Thế là năm 20
20
đã đi qua, tất cả chúng ta được nghênh đón 1 năm mới, năm 202
1
. Hôm nay
trong
không khí tết Cổ truyền đang đến gần. Đâu đó quanh ta khẽ thoáng qua từng nhịp đập, từng hơi thở của mùa xuân đang về. Đất trời đang thay đổi từng ngày, rộn ràng hương sắc cỏ hoa…tràn ngập sự khởi sắc tốt đẹp cho một năm mới .
Như chúng ta đã biết sách là kho tàng tri thức của nhân loại, sách là nguồn tri thức khổng lồ mà ta sẽ khó có thể khai thác hết. Vậy nên việc đọc sách là vô cùng quan trọng. Trong thực tế, không chỉ dừng lại ở việc tiếp thu và nâng cao kiến thức, đọc sách còn bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm tốt đẹp giúp chúng ta hoàn thiện về mọi mặt. Sách còn giúp chúng ta rèn luyện khả năng tưởng tượng, liên tưởng và sáng tạo.
Ngoài ra việc đọc sách sẽ giúp chúng ta nâng cao khả năng ngôn ngữ của cả Tiếng việt và tiếng nước ngoài. Hơn nữa sách còn là người thầy hướng dẫn ta cách sống tốt, cách làm người đúng đắn. Bởi thế những năm gần đây phong trào đọc sách trong nhà trường TH&THCS Thái Phúc chúng em đang rất phát triển. Trong mỗi lớp học của chúng em đều có một tủ sách với các loại sách khác nhau. Riêng tủ sách của lớp 6a chúng em hiện nay đã có gần 300 cuốn sách với đầy đủ thể loại. Có thể nói các bạn học sinh trong toàn trường đã ý thức được tác dụng cũng như vai trò của việc đọc sách nên việc đọc sách đang dần trở thành một thói quen hàng ngày của các bạn. Sau đây là hai cuốn sách hay và vô cùng ý nghĩa xin gửi đến bạn đọc:
Cuốn sách thứ nhất có tên “ Kể chuyện phong tục Việt nam”, và cuốn thứ hai có tên “ Thương nhớ mười hai”. Hai cuốn sách này sẽ giúp thỏa mãn những tò mò của các bạn.
Cuốn sách “ Kể chuyện Phong tục Nước Ta ” do NXB Kim Đồng ấn hành năm 2007. Cuốn sách có khổ 14,3 x 20,3 cm được in trên bìa cứng dày, với những hình ảnh, sắc tố đẹp mắt sẽ lôi cuốn những bạn đến với nội dung của cuốn sách .
Trong thời đại mới nghĩa là mọi thông tin đều có thể được tìm hiểu và tiếp cận dễ dàng qua Internet. Dù thế tác giả Vũ Ngọc Khánh và nhóm tác giả vẫn rất hào hứng và tâm huyết với cuốn sách này. Đọc cuốn sách, các bạn có thể trả lời câu hỏi cho những thắc mắc. Trước hết, cuốn sách giải thích cho chúng ta câu hỏi: “Tại sao gọi là Tết Nguyên Đán?”
Tết Nguyên Đán là những ngày lễ hội mừng năm mới theo Âm lịch của người dân ở tổng thể những vùng miền trên quốc gia Nước Ta. Tết Nguyên Đán còn được gọi bằng nhiều tên khác như Tết Ta, Tết Âm lịch, Tết Cổ Truyền hay đơn thuần là Tết. Tết Nguyên Đán bắt nguồn từ nền văn minh lúa nước Đông Á, do tập quán canh tác khởi đầu vào mùa vào những ngày đầu năm, tức là tiết tiên phong trong 24 tiết khí trong năm thường gọi là tiết Nguyên Đán, sau này gọi là Tết Nguyên Đán. Chính vì để cầu chúc cho mùa màng gieo cấy được thuận tiện, người dân thường chọn tiết khởi đầu trong năm này để cúng lễ, ăn mừng, đi dạo nhằm mục đích thiết kế xây dựng không khí sung sướng, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng được bội thu. Sau lâu dần, Tết Nguyên Đán đã trở thành một dịp lễ tết đặc biệt quan trọng không hề thiếu của dân cư Việt, nó không chỉ đơn thuần là việc cầu chúc cho mùa màng nữa, mà đã trở thành một dịp nghỉ ngơi, thư giãn giải trí sau một năm lao động khó khăn vất vả, là dịp để đoàn viên mái ấm gia đình sau một năm dài phân làn, đồng thời cũng là một hoạt động giải trí quan trọng để gìn giữ truyền thống dân tộc bản địa Việt .
