| Bài thơ “Lượm” |
| Thơ |
 Hình ảnh chú bé Lượm được phác họa trong sách giáo khoa |
| Thông tin tác phẩm |
| Tác giả |
Tố Hữu (1920–2002) |
| Thời gian sáng tác |
1949 |
| Quốc gia |
Việt Nam |
| Ngôn ngữ |
Tiếng Việt |
| Thể loại |
Thơ |
| Chủ đề |
Kháng chiến |
Lượm là một bài thơ bốn chữ được viết bởi nhà thơ Tố Hữu vào năm 1949 trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.[1] Bài thơ khắc họa hình ảnh chú bé liên lạc tên Lượm với tính cách hồn nhiên, nhí nhảnh, vui tươi, hăng hái, vô cùng dũng cảm và lạc quan, yêu đời. Bài thơ đã được đưa vào giảng dạy trong chương trình sách giáo khoa Tiếng Việt phần Tập đọc lớp 2 và Ngữ văn lớp 6 học kỳ II.
Văn bản bài thơ này in trong cuốn Thơ Tố Hữu – Nhà xuất bản giáo dục – 1995 trang 240 được Tố Hữu ghi rõ là viết năm 1949. Trong hồi kí Nhớ lại một thời, ở cả hai lần in của Nhà xuất bản Hội nhà văn năm 2000 trang 260, Nhà xuất bản VHTT năm 2002 trang 200, Tố Hữu lại cho biết: Ông viết bài thơ này vào năm 1952 khi dự Hội nghị Trung ương lần thứ 3 ngày 21 tháng 1 năm 1952. “Chính trong Hội nghị Trung ương lần thứ 3 này một đồng chí ở Thừa Thiên ra kể cho tôi nghe về những tấm gương chiến đấu dũng cảm ở quê nhà và cho tôi biết tin về cháu Lượm”.[2] Được in trong tập ‘Việt Bắc’
Lượm là những cậu bé, cô bé còn nhỏ tuổi, làm liên lạc. Mở đầu bài thơ, nhà thơ Tố Hữu không đi vào giới thiệu chi tiết về lai lịch, quê hương. Lượm là tên riêng nhưng hình ảnh của Lượm lại không phải chỉ riêng một con người nào cả. Tố Hữu đặt hình ảnh chú bé Lượm trong bối cảnh chiến tranh, những ngày cách mạng bùng nổ ở Huế. Tác giả thành công xây dựng hình tượng em bé tuổi thiếu niên làm công tác liên lạc trong chiến tranh. Các em không chỉ thông minh, nhí nhảnh, hồn nhiên, yêu đời mà còn mang trong mình một trái tim yêu nước, yêu dân tộc và cái đặc biệt nhất của Lượm chính là sự dũng cảm, lạc quan ngay cả khi trên chiến trường mặt trận đầy bom đạn.
Khi đi làm liên lạc, một việc làm cực kỳ nguy khốn và yên cầu sự bí hiểm đến cao độ nhưng chú bé Lượm lại luôn thể hiện vẻ hồn nhiên, vô tư. Trong đạn bom ác liệt, Lượm vẫn triển khai việc làm túc tắc của mình. Cái chết đến với Lượm quá giật mình khi chú bé đang trên đường đi làm liên lạc, Lượm nằm xuống giữa cánh đồng lúa bát ngát. [ 3 ]
Bài thơ có dạng thể thơ bốn chữ, nhịp thơ nhanh, có nhiều từ láy có giá trị gợi hình và giàu âm điệu
