Cân bằng sinh học là sự khống chế số lượng cá thể của mỗi quần thể trong quần xã luôn ở mức phù hợp với khả năng của môi trường.
Cân bằng sinh học trong quần xã
Gia sư môn Sinh cho biết nó biểu hiện ở số lượng cá thể sinh vật trong quần xã luôn luôn được khống chế ở mức độ nhất định, phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.
Ví dụ : Sau những mùa nước nổi ở Đồng bằng Sông Cửu Long, số lượng những loài chuột giảm rất mạnh nhưng sau đó chúng có nguồn thức ăn dồi dào, sự cạnh tranh đối đầu trong quần thể sống không cao. Từ đó, số lượng chuột tăng lên nhanh gọn .
– Khi số lượng cá thể của mỗi quần thể trong quần xã luôn được không ở mức nhất định, phù hợp với khả năng của môi trường thì tạo nên sự cân bằng sinh học trong quần xã.
Ví dụ : Rừng bị cháy dẫn đến nguồn thức ăn hết sạch làm cho số luomhwk thỏ trong khu rừng đó giảm mạnh .
Quần xã sinh học
Là một tập hợp những quần thể sinh vật khác loài, cùng sống trong một sinh cảnh và một khoảng chừng thời hạn nhất định. Theo sinh thái học, một hệ sinh thái khi nào cũng gồm những thành phần hữu sinh và thành phần vô sinh. Chính những thành phần hữu sinh sẽ tạo nên quần xã sinh vật .
– Các quần thể sinh vật có quan hệ, ảnh hưởng tác động qua lại lẫn nhau và với thiên nhiên và môi trường để sống sót và tăng trưởng không thay đổi qua thời hạn. Do đó, quần xã có cấu trúc tương đối ổn đinh .
Ví dụ : Vườn quốc gia Cúc Phương ở Nước Ta, đây là một quần xã rừng nhiệt đới gió mùa, có nhiều quần thể sinh vật cùng sinh sống ở nơi đây như những loài chò xanh, khướu, …
– Cũng giống như quần thể hay hệ sinh thái, quần xã là một Lever tổ chức triển khai sống của sinh giớ vì quần xã có cấu trúc tương đối không thay đổi, quần xã luôn tăng trưởng và tiến dần đến một quần xã không thay đổi, những sinh vật trong quần xã có mối quan hệ ngặt nghèo với nhau .
– Các thành phần trong quần xã và mối quan hệ giữa quần xã với thiên nhiên và môi trường có mối quan hệ mật thiết với nhau. Giữa quần xã với môi trường tự nhiên có sự trao đổi, chuyển hóa vật chất và nguồn năng lượng .
Trong sinh học, khái niệm “ quần xã ” dùng để chỉ tập hợp tổng thể những sinh vật cùng loài hoặc khác loài. Các loài sinh vật này cùng sống trong một khu vực nhất định gọi là sinh cảnh .
Ví dụ : Tất cả những sinh vật trong một cái ao, gồm cá, tôm, cua, tảo, .. trong ao đã trải qua một lịch sử vẻ vang chung sống và có tương tác với nhau. Tạo thành một quần xã ao nước ngọt .
Quần xã rừng gồm mọi thực vật đang tồn tại, trong đó có các động vật như vi khuẩn,nấm,… tạo thành một cộng đồng sinh học.
Quần xã gồm có nhiều thành phần loài như loài lợi thế, loài chủ chốt, loài cơ sở, và những loài khác như loài đặc trưng, loài thứ yếu, loài ngẫu nhiên, …
– Loài lợi thế có size quần thể tương đối lớn. Nó đóng vai trò quan trọng trong quần xã và ảnh hưởng tác động quyết định hành động đến những tác nhân sinh thái của thiên nhiên và môi trường .
– Loài chủ chốt là một hay vài loại có vai trò trấn áp và khống chế hoạt động giải trí của những loài trong quần xã trải qua mối quan hệ dinh dưỡng. Loài chủ chốt thường có sinh khối nhỏ kích cỡ quần thể thấp nhưng chúng có mức độ hoạt động giải trí tương tự với loài lợi thế .
– Loài cơ sở : Hay còn gọi là loài nền tảng nó ảnh hưởng tác động đến quần xã trải qua quan hệ dinh dưỡng của nó bằng những hoạt động giải trí làm tái tạo thiên nhiên và môi trường tự nhiên .
Các loài khác như loài đặc trưng, loài thứ yếu, loài ngẫu nhiên, loài tương hỗ, loài gia nhập, loài xâm lấn, loài thông tư, … Những loài này tuy có size nhỏ nhưng nó đóng vai trò vô cùng quan trọng so với hệ sinh thái môi trường tự nhiên .
Cân bằng sinh thái
Là trạng thái không thay đổi tự nhiên của hệ sinh thái, hướng tới sự thích nghi cao nhất với điều kiện kèm theo sống. Trong một hệ sinh thái, vật chất luân chuyển từ những thành phần này sang thành phần khác. Đây là một quy trình tương đối khép kín. Trong điều kiện kèm theo thông thường, đối sánh tương quan giữa những thành phần của hệ sinh thái tự nhiên là cân bằng .
– Cân bằng sinh thái không phải là một trạng thái tĩnh của hệ. Khi có một tác nhân nào đó của thiên nhiên và môi trường bên ngoài, tác động ảnh hưởng tới bất kể một thành phần nào đó của hệ, nó sẽ đổi khác .
– Khả năng thiết lập trạng thái cân bằng mới của hệ là có hạn. Nếu một thành phần nào đó của hệ bị tác động quá mạnh, nó sẽ không khôi phục lại được, kéo theo sự suy thoái của các thành phần kế tiếp, làm cho toàn hệ mất cân bằng, suy thoái.
Hệ sinh thái càng phong phú, nhiều thành phần thì trạng thái cân bằng của hệ càng không thay đổi. Vì vậy, những hệ sinh thái tự nhiên bền vững và kiên cố có đặc thù là có rất nhiều loài, mỗi loài là thức ăn cho nhiều loài khác nhau .
– Con người cần phải hiểu rõ những hệ sinh thái và xem xét kỹ trước khi tác động ảnh hưởng lên một thành phần nào đó của hệ, để không gây suy thoái và khủng hoảng, mất cân bằng cho hệ sinh thái .
Ví dụ như: trên các cánh đồng cỏ, chuột thường xuyên bị rắn, chó sói, cáo, chim ưng, cú mèo… săn bắt. Bình thường số lượng chim, trăn, thú, chuột cân bằng với nhau. Khi con người tìm bắt rắn và chim thì chuột mất kẻ thù, thế là chúng được dịp sinh sôi nảy nở.
Bài viết được chia sẻ bởi Trung tâm Gia sư Sinh học.