.jpg)
Theo truyền thống lịch sử của người Nước Ta ta, cứ vào ngày 23 tháng Chạp là ngày ông Công, ông Táo lên thiên đình để báo cáo giải trình mọi việc trong mái ấm gia đình nhà chủ với Ngọc Hoàng. Vào ngày này, mọi người thường quét dọn phòng bếp thật sạch, làm một mâm cơm cúng ông Công ông Táo để tiễn về chầu trời, đặc biệt quan trọng trong nghi lễ này không hề thiếu mũ, áo mã bằng giấy và một hoặc ba con cá chép vàng vàng được thả trong một chậu nước để ông Táo cưỡi về trời. Ông Táo cũng chính là người đại diện thay mặt cho sự ấm no niềm hạnh phúc của một mái ấm gia đình, mái ấm gia đình ấy có sung túc, niềm hạnh phúc, no ấm hay không là phụ thuộc vào vào bữa cơm mái ấm gia đình .Bởi vậy việc cúng ông Công ông Táo trong ngày Tết cũng chính là hình ảnh hình tượng cho sự ấm cúng, niềm hạnh phúc của một mái ấm gia đình, mong ước sang năm mới sẽ ngày càng hòa thuận, niềm hạnh phúc hơn. Sau nghi lễ tế ông Công ông Táo về trời con cá chép được mang đi phóng sinh, cũng có mái ấm gia đình không dùng cá chép vàng thật, họ sử dụng con cá chép bằng giấy sau đó hóa cùng mũ áo .Bắt đầu từ ngày 23 đến ngày 30 tháng Chạp hàng năm, con cháu trong mái ấm gia đình đi thăm và quét dọn mồ mả tổ tiên, họ thường mang hương, hoa quả đến cúng và mời vong linh tổ tiên về nhà ăn Tết với con cháu. Đây là một phong tục phổ cập của tổng thể người Việt, biểu lộ lòng hiếu đạo, sự tôn kính so với đấng sinh thành và những người đã mất, cũng chính là truyền thống lịch sử uống nước nhớ nguồn, đạo lý của dân tộc bản địa Nước Ta .
Trong dịp tết cổ truyền Việt Nam, trên mâm cúng gia tiên của bất kỳ gia đình nào cũng không thể thiếu một thứ bánh đậm đà dân tộc Việt Nam đó là món bánh chưng xanh. Bạn có biết :Vì sao có bánh chưng xanh ? Vì sao bánh chưng lại được đặt trân trọng trên bàn thờ trong ngày tết như vậy ?
Ngày xưa ở nước ta, trong số những con của Vua Hùng Vương thứ 6 có một hoàng tử là Lang Liêu. Các hoàng tử khác đều văn hay võ giỏi, nhưng đều không thích lao động chân tay, chỉ riêng có hoàng tử Lang Liêu là siêng năng và yêu quý trồng trọt .Khi vua Hùng đã già yếu, muốn kén chọn người kế vị, Vua phán truyền “ Đến ngày hội lớn đầu năm, ai tìm được của ngon vật lạ nhất đem đến để ta tế trời, đất thì được truyền ngôi ” .Các hoàng tử đua nhau lên rừng xuống biển tìm của ngon vật lạ. Riêng hoàng tử Lang Liêu, một đêm nằm mộng được thần mách bảo : Hãy lấy lúa gạo làm bánh để lễ tiên Vương. Chàng vui mừng cùng mọi người chuẩn bị sẵn sàng lá dong, gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn và gói thành 1 thứ bánh vuông, bọc lá xanh. Mọi người cùng nhau mang gạo nếp giã nhuyễn và nặn thành 1 thứ bánh mịn màng, cẩn trọng cho từng cái bánh .Ngày hội lớn đầu năm đã đến, mọi người nô nức mang sản vật mà mình đã chuẩn bị sẵn sàng để dâng lên vua cha. Các hoàng tử mang của ngon vật lạ những nơi về đông đủ. Bên cạnh những thứ đó, lễ vật của Lang Liêu lại rất đơn thuần. Nhưng sau khi nghe Lang Liêu tâu trình về cách làm và ý nghĩa của hai loại bánh. Vua bèn chọn lễ vật Lang Liêu dâng để tế trời đất và đặt tên cho bánh hình vuông vắn là bánh chưng và bánh hình tròn trụ là bánh dày. Ông cũng chọn Lang Liêu là người nối ngôi báu. Từ đó nhân dân ta có tục gói bánh chưng và giã bánh dày trong dịp tết, chọn những cái ngon nhất đẹp nhất bày lên bàn thờ cúng tổ tiên .
