Cây thần xạ là một loại cây thuốc Nam mọc nhiều ở nước ta. Cây còn có tên gọi khác là Xáo tam phân. Gần đây, người ta hay nhắc đến loại cây này và đổ xô đi tìm mua vì nghe nói cây có tác dụng chống ung thư. Thực hư tác dụng của cây thuốc này đối với sức khỏe như thế nào. Hãy cùng Thạc sĩ Bác sĩ Nguyễn Thị Lệ Quyên tìm hiểu về cây thần xạ qua bài viết dưới đây.
Giới thiệu chung về cây thần xạ
Cây có tên khoa học là Paramignya trimera, thuộc học Cam quýt Rutaceae. 1
Đặc điểm của cây thần xạ
Cây thuộc loại thân gỗ nhỏ, dạng dây leo. Bề mặt thân cây có màu nâu vàng, chiều dài khoảng chừng 5 m và đường kính khoảng chừng từ 8 – 12 cm .
Thân và cành của cây có nhiều gai nhọn. Lá đơn, mọc thành chùm hay hình ba nếp, hình tròn thuôn dài đến mở rộng hẹp, mép lá cong xuống dưới. Kích thước 10 – 18 x 1 – 2,5 cm; Toàn bộ bìa hơi uốn cong; gân phụ 8 – 10 đôi; cuống lá ngắn, dài 2 – 3 mm. Phiến lá dày, mặt trên màu xanh đậm, mặt dưới nhạt màu hơn.1
-
Phân bố, sinh thái
Ở Nước Ta, cây P. trimera mọc hầu hết ở những khu rừng nhiệt đới gió mùa. Cây được tìm thấy nhiều ở khu vực Nam Trung bộ, Khánh Hòa, Phú Yên, Ninh Thuận. Ngoài ra, cây cũng mọc ở khu vực giáp Lào, Xứ sở nụ cười Thái Lan, Campuchia .
Bộ phận dùng
Thường sử dụng rễ cây phơi khô để làm thuốc .
-
Thu hái, chế biến
Cây thần xạ được thu hái quanh năm. Thường vào những tháng mùa hè sẽ cho chất lượng thuốc tốt nhất. Rễ cây sau khi thu hái sẽ được rửa sạch, thái mỏng mảnh rồi phơi khô để làm thuốc
Thành phần hóa học1
Các điều tra và nghiên cứu hóa thực vật cho thấy trong rễ của cây có :
- Coumarin
- Glycoside
- Triterpen, dẫn xuất chromene.
- Alkaloit
- Các hợp chất phenolic
Các bộ phận của cây đều có tinh dầu, nhưng nhiều nhất là ở rễ .
Tác dụng theo Y học truyền thống
Theo y học truyền thống, cây thần xạ có vị hơi đắng, pha vị ngọt. Tính bình hơi mát, có mùi thơm thoải mái và dễ chịu và không có độc. 1
Quy kinh Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận, Tâm Bào. 1
Tác dụng theo Y học tân tiến của thần xạ
Các điều tra và nghiên cứu dược lý gần đây đã chỉ ra rằng P. trimera có công dụng : 2
Tác dụng chống oxy hóa, chống độc tế bào, chống tăng sinh tế bào ung thư3
Ung thư là một trong những nguyên do gây tử trận số 1 trên quốc tế. Rất nhiều nỗ lực đã được triển khai để tìm ra những tác nhân mới trong điều trị ung thư. Xáo tam phân hay thần xạ ( Paramignya trimera ) là một vị thuốc truyền thống của Nước Ta được sử dụng trong từ truyền kiếp .
Tuy nhiên vẫn chưa có nhiều bằng chứng khoa học chứng minh tác dụng chống ung thư của nó. Một nghiên cứu thực hiện trong ống nghiệm trên tế bào gây ung thư vú người cho thấy chiết xuất từ rễ của cây thần xạ có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư vú cũng như gây ra hiện tượng chết theo chu trình của các tế bào ung thư này. Kết quả từ nghiên cứu này hứa hẹn khả năng của chiết xuất rễ thần xạ trong điều trị ung thư vú.
-
Tác dụng bảo vệ tế bào gan, chống ung thư biểu mô tế bào gan của thần xạ1
Nước Ta nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa, có nguồn tài nguyên sinh vật đa dạng và phong phú. Trong đó có nhiều loại thảo dược mà theo quan điểm dân gian là chữa được bệnh ung thư. Tuy nhiên, hầu hết được sử dụng theo kinh nghiệm tay nghề hoặc dùng dưới dạng thực phẩm công dụng, không có chính sách đúng mực .
