Thiếu nữ Hà thành trong phục trang áo dài. ( Ảnh : Thế Đại / Vietnam + )
“Đẹp biết bao, quê hương cho ta chiếc áo nhiệm màu
Dù ở đâu… Paris, London hay ở những miền xa
Thoáng thấy áo dài bay trên đường phố
Sẽ thấy tâm hồn quê hương ở đó”…
Những câu ca trong bài ” Một thoáng quê nhà ” của Nhạc sỹ Từ Huy-Thanh Tùng chất chứa niềm tự hào dân tộc bản địa và tình yêu quê nhà quốc gia của mỗi người con đất Việt .
Dù có đi xa bất cứ nơi đâu, mỗi khi bắt gặp nét tha thướt tà áo dài, họ như thấy quê hương Việt trong lòng mình ở đó.
Không chỉ với người Việt, mà với nhiều khách quốc tế, hễ nhìn thấy áo dài, là nhớ ngay đến con người, văn hóa Việt Nam… Trang phục áo dài, văn hóa mặc áo dài đã trở thành một nét văn hóa đặc sắc – là di sản văn hóa của Việt Nam.
Từ bao đời nay, áo dài luôn được coi là phục trang truyền thống lịch sử của người phụ nữ Việt Nam. Chiếc áo dài đã trở thành nét đẹp trong văn hóa truyền thống của người Việt, là hiện thân của dân tộc bản địa, là hình tượng của vẻ đẹp phụ nữ Việt Nam .
Tôn vinh vẻ đẹp phụ nữ Việt Nam
Năm nào cũng vậy, hễ đến ngày Tết, chị Ngọc Minh (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) lại cùng các con gái của mình lựa chọn những bộ áo dài đẹp, rực rỡ nhất mặc đi chúc Tết. Đây là truyền thống của gia đình chị từ nhiều năm nay. Từ đời ông bà, cha mẹ và giờ là đến chị và các con.
“Các con của tôi tuy còn nhỏ nhưng rất thích mặc áo dài. Năm nào, tôi cũng mua áo mới cho bọn trẻ. Chúng rất vui khi được diện áo dài đẹp đi chơi Tết….”
[Áo dài Việt Nam xứng đáng là di sản văn hóa phi vật thể]
Không chỉ mặc áo dài vào dịp lễ, Tết, chị Thu Hà ( Q. CG cầu giấy, TP.HN ) còn mặc áo dài đi làm hàng ngày. Chị công tác làm việc trong ngành Ngân hàng, do đặc trưng phải liên tục tiếp xúc với người mua, cơ quan lao lý mọi cán bộ nhân viên cấp dưới mặc đồng phục, nam mặc phục trang, nữ mặc áo dài .
“ Dù là pháp luật bắt buộc nhưng mọi người đều cảm thấy tự do, vui tươi khi chấp hành. Không chỉ mặc đi làm, khi đi đám cưới, vào dịp lễ, Tết, tôi đều lựa chọn mặc áo dài, vì tôi áo dài Việt Nam rất đẹp, tôn vinh nét đẹp của văn hóa truyền thống Việt Nam, ” chị Thu Hà bày tỏ .
Có thể nói, văn hóa truyền thống mặc áo dài đang ngày càng trở thành thói quen của nhiều phụ nữ Việt Nam, nhất là ở những thành phố lớn. Áo dài đang ngày càng Open nhiều trong đời sống của dân cư, là phục trang được phụ nữ lựa chọn mặc trong những ngày lễ Tết, dịp kỷ niệm quan trọng, trong văn phòng, trường học …
Ở hầu hết những cuộc thi người mẫu của Việt Nam, phục trang áo dài luôn là một phần thi bắt buộc. Các hoa khôi Việt Nam khi tham gia thi nhan sắc quốc tế, đều chọn áo dài là phục trang dân tộc bản địa để trình diễn, bởi khó hoàn toàn có thể tìm được bộ phục trang nào biểu lộ tốt nhất truyền thống văn hóa truyền thống Việt Nam như áo dài .