Ngoài ra cuốn sách còn giúp chúng ta giải đáp câu hỏi phong tục ngày Tết có những gì, xông nhà trong ngày Tết có ý nghĩa gì? Tại sao phải kiêng quét rác trong những ngày Tết? hay mừng tuổi có ý nghĩa gì? Cần chú ý ứng xử và lễ nghi gì trong ngày Tết? Cần cúng các ngày nào trong dịp Tết? Các bạn muốn hiểu thêm về các phong tục này, hãy đến với Tủ sách phụ huynh của lớp mình nhé.
Trong những ngày đầu xuân mới này, có ai hỏi tôi sẽ đọc cuốn sách gì trong những ngày đầu xuân, Tôi sẽ không ngần ngại nói rằng ” Thương nhớ mười hai ” là một trong những cuốn sách đáng đọc nhất trong những ngày đầu xuân dịu ngọt này .Bởi ” Thương nhớ mười hai ” không chỉ là một cuốn sách, nó còn được ví von là một ” cuốn lịch ” khắc họa mười hai tháng trong năm – mười hai bức tranh vạn vật thiên nhiên và văn hóa truyền thống tuyệt đẹp của những miền quê đất Bắc. Tôi tin rằng ngay cả những con người khô khan nhất khi đọc những dòng văn của nhà văn Vũ Bằng cũng sẽ thấy rung động trước vẻ đẹp diệu kỳ của cảnh sắc và con người xứ Bắc được diễn đạt trong cuốn sách này .Thương nhớ mười hai của Vũ Bằng xuất bản vào năm 2007 của nhà xuất bản Kim Đồng. Sách dày 535 trang, khổ 12×20 cm .
Vũ Bằng (1913 – 1984) là một nhà văn, nhà báo nổi tiếng Việt Nam có nhiều đóng góp cho nền Văn học Việt Nam hiện đại.
“Thương nhớ mười hai” là một tập ký của Vũ Bằng được khởi bút năm 1960, hoàn thành và xuất bản tại Sài Gòn năm 1971. Thời gian hoàn thành tác phẩm kéo dài hơn mười năm, một khoảng thời gian đủ dài để mọi yêu thương, nhớ mong. Toàn bộ tập sách này là những dòng hoài niệm và nỗi niềm da diết nhớ thương Miền Bắc – Hà Nội của một con người buộc phải sống xa quê hương trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt bởi chiến tranh. Đó là những hồi ức đẹp về thiên nhiên, con người, phong tục tập quán của người Việt ở Bắc bộ qua mười hai tháng âm lịch, mỗi tháng mang đặc trưng riêng của văn hóa miền Bắc.
“Thương nhớ mười hai”, có lẽ Vũ Bằng muốn thỏa mãn khát vọng tâm hồn, muốn làm sống lại không gian văn hóa ngày xưa với những tập tục, tín ngưỡng, quan niệm cổ truyền của dân tộc, đặc biệt là dịp lễ Tết.
