|
Hương Sơn
|
Huyện
|
| Huyện Hương Sơn |
 Một con đường tại thị xã Tây Sơn |
| Hành chính |
| Quốc gia |
Việt Nam |
| Vùng |
Bắc Trung Bộ |
| Tỉnh |
Hà Tĩnh |
| Huyện lỵ |
thị trấn Phố Châu |
| Phân chia hành chính |
2 thị trấn, 23 xã |
| Tổ chức lãnh đạo |
| Chủ tịch UBND |
Nguyễn Lê Yến Ngân |
| Chủ tịch HĐND |
Nguyễn Thị Hương Xơn |
| Chủ tịch UBMTTQ |
Nguyễn Ngọc Anh |
| Bí thư Huyện ủy |
NTHL |
| Địa lý |
| Tọa độ: |
Bản đồ huyện Hương Sơn
|
 
Hương Sơn
Vị trí huyện Hương Sơn trên map Nước Ta |
|
| Diện tích |
950,2 km² |
| Dân số |
| Tổng cộng |
142.400 người |
| Dân tộc |
Kinh, Tày, Thái |
| Khác |
| Mã hành chính |
439[1] |
| Biển số xe |
38-H1 |
| Website |
huongson.hatinh.gov.vn |
|
Hương Sơn là một huyện trung du, miền núi nằm ở phía tây bắc của tỉnh Hà Tĩnh, Việt Nam.
Huyện Hương Sơn nằm ở phía tây-bắc tỉnh thành phố Hà Tĩnh, có vị trí địa lý :
Huyện Hương Sơn có 25 đơn vị chức năng hành chính cấp xã thường trực, gồm có 2 thị xã và 23 xã
Địa bàn huyện Hương Sơn ngày này nguyên là huyện Dương Toại, thuộc Q. Cửu Đức .Thời Bắc thuộc, đời Tấn Vũ Đế tách lập huyện Phố Dương, có 2 làng Phố Châu và Phúc Dương. Đời Đường, đây là châu Phúc Lộc .Thời nhà Đinh và nhà Tiền Lê thuộc đất Hoan Châu .Thời nhà Lý là hương Đỗ Gia thuộc châu Nghệ An .Thời nhà Trần và thuộc nhà Minh là hai huyện Cổ Đỗ ( vùng đất đa phần thuộc Hương Sơn thời nay ) và Thổ Hoàng ( những vùng đất thuộc hai huyện Hương Khê và Vũ Quang ngày này )Thời nhà Hậu Lê khởi đầu là huyện Đỗ Gia, từ năm 1469, đời vua Lê Thánh Tông, là huyện Hương Sơn, thuộc phủ Đức Quang, xứ Nghệ An ( sau đó là trấn Nghệ An ) .Từ năm 1831 – 1919, là huyện Hương Sơn, phủ Đức Thọ, tỉnh TP Hà Tĩnh .Năm Tự Đức thứ 21 ( 1868 ) huyện Hương Khê ( vùng đất của huyện Thổ Hoàng trước kia ) tách ra khỏi Hương Sơn .Năm 1931, bỏ cấp phủ, huyện Hương Sơn thường trực tỉnh thành phố Hà Tĩnh .
Thời Việt Nam dân chủ cộng hòa (1945-1975), huyện Hương Sơn vẫn thuộc tỉnh Hà Tĩnh.