Không chỉ trong những cuộc thi người mẫu, vẻ đẹp của áo dài, văn hóa truyền thống mặc áo dài … còn được tôn vinh trong nhiều tiệc tùng văn minh lớn .
Tại TP.HN, công chúng nhớ đến Lễ hội Áo dài “ Hương sắc TP.HN ” ( năm năm trước ) tại Văn Miếu – Văn Miếu với 250 bộ áo dài của những nhà phong cách thiết kế nổi tiếng TP. Hà Nội .
Festival Áo dài TP.HN ( năm năm nay ) với chủ đề “ Tinh hoa Áo dài Việt Nam ” tại Khu Di tích Hoàng Thành Thăng Long ra mắt đến công chúng hình ảnh và tư liệu về quy trình tăng trưởng của áo dài cũng như bộ sưu tập áo dài rực rỡ của những nhà phong cách thiết kế nổi tiếng như La Hằng, Trịnh Bích Thủy, Cao Minh Tiến, Hà Duy, Nhi Hoàng, Đức Hải, Thanh Thúy …
Các kỳ Festival Huế, Festival nghề truyền thống lịch sử Huế … đều có Lễ hội áo dài – chương trình đậm chất văn hóa truyền thống Huế, góp thêm phần làm đa dạng và phong phú và phong phú chương trình tiệc tùng cũng như sự thành công xuất sắc của sự kiện văn hóa truyền thống thẩm mỹ và nghệ thuật đặc biệt quan trọng này .
Tính đến nay, trải qua hàng chục kỳ Festival Huế, những Lễ hội áo dài với chủ đề khác nhau đã mang đến cho hành khách thập phương những thưởng thức tuyệt vời tại mảnh đất cố đô giàu văn hoá này .
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, Lễ hội áo dài được tổ chức lần đầu năm 2014, đến nay đã trở thành sự kiện có quy mô lớn, ngày càng được nâng tầm về quy mô, nội dung, hình thức và trở thành một sản phẩm văn hóa du lịch độc đáo của Thành phố Hồ Chí Minh, thu hút hàng nghìn người tham gia.
Lễ hội áo dài Thành phố Hồ Chí Minh đã góp thêm phần tôn vinh, chứng minh và khẳng định nhiều giá trị tinh hoa của áo dài Việt Nam, nâng tầm giá trị và nét rực rỡ của phục trang này lên một tầm cao mới .
Nguồn cảm hứng cho văn nghệ sỹ
Không chỉ hiện hữu trong đời sống, từ xưa đến nay, vẻ đẹp của áo dài luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho những văn nghệ sỹ Việt Nam. Hình tượng áo dài đã Open rất nhiều trong thi ca, phim ảnh, hội họa … Một khoảng trống văn hóa truyền thống mà áo dài hiện hữu nhiều nhất, có tính phổ quát nhất là thi ca. Rất nhiều nhà thơ, nhạc sỹ đã lấy hình tượng chiếc áo dài làm vật liệu sáng tác .
Nhạc sỹ Từ Huy-Thanh Tùng trong bài ” Một thoáng quê nhà ” đã viết : ” Đẹp xiết bao, quê nhà cho ta chiếc áo nhiệm mầu / Dù ở đâu, Paris, London hay ở những miền xa / Thoáng thấy áo dài bay trên đường phố / Sẽ thấy tâm hồn quê nhà ở đó … em ơi. ”
Hay như trong bài ” Áo dài ơi, ” nhạc sỹ Sỹ Luân đã “ vẽ ” hình ảnh chiếc áo dài qua sự sung sướng của những cô gái đô thị : “ Có chiếc áo dài tung tăng trên đường phố / Những lúc buồn vui vu vơ nào đó / Áo dài vui, áo dài hát, bao nắng Xuân mang về khắp nơi / Áo dài nói, áo dài cười, mang niềm hạnh phúc đến cho mọi người ” …
Hơn 2.000 phụ nữ tham gia tuần lễ áo dài tôn vinh vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam ở Quảng Ninh. (Ảnh: Đức Hiếu/TTXVN)
Không chỉ trong thi ca, áo dài Việt Nam còn là nguồn cảm hứng sáng tác của nhiều họa sỹ nổi tiếng ở Việt Nam. Tiêu biểu như Họa sỹ Tô Ngọc Vân với ” Thiếu nữ bên hoa huệ, ” ” Hai thiếu nữ và em bé ” ; Họa sỹ Nguyễn Gia Trí với ” Vườn xuân Trung Nam Bắc, ” ” Thiếu nữ bên hoa phù dung ” ; Họa sỹ Dương Bích Liên với tác phẩm ” Cô Mai ” ; Họa sỹ Lê Phổ với ” Hoài cố hương ” …
Với những giá trị văn hóa truyền thống độc lạ, áo dài Việt Nam còn làm “ siêu lòng ” những đạo diễn, nhà phân phối điện ảnh những năm gần đây .
