Lắt léo chữ nghĩa: Từ nguyên của VIP

Đây là một acronym mà thực ra, cho đến nay, tiếng Việt cũng chưa có một thuật ngữ tương ứng thực sự thích hợp để đối dịch. Từ điển thuật ngữ ngôn ngữ học so sánh Anh-Việt Việt-Anh của Cao Xuân Hạo – Hoàng Dũng ( NXB Khoa học xã hội, 2005 ) đã dịch nó là “ tên gọi tắt ( bằng chữ đầu ) ”. Dân Tàu cũng không có một đơn vị chức năng từ vựng xứng danh được gọi là thuật ngữ để đối dịch acronym nên họ phần nhiều đều nhất trí diễn ý của khái niệm này bằng sáu chữ “ thủ tự mẫu súc lược từ ” [ 首字母缩略词 ]. Sáu chữ này thực ra cũng chỉ có nghĩa là “ tên gọi tắt ( bằng chữ đầu ) ”, như trong từ điển của Cao Xuân Hạo và Hoàng Dũng mà thôi. Tuy hiếm hơn nhiều nhưng ở bên Tàu, cũng có người gọi nó là “ đầu tự ngữ ” [ 頭字語 ]. Chúng tôi thì mạn phép theo sát cấu trúc của từ acronym mà dịch nó một cách ngắn gọn thành “ đỉnh danh ”. Acro là một hình vị gốc Hy Lạp, có nghĩa là “ trên cao ”, là “ đỉnh ” ; còn nym, cũng gốc Hy Lạp ( < onym ), = " " có = " " nghĩa = " " là = " " tên = " " ( danh ). = " " vậy = " " acronym = " " là = " " đỉnh = " " >
Đỉnh danh là một từ viết tắt bằng những vần âm khởi đầu của từng thành tố trong một danh ngữ ; những chữ này được viết hoa. NASA, ví dụ điển hình, là đỉnh danh viết tắt từ “ National Aeronautics and Space Administration ” ( Cơ quan Quốc gia Quản lý Hàng không và Vũ trụ [ của Mỹ ] ) ; còn NATO là đỉnh danh của “ North Atlantic Treaty Organization ” ( Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây dương ) … VIP là đỉnh danh của “ Very Important Person ”, nghĩa là “ nhân vật rất quan trọng ”. Nó thường dùng để chỉ những nguyên thủ vương quốc, những người đứng đầu chính phủ nước nhà, những chính trị gia, những người nổi tiếng trong đó có những người kinh doanh, những triệu phú, nói chung là những người được dư luận và giới tiếp thị quảng cáo xem như những nhân vật quan trọng cần có một sự đối xử đặc biệt quan trọng so với người thông thường .
Tuy hầu hết người sử dụng đều hoàn toàn có thể biết rằng danh từ VIP đi vào tiếng Việt từ tiếng Anh nhưng chắc là rất nhiều người, đương nhiên là kể cả người Anh, lại không biết rằng VIP là một acronym mà tiếng Anh đã mượn từ tiếng Nga ВИП ( chuyển sang vần âm La tinh thì chữ В của Nga là V, И là I và П là P. ). Còn ВИП thì lại là đỉnh danh của “ Весьма Именитая Персона ” ( Ves’ma Imenitaya Persona ). “ Весьма ” là một phó từ, có nghĩa là “ rất ” ; “ Именитая ” là một tính từ, có nghĩa là “ cao sang ”, “ nổi tiếng ” còn “ Персона ” là một danh từ, có nghĩa là “ nhân vật ”. Vậy, nếu dịch sát nghĩa thì ВИП là “ nhân vật cực kỳ nổi tiếng ”. Và, cứ như trên, thì ta hoàn toàn có thể khẳng định chắc chắn rằng VIP là một acronym mà người Anh đã mượn “ thẳng ” từ акроним ( đỉnh từ ) ВИП của tiếng Nga rồi vừa địa thế căn cứ theo nghĩa gốc vừa nương theo tiếng Anh mà “ diễn nghĩa ” của nó thành “ Very Important Person ” .

Xem thêm: Khu vui chơi ở Sài Gòn – 15 điểm đến cực VUI cực CHẤT

Người ta đã truy nguyên ra rằng đỉnh danh VIP sinh ra trong tiếng Anh khoảng chừng từ đầu thập niên 1920 đến đầu thập niên 1930 theo trào lưu nhập cư vào nước Anh của người Nga. Còn giờ đây, khi đã đi vào tiếng Việt, thì hình như nó đã mở màn bị lạm dụng, vì ở một số ít nơi nhà hàng siêu thị xô bồ, không phải nhà hàng quán ăn hay khách sạn sang trọng và quý phái, ta cũng thấy có phòng … VIP !
Vậy VIP là một từ tiếng Nga đã đi vào tiếng Việt trải qua tiếng Anh .

Source: https://vvc.vn
Category : Giải trí

BẠN CÓ THỂ QUAN TÂM

Alternate Text Gọi ngay