ĐẶT VẤN ĐỀ
Vi phạm pháp luật là một hiện tượng kỳ lạ xấu đi không chỉ đi ngược lại với quyền lợi vương quốc mà còn xâm hại đến những mối quan hệ xã hội được pháp luật xác lập và bảo vệ. Chính thế cho nên, trong mọi thời gian, tình hình vi phạm pháp luật của tội phạm luôn là yếu tố được Nhà nước ta chăm sóc theo dõi và ra sức đấu tranh phòng chống. Để hoàn toàn có thể đề ra những giải pháp hiệu suất cao ngăn ngừa hiện tượng kỳ lạ này, trước hết tất cả chúng ta phải nhận ra được một hành vi như thế nào là một hành vi vi phạm pháp luật dựa trên việc xem xét, nghiên cứu và phân tích liệu hành vi đó bảo vệ những tín hiệu đặc trưng và những yếu tố cấu thành vi phạm pháp luật hay không. Điều này yên cầu tất cả chúng ta phải có vừa đủ hiểu biết về vi phạm pháp luật trải qua nghiên cứu và điều tra và liên hệ thực tiễn. Phục vụ cho mục tiêu trên, em đã lựa chọn đề tài “ Vi phạm pháp luật và những yếu tố cấu thành vi phạm pháp luật. Cho ví dụ minh hoạ ” .
NỘI DUNG
1. KHÁI NIỆM VI PHẠM PHÁP LUẬT VÀ CÁC DẤU HIỆU CỦA
VI PHẠM PHÁP LUẬT.
1. Khái niệm vi phạm pháp luật.
Vi phạm pháp luật là hành vi nguy hiểm cho xã hội, trái pháp luật, do
người có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý,
xâm hại hoặc đe doạ xâm hại đến các quan hệ xã hội được nhà nước xác lập
và bảo vệ.
1. Các dấu hiệu của vi phạm pháp luật.
2. CẤU THÀNH VI PHẠM PHÁP LUẬT.
2. Khái niệm cấu thành vi phạm pháp luật.
Cấu thành vi phạm pháp luật là tổng thể các dấu hiệu cơ bản, đặc thù cho
một loại vi phạm pháp luật cụ thể, được nhà nước quy định trong các văn bản
quy phạm pháp luật, do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
2. Các yếu tố cấu thành vi phạm pháp luật.
Vi phạm pháp luật gồm bốn yếu tố cấu thành: mặt khách quan; mặt chủ
quan; chủ thể và khách thể.
2.2. Chủ thể vi phạm pháp luật.
Chủ thể vi phạm pháp luật: là cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm
pháp luật. Chủ thể vi phạm pháp luật phải đáp ứng đủ các điều kiện:
- Đối với chủ thể là cá nhân : Cá nhân thực hiện hành vi vi phạm pháp luật
phải có đầy đủ năng lực hành vi và năng lực pháp luật. Trong đó:
- Năng lực hành vi của cá nhân:
Là năng lực của cá thể tự nhận thức được hành vi của mình, nhận thứcđược đặc thù nguy hại cho xã hội và hậu quả của hành vi do mình triển khai, nhận thức được nghĩa vụ và trách nhiệm của mình so với hành vi đó . Năng lực hành vi của cá thể trong từng quan hệ pháp luật khác nhau làkhác nhau .
- Năng lực pháp luật của cá nhân:
Là năng lực của chủ thể được có những quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lí theo quyđịnh của pháp luật . Năng lực pháp luật của cá thể trong từng quan hệ pháp luật khác nhau làkhác nhau .Ví dụ : Một người bị bệnh tâm thần khi thực thi hành vi trái pháp luật không được xem là vi phạm pháp luật vì người bị bệnh tâm thần không có năng lượng hành vi dân sự. Để xác lập chủ thể của hành vi trái pháp luật có được những năng lực đó hay không, nhà nước đã địa thế căn cứ vào độ tuổi và năng lực lí trí của chủ thể vào thời gian họ thực thi hành vi trái pháp luật để lao lý yếu tố trên .Ví dụ : Trong nghành nghề dịch vụ hình sự, nhà nước ta pháp luật, cá thể có năng lượng nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự là người từ đủ 14 tuổi, có năng lượng nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự khá đầy đủ là từ đủ 16 tuổi ; không mắc bệnh tâm thần hoặc một loại bệnh khác làm mất năng lực nhận thức, làm chủ hành vi. Người đủ 14 tuổi là chủ thểý chí của người đó tinh chỉnh và điều khiển ; được lao lý trong pháp luật. Những biểu lộ của hành vi trái pháp luật như :
- Chủ thể làm một việc mà pháp luật cấm.
