Loại hình báo chí truyền thông. Phóng sự có năng lực thông tin thời sự, bảo vệ tính xác nhận, xu thế trải qua việc trình diễn, miêu tả về những yếu tố, sự kiện, con người, trường hợp nổi bật trong một quy trình tăng trưởng. Nhắc đến phóng sự không hề không kể đến vai trò của cái tôi trần thuật xuất hiện trực tiếp trong tác phẩm khắc hoạ nên bức tranh toàn cảnh về đời sống với những cụ thể đơn cử, sinh động, đầy chất nhân văn. Sự tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ của báo chí truyền thông Nước Ta với những mô hình báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử đã tạo mảnh đất phì nhiêu cho phóng sự tăng trưởng ngày càng phong phú và can đảm và mạnh mẽ, phản ánh một cách nhanh gọn những cái mới, kịp thời mang đến cho công chúng những thông tin sinh động về mọi nghành của đời sống xã hội. Tuy nhiên, toàn cảnh của báo chí truyền thông văn minh cũng yên cầu phóng sự luôn có sự thay đổi, thích ứng với những đổi khác về mặt khoa học kĩ thuật trong công nghệ tiên tiến truyền thông online văn minh. Trong tiểu luận này, tác giả muốn đi sâu khám phá về thể loại phóng sự – đặc biệt quan trọng là vai trò của cái tôi trần thuật trong phóng sự, một thể loại báo chí truyền thông xung kích với năng lượng phản ánh thực sự sôi động và có chiều sâu .
28 trang |
Chia sẻ: vietpd
| Lượt xem : 3789
| Lượt tải: 11
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Phóng sự phát thanh – Cái tôi trần thuật, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN —— o0o —— KHOA BÁO CHÍ TIỂU LUẬN PHÓNG SỰ PHÁT THANH – CÁI TÔI TRẦN THUẬT Giảng viên hướng dẫn : Sinh viên thực thi : Lớp : MỤC LỤC Trang PHẦN MỞ ĐẦU … … … … … … … … … … … … … … … .. 3 PHẦN MỘT Vài nét về thể loại phóng sự … … … … … … … … … … … 4 I.Sự hình thành và tăng trưởng của phóng sự … … … … … … 4 II.Khái niệm và đặc trưng của phóng sự … … … … … … … 5 II. 1. Khái niệm phóng sự … … … … … … … … … … … …. 5 II. 2. Đặc trưng của phóng sự … … … … … … … … … … … 7 III.Kết cấu tác phẩm phóng sự … … … … … … … … … …. 10 PHẦN HAI Vai trò của cái tôi trần thuật trong phóng sự … … … .. 12 I.Cái tôi trần thuật trong phóng sự … … … … … … … … … 12 II.Nhân vật trần thuật với niềm tin tham gia … … … …. 15 KẾT LUẬN … … … … … … … … … … … … … … … … …. 17 Danh mục tài liệu tìm hiểu thêm … … … … … … … … … … 18 Phụ lục … … … … … … … … … … … … … … … … … … …. 19 PHẦN MỞ ĐẦU Trong những thể loại báo chí truyền thông, phóng sự là một trong những thể loại đặc biệt quan trọng thích hợp với việc miêu tả sự tăng trưởng năng động của hiện thực, có năng lực gây được những ấn tượng rất thâm thúy với công chúng. Với sức mạnh của một thế loại mang tính chiến đấu, từ khi hình thành cho đến nay, phóng sự vẫn tăng trưởng không ngừng và trở thành thế mạnh của mọi mô hình báo chí truyền thông. Phóng sự có năng lực thông tin thời sự, bảo vệ tính xác nhận, khuynh hướng trải qua việc trình diễn, miêu tả về những yếu tố, sự kiện, con người, trường hợp nổi bật trong một quy trình tăng trưởng. Nhắc đến phóng sự không hề không kể đến vai trò của cái tôi trần thuật xuất hiện trực tiếp trong tác phẩm khắc hoạ nên bức tranh toàn cảnh về đời sống với những chi tiết cụ thể đơn cử, sinh động, đầy chất nhân văn. Sự tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ của báo chí truyền