Trong quy định của bộ luật dân sự có hai thuật ngữ về chiếm hữu ngay tình và chiếm hữu không ngay tình. Tuy nhiên giữa ngay tình hay không ngay tình lại là một danh giới khá mong manh để có thể phân định và trong nhiều trường hợp thực tế, rất khó để chứng minh. Vậy Bộ luật Dân sự có quy định cụ thể như nào về hai thuật ngữ này?
Định nghĩa chiếm hữu ngay tính và không ngay tình
Chiếm hữu ngay tình
Chiếm hữu ngay tình theo pháp luật của Bộ luật Dân sự năm ngoái là việc mà người chiếm hữu có địa thế căn cứ để tin rằng mình có quyền so với gia tài đang chiếm hữu .
Đặc điểm :
– khi giao dịch dân sự vô hiệu thì không phải trả lại hoa lợi, lợi tức (Điều 131)
– bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ của người thứ ba ngay tình
– người có lỗi phải hoàn trả lại những ngân sách và bồi thường thiệt hại
– nguyên vật liệu chiếm hữu đã tạo ra loại sản phẩm khác thì chủ sơ hữu của nguyên vật liệu đó là chủ sở hữu ngay tình của loại sản phẩm
– nếu lấy nguyên vật liệu của người khác và ngay tình trở thành chủ sở hữu thì phải bồi thường thiệt hại cho chủ sở hữu của nguyên vật liệu đó
– trong trường hợp người chế biến không ngay tình thì chủ sở hữu nguyên vật liệu có quyền nhu yếu giao lại vật mới .
Chiếm hữu không ngay tình
Chiếm hữu không ngay tình thì ngược lại. Là việc mà người chiếm hữu biết hoặc đáng ra phải biết rằng mình không có quyền so với gia tài đang chiếm hữu đó .
Phân biệt chiếm hữu ngay tình và chiếm hữu không ngay tình:
| Tiêu chí |
Chiếm hữu ngay tình |
Chiếm hữu không ngay tình |
| Căn cứ pháp lý |
Điều 180 |
Điều 181 |
| Căn cứ niềm tin |
Có niềm tin và địa thế căn cứ pháp lý để tin rằng mình có quyền sở hữu đói với gia tài được chiếm hữu
Không biết hoặc không hề biết việc chiếm hữu đó là không có địa thế căn cứ pháp lý . |
Biết rằng mình chiếm hữu không ngay tình / hoặc đáng ra phải biết . |
|
Chế độ pháp lý
|
- Trở thành chủ của gia tài đang chiếm hữu
- Có quyền khai thác gia tài đang chiếm hữu đó
|
Không được pháp lý bảo vệ trong mọi trường hợp . |
| Hậu quả pháp lí |
Người chiêm hữu hoàn toàn có thể trở thành chủ sở hữu :
Đối với : trong vòng 30 năm ( Điều 236 )
Đối với động sản : trong vòng 10 năm ( Điều 236 ) |
Người chiếm hữu sẽ phải :
- buộc chấm hết việc chiếm hữu thực tiễn
- trả lại cho chủ sở hữu
- bồi thường nếu có thiệt hại xảy ra
( theo Điều 579 và Khoản 1 Điều 581 ) |
Ý nghĩa pháp lý
Việc xác định chiếm hữu là ngay tình hay không có ý nghĩa quan trọng để làm cơ sở pháp lý cho việc :
– Xác lập quyền sở hữu so với gia tài đang bị chiếm hữu trên trong thực tiễn .
– Bảo vệ người ngay tình trong việc chiếm hữu tài sản.
– Bảo vệ quyền và quyền lợi chính đáng của chủ sở hữu thực sự của gia tài .
Khi xác định được việc chiếm hữu là ngay tình hay không ngay tình thì bước tiếp theo đó hoàn toàn có thể thuận tiện xác định được quyền của người đang chiếm hữu với gia tài chiếm hữu .