Ví dụ : Tàng trữ và mua và bán trái phép chất ma tuý, giết người, …
- Chủ thể sử dụng quyền hạn vượt quá giới hạn mà pháp luật cho phép.
Ví dụ : Giết người do vượt quá số lượng giới hạn phòng vệ chính đáng, tham nhũng …
- Chủ thể không thực hiện nghĩa vụ mà Nhà nước bắt buộc.
Ví dụ : Trốn tránh nghĩa vụ và trách nhiệm nộp thuế, không đội mũ bảo hiểm khi đi xe gắn máy, …
- Hậu quả nguy hiểm cho xã hội: là thiệt hại gây ra cho các quan hệ xã hội
được nhà nước xác lập và bảo vệ của vi phạm pháp luật (đây là dấu hiệu
không bắt buộc phải có trong mọi vi phạm pháp luật). Thiệt hại cho xã hội thể
hiện dưới những hình thức:
- Thiệt hại về thế chất : sức khoẻ, tính mạng con người của con người .
- Thiệt hại về niềm tin : danh dự, nhân phẩm, quyền tự do của con người .
- Thiệt hại về vật chất : gia tài bị tổn thất, hư hại .
Ví dụ : Hành vi vu khống cho người khác gây thiệt hại cho danh dự, nhân phẩm của người bị hại ; hành vi cố ý làm lây lan dịch bệnh gây thiệt hại cho sức khoẻ của hội đồng ; hành vi trộm cắp gia tài làm tổn thất gia tài của người bị hại, …
- Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và hậu quả nguy hại cho xã hội : giữa chúng phải có mối quan hệ nội tại và tất yếu với nhau. Hành vi đã tiềm ẩn mầm mống gây ra hậu quả hoặc là nguyên do trực tiếp của hậu quả nên nó phải xảy ra trước hậu quả về mặt thời hạn ; còn hậu quả phải là tác dụng tất yếu của chính hành vi đó mà không phải là của một nguyên do khác .
-
Các yếu tố khác: công cụ, phương tiện, phương pháp, thủ đoạn, thời gian,
địa điểm, hoàn cảnh vi phạm pháp luật…
Khi xem xét mặt khách quan của vi phạm pháp luật thì hành vi trái pháp luật luôn luôn là yếu tố bắt buộc phải xác lập trong cấu thành của mọi vi phạm pháp luật, còn những yếu tố khác có bắt buộc phải xác lập hay không là tuỳ từng trường hợp vi phạm. Có trường hợp hậu quả nguy hại cho xã hội và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả nguy hại cho xã hội cũnglà yếu tố bắt buộc phải xác lập, có trường hợp khu vực, thời hạn vi phạm, … cũng là yếu tố bắt buộc phải xác lập .
Ví dụ: Luật Giao thông đường bộ nghiêm cấm hành vi bấm còi, rú ga liên
tục trong thời gian từ 22 giờ đến 5 giờ. Nếu như anh A thực hiện hành vi
trên ngoài khoảng thời gian được quy định trong luật thì anh A không vi
phạm pháp luật => Thời gian vi phạm là yếu tố bắt buộc trong trường hợp
này.
2.2. Mặt chủ quan của vi phạm pháp luật.
Mặt chủ quan của vi phạm pháp luật: là hoạt động tâm lí bên trong của
chủ thể vi phạm pháp luật, bao gồm: lỗi, động cơ và mục đích vi phạm pháp
luật
Lỗi :
– Là trạng thái tâm lí phản ánh thái độ tiêu cực của chủ thể đối với hành vi
nguy hiểm cho xã hội mà mình đã thực hiện và hậu quả nguy hiểm hoặc nguy
cơ gây hậu quả nguy hiểm cho xã hội mà mình gây ra, thể hiện dưới hai hình
thức là cố ý hoặc vô ý.
- Lỗi cố ý trực tiếp: Người vi phạm pháp luật nhận thức rõ hành vi của mình
là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn
cho hậu quả đó xảy ra.
Ví dụ : A dùng dao đâm B liên tục đến khi B chết .
- Lỗi cố ý gián tiếp: Chủ thể vi phạm pháp luật nhận thức rõ hành vi của
mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó, tuy không
mong muốn nhưng có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.
Ví dụ : Chị A biết mình là người từng tiếp xúc với F0, tuy nhiên chị A không tự cách ly theo dõi mà vẫn tiếp xúc thông thường với mọi người khiến nhiều người từng tiếp xúc với chị mắc covid-19 .