thông Nước Ta với những mô hình báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử … đã tạo mảnh đất phì nhiêu cho phóng sự tăng trưởng ngày càng phong phú và can đảm và mạnh mẽ, phản ánh một cách nhanh gọn những cái mới, kịp thời mang đến cho công chúng những thông tin sinh động về mọi nghành nghề dịch vụ của đời sống xã hội. Tuy nhiên, toàn cảnh của báo chí truyền thông văn minh cũng yên cầu phóng sự luôn có sự thay đổi, thích ứng với những đổi khác về mặt khoa học kĩ thuật trong công nghệ tiên tiến tiếp thị quảng cáo văn minh. Trong tiểu luận này, tác giả muốn đi sâu tìm hiểu và khám phá về thể loại phóng sự – đặc biệt quan trọng là vai trò của cái tôi trần thuật trong phóng sự, một thể loại báo chí truyền thông xung kích với năng lượng phản ánh thực sự sôi động và có chiều sâu. PHẦN 1. VÀI NÉT VỀ THỂ LOẠI PHÓNG SỰ SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA PHÓNG SỰ : Thuật ngữ “ Phóng sự ” theo tiếng La tinh là Reportage có nghĩa là truyền đạt, báo tin, thông tin. Ban đầu phóng sự được người Anh sử dụng với nghĩa diễn đạt những đám cháy, những trận lụt, những kì họp Quốc hội, cuộc chiến tranh … Sau đó ít lâu, trên báo chí truyền thông Pháp, phóng sự cũng xuất hiên với tư cách bài viết về quy trình tìm hiểu của phóng viên báo chí so với những con người vấn đề chứa nhiều huyền bí với người đọc. Ban đầu, thể loại phóng sự được khai thác từ nhiều góc nhìn theo những ý niệm khác nhau. Người Đức coi phóng sự chỉ là sự đưa tin, không khác lám so với tin tức. Người Mỹ lại quan tâm đến năng lực miêu tả những cuộc cãi cự trong những kì họp QH của phóng sự, trong khi người Pháp lại chăm sóc nhiều hơn đến năng lực trình diễn những tác dụng tìm hiểu vấn đề … Dần dần phóng sự ngày càng triển khai xong hơn, không riêng gì đề cập đến những vấn đề nhỏ mà đã đề cập đến những sự kiện, những biến cố gây chấn động toàn thế giới như thiên phóng sự “ Mười ngày rung chuyển quốc tế ” của nhà báo Mỹ John Reed về Cách mạng tháng Mười Nga, hay “ Viết dưới giá treo cổ ” của Nhà báo tiệp Khắc Julius Fucik … Phóng sự không riêng gì dùng lại ở việc đưa tin mà đã đã tích hợp giữa thông tin sự kiện với thông tin lý lẽ với bút pháp đầy tính thẩm mỹ và nghệ thuật. Ở nước ta, những hình thức thông tin về người thật việc thật đã có nguồn gốc từ thời xưa. Một số tác phẩm như “ Việt điện u linh ” ( Lí Tế Xuyên ), “ Lĩnh Nam chích quái ” ( Vũ Quỳnh – Kiều Phú ), đằng sau những lịch sử một thời, những truyền thuyết thần thoại hoang đường là những thông tin chân thực về đời sống. Thông tin đó dần hiện ra rõ nét hơn trong những tác phẩm ký như : Thượng kinh kí sự, Hoàng Lê nhất thống chí … Tuy nhiên, phải đến đầu thế kỉ 19, khi có báo in ở Nước Ta, thì phóng sự mới Open và dần không thay đổi với tư cách là một thể độc lập với những thể loại báo chí truyền thông khác. Bước sang thế kỉ 20, phóng sự tăng trưởng mạnh với rất nhiều những tên tuổi nổi tiếng như : Vũ Trọng Phụng với Cơm thầy, cơm cô, Làm đĩ, Kĩ nghệ lấy Tây … Ngô Tất Tố với Việc làng … Bên cạnh đó là những tác phảm của dòng báo chí truyền thông cách mạng tiêu biểu vượt trội là : Bản án chính sách thực dân Pháp ( Nguyễn ái Quốc ), Vấn đề dân cày ( Quan Ninh – Vân Đình ) … Cùng với cuộc chiến đấu vì độc lập tự do dân tộc bản địa, thể loại phóng sự trên báo chí truyền