Ngày 13 tháng 1 năm 1969, xây dựng xã Sơn Hồng thường trực huyện Hương Sơn. [ 2 ]Từ năm 1976 đến năm 1991, huyện Hương Sơn thuộc tỉnh Nghệ Tĩnh .Năm 1976, xã Ân Phú thuộc Hương Sơn chuyển sang huyện Đức Thọ và đổi tên thành xã Đức Ân ( tuy nhiên đến năm 2000 lại chuyển về huyện Vũ Quang và đổi lại tên cũ là xã Ân Phú ). Từ đây, huyện Hương Sơn có 31 xã : Sơn An, Sơn Bằng, Sơn Bình, Sơn Châu, Sơn Diệm, Sơn Giang, Sơn Hà, Sơn Hàm, Sơn Hòa, Sơn Hồng, Sơn Kim, Sơn Lâm, Sơn Lễ, Sơn Lĩnh, Sơn Long, Sơn Mai, Sơn Mỹ, Sơn Ninh, Sơn Phố, Sơn Phú, Sơn Phúc, Sơn Quang, Sơn Tân, Sơn Tây, Sơn Thịnh, Sơn Thọ, Sơn Thủy, Sơn Tiến, Sơn Trà, Sơn Trung, Sơn Trường .Ngày 22 tháng 7 năm 1989, xây dựng thị xã Phố Châu từ một phần xã Sơn Phố .Từ năm 1991, huyện Hương Sơn thuộc tỉnh TP Hà Tĩnh vừa được tái lập .Ngày 19 tháng 11 năm 1997, xây dựng thị xã Tây Sơn từ một phần những xã Sơn Tây và Sơn Kim .Ngày 2 tháng 8 năm 1999, sáp nhập xã Sơn Phố vào thị xã Phố Châu .Đến năm 2000, huyện Hương Sơn có 2 thị xã : Phố Châu, Tây Sơn và 30 xã : Sơn An, Sơn Bằng, Sơn Bình, Sơn Châu, Sơn Diệm, Sơn Giang, Sơn Hà, Sơn Hàm, Sơn Hòa, Sơn Hồng, Sơn Kim, Sơn Lâm, Sơn Lễ, Sơn Lĩnh, Sơn Long, Sơn Mai, Sơn Mỹ, Sơn Ninh, Sơn Phú, Sơn Phúc, Sơn Quang, Sơn Tân, Sơn Tây, Sơn Thịnh, Sơn Thọ, Sơn Thủy, Sơn Tiến, Sơn Trà, Sơn Trung, Sơn Trường .Ngày 4 tháng 8 năm 2000, xã Sơn Thọ chuyển sang thuộc huyện Vũ Quang .Ngày 2 tháng 1 năm 2004, chia xã Sơn Kim thành 2 xã : Sơn Kim 1 và Sơn Kim 2 .Ngày 1 tháng 1 năm 2020, sáp nhập ba xã Sơn Tân, Sơn Mỹ và Sơn Hà thành xã Tân Mỹ Hà ; sáp nhập ba xã Sơn An, Sơn Thịnh và Sơn Hòa thành xã An Hòa Thịnh ; sáp nhập ba xã Sơn Phúc, Sơn Mai và Sơn Thủy thành xã Kim Hoa ; sáp nhập xã Sơn Quang và xã Sơn Diệm thành xã Quang Diệm. [ 3 ]Huyện Hương Sơn có 2 thị xã và 23 xã như lúc bấy giờ .
Hệ thống giáo dục và giảng dạy[sửa|sửa mã nguồn]
- Huyện Hương Sơn hiện nay có các trường Trung học Phổ thông là:
- Trung tâm Hướng nghiệp – Dạy nghề và Giáo dục thường xuyên địa chỉ Thị trấn Phố Châu. Được sáp nhập từ hai đơn vị Trung tâm Kỹ thuật tổng hợp – Hướng nghiệp dạy nghề và Trung tâm Giáo dục thường xuyên vào năm 2012.