Đối với mỗi con người Việt Nam, ngày Tết là thời khắc thiêng liêng, quan trọng thường gợi dậy trong lòng mỗi người khát khao sum họp trong mái ấm gia đình nơi quê nhà. Điều này quả không sai bởi lẽ xuân quê nhà thường đem đến cho mọi người cảm giác ấm áp, yên bình, hạnh phúc. Thử hỏi có ai xa quê hương vào ngày Tết mà không khỏi chạnh lòng nhớ thương? Vũ Bằng trong hoàn cảnh đặc biệt phải xa Hà Nội,xa quê hương trong khoảng thời gian dài sao tránh khỏi cảm giác ấy. Và ông đã phơi trải nỗi niềm ấy qua những tác phẩm của mình, đặc biệt là trong những trang ký“Thương nhớ mười hai”.
Đối với Vũ Bằng, dường như những gì là “kỷ niệm thắm thiết” ở quê xưa thì ông không bao giờ quên. Dù ở nơi xa xôi đón Tết, ông vẫn nhớ khôn nguôi không khí, sinh hoạt Hà Nội và miền Bắc trong thời khắc năm hết Tết đến.
Đọc ngay ở chương “Tháng Chạp – Nhớ ơi chợ Tết”, nhà văn đã tái hiện lại không khí chuẩn bị những ngày giáp Tết ở Hà Nội và miền Bắc nào là quét dọn bàn thờ, trang hoàng nhà cửa, treo tranh ảnh. Ở đây không khí chuẩn bị Tết bắt đầu từ đầu tháng Chạp trở đi. Chẳng hạn như tục “gửi Tết” tức là các ngành trong họ phải mang đồ lễ đến nhà gia trưởng để cúng Tết, tục biếu Tết cho bạn bè, người thân.
Tết đến, ở các vùng miền khác nhau ngoài những điểm chung thống nhất từ Bắc đến Nam còn thể hiện những nét riêng trong tục đón Tết. Chẳng hạn tục tiễn đưa ông táo về trời hôm 23 tháng Chạp. Nếu ở miền Trung “ông Táo cưỡi một con ngựa”, ở trong Nam “giản dị hơn, đồng bào ta cúng ông một cặp giò để cho ông đi lên Thiên đình cho lẹ” thì “ông táo ở Bắc lên chầu trời cưỡi một con cá chép”. Cho dù khác nhau nhưng việc tiễn đưa ông táo về trời “chứng tỏ rằng người mình lúc ấy đã tổ chức thành gia đình nhỏ mà cái bếp của ông táo là tượng trưng cho gia đình, cái bếp là đơn vị nhỏ nhất của xã hội. Cái gia đình ấy, cái đơn vị ấy đồng nhất từ Bắc vào Nam cho nên không có kẻ nào chia rẽ được Nam với Bắc”
Không khí Tết còn thể hiện trong không gian sinh hoạt làng xã. Khắp nơi trong xã ngoài thôn tràn ngập không khí vui tươi đón Tết. Như một tục lệ, những ngày đón Tết ở miền Bắc không thể thiếu việc hát xướng.
Ghi lại hồi ức về sinh hoạt ngày Tết vùng Bắc Bộ, Vũ Bằng đã đưa vào trang viết những nét đẹp của nền văn hóa cổ truyền của dân tộc được lưu giữ qua thời gian và thấm vào máu thịt, tâm hồn mỗi con người. Cũng như các miền khác, đi lễ chùa ngày Tết cũng là một tập tục ở đất Bắc. Lễ chùa vốn là một nét văn hóa đã trở thành truyền thống in sâu trong đời sống tinh thần mỗi người Việt Nam. Vốn coi trọng truyền thống, nhà văn đã không quên hình ảnh những ngày Tết xứ Bắc với cảnh tượng người ta thành khẩn lễ Phật. Không khí Tết cũng khiến lòng người lâng lâng cảm xúc. Tập ký “Thương nhớ mười hai” đã được viết từ cảm hứng hoài niệm và những cảm xúc nhớ thương đến quay quắt của nhà văn hướng đến quê hương Bắc Việt.
Tập ký gây xúc động cho người đọc bởi chất trữ tình thấm đẫm trên những trang viết của ông .
“Yêu tháng Chạp không biết bao nhiêu, nhưng yêu nhất là những ngày giáp Tết, thời tiết sao mà đĩ thế, con mắt tấm lòng sao mà đong đưa thế, lời nói, tiếng chào sao mà duyên dáng tơ mơ thế.
