Chính quyền thành phố Hồ Chí Minh ( Thành Phố Hồ Chí Minh ) hôm 25/4 vừa tổ chức triển khai buổi lễ đặt tên 20 tuyến đường ở Khu Đô thị Thủ Thiêm. Trong 20 danh nhân, nhân vật lịch sử vẻ vang được đặt tên đường đợt này có Giáo sư Nguyễn Thiện Thành là phụ vương của cựu Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân .
Phát biểu tại lễ công bố đặt tên đường, ông Hoàng Tùng – quản trị Ủy ban Nhân dân thành phố Quận Thủ Đức cho biết, đây là tâm nguyện, tấm lòng của người dân nhằm mục đích ghi nhận những góp phần to lớn của những danh nhân, nhân vật lịch sử dân tộc tiêu biểu vượt trội .
Về công trạng của của Giáo sư Nguyễn Thiện Thành so với chính quyền sở tại Nước Ta lúc bấy giờ, chúng tôi không bàn đến trong bài này. Và nhìn nhận con trai ông là cựu Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân có hoàn thành xong trách nhiệm hay không cũng không được bàn đến .
Tuy nhiên, nếu nói việc lấy tên cha ông Nguyễn Thiện Nhân để đặt tên đường ở Thủ Thiêm, nơi có hàng trăm dân oan mất đất chưa được giải quyết, nơi ông Nguyễn Thiện Nhân khi còn là Bí thư Thành ủy TPHCM từng hứa với người dân sẽ giải quyết dứt điểm khiếu kiện của bà con trong năm 2019, nhưng đến giờ ông Nhân đã nghỉ hưu và đã thất hứa… thì liệu có là tâm nguyện của người dân?
Đáng lẽ tên Nguyễn Thiện Thành để người ta tôn kính, yêu mến… nhưng qua những việc làm của ông Nguyễn Thiện Nhân thì tên Nguyễn Thiện Thành lại gây ác cảm cho người dân Thủ Thiêm. Cái này hoàn toàn gây tác dụng ngược lại mà họ không ngờ tới.
-Ông Cao Thăng Ca
Ông Cao Thăng Ca, một người dân mất đất ở Thủ Thiêm khi vấn đáp RFA hôm 26/4 cho biết quan điểm của mình :
“ Cái này do người ta áp đặt, và chính sự áp đặt này lại gây tính năng ngược lại. Đáng lẽ tên Nguyễn Thiện Thành để người ta tôn kính, yêu dấu … nhưng qua những việc làm của ông Nguyễn Thiện Nhân thì tên Nguyễn Thiện Thành lại gây ác cảm cho người dân Thủ Thiêm. Cái này trọn vẹn gây tính năng ngược lại mà họ không ngờ tới. ”
Ông Cao Thăng Ca cho biết thêm về tình hình khiếu kiện của người dân mất đất ở Thủ Thiêm lúc bấy giờ :
“ Về tình hình Thủ Thiêm, tôi vẫn thường thưa với Thanh tra nhà nước rằng chừng nào vẫn còn ông Nguyễn Thành Phong là tàn dư của nhóm quyền lợi … thì không xử lý được Thủ Thiêm. Chừng nào còn ông Đặng Công Uẩn là Phó Tổng Thanh tra nhà nước bao che cho TP Hồ Chí Minh, thì dự án Bất Động Sản Thủ Thiêm không hề xử lý. Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình chỉ huy ông Đặng Công Uẩn phải đối thoại với dân, nhưng họ vẫn làm ngơ. ”
Từ khoảng chừng năm 2012, Chính quyền TP.Hồ Chí Minh mở màn triển khai giải toả khoảng chừng 14.600 hộ dân với hơn 60.000 nhân khẩu ở Thủ Thiêm để triển khai thiết kế xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm rộng 730 ha bên sông TP HCM. Tuy nhiên, sau nhiều năm triển khai, dự án Bất Động Sản vẫn gặp khó khăn vất vả tại một số ít nơi khi hàng trăm hộ dân Thủ Thiêm nhiều năm qua đã đi khiếu kiện lên tận trung ương, nhu yếu giá đền bù hài hòa và hợp lý, phản đối việc giải tỏa sai pháp luật của giới chức thành phố .
Hình minh hoạ. Khu đô thị mới Thủ Thiêm nhìn từ trên cao. Photo: RFA
Trở lại với việc lấy tên phụ vương của cựu Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân đặt tên đường ở Thủ Thiêm, Mục sư Nguyễn Hồng Quang, cũng là một dân oan Thủ Thiêm, khi vấn đáp RFA hôm 26/4 nhận xét :
“Theo cá nhân tôi, nên đặt tên của một vị danh nhân vào đất đai của đất nước 4.000 năm Văn Hiến, chứ không phải đưa một nhân vật nào đó để đặt tên. Đừng có nói do nhân dân, nói Đảng, chi bộ Đảng, chứ nói nhân dân mà mình đâu có tham dự được. Có biết bao nhiêu danh nhân văn hóa của đất nước, hay những người vì dân vì nước, không phân biệt ý thức hệ chính trị, thì thiếu gì người để đặt tên… chứ không phải riêng gì ông Nguyễn Thiện Thành, chỉ là một bác sĩ bình thường của nhà nước cộng sản.”
