GDVN – Thầy Phạm Đình Quang và thầy Võ Tiến Dũng ( giảng viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vinh ) phát hiện ra 1 số ít lỗi sai trong sách Công nghệ 8 – Công nghiệp .
LTS: Trong quá trình giảng dạy môn hình học họa hình và vẽ kỹ thuật cho sinh viên năm nhất, thầy Phạm Đình Quang và thầy Võ Tiến Dũng (giảng viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vinh) phát hiện ra sinh viên có những kiến thức sai lệch về môn này.
Qua tìm hiểu, các thầy cho rằng đây là lỗi hệ thống do sách Công nghệ 8 – Công nghiệp của nhóm tác giả Nguyễn Minh Đường, Đặng Văn Đào, Trần Hữu Quế, Trần Mai Thu và Nguyễn Văn Vận gây nên.
Vì vậy, để rộng đường dư luận, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đăng tải bài viết này để các nhà khoa học, các bên liên quan cùng tham gia trao đổi làm sáng rõ vấn đề. Văn phong, nội dung bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, tiêu đề do Tòa soạn đặt lại.
Khi dạy môn Hình học họa hình và vẽ kỹ thuật cho sinh viên kỹ thuật, tôi rất lo ngại khi sinh viên mắc những lỗi sai cơ bản. Chỉ một vài bạn sai thì hoàn toàn có thể cho là trường hợp riêng biệt, thế nhưng gần cả lớp sai thì không còn riêng biệt nữa .
Khi hỏi những em sao lại sai như vậy, những em vấn đáp là do chúng em được dạy như vậy ở đại trà phổ thông .
Khi tôi hỏi thầy, cô nào dạy như vậy, sách nào viết như vậy, những em đưa cho tôi sách Công nghệ lớp 8 – Công nghiệp .
Chúng tôi tá hỏa vì sách giáo khoa nhưng có quá nhiều lỗi sai sót cơ bản, nhất là trong phần Vẽ kỹ thuật .
Điều đó thật khó gật đầu vì lỗi sai này sẽ được truyền dạy cho hàng triệu học viên qua nhiều thế hệ .
Hơn nữa, lỗi này rất khó sửa vì học viên, giáo viên đại trà phổ thông mặc định xem điều này là đúng .
Khi lên ĐH được dạy khác đi chúng lại cho rằng những thầy dạy học dạy “ sai ”. Do đó chúng tôi chỉ ra những sai sót của sách để mong Bộ Giáo dục và Đào tạo và những cơ quan chức năng cần khẩn trương xem xét, sửa đổi .
1. Sai kiến thức cơ bản
Trong bài 2 về hình chiếu, trong khái niệm mở màn tác giả đã nhầm lẫn cơ bản khi giống hệt “ mặt phẳng chiếu ” và “ mặt phẳng hình chiếu ” là một .
Thực ra mặt phẳng chiếu và mặt phẳng hình chiếu là hai khái niệm khác nhau, theo định nghĩa thì mặt phẳng chiếu là mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng hình chiếu [trang 39- Hình học họa hình tập 1- nhà xuất bản giáo dục; Trang 23-Bài giảng hình học họa hình- Bộ môn Hình họa-Vẽ kỹ thuật của Đại học Bách khoa Hà Nội ; Trang 37-Vẽ kỹ thuật cơ khí tập 1- Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam 2005], các hình chiếu cơ bản của vật thể đều được biểu diễn trên các mặt phẳng hình chiếu chứ không phải trên các mặt phẳng chiếu, điều này dẫn đến sai lệch các nội dung tiếp theo.
Khi xét về mặt, người ta quan tâm đến 6 mặt phẳng đặc biệt quan trọng, được chia thành 2 nhóm, đó là .
1. Mặt phẳng đồng mức (là mặt các phẳng song song với các mặt phẳng hình chiếu).
2. Mặt phẳng chiếu (là các mặt phẳng vuông góc với các mặt phẳng hình chiếu). Như vậy ta có 3 loại mặt phẳng chiếu:
Mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng hình chiếu đứng gọi là mặt phẳng chiếu đứng.
Mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng hình chiếu bằng gọi là mặt phẳng chiếu bằng.
Mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng hình chiếu cạnh gọi là mặt phẳng chiếu cạnh.