Tôi yêu hết và tôi nói là tôi yêu hết ; yêu ngọn cỏ gió đùa, mây trôi lãng đãng, ngọn núi đồi sim, nhựa cây mạch đất, yêu con sâu cái kiến nằm co ro trong tổ bấy giờ trỗi lên tìm lá mới hoa non, yêu cô gái mặt quần lĩnh hoa chanh lại cài một cánh hoa hồng lên mái tóc, yêu con bướm đa tình bay lượn trên giàn hoa thiên lý, cái áo nhung xanh điển hình nổi bật lên trong vườn quýt đỏ, cam vàng, trông mới lại càng yêu những giọt mưa bé mếu máo đọng lại trên nhung mướt làm cho người mẫu óng a óng ánh như thiên thần trong mộng ”
Những phiên chợ ngày thường không có gì đặc biệt nhưng nhà văn lại vô cùng thích thú với phiên chợ ngày Tết: “Thì ra chợ Tết có một sức hấp dẫn kỳ lạ thật; nhìn vào cái gì mình cũng thấy đẹp, trông người nào mình cũng thấy tươi, thấy cái gì mình cũng muốn mua”. Đúng là nhà văn “đã yêu hết” những gì thuộc về quê hương ngày Tết, kể cả con người.
Sống ở miền Nam đã một thời gian dài, nhà văn Vũ Bằng cũng đã quen với cái Tết miền Nam với cái nắng “vỡ đầu sát tai” nhưng cũng cảm thấy mát mẻ vì được thưởng thức đủ loại trái cây: dưa hấu, sầu riêng, măng cụt, vú sữa, sabôchê, cốc, chùm ruột, bưởi, bòng… và đủ các loại bánh: bánh tét, bánh xèo, bánh ú… Và hơn nữa, nhà văn còn có cái thú ngắm nghía đủ loại mai: mai vàng, mai trắng, mai tứ thời…Tuy nhiên cái Tết miền Nam dù có vui bao nhiêu vẫn không làm nguôi ngoai nỗi lòng nhớ Bắc.
Vũ Bằng khôn nguôi ao ước ngày thống nhất được trở về ăn Tết ở quê xưa, nơi chôn nhau cắt rốn bởi lẽ ông đã cảm nhận rằng:
“Về quê ăn Tết, đối với tất cả người Việt Nam tức là trở về nguồn cội để cảm thông với ông bà tổ tiên, với anh em họ hàng, với đồng bào thôn xóm; về quê ăn Tết tức là để tỏ cái tinh thần lạc quan ra chung quanh mình, tỏ tình thương yêu cởi mở và biểu dương những tinh thần, những kỷ niệm thắm thiết vì lâu ngày mà quên đi mất”.
Ngày Tết là thời điểm giúp người ta thư giãn sau những ngày làm việc mệt mỏi, có thể nghỉ ngơi thưởng thức cái đẹp từ hoa cả cây trái, có thể đến với nhau để vui vầy sum họp. Đó là ý nghĩa thiêng liêng của ngày Tết mà Vũ Bằng đã cảm nhận sâu sắc. Cho nên không phải ngẫu nhiên mà kết thúc chương “Tết – Hỡi cô mặc cái yếm xanh” là lời mong ước chân thành của nhà văn:
Các bạn ạ!
“Thương nhớ mười hai” là một trong những cuốn sách đáng đọc nhất trong những ngày đầu xuân dịu ngọt này.
Bởi “Thương nhớ mười hai” không chỉ là một cuốn sách, nó còn được ví von là một “cuốn lịch” khắc họa mười hai tháng trong năm – mười hai bức tranh thiên nhiên và văn hóa tuyệt đẹp của những miền quê đất Bắc. Tôi tin rằng ngay cả những con người khô khan nhất khi đọc những dòng văn của nhà văn Vũ Bằng cũng sẽ thấy rung động trước vẻ đẹp diệu kỳ của phong cảnh và con người xứ Bắc được mô tả trong cuốn sách này. Sách không chỉ hay mà còn đẹp, đẹp trong từng câu văn, đẹp cảm xúc, đẹp tình yêu quê hương.
Hi vọng rằng hai cuốn sách này sẽ mang đến cho bạn đọc những ngày nghỉ Tết thật ý nghĩa .Tổ KHXH viết bài .