Khi điều tra và nghiên cứu chiết xuất của rễ cây thần xạ so với dòng tế bào ung thư gan người trong ống nghiệm cho thấy năng lực chống tăng sinh của tế bào ung thư gan. Đồng thời khi so sánh với Doxorubicin – loại thuốc hay được sử dụng trong hóa trị ung thư cũng cho thấy khi sử dụng chiết xuất cây này ít gây ra tính năng phụ hơn so với dùng Doxorubicin .
Tác dụng chống viêm của thần xạ
Coumarin là thành phần hóa học trong rễ của Thần xạ được điều tra và nghiên cứu có công dụng chống viêm. Đa số được ứng dụng trong phòng ngừa và điều trị những bệnh viêm thần kinh .
Thần xạ có vai trò trong điều chỉnh đường huyết thông qua hoạt động ức chế α – glucosidase
Đái tháo đường là căn bệnh thông dụng ngày này. Bệnh không chỉ ảnh hưởng tác động đến chất lượng đời sống mà còn gây ra những biến chứng nặng nề nếu không trấn áp tốt. Tần suất bệnh ngày càng ngày càng tăng do lối sống, hoạt động và sinh hoạt cũng như di truyền. Hiện nay, việc điều trị đái tháo đường bên cạnh việc đổi khác lối sống còn tương quan đến việc dùng thuốc .
Các thuốc đái tháo đường lúc bấy giờ có nhiều chính sách tác động ảnh hưởng khác nhau. Các điều tra và nghiên cứu đã chỉ ra rằng chiết xuất từ rễ của cây thần xạ có năng lực kiểm soát và điều chỉnh lượng đường trong máu trải qua việc ức chế men α – glucosidase. Điều này tương tự như như chính sách tác động ảnh hưởng của nhóm thuốc ức chế men α – glucosidase trong đái tháo đường. Tác dụng này hứa hẹn mang lại lợi thế trong tương lai của cây thuốc có công dụng kiểm soát và điều chỉnh đường huyết .
Cách sử dụng thần xạ
Sắc uống
Thường sử dụng rễ đem xắt lát, sao vàng, hạ thổ ( từ 15 – 20 phút ). Sau đó rửa qua nước cho sạch ( không nên rửa kỹ ) rồi đem sắc .
Trong lần sắc tiên phong : Những cơ địa thể trạng tốt hoàn toàn có thể dùng 2 lít nước sắc với 100 gam rễ tươi ( tương tự 50 g rễ đã sấy khô ) .
Sắc đến khi lượng nước cạn xuống còn khoảng chừng 1 lít nước thì ngưng, lúc này hoàn toàn có thể sử dụng được. Nên dùng khi nước sắc còn ấm ( hoàn toàn có thể cách hâm cách thủy nếu thuốc nguội )
Với lần sắc thứ 2 : Với xác thuốc sau khi đã sắc xong lần 1, liên tục sắc lần 2. 100 gam sắc ở lần 1 liên tục cho 1,5 lít nước sắc đến khi còn khoảng chừng 1 lít hoàn toàn có thể liên tục sử dụng .
Ngâm rượu để bồi bổ sức khỏe
Ngâm khoảng chừng 1 kg rễ cây thần xạ đã thái mỏng mảnh phơi khô cùng với 3 lít rượu. Sau đó đem sao vàng hạ thổ. Rồi lại đem ngâm với 3 lít rượu trắng 40 º trong 1 tháng .
Mỗi ngày có thể dùng 2 lần, mỗi lần uống khoảng 1 ly nhỏ vào mỗi bữa ăn. Rượu thần xạ có màu vàng tươi, mùi thơm nhẹ, vị hơi đắng là đạt chuẩn.
Lưu ý khi sử dụng thần xạ
Khi dùng hoàn toàn có thể gây ra những tính năng phụ như đau bụng, tiêu chảy, đau đầu ,
Với những người có thể trạng yếu nên sử dụng với liều lượng thấp. Với những bệnh nhân có tiền sử bệnh tim mạch, tỳ vị kém cần quan tâm khi sử dụng .
Việc sử dụng cây thần xạ kết hợp với các vị thuốc khác phụ thuộc vào nhiều yếu tố như bệnh lý, tình trạng, thể trạng… của mỗi người để thầy thuốc có thể gia giảm phối hợp với các vị thuốc khác. Vì vậy, để sử dụng vị thuốc thần xạ đúng và hiệu quả nhất cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc có chuyên môn để tránh những bất lợi không mong muốn.