Giáo sư Nguyễn Thiện Thành sinh năm 1919, mất năm 2013, nguyên là đại tá sĩ quan hạng sang Quân đội Nhân dân Nước Ta, nguyên Phó Chủ nhiệm quân y, cục Hậu cần Quân giải phóng miền Nam, Giáo sư, trường Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh .
Trao đổi với RFA vào tối 26/4, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ngôn ngữ học Hoàng Dũng, thuộc Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh cho rằng :
“ Về phương diện chính trị thì người ta mong rằng khi đặt tên là một dịp tưởng niệm của người còn sống so với người đã mất, những ghi công những người đã quyết tử cho quốc gia … theo hướng đó có những cái tên đổi lại đã được hưởng ứng của nhiều người dân, mặc dầu đổi tên đường cũng gây 1 số ít phiền phức cho người dân … Vì tương quan chuyện sách vở rất rắc rối cho dân, nhưng nếu tên xứng danh, thì nhiều người dân cũng ủng hộ thôi. Riêng chuyện ông Nguyễn Thiện Thành, thì tôi cho rằng nguyên do trách móc do con ổng chưa làm tròn trách nhiệm là nguyên do không đúng. Quan trọng ông Nguyễn Thiện Thành là ông nào ? Ra làm thế nào ? Có đáng đặt tên đường hay không ? Cái đó mới đáng nói. ”
Có những tên đường mất rất kỳ cục như đường Duy Tân bị thay thế bằng Phạm Ngọc Thạch… Ông Phạm Ngọc Thạch đặt tên tôi không phản đối, nhưng ông Duy Tân mất là kỳ cục, đánh giá như thế nào mà mất tên như thế.
-Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Dũng
Trước đó, vào ngày 25/9/2020, Sở Văn hóa – Thể thao TP Hồ Chí Minh cho báo chí truyền thông nhà nước biết sẽ sửa tên đường vì có 38 tuyến đường tại thành phố này được đặt tên không đúng chuẩn vì nhiều nguyên do như nhầm lẫn, người làm bảng tên phát âm sai, hoặc sợ phạm húy .
Trả lời RFA khi đó, PGS Lê Trung Hoa – Ủy viên thường trực Hội đồng đặt tên đường TP Hồ Chí Minh cho biết, đây là lần thứ 3 thành phố đổi tên đường hàng loạt. Theo ông Hoa, tên đường không đúng cần phải sửa lại để bộc lộ sự tôn trọng với nhân vật được đặt tên, với lịch sử dân tộc …
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ngôn ngữ học Hoàng Dũng, việc đổi tên đường là không dễ, chưa nói những nguyên do văn hóa truyền thống lịch sử dân tộc chính trị, riêng chỉ những nguyên do thuần túy khoa học cũng đã rắc rối, cần có một hội đồng cân nhắc nhiều mặt. Ông nói tiếp :
“ Hiện nay, riêng ở Hồ Chí Minh, những danh nhân ai cũng thừa nhận mà đặt tên đường xuất hiện khắp nơi, đủ thấy không có một cái nhìn tổng thể và toàn diện gì cả. Chẳng hạn như như tên Phan Văn Trị không ai phản đối gì cả, nhưng Open trong khá nhiều Q., đường Hoàng Hoa Thám cũng vậy … Cho nên ở TP HCM mà nói tên đường thì phải nói thêm là Q. nào, nếu không nó hoàn toàn có thể ứng với những con đường rất khác nhau, rất xa nhau. ”
Tuy nhiên Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Khắc Thuần, từng là ủy viên Hội Đồng đặt tên đường TPHCM trong nhiều năm, khi trả lời RFA vào tháng 9/2020 thì cho rằng, trước 1975 thì Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia Định là 3 đơn vị hành chính khác biệt nhau, mỗi đơn vị có quyền đặt tên đường phố theo cách của mình. Vì vậy, việc đặt tên trùng nhau như vậy không sai bởi một đơn vị hành chính độc lập có quyền đặt theo cách của họ. Chính vì vậy, sau này, TPHCM có nhiều tên đường trùng với nhau. Nhưng Giáo sư Thuần cũng cho rằng, chính quyền bây giờ nên giảm những tên đường trùng nhau như vậy.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Dũng nhận định và đánh giá thêm :
“ Nói chung đặt tên đường như vậy, đổi khác như vậy, mặc dầu có những trường hợp nhỏ hoàn toàn có thể bằng lòng hay không, nhưng hướng chung là ổn. Có điều tôi mong ước … do nguyên do chính trị, cách nhìn nhìn nhận lịch sử vẻ vang, thì đã có những người mất oan cái tên, trong khi đó là cái tên đáng ghi lại cho con cháu, ví dụ điển hình như đường Hiền Vương mất. Có những tên đường mất rất kỳ cục như đường Duy Tân bị sửa chữa thay thế bằng Phạm Ngọc Thạch … Ông Phạm Ngọc Thạch đặt tên tôi không phản đối, nhưng ông Duy Tân mất là kỳ cục, nhìn nhận như thế nào mà mất tên như vậy. ”
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Dũng, để xử lý những yếu tố như ông vừa nêu, cần một cuộc tìm hiểu nghiên cứu và điều tra, cần có cả một hội đồng cân nhắc nhiều mặt … Ông Dũng cho rằng cần làm thế nào kêu gọi được nhiều tri thức tham gia vào việc này, thì may ra mới có tác dụng tốt hơn là sự áp đặt của 1 số ít quan chức hành chính .