Truyền thống văn hóa truyền thống[sửa|sửa mã nguồn]
Hương Sơn xưa kia thuộc phủ Đức Quang ( gồm Hương Sơn, Đức Thọ, Can Lộc, Nghi Xuân, Thanh Chương, Nghi Lộc ) được xem là vùng đất học của xứ Nghệ. Trong thời kỳ phong kiến, Hương Sơn có khoảng chừng 20 vị đỗ đại khoa ( từ phó bảng, tiến sỹ, tạo sĩ trở lên ) với những dòng họ nổi tiếng khoa bảng như : Đinh Nho, Tống Trần, Hà Huy, Lê Khánh, Nguyễn Khắc, Đào Duy, Lê Xuân, Văn Đình, Đặng Đình, Trần Đình … và những làng giàu truyền thống lịch sử văn hoá như : Hữu Bằng, Tuần Lễ, Gôi Mỹ, Thịnh Xá … Ngày nay có nhiều người thành đạt ở TP.HN, Thành phố Hồ Chí Minh và quốc tế .Hương Sơn là quê nhà của danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, Hiến sát sứ Nguyễn Kính Hài ( 1448 – ? ), Đô Ngự sử Nguyễn Tử Trọng ( 1485 – ? ) ; Hoàng giáp, Thượng thư Nguyễn Văn Lễ ( 1604 – ? ) ; Hiến sát sứ, Tiến sĩ Nguyễn Thủ Xứng ( 1642 – ? ) ; Hiến sát sứ, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Vịnh ( 1679 – 1750 ? ) ; Tiến sĩ Đinh Nho Công ; Hoàng giáp, Phó Sứ Đinh Nho Hoàn ; Tiến sĩ, Thượng thư, Nghĩa quận công Tống Tất Thắng ; Tổng binh đồng tri Đinh Nho Côn ; Tiến sĩ Đinh Nho Điển ; Hoàng giáp Phạm Huy ( ( 1811 – ? ) ) ; danh sĩ Lê Hầu Tạo ; Thượng thư Đào Hữu Ích ; Đốc học, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Đản ; Hoàng giáp Nguyễn Khắc Niêm ; Phó bảng Lê Kim Thiển ; Phó bảng Nguyễn Hoán ; Cử nhân Lê Khánh Lam ( Tham tri bộ Lễ ) ; những danh tướng Nguyễn Tuấn Thiện, Nguyễn Lỗi, Văn Đình Dận, Cao Thắng, Lương Hiển …
Những nhân vật thành đạt thời tân tiến[sửa|sửa mã nguồn]
Di tích và danh thắng nổi tiếng[sửa|sửa mã nguồn]
Ngoài những di tích lịch sử nổi tiếng nêu trên, ở xã Sơn Phúc còn có cây Thị hơn 100 năm tuổi, nằm ở vườn của mái ấm gia đình ông Tường, xóm Kim Sơn 2, xã Sơn Phúc. Cây Thị này phải có đến 7 người trẻ tuổi nối tay nhau ôm mới xuể. Nhưng ở trong thân cây lại rỗng ruột, muốn leo lên ngọn người ta hoàn toàn có thể chui vào trong ruột cây vào leo lên .
Lễ hội truyền thống cuội nguồn[sửa|sửa mã nguồn]
- Hội chợ Tết chợ Trâu và chợ Bò ở Chợ Gôi (làng Thịnh Xá- tổng Yên Ấp nay là xã An Hòa Thịnh) và ở chợ Choi (nay thuộc xã Tân Mỹ Hà) vào ngày 19, 20 tháng Chạp, hằng năm.
-
- Chăn nuôi: Trâu, bò, hươu,dê,gà,…
- Trồng trọt: Lúa nước, hoa màu, cây ăn quả (Cam bù, cam chanh,chanh, mít, bưởi,…)
- Lâm nghiệp: Trồng rừng, Khai thác và chế biến Lâm sản
- Thương mại: Buôn bán với nước bạn Lào qua cửa khẩu Cầu Treo. Ngày 19/10/2007, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng ký Quyết định số 162/2007/QĐ-TTg Ban hành Quy chế hoạt động của Khu kinh tế cửa khẩu Cầu Treo- tỉnh Hà Tĩnh.
- Công nghiệp: khu công nghiệp cửa khẩu cầu treo đang được đầu tư và xây dựng.
- Dịch vụ và du lịch:
-
- Khu du lịch sinh thái nước khoáng nóng Sơn Kim ở xã Sơn Kim.
- Khu nghỉ dưỡng sinh thái Hải thượng Lãn Ông ở xã Sơn Trung.
Gà đồi,dê núi,Cam bù, nhung hươu, mật ong rừng, trầm hương, gỗ quý, kẹo cu đơ…
Hương Sơn có quốc lộ 8 và đường Hồ Chí Minh chạy qua, có cửa khẩu Cầu Treo thông với nước Lào, có con sông Ngàn Phố thơ mộng đi vào thơ ca :
- …Đẹp lắm em ơi con sông Ngàn Phố
- Sáng cả đôi bờ hoa bưởi trắng phau…
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Đại Nam nhất thống chí. Viện KHXH Nước Ta – Viện Sử học. Nhà xuất bản Thuận Hóa, 1997