thông đã thực sự bám sát đời sống chiến đấu của nhân dân ta. Những năm cuối thập kỉ 80 được xem như thời kì bùng nổ của thể loại phóng sự với những cây bút nổi tiếng như : Huỳnh Dũng Nhân, Xuân Ba, Mạnh Việt, Đào Quang Thép … góp thêm phần đổi khác diện mạo của thể loại phóng sự, phân phối nhu yếu thông tin ngày càng lớn của công chúng. Trong toàn cảnh lúc bấy giờ, phóng sự không riêng gì dừng lại ở việc diễn đạt mà đã tiếp cận trong thực tiễn một cách chân thực và phong phú, hiện thực được phản ánh trong phóng sự là hiện thực phức tạp, luôn tăng trưởng và dịch chuyển không ngừng với tính khái quát cao. Với bút pháp giàu chất văn học và cái tôi trần thuật vừa cảm hứng, vừa trí tuệ, phóng sự không riêng gì trình diễn hiện thực mà còn nỗ lực tăng trưởng những yếu tố tương quan đến hiện thực đó. Với những ưu điểm này, phóng sự đã đạt tới sự chân thực, phong phú khi phản ánh hiện thực. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC TRƯNG CỦA PHÓNG SỰ : II. 1. Khái niệm phóng sự : Cho đến nay vẫn sống sót nhiều quan điểm khác nhau về phóng sự. Trước đây, Stanny Johnson và Jolian Narit – hai giáo sư bộ môn báo chí truyền thông trường ĐH Tennesse trong cuốn sách Người phóng viên báo chí toàn năng cho rằng : “ phóng sự là một bài tường thuật hoặc một bài báo được tăng trưởng và giải quyết và xử lý một cách có văn học ”. Quan điểm này thừa nhận trong phóng sự hoàn toàn có thể sử dụng những yếu tố văn học mà chất lượng tuỳ thuộc vào đậm cá tính và năng lực của mỗi tác giả. Nhà văn, nhà báo Mỹ Mark Twain thì coi : “ Phóng sự chỉ là một sự ghi chép máy móc đơn thuần những vấn đề chứ không phải là một việc làm phát minh sáng tạo ”. Trái lại, giáo sư Pơ-rô-min, khoa báo chí truyền thông trường DDH Lô-mô-nô-xốp cho rằng : “ Phóng sự là một cách đặc biệt quan trọng để thông tin về một sự viẹc như vấn đề đó đã diễn ra trước mặt người viết. Thực chất phóng sự là đưa tin về hoạt động giải trí của côn người nghĩa là trước hết phải nêu được những hoạt động giải trí của con người. ” Quan niệm này thừa nhận tính sinh động, mê hoặc trong những thông tin được đưa ra trong phóng sự khiến cho người đọc cảm xúc như được tận mắt chứng kiến sự kiện. Giáo trình nghiệp cụ báo chí truyền thông ( khoa Báo chí – trường tuyên huấn TW trước kia ) đưa ra ý niệm : “ Phóng sự là một trong những thể tài thông tin quan trọng của báo, có không ít đặc trưng văn học, phản ánh sự kiện xảy ra hoàn toàn có thể phối hợp với nghị luận, nhằm mục đích nêu lên phẩm chất ý thức của con người và hàng loạt xã hội theo một mạng lưới hệ thống quan điểm và đương lối chính trị nhất định ”. Tác giả Đức Dũng trong Các thể kí báo chí truyền thông đưa ra ý niệm : “ Phóng sự là một thể loại đứng giữa văn học và báo chí truyền thông có năng lực trình diễn, miêu tả những sự kiện, con người, trường hợp nổi bật trong một quy trình phát sinh, tăng trưởng dưới dạng một bức tranh toàn cảnh vừa khái quát, vừa chi tiết cụ thể sôi động với vai trò quan trọng cảu nhân vật trần thuật và bút pháp linh động, ngôn từ giàu chất văn học ” Từ những ý niệm trên hoàn toàn có thể thấy hai điểm chung : thứ nhất, phóng sự có mục tiêu tối thượng là thông tin thời sự về người thật, việc thật trong quy trình phát sinh, tăng trưởng ; thứ hai, phóng sự sử dụng bút pháp linh động, sinh