Phân tích tính giai cấp và tính xã hội của pháp luật
1 – Pháp luật là gì?
Pháp luật là hệ thống quy tắc xử sự chung do nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận và bảo đảm thực hiện để điều chỉnh các quan hệ xã hội theo mục đích, định hướng của nhà nước
2 – Phân tích tính giai cấp của pháp luật
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, pháp luật sinh ra cùng với sự sinh ra của nhà nước nên xét về thực chất, pháp luật cũng là một hiện tượng kỳ lạ xã hội luôn biểu lộ hai đặc thù : Tính xã hội và tính giai cấp .
Tính giai cấp của pháp luật bộc lộ ở chỗ : Pháp luật là sự biểu lộ ý chí của giai cấp thống trị hay lực lượng cầm quyền trong xã hội, là công cụ kiểm soát và điều chỉnh quan hệ giữa những giai cấp, những lực lượng xã hội theo khunh hướng bảo vệ quyền lợi, bảo vệ quyền và vị thế thống trị của lực lượng này. Nói cách khác, nó là ý chí của lực lượng cầm quyền được nâng lên thành luật. Bởi vì :– Các giai cấp thống trị trong lịch sử vẻ vang đều theo đuổi mục tiêu củng cố và bảo vệ quyền thống trị của mình, tìm mọi cách để đạt mục tiêu đó. Một trong những cách có hiệu suất cao nhất là biến ý chí của giai cấp thống trị thành ý chí của nhà nước và từ ý chí của nhà nước sẽ biểu lộ ra thành những lao lý cụ thế của pháp luật, tức là thành những quy tắc xử sự có giá trị bắt buộc phải tôn trọng hoặc triển khai trong toàn xã hội. Làm như vậy, giai cấp thống trị hoàn toàn có thể hướng hoạt động giải trí của toàn xã hội vào việc đạt mục tiêu của nó .
– Pháp luật kiểm soát và điều chỉnh quan hệ giữa những giai cấp, kiểm soát và điều chỉnh những quan hệ xã hội theo khunh hướng mà giai cấp thống trị hay lực lượng cầm quyền mong ước nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi, quyền và vị thế thống trị của lực lượng này. Vì thế, trong pháp luật có nhiều pháp luật bộc lộ tính giai cấp của nó như : Quy định thừa nhận và bảo vệ quyền sở hữu tài sản, quyền thống trị về chính trị và tư tưởng của giai cấp thống trị …
– Biểu hiện tính giai cấp của pháp luật có sự đổi khác qua những kiểu pháp luật :
+ Pháp luật chủ nô bộc lộ ý chí và bảo vệ quyền lợi của giai cấp chủ nô và tính giai cấp của kiểu pháp luật này bộc lộ khá công khai minh bạch, rõ ràng .
+ Pháp luật phong kiến biểu lộ ý chí và bảo vệ quyền lợi của giai cấp địa chủ, phong kiến và tính giai cấp của kiếu pháp luật này cũng biểu lộ công khai minh bạch, rõ ràng .
+ Pháp luật tư sản bộc lộ ý chí và bảo vệ quyền lợi của giai cấp tư sản, tuy nhiên bộc lộ tính giai cấp của kiểu pháp luật này có sự biến hóa qua những tiến trình tăng trưởng của xã hội tư bản chủ nghĩa – Ớ tiến trình của chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh đối đầu, tính giai cấp của pháp luật tư sản chưa biểu lộ công khai minh bạch thì ở quá trình của chủ nghĩa để quốc, tính giai cấp của pháp luật tư sản bộc lộ công khai minh bạch và rõ ràng hơn nhiều so với quá trình trước ; còn ở tiến trình của chủ nghĩa tư bản văn minh, tính giai cấp của pháp luật tư sản có khuynh hướng bộc lộ mờ nhạt hơn so với quy trình tiến độ trước .
+ Pháp luật xã hội chủ nghĩa bộc lộ ý chí và bảo vệ quyền lợi của giai cấp công nhân và những người lao động khác dưới sự chỉ huy của đảng cộng sản, là sự thể chế hóa đường lối, chủ trương của đảng này. Tính giai cấp của kiểu pháp luật này biểu lộ mờ nhạt nhất trong tổng thể những kiêu pháp luật vì giai cấp thống trị trong xã hội này chiếm tuyệt đại đa số dân cư .
3 – Phân tích tính xã hội của pháp luật
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, pháp luật sinh ra cùng với sự sinh ra của nhà nước nên xét về thực chất, pháp luật cũng là một hiện tượng kỳ lạ xã hội luôn biểu lộ hai đặc thù : tính xã hội và tính giai cấp .
Tính xã hội của pháp luật thể hiện ở chỗ: Pháp luật là sự thể hiện ý chí chung của cả xã hội, là công cụ điều chỉnh các quan hệ xã hội, nhằm thiết lập và giữ gìn trật tự xã hội, bảo vệ lợi ích chung của cả cộng đồng, vì sự phát triển chung của xã hội.
– Trong đời sống xã hội, do yên cầu của những quan hệ tiếp xúc giữa mọi người nên đã hình thành những thói quen, những quy tắc, những chuẩn mực ứng xử có đặc thù chân lý, bộc lộ ý chí chung của cả hội đồng, được cả hội đồng chấp thuận đồng ý và tuân thủ. Ví dụ : cách ứng xử giữa cha mẹ và những con, ông bà và những cháu, giữa người mua và người bán … Khi nhà nước thừa nhận những quy tắc này thì tạo nên tính xã hội của pháp luật .