Có thể nhắc đến hai tác phẩm điện ảnh nổi bật về áo dài là phim ” Cô Ba Hồ Chí Minh ” ( năm 2017 ) .
Bộ phim xoay quanh câu truyện trong mái ấm gia đình sở hữu thương hiệu “ Nhà may Thanh Nữ ” – nhà may áo dài nổi tiếng nhất Hồ Chí Minh quá trình cuối thập niên 60 của thế kỷ XX .
Bộ phim giúp người theo dõi có thêm hiểu biết về những thăng trầm của tiệm may áo dài nổi tiếng ở TP HCM .
Hay bộ phim ngắn ” Lý áo dài ” ra đời công chúng năm 2018, trong bộ phim này, hình ảnh chiếc áo dài truyền thống cuội nguồn được đạo diễn khai thác xuyên suốt mạch phim. Hầu hết những diễn biến, xung đột, cao trào, thắt nút, mở nút chính của phim đều tương quan đến chiếc áo dài .
Theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Hoài Sơn, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật vương quốc Việt Nam, áo dài gắn bó với đời sống của người Việt Nam, là hình tượng, hồn cốt của người phụ nữ Việt. Nét đặc trưng của áo dài được bộc lộ ở tính phổ cập trong đời sống xã hội, trong những những tầng lớp nhân dân. Áo dài Việt Nam hoàn toàn có thể sử dụng cả với tư cách lễ phục và thường phục .
Người dân hoàn toàn có thể mặc áo dài trong nhiều khoảng trống, thời hạn, sự kiện khác nhau : đi học, đi làm, đi chơi, đi chùa, đi lễ nhà thời thánh, dự tiệc hay vào những dịp lễ Tết, sự kiện văn hóa-xã hội quan trọng. Điều đó biểu lộ tính linh động, năng động, dễ hội nhập của áo dài Việt Nam trong đời sống đương đại .
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Hoài Sơn cho rằng áo dài Việt Nam không chỉ đơn thuần là một loại phục trang dân tộc bản địa, nó còn tiềm ẩn cả một bề dầy lịch sử dân tộc, truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống, tính triết lý và ý niệm thẩm mỹ nghệ thuật, ý thức, niềm tin dân tộc bản địa của người Việt Nam .
Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, áo dài ngày càng khẳng định là bộ trang phục đại diện cho sắc phục của người Việt Nam, do người Việt Nam sáng tạo và cách tân cho phù hợp với nhu cầu sử dụng trong xã hội hiện đại.
Áo dài giờ đây không chỉ là hình tượng cho hình ảnh người phụ nữ Việt Nam, mà còn đại diện thay mặt cho văn hóa truyền thống, truyền thống dân tộc bản địa Việt Nam ra quốc tế .
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Hoài Sơn chứng minh và khẳng định dù nhà nước Việt Nam chưa ra một văn bản luật chính thức nào khẳng định chắc chắn áo dài là “ quốc phục ” Việt Nam, nhưng từ lâu nay, nó đã được đa phần nhân dân mặc định là “ áo dài dân tộc bản địa ” hay “ phục trang truyền thống cuội nguồn của người phụ nữ Việt Nam ”. / .
Phương Lan (TTXVN/Vietnam+)