động gần với văn học. Từ đó hoàn toàn có thể đưa ra định nghĩa về phóng sự : Phóng sự là một thể loại báo chí truyền thông, phản ánh những sự kiện, vấn đề, yếu tố đàn diễn ra trông hiện thực khách quan có tương quan đến những hoạt động giải trí và số phận của một hoặc nhiều người bằng giải pháp miêu tả hay tự thuật, tích hợp với nghị luận ở mức độ nhất định. Trong phóng sự, vai trò cái tôi trần thuật, nhân chứng khách quan rất quan trọng. II. 2. Đặc trưng của phóng sự : II. 2.1. Phóng sự phản ánh thực sự : Đối với tổng thể những thể loại báo chí truyền thông, phản ánh thực sự luôn là tiềm năng được đặt lên số 1. Với phóng sự, việc phân phối cho công chúng những tri thức nhiều mẫu mã, vừa đủ, đúng chuẩn, để họ có những nhận thức, nhìn nhận đúng người và đúng việc luôn là mục tiêu quan trọng nhất. Ngoài việc thông tin thời sự về người thật, việc thật trong một quy trình phát sinh, tăng trưởng, phóng sự còn cố gắng nỗ lực đánh giá và thẩm định hiện thực và vấn đáp những câu hỏi mà hiện thực đặt ra. Tính xác nhận trong thông tin yên cầu người viết phóng sự phải thật sự hiểu biết về yếu tố định viết. Tác giả phải là người tận mắt tận mắt chứng kiến vấn đề hoặc tự mình đi khám phá yếu tố trải qua những nhân chứng an toàn và đáng tin cậy. Trong phóng sự “ Tôi đi bán tôi ”, nhà báo Huỳnh Dũng Nhân đã phải mượn một “ chiếc áo “ quân khu ” rộng thùng thình, chân xỏ đôi dép lê loẹt quẹt, đầu đội chiếc mũ cối bất hủ ”, rồi “ thả bộ ra chợ người ”. Anh cũng tham gia vào đội quân bán sức lao động, để được tận mắt tận mắt chứng kiến cảnh tranh giành việc làm, mặc cả giá, nỗi tuyệt vọng của những người không được dịch vụ thuê mướn … Tam Lang khi viết “ Tôi kéo xe ” cũng đã chụp lên đầu chiếc nón và mặc bộ quần áo phu xe để hiểu đến tận cùng nỗi khó khăn vất vả, nhọc nhằn của những “ ngựa người ” từ đó lôi kéo xoá bỏ việc làm đầy bất công ấy. Phóng sự không riêng gì dừng lại ở việc phản ánh một sự kiện, hiên tượng đơn lẻ mà còn trình diễn một chuỗi những sự kiện, dặt trong tiến trình lịch sử dân tộc, quy trình phát sinh, để người đọc thuận tiện chớp lấy yếu tố. Người viết trình diễn một cách khách quan diễn biến của vấn đề, đồng thời cũng nhằm mục đích chứng tỏ cho Kết luận của mình, tù đó gợi mở những yếu tố có ý nghĩa chính trị xã hội nhất định. II. 2.2. Phóng sự sử dụng bút pháp miêu tả tường thuật phối hợp với nghị luận : Từ những ngày đầu của phóng sự Nước Ta, bút pháp miêu tả, tường thuật đã được những nhà báo khai thác triệt để. Trong “ Tôi kéo xe ”, Tam Lang viết : “ Trước mặt tôi, một bát canh sáo bò bốc khói lên ngùn ngụt. Nóng sốt như thế mà tôi đoán chừng nó chẳng ngon lành gì cho lắm vì trong bát canh đục ngầu như nước cống, mấy khoanh lòng bò lều bều nổi như những xác chết đuối giữa những đám hàm răng ”. Sự miêu tả dẫn dắt người đọc tới gần sự kiện hơn. Cách thức tường thuật của tác giả giúp cho người đọc có cảm xúc như đang được từng bước tò mò diễn biến của sự kiện. Chính vì thế mà phóng sự có lợi thế phân phối thông tin cho người đọc một cách chi tiết cụ thể và không thiếu. Cũng như những thể loại báo chí truyền thông khác, sự vật, nhân vật trong phóng sự phải bảo vệ tính trung thực của nó. Yếu tố miêu tả trong phóng sự sẽ làm tăng thêm tính trung thực của thông tin cũng như tạo sự uyển chuyển, mềm