2. Bản vẽ không đúng quy chuẩn kỹ thuật
Rải rác trong sách còn có một số bản vẽ sai về đường nét. Chẳng hạn trong hình 11.5 trang 36, hình 14.1 trang 45, hình 24.3 trang 84, hình 27.3 trang 84.
Nếu có thời hạn đọc kỹ chắc những rơi lệch sẽ rất nhiều .
3. Không cập nhật kiến thức
Kiến thức tác giả viết là kỹ năng và kiến thức theo tiêu chuẩn của Liên xô ( cũ ) từ những năm 50 của thế kỷ XX. Ngày nay, trong toàn cảnh hội nhập toàn thế giới tiêu chuẩn kỹ thuật và tên gọi đã có nhiều đổi khác đã hơn 20 năm nay .
Các hình trình diễn cơ bản đã đổi khác tên gọi tương ứng là : Hình chiếu từ trước ( Front ), hình chiếu từ trên ( top ), hình chiếu từ trái ( Left ) mà ta quen gọi là hình chiếu đứng, hình chiếu bằng, hình chiếu cạnh hoặc chúng còn được gọi là hình chiếu A, hình chiếu B, hình chiếu C.
Do đó khi viết sách những tác giả nên tìm hiểu thêm thêm những giáo trình chuẩn của những trường Đại học kỹ thuật, đặc biệt quan trọng là về Hình học họa hình và vẽ kỹ thuật .
Kiến nghị
16 năm trôi qua, sách đã tái bản lần thứ 16 và 17 thế hệ học viên đã được học một khái niệm mở đầu rơi lệch. Điều kỳ lạ là không có một phản ứng nào từ đội ngũ giáo viên bộ môn .
Tôi có hỏi những học trò của tôi nay đã là giáo viên những trường đại trà phổ thông, những bạn vấn đáp thành thật : “ Bọn em cũng thấy không đúng với kỹ năng và kiến thức đã học nhưng trong trường đại trà phổ thông đây chỉ là môn học phụ, không mấy ai chăm sóc, có nói thêm nữa thì bị đe “ sách giáo khoa do những giáo sư, tiến sỹ soạn ra, sao mà sai được ( ? ) ”, phản ánh nữa có khi cả giáo viên lẫn hiệu trưởng bị kỷ luật như vụ [ 5 ] ” .
Lâu nay, sách giáo khoa được coi là chuẩn mực kỹ năng và kiến thức cho giáo viên đại trà phổ thông, do đó không hề để biên soạn sách một cách tùy tiện, thiếu chuẩn xác được .
Mong Bộ Giáo dục và Đào tạo và những cơ quan chức năng cần khẩn trương xem xét, sửa đổi càng sớm càng tốt, không để cái sai gần hai thập kỷ sống sót mãi như vậy .
Tài liệu tham khảo:
1. Nguyễn Đình Điện, Đỗ Mạnh Môn. Hình học họa hình tập 1 – Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo Nước Ta – năm ngoái .
2. Bài giảng Hình học họa hình – Bộ môn Hình họa-Vẽ kỹ thuật của Đại học Bách khoa TP. Hà Nội
3. Trần Hữu Quế. Vẽ kỹ thuật cơ khí tập 1 – Giáo dục đào tạo Nước Ta – 2005 .
4. Colin H Simmons. Manual of Engineering Drawing, Second edition, Linacre House, Jordan Hill, Oxford OX2 8DP – 2004, ISBN 0 7506 5120 2
5. https://vnexpress.net/co-giao-phe-phan-thay-sach-giao-khoa-bi-ky-luat-4058099.html
Phụ lục
Các hình biểu diễn được thể hiện trên các mặt phẳng hình chiếu cơ bản (trong giáo trình Vẽ kỹ thuật cơ khí dùng làm tài liệu giảng dạy trong các trường Đại học kỹ thuật [3])
Các “ Mặt phẳng chiếu ” vuông góc với những “ Mặt phẳng hình chiếu ” ( Bài giảng hình học họa hình – Bộ môn Hình họa-Vẽ kỹ thuật của Đại học Bách khoa Thành Phố Hà Nội [ 2 ] ) .
Các “ Mặt phẳng chiếu ” vuông góc với những “ Mặt phẳng hình chiếu ” ( Hình học họa hình tập 1 – Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo Nước Ta [ 1 ] ) .
Phạm Đình Quang – Võ Tiến Dũng
