Khoảng năm 1991, Truyền hình Nước Ta lần tiên phong phát sóng phim ” Tây du ký ” nhưng chỉ đến tập 9 thì bất thần ngừng phát. Điều này khiến cho không ít người cảm thấy hụt hẫng .Cuối những năm 1980, cả xóm tôi chỉ có mỗi nhà ông Mạnh, làm ở phòng vật tư xí nghiệp sản xuất nơi cha mẹ tôi công tác làm việc là có tivi .
Đó là chiếc Sam sung Deluxe đen trắng, màn hình hiển thị lồi, 14 inch, có bộ điều khiển và tinh chỉnh bằng tay thủ công ( nằm bên phải mặt trước tivi ) gồm 1 nút chuyển kênh và 3 núm vặn bật, tắt, tăng giảm âm thanh, điều khiển và tinh chỉnh sáng tối và tương phản. Phía sau tivi gần với tiếp xúc dây ăng ten có 3 núm vặn to bằng đầu đũa cũng có công dụng tương tự như. Lúc bấy giờ, chiếc tivi này được xem là một gia tài lớn. Nghe nói, để mua được nó, ông Mạnh phải xuất chuồng hơn 4 tạ lợn hơi …
Từ ngày có tivi, nhà ông Mạnh trở thành trung tâm văn hóa của cả xóm. Hầu như buổi tối nào nhà ông cũng chật ních người. Có hôm còn không còn cả chỗ ngồi, nhiều người đến xem nhờ phải đứng ở ngoài hiên, hoặc ngoài cửa sổ xem vào.
Hồi đó, chương trình truyền hình dù chưa phong phú lắm, nhưng nó vẫn thỏa mãn nhu cầu được cơn khát vui chơi của nhiều người. Tôi còn nhớ, Truyền hình Nước Ta phát trên kênh 11, sau có thêm chương trình 2 khoa giáo, thì chuyển sang kênh 9, khung giờ phát cố định và thắt chặt từ 19 h – 22 h30. Có 2 chương trình được phát thường nhật là Những bông hoa nhỏ 19 h và Thời sự 19 h15. Những chương trình có đặc thù vui chơi khác thì phát theo ngày : thứ 7 Sân khấu ; thứ 4, thứ 6 và chủ nhật Phim truyện ; thứ 2 Ca nhạc, sau có thêm VKT ( văn hóa truyền thống, khoa học và tạp kỹ ) ; thứ 3 Văn học thẩm mỹ và nghệ thuật ; thứ 5 Thể thao. Truyền hình TP.HN thì phát vào sáng chủ nhật trên kênh của Truyền hình Nước Ta, sau phát riêng trên kênh 6 .
Hàng ngày, cứ đến khung giờ chương trình Bông hoa nhỏ là lũ trẻ con đứng ngồi không yên. Nhưng thi thoảng chúng tôi mới được xem chương trình này, vì lịch phát sóng rơi vào giờ hoạt động và sinh hoạt buổi tối của mái ấm gia đình. Thông thường phải sau 20 h30 ( khi học xong ), cha mẹ tôi mới dẫn chúng tôi xem nhờ, nhưng hầu hết vào những hôm có lịch phát phim, sân khấu .
|
| Những năm cuối 1980, đầu 1990, chiếc tivi đen trắng này được xem là một tài sản lớn. |
Dù xem chưa được toàn vẹn nhiều chương trình, nhưng từ những lần đi xem nhờ này, tôi được biết phim hoạt hình Hãy đợi đấy, tuồng Sơn Hậu, Ông già cõng vợ đi xem hội, chèo Kim Nhan, Quan âm Thị Kính, kịch Ông không phải là bố của tôi, Chát xình chát bùm … ; phim truyền hình Nước Ta : Ván bài lật ngửa, Biệt động TP HCM, Cánh đồng hoang, Huyền thoại về người mẹ, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm, Săn bắt cướp, Hẹn gặp lại TP HCM … ; phim quốc tế : Nô tỳ Isaura, Bạch tuộc, Vua hề Charlot, Tình sử Angélique … Bên cạnh đó, tôi còn được xem cả trận chung kết bóng đá Euro 1988 giữa Hà Lan và Liên Xô và 1 số ít trận đấu vòng chung kết Mondial 90 …
Chiếc tivi và những ký ức đọng lại
Khoảng giữa năm 1991, sau vài năm đi xem nhờ hàng xóm, sau cuối mái ấm gia đình tôi cũng sắm được một chiếc tivi đen trắng mới tinh hiệu Sam sung ( giống nhà ông Mạnh kể trên ) với giá 400.000 đồng, cộng thêm một chiếc súp-vôn-tơ của điện cơ Thống nhất giá 230.000 đồng ( trước đó, xóm tôi cũng đã có thêm 4 hộ có tivi đen trắng ). Để có được tiền mua chiếc tivi này, cha mẹ tôi phải vay thêm từ đồng nghiệp đến hơn nửa số tiền .