– Pháp luật là phương tiện đi lại để xử lý góc nhìn “ xã hội ” của đời sống như phòng, chống và khắc phục hậu quả cuộc chiến tranh, thiên tai, phòng, chống dịch bệnh, tương hỗ người long dong, cơ nhỡ … Nói cách khác, pháp luật luôn hàm chứa những giá trị xã hội thông dụng, thuộc về con người. Pháp luật luôn phản ánh điều kiện kèm theo kinh tế tài chính – xã hội, những ý niệm đạo đức truyền thống cuội nguồn tốt đẹp, thuần phong, mỹ tục … của dân tộc bản địa – Vì thế, trong pháp luật có nhiều pháp luật bộc lộ tính xã hội của nó : Quy định về chính sách phổ cập giáo dục bắt buộc cho công dân, bảo vệ trật tự bảo mật an ninh, bảo đảm an toàn giao thông vận tải, bảo vệ thông tin, liên lạc, bảo vệ môi trường tự nhiên sống …
– Pháp luật là hình tượng của nền công lý, công minh xã hội, nó bảo vệ cho những chủ thể ngang quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm và nghĩa vụ và trách nhiệm với nhau trong những mối quan hệ xã hội nhất định. Pháp luật là một trong những công cụ để bảo vệ những khu công trình và những giá trị văn hoá, niềm tin chung của xã hội, những giá trị đạo đức, truyền thống cuội nguồn và 1 số ít phong tục, tập quán của dân tộc bản địa .
– Mặc dù tính xã hội là thuộc tính chung của tổng thể những kiểu pháp luật, tuy nhiên sự biểu lộ tính xã hội có sự khác nhau giữa những kiểu pháp luật. Cùng với sự tăng trưởng của xã hội, tính xã hội của pháp luật ngày càng trở nên thâm thúy và thoáng rộng hon .
+ Biểu hiện tính xã hội của pháp luật chủ nô, phong kiến còn mờ nhạt và hạn chế, hầu hết bộc lộ qua vai trò là công cụ bảo vệ bảo mật an ninh, trật tự, bảo đảm an toàn xã hội, trừng trị tội phạm, bảo vệ những khu công trình công cộng …
+ Biểu hiện tính xã hội của pháp luật tư sản có sự đổi khác rất lớn qua những tiến trình tăng trưởng của nhà nước tư sản. Pháp luật tư sản sinh ra đã bộc lộ sự văn minh hơn so với pháp luật phong kiến. Phạm vi kiểm soát và điều chỉnh của pháp luật được lan rộng ra dần, tới hầu hết những nghành nghề dịch vụ của đời sống, từ những quan hệ trong mái ấm gia đình đến những quan hệ kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội trong đời sống hội đồng. Pháp luật trở thành công cụ quan trọng để thiết lập vị thế pháp lý bình đẳng giữa những cá thể trong xã hội, hướng tới bảo vệ những quyền con người, quyền công dân .
Đến quá trình để quốc chủ nghĩa, do bị lũng đoạn bởi những tập đoàn lớn tư bản độc quyền, lại bị lún sâu vào những cuộc cuộc chiến tranh lấn chiếm và lan rộng ra chủ quyền lãnh thổ, hoạt động giải trí của nhà nước tư sản đa phần xoay quanh việc bảo vệ quyền lợi của những tập đoàn lớn tư bản độc quyền lớn nên vai trò và ý nghĩa xã hội của pháp luật tư sản thời kỳ này có nhiều hạn chế .
Từ sau cuộc chiến tranh quốc tế thứ hai trở lại đây, pháp luật tư sản có xu thế dân chủ, nhân đạo, hướng tới việc bảo vệ công minh, bình đẳng, bảo vệ trật tự, bảo đảm an toàn xã hội, bảo vệ sự không thay đổi, chống khủng hoảng cục bộ xã hội, bảo vệ sự tăng trưởng vững chắc của xã hội. Hiện nay, pháp luật được xem là công cụ quan trọng để chống lại sự tha hóa của quyền lực tối cao nhà nước, bảo vệ con người, bảo vệ công lý .
+ Pháp luật xã hội chủ nghĩa biểu lộ tính xã hội thoáng đãng và thâm thúy nhất so với tổng thể những kiểu pháp luật trước đó. Pháp lưật là công cụ giải phóng con người khỏi mọi áp bức bất công, thiết kế xây dựng xã hội dân chủ, công minh, văn minh, mọi người có đời sống tự do, niềm hạnh phúc, trong đó những giá trị con người được thừa nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo vệ. Pháp luật xã hội chủ nghĩa là pháp luật vì con người, nhằm mục đích Giao hàng con người, bảo vệ cho con người có điều kiện kèm theo phát huy kĩ năng, tăng trưởng tổng lực .
Tóm lại, xã hội càng phát triển, yêu cầu của nền dân chủ càng cao thì nhu cầu thể hiện ý chí và bảo vệ lợi ích chung của cả xã hội trong pháp luật càng chiếm ưu thế, tính xã hội của pháp luật thể hiện càng sâu sắc và rộng rãi. Trong điều kiện hiện nay, để thúc đấy sự phát triển của xã hội, đòi hỏi pháp luật của mỗi nước phải có sự phù hợp nhất định đối với thông lệ khu vực và thế giới.
Chia sẻ bài viết :