mại và mượt mà của thông tin khi đến với fan hâm mộ. Nhà báo phải là nhà quan sát tinh xảo và nhạy cảm, biết tinh lọc những chi tiết cụ thể tiêu biểu vượt trội của sự kiện. Cây phóng sự Xuân Ba được xem là một trong những người có con mắt tinh đời, luôn mày mò ra những chi tiết cụ thể tưởng như vặt vãnh nhưng lại rất có giá trị trong tác phẩm. Trong phóng sự Đông Âu trên từng cây số có đoạn : “ Ở bến xe này hững dãy người xếp hàng chờ mua vé đi những tuyến, cũng những dãy ghế gỗ sứt sẹo bẩn thủi áp sống lưng vào nhau, cũng cái mùi uế tạp rất đặc trưng bốc lên từ thùng rác ở góc nhà, từ những bộ quần áo lâu ngày không giặt, từ những đôi chân lồng trong những loại giầy to sụ kia, hệt như ở những bến xe tứ sứ mình vậy … Cách đó không xa thay vì những cái nón mê rách nát, rổ rá của đám ăn mày bên ta là những chiếc đấu gỗ con con nhơ bẩn vì lâu ngày không được cọ rửa của tốp khất thực cứ huơ huơ dưới đầu gối của khách bộ hành ”. Để có những phóng sự tinh tế, người viết phải biết phối hợp tính nghị luận ở mức độ nhất định, để phóng sự không chỉ là bài ghi chép thuần tuý mà đưa ra những nhìn nhận, nhận định và đánh giá đúng đắn, xu thế cho người đọc. II. 2.3. Phóng sự sử dụng bút pháp sinh động, linh động, giàu hình ảnh, gần với văn học. Phẩm chất văn học trong phóng sự không phải là cách tác giả thêm thắt vào trong tác phẩm đó mà phẩm chất đó sống sót ngay trong hiện thực. Đặc biệt là trong tiến trình có biết bao nhiêu sự kiện, cuộc sống đầy kịch tính, đầy sôi động. Bởi vì theo như Bô-rit Pô-lê-vôi thì : “ Cuộc sống của tất cả chúng ta muôn hình muôn vẻ như vậy, biết bao vấn đề đã xảy ra thực ra cũng không thiết yếu phải hư cấu, thêm thắt tô vẽ gì thêm nữa ”. Trong tác phẩm phóng sự, đối tượng người tiêu dùng càng điển hình bao nhiêu tác phẩm càng có năng lực tiếp cận tới những phẩm chất văn học bấy nhiêu. Tất nhiên, so với những người làm báo không phải ai cũng có thời cơ được tận mắt chứng kiến những sự kiện trọng đại nhưng nổi bật có nhiều Lever và Lever đó không hề làm giảm bớt những phẩm chất văn học trong phóng sự. Nói đến những đặc trưng của phóng sự không hề không kể đến vai trò của cái tôi trần thuật bởi chỉ trong phóng sự, cái tôi trần thuật mới hiện lên có bề dày, có truyền thống và luôn luôn đóng vai trò là sợi chỉ đỏ xuyên suốt tác phẩm, là nhân chứng đáng an toàn và đáng tin cậy nhất trước hàng loạt những điều mà tác phẩm đề cập tới. Vai trò của cái tôi trần thuật sẽ được đề cập trong phần sau của tiểu luận. KẾT CẤU TÁC PHẨM PHÓNG SỰ : Tác phẩm phóng sự thường có ba phần cơ bản : Nêu yếu tố : Thông qua một sự kiện, trường hợp hay một con người đơn cử, tác giả nêu yếu tố mà bài phóng sự sẽ đề cập tới. Ngoài ra, tác giả phóng sự cũng hoàn toàn có thể đặt yếu tố xuất phát từ chính kiến thức và kỹ năng, kinh nghiệm tay nghề của mình. Dù dưới hình thức nào thì mục tiêu hầu hết của phần này cũng nhằm mục đích nêu lên yếu tố mà tác phẩm sẽ tập trung chuyên sâu làm rõ. Diễn giải, chứng tỏ sự sống sót của yếu tố đã nêu : Trong phần này, tác giả trình diễn những cụ thể, vấn đề, con người, số liệu … thật nổi bật và chân thực mà tác giả tích lũy được. Những dữ kiện ấy được sắp xếp một cách có chủ định nhằm mục đích minh hoạ một cách rõ ràng nhất cho những yếu tố đã nêu lên. Cái tôi trần thuật – tác giả – nhân chứng khách quan làm trách nhiệm khâu nối những dữ kiện xuyên suốt hàng loạt nội dung tác phẩm. Một phóng sự hay nhất thiết phải có được những cụ thể có năng lực gây ấn tương với công chúng. Đó là những số lượng, những sự kiện, trường hợp … làm nên luận cứ của tác phẩm, từ đó những luận chứng càng được khắc hoạ và hiệu suất cao thông tin càng cao. Trong một phóng sự, do sự nhiều mẫu mã của nội dung thông tin, nên ngoài tít chính, tác giả thường đặt thêm nhưng tít phụ. Tít phụ là những phần nhỏ của nội dung mang tính độc lập tương đối. Mỗi phần nội dung ấy có chủ đề riêng của nó, và chủ đề của những phần nhỏ đó làm ra nội dung của tác phẩm. Phần Kết luận : Đây được xem là phần quan trọng nhất, vì nó là mục tiêu hầu hết mà tác phẩm hướng tới. Sự thật được trình diễn càng điển hình nổi bật, nổi bật bao nhiêu thì những yếu tố rút ra càng điển hình nổi bật, quan trọng bấy nhiêu. Trong phần này tác giả cũng phần nào vấn đáp những câu hỏi mà hiện thực trong tác phẩm đặt ra. Trong trường hợp tác giả đề xuất kiến nghị yếu tố trên cơ sở kêu gọi những dữ kiện xa nhau hoặc chỉ tương quan với nhau về mặt ý nghĩa, tác giả sử dụng một yếu tố làm TT, khi không tìm được yếu tố như vậy thì vai trò TT ấy chính là cái tôi trần thuật. Dạng cấu trúc với ba phần này là quy mô cơ bản nhất của thể loại phóng sự. Trên cơ sở cấu trúc như vậy, mỗi tác giả lại có sự phát minh sáng tạo trong từng tác phẩm đơn cử. Trong thực tiễn, mỗi tác phẩm phóng sự đều mang đậm dấu ấn cá thể. Điều đó với văn học không có gì lạ nhưng với báo chí truyền thông, đây lại là điểm điển hình nổi bật, không hề không nhắc tới. PHẦN 2. VAI TRÒ CỦA CÁI TÔI TRẦN THUẬT TRONG PHÓNG SỰ CÁI TÔI TRẦN THUẬT TRONG PHÓNG SỰ : Cái tôi trần thuật được coi là đặc điểm điển hình nổi bật của thể kí báo chí truyền thông, và chỉ trong phóng sự cái tôi trần thuật mới được biểu lộ một cách có bề dày và có truyền thống nhất. Nếu như trong truyền ngắn hay kí, cái tôi chỉ được xem như một thủ pháp thẩm mỹ và nghệ thuật thì trong phóng sự, cái tôi khi nào cũng là tác giả. Với tư cách alà người trực tiếp tận mắt chứng kiến và trình diễn thực sự, cái tôi trần thuật – tác giả – nhân chứng khách quan khiến cho công chúng luôn tin cậy rằng họ đang được tiếp xúc với thực sự. Nhà báo, nhà văn Cô-lôm-bi-a Gab-rien Gac-xi-a Mác-két nói : “ Trong nghề phóng sự, người ta hoàn toàn có thể nói điều người ta muốn nói với hai điều kiện kèm theo : một là phóng sự được làm với hình thức hoàn toàn có thể tin được và hai là người làm phóng sự từ trong ý thức của mình phải hiểu rằng điêu mình viết là thực sự ”. Phóng sự là một trong những thể loại đặc biệt quan trọng thích hợp với việc diễn đạt sự tăng trưởng năng động của hiện thực. Khác với tin, là thể loại hầu hết không có đặc thù cá thể, cái tôi trần thuật trong phóng sự là một nhân vật m định khách quan, khách quan không riêng gì với công chúng đảm nhiệm mà ngay cả với đối tượng người dùng mà tác phẩm đề cập tới. Trong phóng sự, cái tôI – tác giả là người dẫn chuyện, người trình diễn, lí giải những dữ kiện mà tác phẩm đề cập tới. Công chúng tiệp nhận luôn có cảm xúc tác giả xuất hiện trong từng cụ thể của tác phẩm. Chính điều này khiến cho Phóng sự khác với những thể loại khác. Trong kí chân dung, tác giả xuật hiện chỉ đóng vai trò