụng bút pháp hiệu suất cao, chọn cảnh nào, nhân vật vào để quay cận cảnh tuỳ theo kinh nghiệm tay nghề của người viết để lột tả thực chất của sự kiện. Bút pháp tả luôn sát cánh với mạch phát minh sáng tạo, nhưng cũng không nên quên điểm xuất phát là từ hiện thực .
-> Tả và thuật là bút pháp chính của phóng sự .
Với phóng sự, BÌNH là yếu tố mang tính trội pháp luật sắc diện thể loại. Tham gia bình bàn, thẩm định và đánh giá, nhìn nhận sự kiện .
Giới hạn yếu tố bình bàn là số lượng giới hạn mà nhà báo cần chú ý quan tâm. ( Bình đúng chỗ, có mức độ, nếu lập ngôn của người viết quá mức được cho phép thì sẽ che khuất sự kiện, làm cho người đọc có cảm xúc bị áp đặt, nhiều lúc làm cho họ hoài nghi tính xác nhận của thông tin .
Trong phóng sự, biết kết hợp bút pháp Tả – Thuật – Bình sẽ tạo nên ưu thế, không chỉ thông tin sự kiện mà còn thông tin lí lẽ, đi sâu khám phá bản chất của sự kiện và trình bày nó thoả mãn nhận thức của người đọc.
Có nhiều ý kiến phản đối cho rằng văn là hư cấu, ngược lại, cũng có ý kiến đồng tình, phóng sự cần phải có chất văn. Bởi vì, để chất liệu báo chí bớt khô khan, hấp dẫn, dễ đọc hơn, linh hoạt trong xử lí chi tiết. Văn là dưỡng chất kéo dài tuổi thọ của phóng sự, tùy vào từng thời kì lại có cách biểu hiện khác nhau:
– 1932 – 1945 : Đa số nhà văn viết phóng sự phóng sự đậm chất văn : cấu trúc, thẩm mỹ và nghệ thuật kiến thiết xây dựng diễn biến, ngôn từ, giọng điệu khai thác thẩm mỹ và nghệ thuật từ tiểu thuyết vào phóng sự và giàu tính nhân văn
– Đương đại : Yêu cầu khác, vì thời hạn không nhiều và để cung ứng nhu yếu của fan hâm mộ nên chất văn nhạt dần .
- Cách thức sử dụng ngôn từ : Đảm bảo nhu yếu của ngôn từ báo chí truyền thông, vươn tới tính miêu tả của nghệ thuật và thẩm mỹ văn chương .
- Với sự cộng hợp này, phóng sự có năng lực diễn đạt con người và đời sống một cách chân thực, sinh động : Vừa gợi hình ảnh, liên tưởng và đạt đến sự chuẩn xác không sửa chữa thay thế được .
- Sử dụng giải pháp tu từ trong trình diễn phóng sự giúp tác phẩm mang nét đẹp của văn học vừa tăng tính nội hàm của tác phẩm .
- Nghệ thuật sử dụng vật liệu văn học : Sử dụng ca dao, tục ngữ, thành ngữ trong diễn đạt làm cho thông tin mềm mại và mượt mà .
- Chỉ được hư cấu ở những miền không xác lập ( biểu cảm nhân vật, cảnh sắc vạn vật thiên nhiên, v.v. ). Hư cấu trong phóng sự không phải là thêm thắt tưởng tượng vô căn cứ, mà trong phóng sự, trường tư duy của người viết phái gắn liền với hiện thực .
Cũng như tả và bình, chất văn trong phóng sự cũng phải có chừng mực, không được lạm dụng văn chương để múa bút trong phóng sự. Theo Huỳnh Dũng Nhân, chất văn nên nếm vào phóng sự cũng giống như muối nêm vào canh, cái mặn của văn học sẽ tạo nên vị ngọt của phóng sự nhưng cũng có thể làm hóng nồi canh nếu nêm quá tay.
-> Tóm lại, phóng sự là thể loại nằm ở miền giao thoa giữa báo chí và văn học.
Share this:
Thích bài này:
Thích
Đang tải …
Có liên quan
