Dự thảo Đề án Quy hoạch tăng trưởng điện lực vương quốc thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn tới năm 2045 ( Quy hoạch điện VIII ), mà bộ Công Thương vừa trình lên chính phủ nước nhà vào tháng 10 năm ngoái, vẫn chưa nói đến năng lực tăng trưởng điện hạt nhân ở Việt Nam. Nhưng trong nước ngày càng có nhiều chuyên viên nguồn năng lượng đề xuất kiến nghị chính phủ nước nhà nên tính đến việc khởi động lại những dự án Bất Động Sản nhà máy điện hạt nhân mà Việt Nam đã đề ra cách đây hơn 10 năm, rồi sau đó đã hủy bỏ .Mô hình lò phản ứng hạt nhân VVER-1200 của Nga, sẽ được trang bị cho nhà máy điện hạt nhân tiên phong của Việt Nam, tại triển lãm điện hạt nhân quốc tế, TP. Hà Nội, Việt Nam, ngày 26/10/2012 .
Quảng cáo
Vấn đề tăng trưởng điện nguyên tử, hiện được xem là một nguồn nguồn năng lượng “ zero carbon ”, càng được đặt ra cấp thiết, sau khi tại hội nghị COP 26, Việt Nam cam kết sẽ đạt đến trung hòa carbon ( net zero ) vào năm 2050. Trong điều kiện kèm theo lúc bấy giờ, có lẽ rằng chỉ có điện nguyên tử mới hoàn toàn có thể giúp Việt Nam vừa thực thi được cam kết nói trên, vừa cung ứng được nhu yếu về nguồn năng lượng ngày càng tăng cùng với đà tăng trưởng kinh tế tài chính .
Dừng thực hiện Dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận
Dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đã được Quốc Hội trải qua ngày 25/11/2009, gồm 2 nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, hiệu suất mỗi nhà máy khoảng chừng 2.000 MW. Theo dự kiến quy hoạch tăng trưởng điện lực vương quốc lúc đó, nhà máy điện hạt nhân 1 và 2 sẽ được thi công vào năm 2020. Tuy nhiên, đến tháng 11/2016, Quốc hội đã biểu quyết dừng thực thi dự án Bất Động Sản kiến thiết xây dựng nhà máy điện hạt nhân “ vì nguyên do kinh tế tài chính ”. Như vậy là dự án Bất Động Sản điện hạt nhân ở Ninh Thuận đã bị “ treo ” từ đó đến nay và chắc là sẽ không khi nào được triển khai : Tháng 11 vừa mới qua, quản trị Quốc Hội Vương Đình Huệ đã nhu yếu chính phủ nước nhà sớm bỏ quy hoạch những dự án Bất Động Sản nhà máy điện ở Ninh Thuận để thay vào đó là tăng trưởng khí thiên nhiên hóa lỏng ( LNG ) .Theo báo chí truyền thông trong nước, khi lý giải nguyên do vì sao Dự thảo Quy hoạch điện VIII chưa nói đến việc tăng trưởng điện hạt nhân, đại diện thay mặt Bộ Công Thương cho rằng điện hạt nhân yên cầu vốn góp vốn đầu tư và ngân sách quản lý và vận hành khá lớn, nên có giá tiền sản xuất điện cao, không hề cạnh tranh đối đầu được với những mô hình sản xuất điện truyền thống lịch sử và những mô hình sản xuất nguồn năng lượng tái tạo trong tương lai gần .Đúng là theo những chuyên viên về nguồn năng lượng, việc tăng trưởng điện hạt nhân khó khăn vất vả và phức tạp hơn nhiều so với những nguồn điện khác, vì nó yên cầu Việt Nam phải làm chủ được công nghệ tiên tiến, người Việt Nam phải trực tiếp quản lý và vận hành, rồi còn phải kiến thiết xây dựng hạ tầng thích ứng, giảng dạy nguồn nhân lực cho những nhà máy điện nguyên tử .Nhưng tiêu thụ điện năng và nguồn năng lượng nói chung của Việt Nam đang tăng nhanh cùng với đà tăng trưởng kinh tế tài chính, mức tăng trong những năm qua là khoảng chừng 9-10 % mỗi năm. Nguy cơ thiếu vắng nguồn năng lượng là trọn vẹn hoàn toàn có thể xảy ra, nếu không tăng trưởng được những nguồn nguồn năng lượng sửa chữa thay thế. Việt Nam hiện đang tăng trưởng mạnh những nguồn nguồn năng lượng tái tạo ( điện Mặt trời, điện gió ), nhưng trong tương lai rồi cũng sẽ phải tính đến việc khởi động lại chương trình tăng trưởng điện hạt nhân .