gợi mở, nhường chỗ cho vai trò nhân vật của mình. Trong Nhật kí phóng viên báo chí, sự đánh giá và thẩm định của cái tôi lại mang tính cá thể nhiều hơn, còn với kí chính luận, cái tôi lại nghiêng về phía lĩ lẽ nhiều hơn, nó thiếu đi sự uyển chuyển, mềm mịn và mượt mà của xúc cảm như trong phóng sự. Tuy nhiên trong khi trình diễn và thẩm định và đánh giá hiện thực, cái tôi – tác giả phải khách quan nhưng đồng thời cũng phải tạo được sự đồng cảm với cái ta – công chúng đảm nhiệm. Một phóng sự mà ở đó tác giả không đủ năng lực thẩm định và đánh giá hoặc thẩm định và đánh giá méo mó hiện thực đem đen cho công chúng thì không những không tạo ra được sự hưởng ứng mà còn khiến công chúng hoài nghi năng lực và sự trung thực của chính tác giả. Cái tôi trần thuật cũng góp thêm phần tạo nên giọng điệu của tác phẩm. Xuất phát từ đối tượng người tiêu dùng miêu tả và nhằm mục đích đánh giá và thẩm định đối tượng người dùng đó, giọng điệu trong phóng sự rất sinh động : khi nghiên túc, lí lẽ, lúc vui nhộn, châm biếm và khi lại tràn trề cảm hứng. Cùng với thẩm mỹ và nghệ thuật trình diễn, thẩm mỹ và nghệ thuật miêu tả .. cái tôi trần thuật khiến phóng sự có năng lực phản ánh hiện thực trong nhiều trạng huống khác nhau. Phóng sự Ngấn ngơ ta xuống ga nào hở em ?, tác giả Ngô Minh Khôi có đoạn khởi đầu : “ Anh Hoàng Dương, trưởng ga Huế là người cởi mở, thích đùa. Anh yêu văn học và chơi thân với nhiều nhà văn, nhà thơ trong xứ. Trong mâm rượu vui, anh thường hát “ bài ruột ” tự biên về ngành hoả xa của mình. Bài hát ám ảnh tôi đến nỗi đi đâu gặp đoàn tàu hay nhà ga là tôi lại nhẩm hát. Đặc biệt những lúc tàu đi qua vùng đèo núi hiểm trở, vào ngầm ra dốc như miền Minh Cầm, Kim Lũ, trong tôi lại vang lên da diất bài hát của anh Dương bên chén rượu nơi đất Thần Kinh quen thuộc : Mi cực, tau cực Mi cực, tau cực Mi cực, tau cực … Suỵt ! … Chỉ mấy chữ ấy thôi mà đủ trạng huống của đoàn tàu. Tiết tấu nhanh dần là tầu rời ga. Tiết tấu chậm dần là tàu vào ga. Tiếng “ suỵt ” là tiếng xả phanh hơi như nỗi khổ nghiệt ngã dồn nén tức tưởi ” … Âm hưởng của những lời hát ấy xuyên suốt trong bài phóng sự, tạo ra nỗi ám ảnh đầy trăn trở về tình hình của những chuyến tài chất chứa bao cảnh đời ngang trái của một xã hội thu nhỏ, được minh hoạ bằng cảnh kiếm sống của những “ thương gia tí hon ”, cảnh “ rùa đi tàu thống nhất ” … Cả một “ mớ thị trường hổ lốn ” ấy kết thành khối “ nặng nề và bí mật, xuyên qua khoảng trống và thời hạn trên hai đường ray mưa và nắng và âm điệu bài hát “ ngành nghề ” của anh Dương : Mi cực, tau cực … ” Viết về những người thợ lò ở mỏ than Mông Dương, Huỳnh Dũng Nhân cũng có những dòng đầy trăn trở : “ Tôi đã thấy tạn mắt vài trương hợp có đôi ủng rách nát, đôi tay trần tứa máu trông than đá, vắt xôi đạu cứng quèo gọi là tu dưỡng giữa ca, thùng nước vẩn đục bụi than, một chiếc nút áo bị đứt tung phải buộc tạm bằng dây mìn … Tôi đã tạm hiểu thế nào là đời sống của những người ăn trên than, đi trên than, ngủ trên than, lam lũ suốt ngày mà hai bàn tay họ không có một gia tài gì giá trị. Tôi nhớ lại – vâng – ngay trong lúc bò trong hầm lò này – hình ảnh một nữ công nhân đang đếm lại từng đòng lương rất ít, nhầu nát, toàn tiền lẻ với giấy 50 đồng ( chắc toàn bộ không quá 15 ngàn đồng ). Một tờ 50 đồng quá rách nát .