- Lỗi vô ý vì quá tự tin: Chủ thể vi phạm pháp luật thấy trước hành vi của
mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ
không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được nên đã thực hiện hành vi trái pháp
luật và gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội.
Ví dụ : Anh A điều khiển và tinh chỉnh xe máy vượt đèn đỏ, đụng phải chị B tinh chỉnh và điều khiển xe máy băng qua đường khiến chị B ngã và bị thương .
- Trong một số ít hành vi vi phạm pháp luật, mục tiêu trở thành tín hiệu bắt buộc được pháp luật trong cấu thành vi phạm pháp luật .
- Mục đích và hiệu quả không phải khi nào cũng trùng nhau .
3. VÍ DỤ MINH HOẠ
Sau khi nghiên cứu và điều tra khám phá về những yếu tố cấu thành vi phạm pháp luật, em xin đưa ra một trường hợp trong thực tiễn để minh hoạ rõ nét hơn những yếu tố cấu thành này. Tình huống như sau :Nguyễn Đình T là sinh viên trường cao đẳng E, Q. C, thành phố D. T không chịu học tập mà suốt ngày chơi bời, ăn nhậu và nợ một số tiền khá lớn từ việc đánh bạc. Đến hạn phải trả nợ, T không có tiền trả nên đã phát sinh dự tính đi vay người quen để trả nợ. Biết được người họ hàng của mình là ông Nguyễn Quốc P kinh tế tài chính khá giả, ngày 29/9/2014, T đã đến nhà ông P tại Q. B, thành phố D. Khi đi, T thủ sẵn một con dao mũi nhọn với mục tiêu nếu ông P không cho vay tiền thì sẽ dùng dao đe doạ để vay bằng được. Khi thấy ông P khước từ cho vay, T rút dao ra đe doạ. Ông P bỏ chạy lên tầng 2, đến gần cửa ra vào ban công thì T đuổi kịp và vung dao đâm vào vai trái ông P. Ông P quay lại chống đỡ thì bị T đâm nhiều nhát vào vai và tay phải. Thấy ông P vẫn kêu cứu T liền đâm vào ngực ông P khiến ông P chết tại chỗ. Sau đó, T lục soát nhà ông P lấy được 10 triệu đồng và bỏ đi .Em xin nghiên cứu và phân tích những yếu tố cấu thành vi phạm pháp luật trong trường hợp này như sau : Đối với hành vi cướp gia tài của T : Chủ thể vi phạm pháp luật : Nguyễn Đình T, sinh viên trường cao đẳng E ,có vừa đủ năng nực hành vi và năng lượng pháp luật đã thực thi hành vi dùng vũ lực đe doạ và lấy đi 10 triệu đồng của ông Nguyễn Quốc P . Khách thể vi phạm pháp luật : quan hệ gia tài về quyền sở hữu tài sản hợppháp của công dân được pháp luật bảo vệ . Mặt khách thể của vi phạm pháp luật :
Hành vi của Nguyễn Đình T vi phạm pháp luật về tội cướp gia tài . Đối với hành vi giết người của T : Chủ thể vi phạm pháp luật : Nguyễn Đình T, sinh viên trường cao đẳng E, có vừa đủ năng nực hành vi và năng lượng pháp luật đã thực thi hành vi giết ông Nguyễn Quốc P. Khách thể vi phạm pháp luật : quan hệ nhân thân về quyền bất khả xâm phạm về tính mạng con người của công dân được pháp luật bảo vệ. Mặt khách thể của vi phạm pháp luật :
- Hành vi giết người của T là hành vi được thực hiện bằng hành động và là
hành vi trái pháp luật.
- Hậu quả nguy hiểm tới xã hội: ông P chết.
- Phương tiện vi phạm: dao mũi nhọn.
- Cách thức vi phạm: dùng dao đâm nhiều nhát vào vai, tay, ngực ông P.
- Địa điểm vi phạm: nhà ông Nguyễn Quốc P tại quận B, thành phố D.
- Thời gian vi phạm: ngày 29/9/2014.
Mặt chủ quan của vi phạm pháp luật:
- Hành vi của T được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp: T đã cố ý giết ông P, thể
hiện ở việc đâm ông P nhiều nhát và khi thấy ông P kêu cứu, T đã đâm vào
ngực ông P.
- Động cơ vi phạm: giết ông P.
- Mục đích vi phạm: khiến ông P không thể kêu cứu để lục soát tài sản.
Hành vi của Nguyễn Đình T vi phạm pháp luật về tội giết người.