Kiến nghị xem xét điện hạt nhân
Vào tháng 7 năm ngoái, website của Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam đã đăng một bản đề xuất kiến nghị của Hội đồng khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam, lôi kéo Quốc hội, nhà nước “ xem xét yếu tố điện hạt nhân trong Quy hoạch tăng trưởng ” .Các tác giả bản yêu cầu ghi nhận : “ Mặc dù mức độ tiêu thụ điện năng còn ở mức thấp, nhưng việc tăng trưởng nguồn điện lúc bấy giờ của Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn vất vả và hạn chế. Trong 30 năm qua Việt Nam phần nhiều đã khai thác hết những tiềm năng về thủy điện ; khai thác than không đủ cấp cho những nhà máy nhiệt điện than hiện có, nhập khẩu than đang liên tục tăng. Theo xu thế lúc bấy giờ, cần phải hạn chế nhiệt điện, đặc biệt quan trọng là nhiệt điện than do phát thải khí nhà kính và gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường. ”Bản yêu cầu này cũng ghi nhận nguồn năng lượng tái tạo đang thông dụng lúc bấy giờ, tuy nhiên cũng có một số ít hạn chế, ví dụ điển hình như sản lượng điện thấp, không hề cung ứng điện liên tục, không không thay đổi, nên ảnh hưởng tác động lớn đến mạng lưới hệ thống điện …Cho nên, những tác giả bản yêu cầu đề xuất Ủy ban Thường vụ báo cáo giải trình Quốc Hội được cho phép liên tục những công tác làm việc quy hoạch điện hạt nhân, quy hoạch khu vực và chương trình giảng dạy nhân lực của chương trình điện hạt nhân, đồng thời ý kiến đề nghị thủ tướng xem xét giữ lại hai khu vực đã được quy hoạch và khảo sát tại Ninh Thuận cho việc thiết kế xây dựng những nhà máy điện hạt nhân ( Phước Dinh và Vĩnh Hải ) .Vậy thì đến khi nào thì Việt Nam hoàn toàn có thể mở màn chương trình tăng trưởng điện hạt nhân ? Trả lời RFI Việt ngữ ngày 28/12/2021, giáo sư Phạm Duy Hiển, nguyên Viện trưởng Viện Nguyên tử Đà Lạt, cho biết :“ Hiện nay, vì chưa có thông tin chính thức nào của Việt Nam về chuyện này, do đó tôi chỉ phát biểu quan điểm cá thể với tư cách một người làm trong ngành này lâu năm nhất ở Việt Nam. Để tham gia vào yếu tố chống đổi khác khí hậu, có nhiều giải pháp và Việt Nam đã hứa sẽ từ bỏ điện than và sẽ thay đó bằng nguồn năng lượng khác. Cũng có một số ít người nói điện hạt nhân là một giải pháp. Tôi thì nghĩ là cho đến năm 2035, vẫn hoàn toàn có thể nghĩ đến giải pháp điện hạt nhân, nhưng điện hạt nhân gì, công nghệ tiên tiến nào, loại lò gì ? Đó là yếu tố cần phải bàn luận. ”
Lò phản ứng công suất thấp: Thích hợp cho Việt Nam
Như vậy, con đường nào là thích hợp cho Việt Nam trong chiến lược phát triển điện hạt nhân trong tương lai? Theo ý kiến của giáo sư Phạm Duy Hiển, nguyên Viện trưởng Viện Nguyên tử Đà Lạt, Việt Nam không nên trở lại với những dự án nhà máy điện hạt nhân công suất lớn như Nga và Nhật đã dự kiến xây dựng ở Việt Nam:
“ Có thể đặt yếu tố khởi động lại chương trình điện hạt nhân, nhưng theo tôi không phải điện hạt nhân theo kiểu ta đã làm với Nhật và Nga trước đây. Ngay cả Pháp là một vương quốc làm chủ được công nghệ tiên tiến điện hạt nhân, gọi là công nghệ tiên tiến hạt nhân thế hệ 3 +, thế mà tổng thống Macron cũng đã nói là giờ đây Pháp nên chuyển sang điều tra và nghiên cứu công nghệ tiên tiến lò phản ứng hiệu suất thấp .Lò phản ứng mà Pháp thiết kế xây dựng ở Pháp cũng như ở Phần Lan có hiệu suất lên tới 1.500 Mw. Các lò mà Nga và Nhật đã dự tính thiết kế xây dựng ở Việt Nam là trên 1.000 Mw. Đó là những đơn vị chức năng có hiệu suất rất lớn. Do đó sẽ có những khó khăn vất vả kèm theo. Cho nên, tổng thống Pháp và một số ít nước khác khuyến khích góp vốn đầu tư vào những lò hiệu suất thấp, tiện nghi hơn rất nhiều và không đặt ra những yếu tố nóng bức như những lò hiệu suất lớn .Theo tôi, những lò hiệu suất lớn thế hệ 3 + có triết lý rất tốt, đó là làm cho bảo đảm an toàn gần như là tuyệt đối, nhưng trên trong thực tiễn nó lại vi phạm những triết lý khác, đó là sử dụng nguồn năng lượng nhiều quá. Ví dụ như