Chiều hôm bố tôi mang tivi về, nhà tôi đông hơn mọi khi, có hơn chục người trong xóm sang chơi xem tivi mới. Bố tôi chọn mua một cây tre đực bằng bắp chân, thẳng tắp, dài tầm 8 mét để dựng cần ăng ten. Sau khi lắp đặt kết nối với ăng ten xong, bố còn lấy tờ giấy bạc bao thuốc lá Du lịch cuộn vào dây ăng ten và rê đi rê lại cho đến khi nhìn màn hình ưng mắt mới thôi.
 |
| Phim Tây du ký 1986, gây sốt ngay từ đợt phát sóng đầu tiên. |
Từ ngày nhà tôi có tivi, nhu yếu vui chơi trong nhà tăng lên, những chương trình truyền hầu hết được xem toàn vẹn. Cứ mỗi buổi tối, cả nhà lại quây quần. Vào thời hạn này, Truyền hình Nước Ta phát thử nghiệm chương trình 2 và lần tiên phong chiếu phim Tây Du Ký 1986. Phim rất mê hoặc và lôi cuốn được rất đông người xem. Lũ trẻ chúng tôi mê phim đến mức thường bắt chước những cử chỉ của những nhân vật trong phim, nhất là Tôn Ngộ Không. Tôi còn nặn cả tượng đất sét và vẽ tranh những nhân vật này. Không biết tự khi nào còn có cả bài hát đồng dao “ Tôn Ngộ Không thần thông quảng đại, Trư Bát giới vừa dại vừa ngu … ”. Thời đó, đứa nào mà bị gọi là Trư Bát giới thì ấm ức lắm .
Thế nhưng, Đài Truyền hình chỉ phát đến tập 9 ( Ăn trộm quả nhân sâm ) thì bất ngờ đột ngột ngưng phát. Điều này khiến cho không ít người, đặc biệt quan trọng là tụi trẻ con cảm thấy hụt hẫng .
Có cầu ắt có cung, chỉ ít ngày sau Đài ngưng phát sóng, chớp lấy thời cơ này, 1 số ít nơi đã mua băng video phim về để chiếu kinh doanh thương mại. Câu lạc bộ – nơi hoạt động và sinh hoạt văn thể của cán bộ, công nhân viên nơi cha mẹ tôi công tác làm việc cũng làm như vậy. Hồi đó, vì không có tiền mua vé, nên lũ trẻ chúng tôi toàn phải ghé mắt qua khe hành lang cửa số khép đóng của phòng chiếu của câu lạc bộ để xem. Sau khi tập cuối phim ( tập 25 ) kết thúc ở những điểm chiếu dịch vụ, Truyền hình mới phát sóng những tập còn lại của bộ phim này ( sau hè nào phim cũng được phát ) .
Sau khi tập cuối Tây du ký phát trên truyền hình, dư âm và độ “hot” của phim vẫn không hề giảm. Tôi còn nhớ, thời đó các nhà làm phim Việt còn làm cả phim Tôn Ngộ không đến Việt Nam đem chiếu ở các rạp, bãi và thu được không ít tiền bán vé. Bên cạnh đó, các sản phẩm ăn phim như tú lơ khơ in hình phim, cặp sách in hình Tôn Ngộ Không, quần áo in hình 4 thầy trò Đường Tăng… bán rất chạy.
 |
| Phim Đơn giản tôi là Maria từng khiến khán giả Việt Nam mê mẩn trên truyền hình vào thập niên 1990. |
Sau phim Tây du ký, khung giờ phát sóng của Truyền hình Nước Ta được tăng cường, một số ít kênh mới được mở ra, đời sống vui chơi của tôi với chiếc tivi đen trắng được tăng lên hơn trước. Thời đó, tôi được xem những bộ phim Nước Ta như : Bỉ vỏ, Anh hùng áo nâu, Sao Tháng Tám, Làng Vũ Đại ngày ấy, Thằng Bờm, Chiến trường chia nửa vầng trăng, Nước mắt học trò, Thăng Long đệ nhất kiếm … Còn phim quốc tế thì không hề không nhắc tới những bộ phim đã in đậm trong lòng nhiều người như : Người giàu cũng khóc, Đơn giản tôi là Maria, Oshin, Trở về Ê đen, Hồng Lâu Mộng, Tam quốc diễn nghĩa, Bao Thanh Thiên, Đến thượng đế cũng phải cười … Còn chương trình thể thao thì không hề không nhắc đến World cup 1994, Seagame 18 tại Chiang Mai, kỳ đại hội thể thao ghi lại sự trở lại của bóng đá Nước Ta với tấm Huy chương bạc môn bóng đá Nam, Euro 1996, Tiger cup 96 …
Cuối năm 1996, xóm tôi có 2 hộ sắm được những chiếc tivi màu tiên phong. 2 hộ này đều có con đi xuất khẩu lao động ở Rusia và Ukraine. Rồi sau đó, cả xóm tôi, nhà nào nhà đấy đều có tivi .
Ngày nay, điều kiện kèm theo đời sống tốt hơn gấp bội. Những chiếc tivi mưu trí, công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển nhất được update hàng ngày. Một mái ấm gia đình chiếm hữu nhiều chiếc tivi là chuyện rất thông thường. Chương trình trên truyền hình ngày cùng đa dạng chủng loại về thể loại, mê hoặc về nội dung … Thế nhưng, so với tôi chiếc tivi trắng đen ngày nào với những ký ức đọng lại vẫn luôn hiện hữu .