lò thế hệ 3 + nhu yếu nhà lò phải thật là rắn chắc đến mức mà giả sử có một máy bay đâm thẳng vào đỉnh lò thì cũng không sao cả. Muốn xây một lò như thế thì phải bỏ ra rất nhiều bê tông, cốt sắt, không thật sự thiết yếu, trong khi Tỷ Lệ một máy máy bay đâm vào đó thì rất là thấp, không biết khi nào mới xảy ra ! Ấy là tôi chưa kể đến những công nghệ tiên tiến khác cũng không thiết yếu. Cho nên tôi rất đống ý việc đi theo con đường xây những lò hiệu suất thấp. ”Các lò phản ứng hiệu suất thấp này có những ưu điểm như thế nào, giáo sư Phạm Duy Hiển lý giải :“ Các lò hiệu suất bé được lắp theo module, tức là ở nhà máy người ta xây những module, rồi chở thẳng những module đó đến. Như vậy là ta không trải qua quá trình thao tác ở hiện trường, những khâu mà hoàn toàn có thể dẫn đến những sai sót, gây mất bảo đảm an toàn. Ngoài ra, nhu yếu về việc chọn khu vực và những thứ khác không gắt gao như so với những lò hiệu suất lớn .Vì vậy, nếu như Việt Nam tính đến năm 2030 – 2035 sẽ có những lò phản ứng mới thì tôi nghĩ là phải theo hướng đó. Theo hướng đó có cái lợi ở chỗ à lúc bấy giờ nhiều nước đang đổ vào điều tra và nghiên cứu những lò hiệu suất bé, khởi đầu từ nước Mỹ. Từ thời tổng thống Obama, ông ấy đã phê duyệt chương trình này rồi .Tuy nhiên, lúc bấy giờ lò hiệu suất bé lắp theo module chương được thương mại kinh doanh hóa, chính bới cũng phải có một thời hạn nhất định. Đến khi được thương mại kinh doanh hóa thì những lò này sẽ được sản xuất rất nhiều để bán cho những nước và giá tiền sẽ hạ xuống. Tôi nghĩ là đến năm 2035 là hoàn toàn có thể tính đến những chuyện như vậy .Ngoài ra, đã có rất nhiều giải pháp xây những lò phản ứng hiệu suất bé. Ví dụ như Bill Gates cũng đã có kế hoạch góp vốn đầu tư vào những lò như vậy. Một điểm rất quan trọng nữa đó là nó sẽ xử lý yếu tố những nguyên vật liệu đã cháy. Nếu không xử lý được một cách lâu bền hơn yếu tố nguyên vật liệu đã cháy thì không hề tăng trưởng điện hạt nhân một cách bảo đảm an toàn được. Hướng mà Bill Gates đang theo đuổi là hướng xử lý được yếu tố bảo đảm an toàn .Nếu khởi động lại chương trình điện hạt nhân, thì theo ý tôi là Việt Nam không nên liên tục những con đường cũ, sử dụng những công nghệ tiên tiến của Nga và Nhật thế hệ 3 +. Cứ chờ đến khoảng chừng năm 2035, công nghệ tiên tiến lò phản ứng hiệu suất bé, hoàn toàn có thể lắp theo module, hay những công nghệ tiên tiến như Bill Gates đang theo đuổi sẽ thuận tiện cho Việt Nam rất nhiều. ”
Đề xuất của Ủy ban Kinh tế Quốc Hội
Trước mắt, việc có nên khởi động lại chương trình hạt nhân hay không vẫn liên tục gây tranh cãi, nhất là kể từ tháng 5 vừa mới qua, trong báo cáo giải trình giám sát về việc triển khai Nghị quyết 31 năm năm nay của Quốc Hội ( về việc dừng chủ trương góp vốn đầu tư dự án Bất Động Sản điện hạt nhân Ninh Thuận ), Ủy ban Kinh tế của Quốc Hội kiến nghị Việt Nam xem xét tăng trưởng điện hạt nhân trong tiến trình tiếp theo để ” góp thêm phần bảo vệ bảo mật an ninh nguồn năng lượng, tăng trưởng kinh tế tài chính độc lập, tự chủ và bảo vệ bảo mật an ninh mạng lưới hệ thống điện với nhu yếu phong phú nguồn phát “. Tuy nhiên, Ủy ban cho rằng ” cần có nhìn nhận không thiếu, khoa học, đúng mực tình hình và dự báo cung và cầu nguồn năng lượng “. Trước mắt, Ủy ban Kinh tế Quốc Hội ý kiến đề nghị ” cần có chủ trương của Đảng và từ đó thống kê giám sát quy hoạch điện hạt nhân và điều tra và nghiên cứu tái khởi động dự án Bất Động Sản ở Ninh Thuận vào thời gian thích hợp ” .Họ ý kiến đề nghị cơ quan chính phủ xem xét tạm giữ quy hoạch với những vị trí dự kiến thiết kế xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 cho đến khi có quyết định hành động chính thức. Bởi trong thực tiễn, theo Ủy ban việc chọn khu vực kiến thiết xây dựng nhà máy đưa vào quy hoạch là ” quy trình lâu dài hơn, tuân thủ pháp luật ngặt nghèo và rất tốn kém ” .
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký
